Het basisidee is, net als 10000 jaar geleden, dat je je steentje bij moet dragen aan de samenleving. In plaats van een directe beloning, in de vorm van een stuk vlees, die je bijvoorbeeld kon ruilen tegen wat schoongemaakte huiden of maispap, krijg je een indirecte beloning, in de vorm van geld, die je tegen alles kan ruilen.
Geld is natuurlijk een praktische oplossing voor handel, dat is prima. Maar op het moment dat geld meer waard word dan hetgeen het representeert, krijg je enorme problemen, zowel door de devaluatie van arbeid en grondstoffen als de verzameling van al dat geld op enkele plekken. En dat is precies wat er gebeurd is.
Hoe stel je je onder die omstandigheden voor dat iemand er nog voor kiest om pakweg vuilnis op te halen? Je ontkomt niet aan het feit dat mensen bepaalde arbeid meer zien zitten dan andere arbeid en de arbeid die ze minder zien zitten slechts verrichten als daar iets tegenover staat.
Er zijn inderdaad banen die niemand wil doen, en dan kun je inderdaad alleen daar iets tegenover stellen. Maar je kunt privileges creeren voor dat soort banen. Dat creeert ongelijkheid, maar niet in de mate dat een vrije markt dat zou doen.
Dat zou al een hele verbetering zijn ten opzicht van nu, waar de rotste banen door mensen die echt niks verdienen gedaan wordt (even globaal kijken aub), terwijl anderen misschien iets 'moeilijks' doen, maar dat wel vanuit hun villa. Niet echt eerlijk vind ik.
Dat het doel geen morele normen omvat, betekent niet dat de gedragingen waar het doel toe inspireert niet moreel 'goed' kunnen zijn. Heeft het kapitalisme de wereld goedgedaan? Ongetwijfeld. Heeft het de wereld kwaadgedaan? Ongetwijfeld. Waar ligt de balans?
Ongetwijfeld? Daar ligt wel een probleem lijkt me. Twijfel lijkt me zeer op zijn plaats als je het hebt over systemen die zo veel invloed hebben op iedereen. Zulke systemen kunnen maar beter wel een moreel doel hebben, of op zijn minst een afgeschermde invloed. Toevallige succesverhalen of rampverhalen zijn niet relevant. Zo van: "ik schoot drie keer in die disco en 1 was mis, 1 raakte een onschuldig iemand, en 1 persoon waarvan later bleek dat die om een of andere reden verdiende om te sterven. Dus ik blijf schieten in disco's." Beetje geladen voorbeeld, maar het idee is dat als je niet weet waar je mee bezig bent je succesresultaten niet kunt claimen, en rampresultaten je dubbel kunnen worden aangerekend.
Is de kwaliteit van leven en levensverwachting in de armere landen hoger of lager dan het zonder kapitalisme en globalisme geweest zou zijn?
Ik weet het niet. Als ik zeg hoger, dan is er het argument dat kapitalisme en globalisme is gestoeld op kolonialisme, en wij niet zoveel invloed globaal zouden als we niet eerst ons genesteld hadden daar. Gezien de logische gevolgen van kapitalisme zou ik zelf zeggen lager, aangezien ze meer overhouden. Maar misschien heb ik ongelijk, en is er iets positiefs voor hun doorheen geslopen. Het gaat erom dat het huidige systeem dat niet ziet als relevant.
Je hebt heel veel keus, maar je weigert er voor te kiezen. Wereldwijde gelijkheid is mogelijk, maar kent 1 verliezer: het Westen. Ons welvaartsniveau, inclusief onze levensverwachting, zal dramatisch zakken als we zoveel mogelijk gelijkheid proberen te scheppen. Als je echt voor je moraal staat, dan accepteer je dat. You can't both have the cake and eat it.
Ik heb het natuurlijk over de keus die je hebt binnen dit systeem. Ik denk persoonlijk niet dat we op gezondheidszorg hoeven in te leveren. Je onderschat de mate van ongelijkheid denk ik, en de verborgen kosten van kapitalisme op dingen als gezondheidszorg. Er komt enorm veel kapitaal vrij als er een herverdeling zou zijn, en voedsel en gezondheidszorg, en wonen en bescherming tegen de natuur kunnen allemaal makkelijk betaald worden. We zullen inderdaad heel wat minder luxe-goederen hebben, maar aan basisbehoeften is makkelijk te voldoen. Dingen zullen ook efficienter zijn, want winst als doel zorgt daar meestal juist niet voor. Een hoop systemen die nu veel geld kosten zullen overbodig zijn, zoals de fight for attention van reclame, en oorlogen om grondstoffen, en zo nog veel meer.