Verwijderd schreef op 31 oktober 2003 @ 01:41:
Waarom zou de mens moeten streven iets te zijn wat hij niet is? Waarom wordt de ethiek zo ver doorgedreven dat de mens zich in allerlei bochten moet wringen om maar niet aan zijn eigenlijke verlangens toe te geven?
Het is niet zo dat de mens niet mag toegeven aan zijn eigen verlangens, maar het is wel zo dat de mens kan inzien dat zijn eigen verlangens nooit bevrediging zullen geven. Als mens kun je dus inzien, dat met een beetje moeite, een iets andere weg, meer bevrediging behaald kan worden dan wanneer hij rechtstreeks als een dier zijn verlangen blijft vervullen.
Dat is dus niet zozeer de ethiek die je daartoe moet dwingen, maar meer je eigen conclusies (of niet

) als je de zaken met een iets grotere afstand waarneemt.
Als dieren zijn wij niet beter dan wat we zijn. Onze ontwikkeling, zowel persoonlijk als evolutionair, hebben we niet in de hand; het systeem dat bepaald welke genotypes succesvoller zullen blijken is zo complex dat het niet te voorspellen is welke preciese wending de ontwikkeling van de mens zal nemen. Op enkele brede aannames na, tasten we in het duister over waar de ontwikkeling van onze soort heen leidt. Vraag een geneticus naar het belang van ethiek en hij zal je vertellen dat het nog steeds zo is, dat individuen die zich het meest naar hun door de natuur toegewezen rol gedragen, het meest succesvol zijn bij de andere sexe, en dus een grotere invloed hebben op onze ontwikkeling als soort.
Een deel van de ontwikkeling hebben we misschien niet in de hand, maar een ander deel des te meer. We bouwen alsmaar voort op gedachten en theoriën van onze voorgangers. Dat doen zelfs de genetici. Maar het gaat niet eens zozeer om de ontwikkeling van de mensheid, maar meer om hoe jij je in je korte leven ontwikkeld, dus welke waarde jij aan je leven geeft.
Je kunt wel verlangens nastreven, maar als je 80 bent en te oud om te lopen heb je niets meer aan je 28 megavilla's en 16 ferrari's, en dat zal ook niet de rijkdom zijn die je mee in je graf kunt nemen. Blijkbaar is er iets waardevollers te bereiken in het leven, even aangenomen dat het leven een zin moet hebben.
Het tweede stukje is inderdaad interessant. De meest dierlijke personen hebben meer "succes" bij de andere sexe. Dat is waar, tenminste, als ze natuurlijk gaan voor personen van de andere sexe die net zo dierlijk zijn als zij. Dierlijke personen zijn te versieren met dierlijk gedrag en zullen eerder toegeven aan hun dierlijke lusten, dus zullen zij meer "succes" behalen in zichzelf voort te planten dan de groep die zich te intelectueel voelt voor dat dierlijke gedrag, of de groep die ethisch hoger staat.
Dit lijkt wel een soort ironie van de evolutie, waar we zeker eens bij stil moeten staan. Je hebt een opmerkelijk punt aangesneden hier.
Daarbij komt nog dat de lagere, per definitie minder ethisch ontwikkelde want dommere/lager opgeleide/ongeinteresseerde, klasse zich een veelvoud meer voortplant dan de intellectuelere bovenlaag van de bevolking. We worden dus niet alleen dommer als soort (ik geef toe: een beetje hard gesteld, maar amusant om eens bij stil te staan), maar de groep die zich het meest voortplant heeft ook nog eens wwaarden die niet altijd even harmonisch overeenkomen met die van de hogere klasses.
Juist, een interessant punt. Overigens wil dat nog niet zeggen dat het gerechtvaardigd is om aan je lusten toe te geven en de maatsschappij (wat alles behalve dierlijk is) op te geven. Als je immers dat punt neemt, zie je dat de maatsschappij zich toch heeft ontwikkeld door de geschiedenis heen, net zoals de ethiek en de filosofie. Dat ondanks dat de dommere/lager opgeleide/ongeinteresseerde klasse zich sneller voortplant dan de intellectuelere bovenlaag.
Evolutie lijkt zich tegen te spreken. De denkwijze evalueert, maar de personen die die denkwijze uitwerken en vooruit duwen nemen geen deel aan de fysieke evolutie om het zo maar te noemen.
Het lijkt er waarempel op dat het Oude Testament van het Nieuwe gaat winnen. En dat in ons protestantse staatje. Van een absolute omslag in ontwikkeling mag wel degelijk gesproken worden.
De omslag zie ik niet, in feite gebeurt er in de evolutie niets nieuws. De tegenstelling was er altijd al in de evolutie.
Hoe rationeel je ook bezig denkt te moeten zijn bij het maken van de keuze om je instincten te onderdrukken ... vraag je zelf wel even af of dat grotere goed wel bestaat, en wat je er eigenlijk aan hebt. Ethiek omvat enkel het beschrijven van normen en waarden die de meerderheid van een populatie aanvaardbaar vinden. En ook daarin bevinden we ons in Nederland op een hellend vlak. Of de eerdere situatie nu beter is dan de latere, doet er in ethisch opzicht niet toe; het gaat erom wat met accepteerd.
Of ethiek de normen en waarden omschrijven die de meerderheid aanvaardbaar vindt is discussabel. Daarvoor hebben we nu immers het wetboek, ethiek heeft een ander doel na te streven, net zoals wetenschap en filosofie andere doelen na te streven hebben dan voorschrijven hoe mensen samen moeten leven, al kan het zeker veel raakvlak met elkaar krijgen, maar dat zijn meer de bijwerkingen denk ik, niet het uiteindelijke doel.
Het gaat er bij het rationeel denken niet eens zo direct om of dat grotere goed wel of niet bestaat. Je hebt een instinct die zegt dat je wraak moet nemen. Je kunt daar direct aan toegeven, of je kunt het nog even overdenken (rationaliteit is in feite de second opinion op je instinct). Bij wraak kom ik gewoon tot de conclusie dat het niet zo bevredigend is dan dat mijn instinct doet geloven. Dan kan ik wel altijd maar achter mijn instincten aan rennen, maar als ik zelf kan concluderen dat mij dat niet bevredigd, lijkt mij dat nogal zinloos en zonde van al mijn tijd en energie.
Daarnaast valt inderdaad de keuze te maken of je wel of niet vindt dat je leven een rede, of een doel moet hebben. Als je er voor kiest dat je van mening bent dat het leven een bepaalde zin moet hebben, dan kun je verder kijken wat het leven je kan bieden en wat je daar voor een waardevolle ervaringen uit kunt halen.
Als je er voor kiest dat je een dier bent die toevalligerwijs bewust van zijn bestaan is geworden, dan nog kun je concluderen dat wraak niet die bevrediging brengt als dat je instinct doet geloven. Dan nog lijkt het me zinloos om met dat instinct in zee te blijven gaan.
In dat opzicht staan we hier: winkelpersoneel van de AH mag wel degelijk een dief hardhandig te grazen nemen, maar het moet niet de spuigaten uitlopen (doormeppen/trappen terwijl de dader weerloos is etc).
Ja, dat zijn de detailuitwerkingen van onze normen en waarden. Handig voor ons wetboek. Het wetboek is natuurlijk altijd een samenhang van het besturen van de maatsschappij en wraak.
Eigenlijk is het wetboek een prachtige afspiegeling van hoe ver de mens is gekomen. Zit er veel wraak in, zie je dat de overheid bepaalde dierlijke instincten tot een zeker niveau moet accepteren. Dat is nu ook nog het geval.
Er zijn technieken die notabene in de VS zijn getest waarmee moordenaars zonder een zware straf, maar wel een lange afgezonderde maatschappelijke training te geven, waarmee groot deel van massamoordenaars goed terug gelaten zou kunnen worden in de maatsschappij (het is nog in testfase, echte uitkomsten bestaan nog niet).
Nadeel is dat ze geen straf, geen wraak, hebben gekregen voor al die honderden mensen die mensen zijn kwijtgeraakt aan hun moordlust. Mensen hebben geleden, en willen eigenlijk een soort wraak terug naar de dader.
Toch zijn veel van de nabestaande niet voor een doodstraf. Mensen willen dus een balans in wraak en een soort heropvoeding, of veiligheidstelling van de maatsschappij zegmaar.
De vraag is nu, is het percentage wraak in ons strafrecht de afgelopen millenia toe- of afgenomen?
In ieder geval denk ik dat je kunt stellen dat het wetboek een mooie afspiegeling is van hoe dierlijk de maatsschappij er achter is.
Wraak wordt in allerlei vormen sociaal geaccepteerd. Dat maakt het ook nog eens een min of meer economische keuze om wraak te nemen als je de kans krijgt: er moet iets met wraak te winnen zijn, anders zouden niet zoveel mensen wraak nemen.
Dan mag jij me vertellen wat er te winnen is met wraak. Als je iemand wegneemt van de maatsschappij, doe je dat om de maatsschappij te beschermen. Is iemand dusdanig veranderd dat hij weer in maatsschappij los gelaten zou kunnen worden zonder dat hij de maatsschappij wezenlijk in gevaar zal brengen, wordt hij weer losgelaten. Geen winst in de vorm van wraak, het is immers een derde partij die hem op rationele overweging opsluit.
Even wat dichter bij huis. Iemand slaat je heel hard neer. Wat is voor jou de winst als je hem een paar dagen later besluit op te zoeken om hem heel hard op z'n bek te slaan?
Er zijn honderden redenen aan te dragen over de onzin van ethiek zoals die in onze maatschappij beleeft en gepredikt wordt. Toch streven we er allemaal, misschien ten onrechte, naar om onszelf te verlossen van wat ons dieren maakt. Niemand lijkt te beseffen dat we daarmee juist ons mens-zijn verloochenen en afwijzen. De mens is een dier. Wat er na ons komt, is geen mens maar iets anders. We zijn uniek in het streven naar verandering van onszelf, van onze eigen soort.
Een dier heeft niet de mogelijkheid om zijn instincten rationeel te veroordelen. Een dier heeft niet de mogelijkheid de dingen eerst in een ander daglicht te stellen alvorens te handelen. Een dier heeft zelfs niet de mogelijkheid om de dingen in de wereld te rangschikken naar abstracte en concrete klassen om ze meer grip te krijgen op de werkelijkheid om ons heen (fruit is abstract, appel concreet, die appel op je fruitschaal met dat roodgele kleur met mysterieus stipje op de zijkant is dus een instantie van de klasse appel wat een afgeleide klasse is van de abstracte klasse fruit, met programmeren leer je zo mooi de werkelijkheid

).
De mens kan dat wel, dat is natuurlijk een ontzettende rijkdom voor de mens. Je kunt je dus wel degelijk afvragen hoe wij ons voordeel kunnen opdoen met onze rijkdom.
Een van deze voordelen is dat wij kunnen inschatten of wraak ons wel daadwerkelijk die bevrediging geeft die wij denken dat het zal geven. Wij kunnen op tijd aan de rem trekken als we moeten concluderen dat ons instinct ons bedriegd.
Maar ook daarin zijn we tweeslachtig en hypocriet. Met onszelf voor de geest halen dat we middels rationaliteit een puurder wezen kunnen worden, dat zijn instincten in grote mate onder de duim kan houden, maar aan de andere kant weigeren om bijvoorbeeld ingrijpend met ons eigen genotype te experimenteren omdat dat onethisch zou zijn. We willen niet voor God spelen, maar we willen het wel zijn.
Ik wil God er niet zo direct bij betrekken, maar meer het angst. Angst is iets heel dierlijks, maar ook nog heel menselijks. Mensen en dieren zijn immers ook nog lang niet uit elkaar gegroeid, zoals we uit ons wetboek al konden opmaken.
Men durft niet met zijn eigen genotype te experimenteren als hij niet weet wat de gevolgen zullen zijn.
Een rationeler persoon zou misschien zeggen dat je beter eerst kunt afwachten totdat de gevolgen beter bekend zijn, alvorens je er mee gaat experimenteren. Het gaat niet alleen om de gevolgen voor de mensheid op fysiek niveau, maar vooral ook op maatsschappelijk niveau.
Neem wraak, beleef je lust, koester je gevoelens. Voel je zo mens mogelijk. Meer kan dit leven je niet bieden.
Durf een second opinion uit te voeren op je instinct en voel je daardoor zo mens mogelijk. Dat is één van de extra dingen die het leven je kan bieden. Dat is de rijkdom die je mee zult kunnen dragen tot aan je dood, ongeacht de loop van de toekomst, ongeacht je gezondheid die je op oudere, bejaarde leeftijd zou beperken in het bevredigen van je lusten en misschien zelfs ongeacht wat je na je dood zult tegenkomen.
Dat is de rijkdom die je meer dan een dier maakt.