Fan draait steeds langzamer tot hij stopt

[Pogostokje]

Electronica is niet mijn vakgebied en ik heb gezocht op GoT voor een verklaring voor mijn probleem, maar niet gevonden. Sterker nog, ik heb alleen maar bevestigingen dat wat ik dacht wel juist is.

Ik zal het even uitleggen.

Ik heb hier een apparaat staan wat gekoeld wordt door een 60x60mm 12V fan. Deze fan maakt enorm veel herrie en is een overkill voor het systeem als dat in ruste is. Ik dacht, die fan kan wel wat langzamer.

Op de fan staat 12V 1,9Watt ... via mijn middelbare school natuurkunde kom ik op:

I = 0,16 A
R = ongeveer 80 Ohm.

Via de weerstandjes wet bedacht ik dat als ik een weerstandje van ongeveer 30 Ohm die 2 Watt aan kan er in serie tussen zet ik ongeveer 9 Volt over moet houden. Nog slimmer, als ik een potmetertje er tussen zet kan ik het een beetje regelen.

Zo gezegd zo gedaan, potmeter in serie ... mooie stand uitgezocht waar de fan nog redelijk wil draaien maar niet zoveel herrie maakt ... even getest door de fan te stoppen en te kijken of hij ook wilde gaan draaien ... allemaal geen probleem. Kastje dicht, dag wachten ... kast bloedheet want de fan staat stil.
Stroom erop/eraf hielp niet meer om de fan te laten draaien ... maar als ik de potmeter verder open draaide ging de fan weer fantastisch draaien.

Dit snap ik niet. Welke denkfout maak ik nou? Een weerstand in serie met een fan is toch gewoon een el-cheapo fancontroller? Waarom stopt die fan na verloop van tijd? Maakt warmte uit in dit verhaal? Of gedraagt een fan zich vreemd als er niet voldoende stroom op staat en is een fancontroller dus meer dan een weerstand?

[Verwijderd]

Kon hij wel aanlopen de fan met die basis aan stroom?

Trouwens, de R die je berekend voor de fan klopt wel niet echt, want je hebt niet te maken met een weerstand daar binnenin hoor. Meer tegenwerkende emk ed.

[Verwijderd]

Verwijderd schreef op 09 maart 2004 @ 19:15:
Kon hij wel aanlopen de fan met die basis aan stroom?

EDIT: de fan heeft bijvoorbeeld een tegenwerkend koppel (wrijving) van 5. Eens die in gang is, verkleint deze waarde om te blijven draaien (bv 3.)

Als jij nu je fan geregeld hebt met bv 4, dan kan hij niet aanlopen. Je zou hem moeten in gang duwen.

Trouwens, de R die je berekend voor de fan klopt wel niet echt, want je hebt niet te maken met een weerstand daar binnenin hoor. Meer tegenwerkende emk ed.

[GlowMouse]

gegeven: 12V (bronspanning), 30ohm (r₁), 80ohm (r₂)

totale weerstand: 110ohm (=r₁+r₂)
totale stroom die gaat lopen: 0,11A (=12/110)

op de weerstand van 80ohm staat dus onderdaad ongeveer 9V (8,7V (=0,11*80))


Misschien kun je de spanning op de koeler meten? Als deze afwijkt van de 8,7V heeft hij een variabele weerstand.

Ook zou je de totale stroom kunnen meten die gaat lopen. Deze zou 0,11A moeten bedragen. Wanneer dit niet zo is, is er wat mis

[ Voor 45% gewijzigd door GlowMouse op 09-03-2004 19:29 ]

[Benadski]

Ik denk dat ie gewoon niet is aangeslagen, daar hebben sommige fans last van. Soms starten ze wel op en soms niet (ligt aan de beginstand). Je kan daar wel wat aan doen! Zet gewoon een elcootje parallel aan de weerstand! Bij het starten is de elco namelijk leeg en zorgt dus dat er 12V over de fan staat, als de elco "vol" is staat er 3V over ongeveer (die spanning wordt door de weerstand bepaald).

Neem een elco van minimaal 3300uF en het zou beter moeten gaan denk ik.

[Mr GAmba]

Wat voor soort potmetertje heb je gebruikt??

Waar je last van hebt is hetzelfde effect als met goedkope luidsprekertjes, als je die een tijdje op dezelfde stand laat staan en later verschuift dan hoor je gekraak, dat komt doordat je potmeter langzaam 'inbrand' bij te hoge spanningen/stromen. Het enigste wat je hieraan kan doen is een stevigere kopen, of een fanbus maken.

[Pogostokje]

Mr GAmba schreef op 09 maart 2004 @ 20:49:
Wat voor soort potmetertje heb je gebruikt??

Een of ander ding wat mij in de winkel werd aangeraden. Ik had duidelijk gezegd dat hij 2 watt aan moest kunnen.

Door de tip van GlowMouse ben ik eens wat gaan meten en heb ontdekt wat jij eigenlijk hier beschrijft. Die gekke potmeter is dood. Alleen bij volledige uitslag is er 0 weerstand, elke andere stand is oneindige weerstand. Die fan is dus gewoon gestopt omdat die potmeter geen stroom meer doorliet. Misschien door de warmte kapot gegaan, was hij wel geschikt voor 2 watt? Geen flauw idee, er staat niks op.

Bij verder onderzoek ontdekte ik iets wat ik waarschijnlijk direkt had moeten doen: de stroom ergens anders vandaan halen. Ik kwam een +5 en +12 tegen op de voedingsconnector. Daar op aansluiten levert ruim 7 volt op. Fannetje draait fantastisch en gezien het feit dat de voeding 14A op 5V en 4A op 12V kan leveren denk ik dat die 0,15 mAh geen problemen zal opleveren.

Bedankt voor het op goede ideeen brengen allen!

[Vermicellisoep]

Misschien beetje n00breactie, maar hij is niet temperaturecontrolled hoop ik?

EDIT: Nevermind

[ Voor 28% gewijzigd door Vermicellisoep op 09-03-2004 21:14 ]

[Sine]

Pogostokje schreef op 09 maart 2004 @ 21:09:
[...]

[knip]

Fannetje draait fantastisch en gezien het feit dat de voeding 14A op 5V en 4A op 12V kan leveren denk ik dat die 0,15 mAh geen problemen zal opleveren.

Bedankt voor het op goede ideeen brengen allen!

het is mA tijd {h} heeft hier helemaal niks mee te maken ...

* Sine vraagt zich af waarom die fout zoveel gemaakt wordt

[Dr Nix]

Fijn dat je je probleem opgelost hebt.

Ergo: Gebruik nooit een potmeter om (grote) stromen te regelen. Stel dat je de fan kan modelleren als een 80 ohm weerstand. Dan wordt het meeste vermogen verstookt in de potmeter als deze ook 80 ohm is. Namelijk 6V^2/80=36/80 =± 0.5 W. Dit is nog een vrij groot vermogen, zeker voor het oppervlak.
Als je dus een grote (=veel weerstand) potmeter gebruikt, bijvoorbeeld 1 kOhm, dan gebruik je, voor 80 ohm, maar 1/12e van de weg van de loper. 1mm ofzo. En aangenomen dat het spoortje 1mm breed is, heb je dan 0.5 W/(mm^2). Dat is 500 kW/m^2 !!!!
Loos rekenvoorbeeld, maar toch.

[Pogostokje]

Dr Nix schreef op 09 maart 2004 @ 21:48:
Ergo: Gebruik nooit een potmeter om (grote) stromen te regelen.

Ik was in de veronderstelling dat als ik vraag om een ding dat 2 watt aan kan, dat hij dat dan ook kan.

Lees ik echter je berekening dan begrijp ik dat het wel eens heel anders kan gaan als je maar een kleine uitslag hebt. Eng idee, het zal wel heet geworden zijn voor hij doorbrande. Raar dat ze dat niet gezegd hebben in die winkel. Aan de andere kant had ik als electronica n00b misschien niet zo simpel moeten denken.

Dat is 500 kW/m^2 !!!!

Oeps, da's een mooie illustratie.

[Simba]

Pogostokje schreef op 09 maart 2004 @ 19:07:Waarom stopt die fan na verloop van tijd?

Ten 1e geloof ik niet dat je potmeter echt 2 Watt is.
Ten 2e wordt het vermogen van een potmeter opgegeven over de hele potmeter-weerstandsbaan. En als je iets wilt 'dimmen' door het in serie te zetten, Zul je zien dat je een groot deel van het vermogen over een te klein deel van de 'weerstands-baan' zet.

[Rein_stein]

idd....lijkt me een potmeter die het niet trekt. Als ik jou was zou ik ff naar de locale elektronica boer fietsen en een LM317 spanningsregelaar, een potmeter van 2200 ohm (gewoon 0.2W) en een weerstandje van 240 ohm halen

ben je klaar

[WEBsel]

Pogostokje schreef op 09 maart 2004 @ 21:09:
[...]. Ik kwam een +5 en +12 tegen op de voedingsconnector. Daar op aansluiten levert ruim 7 volt op. [...]

Gefeliciteerd met je eerste 7V mod!

[SetsunaKaede]

Sine schreef op 09 maart 2004 @ 21:27:
[...]


het is mA tijd {h} heeft hier helemaal niks mee te maken ...

* Sine vraagt zich af waarom die fout zoveel gemaakt wordt

"batterijen leveren ook spanning en stroom op enneh daar staat het in mAh dus zal dat wel de methode van schrijven zijn?"

* SetsunaKaede denkt dat dit de meest gemaakte denkvaudt op dat gebied is

[ Voor 11% gewijzigd door SetsunaKaede op 10-03-2004 09:29 ]

[Rein_stein]

mjaa...x mAh houdt toch in dat een batterij een uur lang een x aantal mAh kan leveren?

dus niet van toepassing, want een PSU of wat dan ook wat in een stopcontact zit houdt zn vermogen...

[Verwijderd]

Rein_stein schreef op 10 maart 2004 @ 09:31:
mjaa...x mAh houdt toch in dat een batterij een uur lang een x aantal mAh kan leveren?

dus niet van toepassing, want een PSU of wat dan ook wat in een stopcontact zit houdt zn vermogen...

mah*voltage is een maat voor de hoeveelheid elektrische energie die in de batterij zit.

bijv 1700 mAh. Betekend inderdaad dat die batterij een uur lang 1.7A kan leveren op dat voltage.

Als je bijvoorbeeld maar 170mA vraagt, dan zal de batterij dat ongeveer 10 uur kunnen leveren.

[sebastius]

Jouw probleem is dat je het voltage verminderd. Een betere oplossing is de spanning steeds kort te onderbreken. Dit heet Puls Breedte Modulatie (Pulse Width Modulation). Dan kan de rotor altijd werken en heb je toch een lager toerental.