:strip_exif()/u/26632/dosprompt2.gif?f=community)
Als je dit bekijkt en enorme lappen tekst ziet, kun je je afvragen of er niet een simpele kant-en-klare oplossing bestaat. Het antwoord daarop is "nee". Deze guide is een geheugensteuntje voor de verschillende stappen die er voor zorgt dat je bepaalde dingen niet over het hoofd ziet.
Bovendien is dit Gathering of Tweakers - we verwachten van een tweaker dat je de moeite doet je in te lezen als je met een vraag zit. Het heeft dan ook geen enkele zin om een topic te openen zonder aantoonbaar zelf alles wat hieronder staat nagelopen te hebben, zo'n topic gaat zonder pardon met een verwijzing hierheen dicht.
Waarop te letten?
Er zijn enkele zaken waarop je moet letten, afhankelijk van je eisen kan iets heel belangrijk zijn of niet meer dan een bijzaak. In welke mate ze voor jou belangrijk zijn kun je zelf bepalen aan de hand van de eisen die je stelt.
1. bepaal je budget;
2. bepaal het platform (chipset + socket);
3. bepaal de functies die het bord moet hebben;
4. maak een shortlist van de borden die voldoen aan je eisen;
5. kies het bord dat het beste uit reviews komt en het beste geprijsd is.
Heb je naar aanleiding van bovenstaande stappen geen keuze kunnen maken? Dan moet je er toch wat dieper op ingaan, waar onderstaande guide je bij kan helpen.
Als we ervan uitgaan dat je al een bepaalde CPU voor ogen hebt, of zelfs al hebt liggen, is het socket een van de belangrijkste eisen. De CPU moet immers wel passen op je moederbord. In de meeste gevallen is er voor 1 type CPU 1 socket beschikbaar, maar er zijn een aantal uitzonderingen. In geval van AMD heb je bijvoorbeeld AM2 moederborden, die ook met AM3 CPU's overweg kunnen, maar andersom werkt dit weer niet, AM2 CPU's gaan niet op een AM3 moederbord werken. Belangrijk is dus om goed te kijken of de CPU gaat werken. Raadpleeg de CPU-supportlist van de fabrikant om zeker te zijn of je een werkende combinatie uitgekozen hebt.
Als je de keuze van de CPU af laat hangen van het moederbord, kijk dan naar de sockets van de meest recente CPU's, het heeft weinig zin een gedateerd bord uit te zoeken en er dan proberen een nieuwe CPU op te gaan zetten. Dat gaat niet werken natuurlijk.
terug naar boven
De chipset bepaalt voor een groot deel de functies en prestaties van het systeem, belangrijk is dus om hier goed bij stil te staan. In sommige gevallen is er maar 1 chipset beschikbaar voor een CPU, in andere gevallen zijn er legio (waarbij er ook nog combinaties te maken zijn tussen northbridges en southbridges). De chipset bepaalt voor een groot deel of een CPU wel of niet gaat werken op een moederbord. Heb je al een CPU en zijn er meerdere chipsets beschikbaar voor dat type socket, controleer dan bij de specificaties van het moederbord of jouw CPU erop gaat werken. Belangrijk hierbij is om ook de revisies van moederborden en biosversies in de gaten te houden.
Er zijn talloze topics te vinden waarbij mensen een combinatie hebben gekocht die in theorie compatible zou moeten zijn, maar dat in de praktijk niet was door een verouderde biosversie. Vraag als je het bord koopt na welke versie er op het bord staat mocht je een bord hebben waarvan nieuwere biossen nieuwere CPU's mogelijk maken. Er zeker van zijn dat je de juiste bios hebt scheelt je achteraf een hoop gehannes om een compatible CPU te regelen of je bord terug te moeten sturen om te laten flashen.
Naast compatibiliteit bieden chipsets ook bepaalde functies. Je doet er verstandig aan te kijken welke functies er allemaal te vinden zijn. Zo kun je denken aan het aantal beschikbare PCIe-lanes (high-end chipsets hebben er hier meer van dan midrange en budgetchipsets bijvoorbeeld), het aantal USB-poorten, IDE-connectoren (zowel PATA als SATA) en de mogelijkheid om deze in RAID te zetten. Naarmate er meer functies op moederborden zijn komen te zitten worden er ook meer functies in chipsets ondergebracht (denk aan USB2.0 of 3.0, SATA 3Gbps of 6Gbps etc), maar ook worden er op den duur functies weggelaten (in nieuwere Intel chips zul je bijvoorbeeld geen PATA-support meer tegen komen).
Kijk bij een chipset niet enkel naar de northbridge, maar ook naar de southbridge, deze biedt in de meeste gevallen bijvoorbeeld support voor RAID (of juist niet). Belangrijk hiervoor is om niet enkel naar de specificaties van het moederbord te kijken, maar ook naar de chipset om te zien wat deze ondersteunt.
Mocht een chipset niet alle functies bieden die jij op een moederbord tegenkomt, dan wil het nog niet gelijk betekenen dat deze chipset helemaal niet geschikt is.
Voor een aantal functionaliteiten is de chipset niet toereikend, of worden er 3rd party chips gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan geluid, netwerk, firewire, maar ook aan nieuwe technologieën. USB3.0 en SATA 6Gbps worden nog niet door iedere recente chipset ondersteund, maar zitten al wel op de moederborden. Dit wordt gedaan door een 3rd party chip op het moederbord te plaatsen. Zo is op het moment van schrijven USB3.0 nog iets dat enkel door 3rd party chips mogelijk is, en er ook nog geen Intelborden zijn met SATA 6Gbps support in de chipset.
De kwaliteit van deze chips wil nog wel eens wat uitmaken. Op goedkopere borden wordt vaak bezuinigd op de chips. In de regel voldoen deze prima, maar het is wel belangrijk om op te letten, zeker als je bijzondere eisen hebt. Als je verwacht hoogwaardig geluid te krijgen, dan zal dit niet lukken met de goedkoopste audiochip, verwacht je goede RAID-prestaties, dan gaat dit niet altijd lukken met een 3rd party chipje, dat vaak maar 2 poorten heeft en mindere RAID-prestaties biedt dan de chipset zelf.
Een moederbord kan beschikken over onboard (een losse videochip met eigen geheugen)of integrated video (videomogelijkheden in de chip geïntegreerd en maakt meestal gebruik van het systeemgeheugen). Onboard video komt bijna niet voor op de doorsnee consumentenborden, deze beschikken voornamelijk over integrated video.
Hier kun je vinden waar je op moet letten als je een bord uitzoekt op videochip: **LET OP** Welke videokaart moet ik kopen?.
Het grote verschil tussen een dedicated kaart en een integrated chip is de manier waarop geheugen wordt toegewezen. Een integrated chip zal in de meeste gevallen gebruik maken van het systeemgeheugen als videogeheugen, sommige moederborden beschikken over geheugen dat dedicated gebruikt kan worden door de videochip. In een aantal gevallen is het mogelijk om enkel dit dedicated geheugen toe te wijzen aan de chip, waardoor geen gebruik gemaakt wordt van het systeemgeheugen. Of dit mogelijk is is vaak terug te vinden in de handleiding van het bord.
terug naar boven
De maximale hoeveelheid geheugen hangt onder andere af van het aantal geheugensloten op het moederbord. De maximale grootte van de geheugenmodules is afhankelijk van de chipset/geheugencontroller. Ook al kan de geheugencontroller overweg met een bepaalde hoeveelheid geheugen, er moeten voldoende sloten voor aanwezig zijn. Een X58-chipset kan bijvoorbeeld overweg met 24GB, in geval van 6 modules van ieder 4GB. Op een aantal moederborden zijn slechts 3 of 4 sloten aanwezig, wat de hoeveelheid geheugen limiteert tot 12, respectievelijk 16GB.
Let bij het kopen van een moederbord dus of de hoeveelheid geheugen erop past en wat de uitbreidingsmogelijkheden zijn.
Afhankelijk van de geheugencontroller heb je de mogelijkheid om enkele modules te plaatsen (voor single channel), de modules per paar te plaatsen (voor dual channel) of per drie te plaatsen (voor triple channel). Niet in alle gevallen is het mogelijk om alle geheugensloten te gebruiken voor de snelst mogelijke config. Een triple channel config met 4 modules is niet mogelijk, terwijl er wel triple channel capabele moederborden zijn met 4 geheugensloten.
Een aantal moederborden beschikt over meerdere soorten geheugensloten, bijvoorbeeld DDR2- en DDR3-sloten. Deze configuraties zijn niet te combineren, in zo'n geval zul je dus moeten kiezen voor DDR2- of DDR3-geheugen.
In alle gevallen zul je geheugenondersteuning terugvinden in de handleiding.
De QVL (qualified vendors list) is een laatste punt om in acht te nemen bij het kiezen van een moederbord. Veel moederbord- en geheugenfabrikanten testen verschillende configuraties en zetten deze op hun website. Als je helemaal zeker wil zijn is het verstandig je aan deze lijst te houden. In veel gevallen gaat ander geheugen ook wel werken, zeker op het moment dat het geheugen binnen de standaarden valt.
Het allerlaatste punt waar je op moet letten is de plaatsing van de geheugensloten ten opzichte van andere onderdelen. Veel geheugen dat als 'overclock'geheugen wordt verkocht komt met grote heatsinks en dit kan een belemmering gaan vormen op het moment dat je alle sloten wil gebruiken, of als de socket van de CPU dicht bij de geheugensloten zit, waardoor een grote CPU-koeler in de weg kan zitten van het geheugen. Vaak zijn dit soort dingen wel terug te vinden in reviews, of zijn ze te bepalen door de maten van de onderdelen op te zoeken.
terug naar boven
Om extra uitbreidingskaarten aan het systeem toe te voegen zijn uitbreidingssloten nodig. De meest voorkomende zijn PCI en PCI express en op meer gedateerde systemen zijn ook AGP-, ISA- en PCI-X-sloten mogelijk.
Er zijn een aantal zaken waar je op moet letten bij de verschillende uitbreidingssloten. PCIe-sloten zijn er in een aantal maten (x1, x4, x8 en x16). De grootte van een slot zegt niet direct alles over de snelheden van de betreffende sloten. Een chipset heeft een beperkt aantal lanes beschikbaar voor de PCI express sloten, die verdeeld worden over alle PCIexpress-sloten. Dit betekent dat een PCIe-slot van x16lengte niet altijd over 16 lanes beschikt en de snelheid daardoor lager kan komen te liggen dan wat de kaart maximaal kan leveren. In praktijk is het eigenlijk alleen voor snelle videokaarten een issue, deze vragen in vergelijking met de meeste andere kaarten veel bandbreedte.
Let bij het kiezen van een moederbord op het aantal lanes dat ieder slot heeft, zodat je niet voor verrassingen komt te staan op het moment dat de prestaties van kaarten lager liggen dan je zou verwachten. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat veel kaarten nog niet de volledige bandbreedte nodig hebben, en op x8 net zo goed werken als op x16. Als je al beschikt over de kaart is het makkelijk te testen, door de kaart zowel in x16 als x8 modus te benchmarken.
De 2 blauwe sloten zijn beide geschikt voor x16 kaarten. Echter, alleen het bovenste slot is volledig gevulg met pinnetjes (dit is een x16 slot). Het 2e blauwe slot is een x8 slot, het is maar voor de helft gevuld met pinnetjes. Sommige fabrikanten maken wel gebruik van slots die volledig gevuld zijn met pinnetjes, maar sluiten deze niet allemaal aan. Let er dus op dat ook al is het slot volledig gevuld, dat wil niet zeggen dat het standaard op x16 snelheden werkt.
Vergeet niet dat het mogelijk is om een kleinere kaart in een groter slot te zetten. Een x1 kaart werkt prima in een x16 slot bijvoorbeeld. Andersom is het ook mogelijk, een x16 kaart werkt ook prima in een x1 slot. De enige beperking is de lengte van het slot. In sommige gevallen is de achterkant van het slot open, waardoor kaarten uit kunnen steken.
In het geval van kaarten die langer zijn dan het slot, iets dat je al snel ziet bij x1 kaartjes, is het zinvol om te letten of er niets achter het slot zit, waardoor het inprikken van de kaart verhinderd wordt. Heatsinks worden vaak op zo'n manier gemaakt dat kaarten eroverheen kunnen steken, maar dit is lang niet altijd het geval.
Verder moet er gelet worden op de ruimte tussen de sloten. Veel videokaarten zijn 2 slots groot, waardoor 1 slot onbruikbaar wordt. Op sommige moederborden kan dit betekenen dat ook al beschikt het bord over voldoende sloten, niet alle kaarten erin passen, als de indeling ongunstig uitpakt.
Bij andere sloten is er eigenlijk niet zo heel veel om op te letten, behalve of ze aanwezig zijn of niet. PCI-sloten zijn vaak nog maar beperkt te vinden (vaak nog maar 1 of 2 op een modern bord). Mocht je deze sloten gaan gebruiken, houd er rekening mee dat de bandbreedte beperkt is, voor alle sloten bijelkaar is dit 133MB/s voor standaard 32b PCI op 33MHz.
Voor het kiezen van het juiste AGP-slot is dit stuk van de VB FAQ interessant leesvoer: Pollewob in "VB FAQ"
Naast fysieke sloten worden de PCI-bus en PCIe-lanes ook gebruikt om 3rd party chips aan te sluiten. Bij een aantal moederborden wordt bijvoorbeeld een Gigabit lanverbinding aan de PCI-bus verbonden. Hoewel dit prima werkt heeft dit een nadeel, de theoretische snelheid van een Gbit lanverbinding is bijna net zo groot als de breedte van de PCI-bus. Mocht je dan nog een PCI-uitbreidingskaart in een PCI-slot steken dan zullen deze de bandbreedte met elkaar moeten delen, wat negatief uit kan pakken voor de prestaties. Op het gebied van PCIe-lanes is het belangrijk er rekening mee te houden dat een chip voldoende lanes heeft. In de meeste gevallen krijgen de chips een enkele lane mee, iets dat in de praktijk voor nu voldoende is, maar houd er rekening mee dat dit niet altijd zo hoeft te zijn. Een SATA 6Gbps chip zal een maximale bandbreedte van 600MB/s nodig hebben, als deze aan 1 lane vastzit betekent dat deze met PCIe 2.0 slechts 500MB/s beschikbaar heeft wat mogelijk een bottleneck kan betekenen. In de praktijk zul je van bovenstaand voorbeeld weinig tot niets gaan merken (de chip zelf en de schijven zullen nog een tijd de
bottleneck zijn), maar heb je specifieke eisen, dan is het een belangrijk punt.
Er is een manier om het aantal PCIe-lanes te vergroten. Dit kan door een bridgechip gedaan worden, de meest bekende is de NF200 van Nvidia, maar je kunt er meerdere tegenkomen. Deze chips zorgen er weliswaar voor dat er meerdere lanes naar de slots lopen, maar het aantal lanes vanuit de chipset, waar de data uiteindelijk overheen gaat blijft natuurlijk gelijk en je krijgt uiteindelijk te maken met wat latency doordat er een extra chip tussenzit. In een aantal gevallen is het gebruik van bridgechips handig, maar het is geen zaligmakende oplossing. Ook verbruiken dit soort chips aardig wat stroom, waardoor warmte sneller een probleem is.
De beschikbare features worden bepaald door de aanwezige chips op het moederbord. Maar de aanwezigheid van een chip wil niet automatisch betekenen dat de features ook allemaal aanwezig zijn. Moderne chipsets ondersteunen 12 of meer USB-poorten, maar dat betekent niet automatisch dat deze ook allemaal aanwezig zijn op het moederbord. Vaak worden extra poorten mogelijk gemaakt door headers op het moederbord, waar vervolgens een kabel op geprikt kan worden, soms zijn de functies ook niet aanwezig, denk bijvoorbeeld aan digitale audio-outputs, die niet altijd op het bord zitten, ook al heeft de geluidschip wel deze mogelijkheid.
terug naar boven
Op zich een voor de hand liggend punt, maar wel eentje om even op te letten. De kast waar je het bord in wil stoppen heeft een bepaalde formfactor (ATX, µATX, ITX etc), je moederbord moet daar wel aan voldoen. Een kleiner moederbord in een grotere kast geeft natuurlijk geen probleem, andersom gaat het niet passen.
Bij een aantal moederborden is het belangrijk om goed te kijken naar de formfactor. Deze borden worden verkocht als ATX-borden, maar zijn in feite EATX-borden, waardoor ze net wel of net niet gaan passen in een ATX-kast. Verder hebben sommige ATX borden de connectoren een kwartslag gedraaid staan, waardoor ook als het moederbord past, de kabels te ver uitsteken en daardoor niet meer gaan passen in de kast.
Moederbordfabrikanten zetten meestal de precieze maten op de website, dus dit is eenvoudig op te meten.
Een mooi overzichtje is te vinden op deze wikipagina: Wikipedia: ATX
terug naar boven
Nu klinkt dit allemaal ernstig, maar het valt gelukkig best mee. Zeker als je een standaard consumentenbord koopt dan geeft dit in de regel geen probleem, maar ga je met wat exotischere hardware werken dan kun je tegen dit soort dingen aanlopen. Een mooi voorbeeld is de, inmiddels antieke, AMD 760MPX chipset, die gebruikt werd voor dual socket A borden. Deze chipset is berucht vanwege z'n vervelende eigenschap incompatible te zijn met zo'n beetje alle consumentenhardware. USB2.0 kaarten werken bijvoorbeeld enkel en alleen als deze een NEC-chip hebben, Ali, Via, Sis of ander merk kun je vergeten, die werken niet. Een andere issue is dat Soundblaster Live kaarten icm deze chipset vaak je 2e CPU laten verdwijnen, waardoor je er nog maar 1 kunt gebruiken (in een verder compleet stabiel systeem). Dit soort dingen kunnen je echt hoofdpijn bezorgen maar zijn vaak te voorkomen. Tegenwoordig zijn de meest voorkomende problemen gerelateerd aan het geheugen, dat niet stabiel werkt, of handmatig ingesteld moet worden. Daarvoor is de eerder genoemde QVL een goed startpunt om te beginnen.
Een googleactie op de hardware die je wil combineren zal je vaak al wel uitsluitsel geven. Vind je niets op het typenummer van je moederbord + voeding, dan is er waarschijnlijk niets aan de hand met die combinatie. Het klinkt misschien paranoïde, maar het is een paar minuten werk en je weet gelijk of je geen vreemde dingen kunt verwachten.
terug naar boven
Het merk van het moederbord is altijd een onderwerp van discussie. De ene zweert bij merk A, de andere bij merk B.
Maar toch is dat niet DE manier om een moederbord te kopen. Als je je eisen duidelijk hebt dan kom je waarschijnlijk van iedere fabrikant een of meerdere moederborden tegen die aan je eisen voldoen. Wat ik je kan aanraden is reviews opzoeken van ieder moederbord en kijken welke het beste uit de tests komt. Ieder merk heeft z'n juweeltjes en z'n dramatische missers, al hebben sommige er wat meer dan anderen.
Maar niet alleen het bord zelf kan de keuze voor een bepaald merk bepalen. Ook de support van de fabrikant speelt een grote rol, denk hierbij aan het uitbrengen van biosupdates, drivers en de aanwezigheid van een supportforum.
Daarnaast zijn er wel wat punten waar je naar kunt kijken. Hoe meer chips er op het bord zitten, hoe meer energie er gebruikt wordt. Moederborden met veel features zullen logischerwijs meer verbruiken. Let ook op zaken als bridgechips die vaak gebruikt worden om het aantal PCIe--lanes te vergroten, deze zijn vaak de grootste verbruikers.
terug naar boven
Kwaliteit is de laatste tijd een punt dat steeds meer gebruikt wordt in de marketing, maar het is lastig te bepalen wat de daadwerkelijke waarde hiervan is. Problemen komen vaak pas op langere termijn tevoorschijn en zijn dus niet of nauwelijks terug te vinden als het bord net nieuw is. In dit geval raad ik aan te kijken naar de technieken die gebruikt worden op de moederborden en te kijken wat de prestaties hiervan zijn geweest in het verleden. Dit biedt natuurlijk geen garantie voor de toekomst, maar het biedt je wel een manier om de echt slechte dingen eruit te filteren.
Op duurdere borden worden vaak meer hoogwaardige onderdelen gebruikt dan op de goedkope borden. Dit betekent in de regel dat de duurdere borden langer meegaan, maar vraag jezelf af of dat noodzakelijk is. Echt slechte onderdelen zie je bijna niet meer, de kans dat het bord eerder defect gaat dan dat de economische levensduur voorbij is, is niet zo gek groot. Dus ook als je een bord koopt dat niet vol zit met solide condensatoren en dergelijke dan kun je nog steeds jaren vooruit met zo'n bord.
terug naar boven
terug naar boven
Overclocken wordt steeds eenvoudiger gemaakt door de fabrikanten door vooringestelde profielen te maken voor bepaalde CPU's en automatisch bepaalde instellingen te doen, zodat je er als gebruiker niet veel meer voor hoeft te doen. En vaak worden er ook talloze tools meegeleverd om het vanuit Windows te kunnen doen.
Overclocken blijft altijd een gokje hoever je kan komen, dus garanties op het ene bord met de ene CPU bieden geen garantie dat het jou ook lukt met een soortgelijke configuratie.
Een paar puntjes om op te letten zijn in elk geval de koeling op het bord, zitten er minuscule koelblokjes op dan zul je sneller tegen een hitteprobleem aanlopen, en zul je eventueel de koeling op het bord moeten vervangen.
De bios is een tweede punt, op het moment dat je in de bios niets kunt aanpassen wordt overclocken lastig, kijk dus even in de manual van het bord voordat je het aanschaft, zodat je weet wat je kunt verwachten.
En het belangrijkste als je echt het max eruit wil halen, lees veel reviews en overclockingfora om te weten wat je van een bord kan verwachten als je echt serieus met overclocking aan de gang wil gaan. Als je gewoon een casual overclocker bent, dan is die laatste stap van veel minder belang.
terug naar boven
Het beste is om een budget te stellen en te kijken wat er beschikbaar is binnen het budget.
Na het lezen van bovenstaande punten weet je in elk geval waarop je kunt letten en op basis daarvan een keuze maken, of in elk geval je keuze beperken tot een paar borden. En mocht je niet kunnen kiezen tussen die borden, pak er dan nog eens wat reviews bij en kijk wat er over geschreven wordt, of pak gewoon de goedkoopste van het stel, want ze voldoen immers allemaal aan je eisen.
terug naar boven
Als je nog een berg hardware hebt liggen en daar een moederbord bij zoekt is deze guide nog steeds een handige leidraad om aan te houden, ook al zal je keuze wellicht wat beperkter zijn. Er zijn wel een paar dingetjes waar je op moet letten bij het aanschaffen van een 2e hands bordje, om vervelende problemen te voorkomen.
Als eerste zijn dat de condensatoren. Oudere condensatoren kunnen namelijk gaan lekken, en daarmee een boel stabiliteitsproblemen geven. Het kan goed zijn dat de vorige eigenaar nooit problemen heeft gehad, terwijl de condensatoren op het bord niet al te best meer zijn. Als doe vorige eigenaar een CPU met een lage TDP heeft gehad zou dat op zich prima kunnen werken. Mocht je er dan een flinke CPU insteken die veel meer stroom vraagt kun je snel tegen problemen aanlopen.
Een tweede punt is de bios. Het kan goed zijn dat de vorige eigenaar zijn moederbord nooit heeft voorzien van een biosupdatet omdat dat niet nodig was. Als jij het bord dan wil gebruiken in combinatie met een nieuwere CPU, die een nieuwere bios nodig heeft dan op het bord zit, gaat het niet werken. Dit is makkelijk op te lossen door voor de koop te vragen of de bios geüpdate kan worden. Een korte controle kan koper en verkoper een boel gezeur besparen.
En het laatste punt waar ik rekening mee zou houden is het socket, als het gaat om de nieuwere LGAsockets, welke voorzien zijn van pinnetjes in plaats van de cpu die de pinnetjes heeft. Deze zijn erg gevoelig en je kunt heel snel het socket beschadigen. Aan te raden is voor koop te controleren of de pinnetjes nog in orde zijn, en als je het bord laat versturen dat het beschermkapje erop zit. Een beschadigd socket is wel te repareren, maar vereist een vaste hand, een scherp zicht en engelengeduld.
Verder gelden natuurlijk de standaard zaken bij het aankopen van 2ehands apparatuur, maar voor moederborden zijn bovenstaande puntjes handig om eventjes extra op te letten.
terug naar boven
Bovendien is dit Gathering of Tweakers - we verwachten van een tweaker dat je de moeite doet je in te lezen als je met een vraag zit. Het heeft dan ook geen enkele zin om een topic te openen zonder aantoonbaar zelf alles wat hieronder staat nagelopen te hebben, zo'n topic gaat zonder pardon met een verwijzing hierheen dicht.
Waarop te letten?
Er zijn enkele zaken waarop je moet letten, afhankelijk van je eisen kan iets heel belangrijk zijn of niet meer dan een bijzaak. In welke mate ze voor jou belangrijk zijn kun je zelf bepalen aan de hand van de eisen die je stelt.
- socket
- chipset
- geheugen
- uitbreidingssloten
- connectoren/features
- formfactor
- compatibiliteit
- merk
- energieverbruik
- kwaliteit
- prestaties
- overclocking
- prijs
- 2e hands
1. bepaal je budget;
2. bepaal het platform (chipset + socket);
3. bepaal de functies die het bord moet hebben;
4. maak een shortlist van de borden die voldoen aan je eisen;
5. kies het bord dat het beste uit reviews komt en het beste geprijsd is.
Heb je naar aanleiding van bovenstaande stappen geen keuze kunnen maken? Dan moet je er toch wat dieper op ingaan, waar onderstaande guide je bij kan helpen.
Socket:
Als we ervan uitgaan dat je al een bepaalde CPU voor ogen hebt, of zelfs al hebt liggen, is het socket een van de belangrijkste eisen. De CPU moet immers wel passen op je moederbord. In de meeste gevallen is er voor 1 type CPU 1 socket beschikbaar, maar er zijn een aantal uitzonderingen. In geval van AMD heb je bijvoorbeeld AM2 moederborden, die ook met AM3 CPU's overweg kunnen, maar andersom werkt dit weer niet, AM2 CPU's gaan niet op een AM3 moederbord werken. Belangrijk is dus om goed te kijken of de CPU gaat werken. Raadpleeg de CPU-supportlist van de fabrikant om zeker te zijn of je een werkende combinatie uitgekozen hebt.
Als je de keuze van de CPU af laat hangen van het moederbord, kijk dan naar de sockets van de meest recente CPU's, het heeft weinig zin een gedateerd bord uit te zoeken en er dan proberen een nieuwe CPU op te gaan zetten. Dat gaat niet werken natuurlijk.
terug naar boven
Chipset:
De chipset bepaalt voor een groot deel de functies en prestaties van het systeem, belangrijk is dus om hier goed bij stil te staan. In sommige gevallen is er maar 1 chipset beschikbaar voor een CPU, in andere gevallen zijn er legio (waarbij er ook nog combinaties te maken zijn tussen northbridges en southbridges). De chipset bepaalt voor een groot deel of een CPU wel of niet gaat werken op een moederbord. Heb je al een CPU en zijn er meerdere chipsets beschikbaar voor dat type socket, controleer dan bij de specificaties van het moederbord of jouw CPU erop gaat werken. Belangrijk hierbij is om ook de revisies van moederborden en biosversies in de gaten te houden.
Er zijn talloze topics te vinden waarbij mensen een combinatie hebben gekocht die in theorie compatible zou moeten zijn, maar dat in de praktijk niet was door een verouderde biosversie. Vraag als je het bord koopt na welke versie er op het bord staat mocht je een bord hebben waarvan nieuwere biossen nieuwere CPU's mogelijk maken. Er zeker van zijn dat je de juiste bios hebt scheelt je achteraf een hoop gehannes om een compatible CPU te regelen of je bord terug te moeten sturen om te laten flashen.
Naast compatibiliteit bieden chipsets ook bepaalde functies. Je doet er verstandig aan te kijken welke functies er allemaal te vinden zijn. Zo kun je denken aan het aantal beschikbare PCIe-lanes (high-end chipsets hebben er hier meer van dan midrange en budgetchipsets bijvoorbeeld), het aantal USB-poorten, IDE-connectoren (zowel PATA als SATA) en de mogelijkheid om deze in RAID te zetten. Naarmate er meer functies op moederborden zijn komen te zitten worden er ook meer functies in chipsets ondergebracht (denk aan USB2.0 of 3.0, SATA 3Gbps of 6Gbps etc), maar ook worden er op den duur functies weggelaten (in nieuwere Intel chips zul je bijvoorbeeld geen PATA-support meer tegen komen).
Kijk bij een chipset niet enkel naar de northbridge, maar ook naar de southbridge, deze biedt in de meeste gevallen bijvoorbeeld support voor RAID (of juist niet). Belangrijk hiervoor is om niet enkel naar de specificaties van het moederbord te kijken, maar ook naar de chipset om te zien wat deze ondersteunt.
Mocht een chipset niet alle functies bieden die jij op een moederbord tegenkomt, dan wil het nog niet gelijk betekenen dat deze chipset helemaal niet geschikt is.
Voor een aantal functionaliteiten is de chipset niet toereikend, of worden er 3rd party chips gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan geluid, netwerk, firewire, maar ook aan nieuwe technologieën. USB3.0 en SATA 6Gbps worden nog niet door iedere recente chipset ondersteund, maar zitten al wel op de moederborden. Dit wordt gedaan door een 3rd party chip op het moederbord te plaatsen. Zo is op het moment van schrijven USB3.0 nog iets dat enkel door 3rd party chips mogelijk is, en er ook nog geen Intelborden zijn met SATA 6Gbps support in de chipset.
De kwaliteit van deze chips wil nog wel eens wat uitmaken. Op goedkopere borden wordt vaak bezuinigd op de chips. In de regel voldoen deze prima, maar het is wel belangrijk om op te letten, zeker als je bijzondere eisen hebt. Als je verwacht hoogwaardig geluid te krijgen, dan zal dit niet lukken met de goedkoopste audiochip, verwacht je goede RAID-prestaties, dan gaat dit niet altijd lukken met een 3rd party chipje, dat vaak maar 2 poorten heeft en mindere RAID-prestaties biedt dan de chipset zelf.
Een moederbord kan beschikken over onboard (een losse videochip met eigen geheugen)of integrated video (videomogelijkheden in de chip geïntegreerd en maakt meestal gebruik van het systeemgeheugen). Onboard video komt bijna niet voor op de doorsnee consumentenborden, deze beschikken voornamelijk over integrated video.
Hier kun je vinden waar je op moet letten als je een bord uitzoekt op videochip: **LET OP** Welke videokaart moet ik kopen?.
Het grote verschil tussen een dedicated kaart en een integrated chip is de manier waarop geheugen wordt toegewezen. Een integrated chip zal in de meeste gevallen gebruik maken van het systeemgeheugen als videogeheugen, sommige moederborden beschikken over geheugen dat dedicated gebruikt kan worden door de videochip. In een aantal gevallen is het mogelijk om enkel dit dedicated geheugen toe te wijzen aan de chip, waardoor geen gebruik gemaakt wordt van het systeemgeheugen. Of dit mogelijk is is vaak terug te vinden in de handleiding van het bord.
terug naar boven
Geheugen:
De maximale hoeveelheid geheugen hangt onder andere af van het aantal geheugensloten op het moederbord. De maximale grootte van de geheugenmodules is afhankelijk van de chipset/geheugencontroller. Ook al kan de geheugencontroller overweg met een bepaalde hoeveelheid geheugen, er moeten voldoende sloten voor aanwezig zijn. Een X58-chipset kan bijvoorbeeld overweg met 24GB, in geval van 6 modules van ieder 4GB. Op een aantal moederborden zijn slechts 3 of 4 sloten aanwezig, wat de hoeveelheid geheugen limiteert tot 12, respectievelijk 16GB.
Let bij het kopen van een moederbord dus of de hoeveelheid geheugen erop past en wat de uitbreidingsmogelijkheden zijn.
Afhankelijk van de geheugencontroller heb je de mogelijkheid om enkele modules te plaatsen (voor single channel), de modules per paar te plaatsen (voor dual channel) of per drie te plaatsen (voor triple channel). Niet in alle gevallen is het mogelijk om alle geheugensloten te gebruiken voor de snelst mogelijke config. Een triple channel config met 4 modules is niet mogelijk, terwijl er wel triple channel capabele moederborden zijn met 4 geheugensloten.
Een aantal moederborden beschikt over meerdere soorten geheugensloten, bijvoorbeeld DDR2- en DDR3-sloten. Deze configuraties zijn niet te combineren, in zo'n geval zul je dus moeten kiezen voor DDR2- of DDR3-geheugen.
In alle gevallen zul je geheugenondersteuning terugvinden in de handleiding.
De QVL (qualified vendors list) is een laatste punt om in acht te nemen bij het kiezen van een moederbord. Veel moederbord- en geheugenfabrikanten testen verschillende configuraties en zetten deze op hun website. Als je helemaal zeker wil zijn is het verstandig je aan deze lijst te houden. In veel gevallen gaat ander geheugen ook wel werken, zeker op het moment dat het geheugen binnen de standaarden valt.
Het allerlaatste punt waar je op moet letten is de plaatsing van de geheugensloten ten opzichte van andere onderdelen. Veel geheugen dat als 'overclock'geheugen wordt verkocht komt met grote heatsinks en dit kan een belemmering gaan vormen op het moment dat je alle sloten wil gebruiken, of als de socket van de CPU dicht bij de geheugensloten zit, waardoor een grote CPU-koeler in de weg kan zitten van het geheugen. Vaak zijn dit soort dingen wel terug te vinden in reviews, of zijn ze te bepalen door de maten van de onderdelen op te zoeken.
terug naar boven
PCI, PCIexpress en andere sloten:
Om extra uitbreidingskaarten aan het systeem toe te voegen zijn uitbreidingssloten nodig. De meest voorkomende zijn PCI en PCI express en op meer gedateerde systemen zijn ook AGP-, ISA- en PCI-X-sloten mogelijk.
Er zijn een aantal zaken waar je op moet letten bij de verschillende uitbreidingssloten. PCIe-sloten zijn er in een aantal maten (x1, x4, x8 en x16). De grootte van een slot zegt niet direct alles over de snelheden van de betreffende sloten. Een chipset heeft een beperkt aantal lanes beschikbaar voor de PCI express sloten, die verdeeld worden over alle PCIexpress-sloten. Dit betekent dat een PCIe-slot van x16lengte niet altijd over 16 lanes beschikt en de snelheid daardoor lager kan komen te liggen dan wat de kaart maximaal kan leveren. In praktijk is het eigenlijk alleen voor snelle videokaarten een issue, deze vragen in vergelijking met de meeste andere kaarten veel bandbreedte.
Let bij het kiezen van een moederbord op het aantal lanes dat ieder slot heeft, zodat je niet voor verrassingen komt te staan op het moment dat de prestaties van kaarten lager liggen dan je zou verwachten. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat veel kaarten nog niet de volledige bandbreedte nodig hebben, en op x8 net zo goed werken als op x16. Als je al beschikt over de kaart is het makkelijk te testen, door de kaart zowel in x16 als x8 modus te benchmarken.
De 2 blauwe sloten zijn beide geschikt voor x16 kaarten. Echter, alleen het bovenste slot is volledig gevulg met pinnetjes (dit is een x16 slot). Het 2e blauwe slot is een x8 slot, het is maar voor de helft gevuld met pinnetjes. Sommige fabrikanten maken wel gebruik van slots die volledig gevuld zijn met pinnetjes, maar sluiten deze niet allemaal aan. Let er dus op dat ook al is het slot volledig gevuld, dat wil niet zeggen dat het standaard op x16 snelheden werkt.
Vergeet niet dat het mogelijk is om een kleinere kaart in een groter slot te zetten. Een x1 kaart werkt prima in een x16 slot bijvoorbeeld. Andersom is het ook mogelijk, een x16 kaart werkt ook prima in een x1 slot. De enige beperking is de lengte van het slot. In sommige gevallen is de achterkant van het slot open, waardoor kaarten uit kunnen steken.
In het geval van kaarten die langer zijn dan het slot, iets dat je al snel ziet bij x1 kaartjes, is het zinvol om te letten of er niets achter het slot zit, waardoor het inprikken van de kaart verhinderd wordt. Heatsinks worden vaak op zo'n manier gemaakt dat kaarten eroverheen kunnen steken, maar dit is lang niet altijd het geval.
Verder moet er gelet worden op de ruimte tussen de sloten. Veel videokaarten zijn 2 slots groot, waardoor 1 slot onbruikbaar wordt. Op sommige moederborden kan dit betekenen dat ook al beschikt het bord over voldoende sloten, niet alle kaarten erin passen, als de indeling ongunstig uitpakt.
Bij andere sloten is er eigenlijk niet zo heel veel om op te letten, behalve of ze aanwezig zijn of niet. PCI-sloten zijn vaak nog maar beperkt te vinden (vaak nog maar 1 of 2 op een modern bord). Mocht je deze sloten gaan gebruiken, houd er rekening mee dat de bandbreedte beperkt is, voor alle sloten bijelkaar is dit 133MB/s voor standaard 32b PCI op 33MHz.
Voor het kiezen van het juiste AGP-slot is dit stuk van de VB FAQ interessant leesvoer: Pollewob in "VB FAQ"
Naast fysieke sloten worden de PCI-bus en PCIe-lanes ook gebruikt om 3rd party chips aan te sluiten. Bij een aantal moederborden wordt bijvoorbeeld een Gigabit lanverbinding aan de PCI-bus verbonden. Hoewel dit prima werkt heeft dit een nadeel, de theoretische snelheid van een Gbit lanverbinding is bijna net zo groot als de breedte van de PCI-bus. Mocht je dan nog een PCI-uitbreidingskaart in een PCI-slot steken dan zullen deze de bandbreedte met elkaar moeten delen, wat negatief uit kan pakken voor de prestaties. Op het gebied van PCIe-lanes is het belangrijk er rekening mee te houden dat een chip voldoende lanes heeft. In de meeste gevallen krijgen de chips een enkele lane mee, iets dat in de praktijk voor nu voldoende is, maar houd er rekening mee dat dit niet altijd zo hoeft te zijn. Een SATA 6Gbps chip zal een maximale bandbreedte van 600MB/s nodig hebben, als deze aan 1 lane vastzit betekent dat deze met PCIe 2.0 slechts 500MB/s beschikbaar heeft wat mogelijk een bottleneck kan betekenen. In de praktijk zul je van bovenstaand voorbeeld weinig tot niets gaan merken (de chip zelf en de schijven zullen nog een tijd de
bottleneck zijn), maar heb je specifieke eisen, dan is het een belangrijk punt.
Er is een manier om het aantal PCIe-lanes te vergroten. Dit kan door een bridgechip gedaan worden, de meest bekende is de NF200 van Nvidia, maar je kunt er meerdere tegenkomen. Deze chips zorgen er weliswaar voor dat er meerdere lanes naar de slots lopen, maar het aantal lanes vanuit de chipset, waar de data uiteindelijk overheen gaat blijft natuurlijk gelijk en je krijgt uiteindelijk te maken met wat latency doordat er een extra chip tussenzit. In een aantal gevallen is het gebruik van bridgechips handig, maar het is geen zaligmakende oplossing. Ook verbruiken dit soort chips aardig wat stroom, waardoor warmte sneller een probleem is.
Connectoren/features:
De beschikbare features worden bepaald door de aanwezige chips op het moederbord. Maar de aanwezigheid van een chip wil niet automatisch betekenen dat de features ook allemaal aanwezig zijn. Moderne chipsets ondersteunen 12 of meer USB-poorten, maar dat betekent niet automatisch dat deze ook allemaal aanwezig zijn op het moederbord. Vaak worden extra poorten mogelijk gemaakt door headers op het moederbord, waar vervolgens een kabel op geprikt kan worden, soms zijn de functies ook niet aanwezig, denk bijvoorbeeld aan digitale audio-outputs, die niet altijd op het bord zitten, ook al heeft de geluidschip wel deze mogelijkheid.
terug naar boven
Formfactor:
Op zich een voor de hand liggend punt, maar wel eentje om even op te letten. De kast waar je het bord in wil stoppen heeft een bepaalde formfactor (ATX, µATX, ITX etc), je moederbord moet daar wel aan voldoen. Een kleiner moederbord in een grotere kast geeft natuurlijk geen probleem, andersom gaat het niet passen.
Bij een aantal moederborden is het belangrijk om goed te kijken naar de formfactor. Deze borden worden verkocht als ATX-borden, maar zijn in feite EATX-borden, waardoor ze net wel of net niet gaan passen in een ATX-kast. Verder hebben sommige ATX borden de connectoren een kwartslag gedraaid staan, waardoor ook als het moederbord past, de kabels te ver uitsteken en daardoor niet meer gaan passen in de kast.
Moederbordfabrikanten zetten meestal de precieze maten op de website, dus dit is eenvoudig op te meten.
Een mooi overzichtje is te vinden op deze wikipagina: Wikipedia: ATX
terug naar boven
Compatibiliteit:
Het allerlastigst is de compatibiliteit. In sommige gevallen wil het voorkomen dat bepaalde hardware niet met je moederbord samen wil werken. Te denken valt aan voedingen die geen kick geven op het moederbord, kaarten die niet herkent worden of apparaten die het systeem spontaan laten rebooten.Nu klinkt dit allemaal ernstig, maar het valt gelukkig best mee. Zeker als je een standaard consumentenbord koopt dan geeft dit in de regel geen probleem, maar ga je met wat exotischere hardware werken dan kun je tegen dit soort dingen aanlopen. Een mooi voorbeeld is de, inmiddels antieke, AMD 760MPX chipset, die gebruikt werd voor dual socket A borden. Deze chipset is berucht vanwege z'n vervelende eigenschap incompatible te zijn met zo'n beetje alle consumentenhardware. USB2.0 kaarten werken bijvoorbeeld enkel en alleen als deze een NEC-chip hebben, Ali, Via, Sis of ander merk kun je vergeten, die werken niet. Een andere issue is dat Soundblaster Live kaarten icm deze chipset vaak je 2e CPU laten verdwijnen, waardoor je er nog maar 1 kunt gebruiken (in een verder compleet stabiel systeem). Dit soort dingen kunnen je echt hoofdpijn bezorgen maar zijn vaak te voorkomen. Tegenwoordig zijn de meest voorkomende problemen gerelateerd aan het geheugen, dat niet stabiel werkt, of handmatig ingesteld moet worden. Daarvoor is de eerder genoemde QVL een goed startpunt om te beginnen.
Een googleactie op de hardware die je wil combineren zal je vaak al wel uitsluitsel geven. Vind je niets op het typenummer van je moederbord + voeding, dan is er waarschijnlijk niets aan de hand met die combinatie. Het klinkt misschien paranoïde, maar het is een paar minuten werk en je weet gelijk of je geen vreemde dingen kunt verwachten.
terug naar boven
Merk:
Het merk van het moederbord is altijd een onderwerp van discussie. De ene zweert bij merk A, de andere bij merk B.
Maar toch is dat niet DE manier om een moederbord te kopen. Als je je eisen duidelijk hebt dan kom je waarschijnlijk van iedere fabrikant een of meerdere moederborden tegen die aan je eisen voldoen. Wat ik je kan aanraden is reviews opzoeken van ieder moederbord en kijken welke het beste uit de tests komt. Ieder merk heeft z'n juweeltjes en z'n dramatische missers, al hebben sommige er wat meer dan anderen.
Maar niet alleen het bord zelf kan de keuze voor een bepaald merk bepalen. Ook de support van de fabrikant speelt een grote rol, denk hierbij aan het uitbrengen van biosupdates, drivers en de aanwezigheid van een supportforum.
Energieverbruik:
De meeste grote moederbord merken hebben tegenwoordig energiebesparende mogelijkheden, waarvan de ene beter werkt dan de andere. Vind je energieverbruik belangrijk, zoek dan naar reviews van het moederbord waarin dit naar voren komt.Daarnaast zijn er wel wat punten waar je naar kunt kijken. Hoe meer chips er op het bord zitten, hoe meer energie er gebruikt wordt. Moederborden met veel features zullen logischerwijs meer verbruiken. Let ook op zaken als bridgechips die vaak gebruikt worden om het aantal PCIe--lanes te vergroten, deze zijn vaak de grootste verbruikers.
terug naar boven
Kwaliteit:
Kwaliteit is de laatste tijd een punt dat steeds meer gebruikt wordt in de marketing, maar het is lastig te bepalen wat de daadwerkelijke waarde hiervan is. Problemen komen vaak pas op langere termijn tevoorschijn en zijn dus niet of nauwelijks terug te vinden als het bord net nieuw is. In dit geval raad ik aan te kijken naar de technieken die gebruikt worden op de moederborden en te kijken wat de prestaties hiervan zijn geweest in het verleden. Dit biedt natuurlijk geen garantie voor de toekomst, maar het biedt je wel een manier om de echt slechte dingen eruit te filteren.
Op duurdere borden worden vaak meer hoogwaardige onderdelen gebruikt dan op de goedkope borden. Dit betekent in de regel dat de duurdere borden langer meegaan, maar vraag jezelf af of dat noodzakelijk is. Echt slechte onderdelen zie je bijna niet meer, de kans dat het bord eerder defect gaat dan dat de economische levensduur voorbij is, is niet zo gek groot. Dus ook als je een bord koopt dat niet vol zit met solide condensatoren en dergelijke dan kun je nog steeds jaren vooruit met zo'n bord.
terug naar boven
Prestaties:
Als je een moederbord koopt wil je natuurlijk 'de snelste', maar er is niet zomaar een snelste. Bekijk reviews van de verschillende moederborden in de voor jou relevante benchmarks om te bepalen welke de beste is. Maar bedenk je ook dat de chipset en CPU voor een groot deel de snelheid bepalen. De prestaties liggen van de meeste borden dicht bij elkaar, hoewel er af en toe een bord bij zit dat echt stukken slechter presteert.terug naar boven
Overclocking:
Overclocken wordt steeds eenvoudiger gemaakt door de fabrikanten door vooringestelde profielen te maken voor bepaalde CPU's en automatisch bepaalde instellingen te doen, zodat je er als gebruiker niet veel meer voor hoeft te doen. En vaak worden er ook talloze tools meegeleverd om het vanuit Windows te kunnen doen.
Overclocken blijft altijd een gokje hoever je kan komen, dus garanties op het ene bord met de ene CPU bieden geen garantie dat het jou ook lukt met een soortgelijke configuratie.
Een paar puntjes om op te letten zijn in elk geval de koeling op het bord, zitten er minuscule koelblokjes op dan zul je sneller tegen een hitteprobleem aanlopen, en zul je eventueel de koeling op het bord moeten vervangen.
De bios is een tweede punt, op het moment dat je in de bios niets kunt aanpassen wordt overclocken lastig, kijk dus even in de manual van het bord voordat je het aanschaft, zodat je weet wat je kunt verwachten.
En het belangrijkste als je echt het max eruit wil halen, lees veel reviews en overclockingfora om te weten wat je van een bord kan verwachten als je echt serieus met overclocking aan de gang wil gaan. Als je gewoon een casual overclocker bent, dan is die laatste stap van veel minder belang.
terug naar boven
Prijs:
De prijzen van moederborden kunnen flink uiteenlopen, zo kan er met gemak een factor 3 verschil zitten tussen het goedkoopste en duurste bord met een bepaalde chipset. Dit komt meestal doordat er op de duurdere borden duurdere onderdelen gebruikt worden en deze beschikken over veel meer features.Het beste is om een budget te stellen en te kijken wat er beschikbaar is binnen het budget.
Na het lezen van bovenstaande punten weet je in elk geval waarop je kunt letten en op basis daarvan een keuze maken, of in elk geval je keuze beperken tot een paar borden. En mocht je niet kunnen kiezen tussen die borden, pak er dan nog eens wat reviews bij en kijk wat er over geschreven wordt, of pak gewoon de goedkoopste van het stel, want ze voldoen immers allemaal aan je eisen.
terug naar boven
Een 2ehands moederbord kopen?
Als je nog een berg hardware hebt liggen en daar een moederbord bij zoekt is deze guide nog steeds een handige leidraad om aan te houden, ook al zal je keuze wellicht wat beperkter zijn. Er zijn wel een paar dingetjes waar je op moet letten bij het aanschaffen van een 2e hands bordje, om vervelende problemen te voorkomen.
Als eerste zijn dat de condensatoren. Oudere condensatoren kunnen namelijk gaan lekken, en daarmee een boel stabiliteitsproblemen geven. Het kan goed zijn dat de vorige eigenaar nooit problemen heeft gehad, terwijl de condensatoren op het bord niet al te best meer zijn. Als doe vorige eigenaar een CPU met een lage TDP heeft gehad zou dat op zich prima kunnen werken. Mocht je er dan een flinke CPU insteken die veel meer stroom vraagt kun je snel tegen problemen aanlopen.
Een tweede punt is de bios. Het kan goed zijn dat de vorige eigenaar zijn moederbord nooit heeft voorzien van een biosupdatet omdat dat niet nodig was. Als jij het bord dan wil gebruiken in combinatie met een nieuwere CPU, die een nieuwere bios nodig heeft dan op het bord zit, gaat het niet werken. Dit is makkelijk op te lossen door voor de koop te vragen of de bios geüpdate kan worden. Een korte controle kan koper en verkoper een boel gezeur besparen.
En het laatste punt waar ik rekening mee zou houden is het socket, als het gaat om de nieuwere LGAsockets, welke voorzien zijn van pinnetjes in plaats van de cpu die de pinnetjes heeft. Deze zijn erg gevoelig en je kunt heel snel het socket beschadigen. Aan te raden is voor koop te controleren of de pinnetjes nog in orde zijn, en als je het bord laat versturen dat het beschermkapje erop zit. Een beschadigd socket is wel te repareren, maar vereist een vaste hand, een scherp zicht en engelengeduld.
Verder gelden natuurlijk de standaard zaken bij het aankopen van 2ehands apparatuur, maar voor moederborden zijn bovenstaande puntjes handig om eventjes extra op te letten.
terug naar boven
[Voor 0% gewijzigd door Oscar the Grouch op 25-10-2010 12:24]
Dit topic is gesloten.