Een meta-discussie over definitieproblemen

[Eelke Spaak]

De laatste tijd word ik me steeds meer bewust van een probleem dat ik als erg vervelend zie: (bijna) alle discussies lopen uiteindelijk uit op een definitieprobleem.

Een simpel voorbeeld is een discussie die ik laatst op een dispuutsavond had. Het ging erover of Koning Ludwig II van Beieren wel of niet een 'ware kunstliefhebber' was. Deze discussie veranderde vrij snel in de discussie 'wat is een ware kunstliefhebber?'; op zich nog een erg interessant gesprek. Vervelender werd het echter toen deze discussie (na een uur of twee pas, wat dat betreft een geslaagde discussie) op zijn beurt weer verzandde in een soort van discussie over 'wat is kunst?'. Daar hebben we het nog even over gehad, maar toen realiseerde ik me in ieder geval dat je daar nooit uitkomt, want iedereen moet voor zichzelf beslissen wat hij bij kunst vindt passen. De discussie was dus verworden tot een vraagstuk dat je eigenlijk met geen rationele argumenten meer aan kunt pakken.

Bovenstaande discussie is slechts een voorbeeld; hetzelfde probleem kom ik tegen bij veel meer discussies. Ik vraag me af of jullie bekend zijn met dit probleem, en zo ja, wat we eraan kunnen doen. Ik word er eerlijk gezegd soms best droevig van.

[ Voor 14% gewijzigd door Eelke Spaak op 19-10-2003 22:33 . Reden: per ongeluk op 'verstuur' gedrukt |:( ]

[Anoniem: 10358]

Ik maak ook wel eens mee. Dat ik met iemand een verhitte discussie heb, waarna blijkt dat we het eigenlijk altijd al met elkaar eens waren. Maar dat we door verschillende definities elkaars uitspraken verkeerd opvatten.

Volgens mij definieert iedereen woorden aan de hand van de zinnen en situaties waarin hij deze ooit gehoord heeft. Aangezien iedereen andere ervaringen heeft gehad heeft iedereen bij wat complexere woorden een andere definitie. Ik denk dat dit niet op te lossen is, maar door lang te discussiëren kun je er achter komen wat voor definitie iemand anders erop na houdt en zo kun je elkaar dus toch begrijpen al zal dit nooit volledig zijn.

[DrStrange]

Toch opmerkelijk, dat je urenlang naar tevredenheid kunt discussieren over wat een ware kunstliefhebber is, terwijl een discussie over wat diegene nu eigenlijk liefheeft uitloopt in een onoplosbaar geacht vraagstuk en zelfs een droevige stemming.

Om ergens zinvol over te discussieren zal je toch bepaalde veel gebruikte termen goed moeten definieren. Niet iedereen hoeft trouwens met zo'n definitie in te stemmen, het dient alleen als arbitraire grens van het 'universe of discourse'. Dat is een kwestie van afspraken (net als trouwens taal zelf), en zou geen aanleiding tot verwarring moeten zijn, of melancholie.

Wel is het zo dat wanneer het over begrippen als kunst gaat, de discussie over de definitie vaak de plaats inneemt van de discussie over het onderwerp. Dat wil zeggen, een discussie over kunst is altijd een discussie over de definitie van kunst. Dat is niet een eigenschap van discussies, maar van het specifieke onderwerp 'kunst', dat daarin, samen met bijvoorbeeld ethiek, vrij uniek is.

[Mx. Alba]

Voordat we hier natuurlijk over kunnen discussiëren, moet je natuurlijk wel uitleggen wat jouw definitie is van een definitieprobleem, want anders komen we er natuurlijk helemaal niet meer uit!

Maar je hebt inderdaad wel gelijk. Ook hier in W&L komt het vaak op dat soort definitiediscussies uit.

[Anoniem: 49836]

In zo'n debat moet je volgens mij in het geheel niet over definities willen praten. Verschillende noties, verschillende smaak, verschillende emotionele lading zijn naast verschillende kennis juist de ingredienten die zo'n debat kleur geven. Anders krijg je een hele rationalistische benadering waarbij ieder zijn kennis op de grote hoop gooit en daarna de groep komt tot een soort eindoordeel. Maar dat is een ontkenning van het menszijn, wat mensen over kunst vinden is immers niet rationeel bepaald.

[Christiaan]

Hoe technischer en gedetailleerder een discussie wordt, hoe problematischer definitie-problemen. Vooral bij filosofische discussies merk ik heel vaak dat mensen ietwat andere definities hanteren. Abstracte begrippen hebben geen vaste omschrijving in de vorm van concrete begrippen (geef eens een definitie van 'ontologie' of 'epistemologie' of 'wetenschap' in concrete objecten). Het beste wat je kunt doen is eerst aangeven hoe je iets ziet, en proberen zo compleet mogelijk te zijn met die definiering. Verder moet je echt goed opletten dat je niet langs elkaar gaat praten. Meestal merkt een derde dat eerder dan jullie twee.

[Anoniem: 83696]

grappig dat je dat aansnijdt. Ikzelf doe mee aan het jongerenlagerhuis, en een vaste openingszin luidt ´wat versta jij onder xxx´.
Erg frusterend af en toe. Ik geef een voorbeeld:'Ouders moeten hun uiterste best doen, hun kind aan het lezen te krijgen'. Nou een mooier voorbeeld van definite probleem kun je je niet wensen. Uiterste best doen is zo subjectief als het maar zijn kan. De een verstaat onder uiterste best doen, het kind goed stimuleren, de andere gebruikt het woord 'pushen'. Naarmate de tijd verstreek werd dat een steeds groter punt, want zo word je het nooit eens. (of in het termen van lagerhuis, verlies of win je nooit).

[Christiaan]

Anoniem: 83696 schreef op 20 October 2003 @ 16:15:
grappig dat je dat aansnijdt. Ikzelf doe mee aan het jongerenlagerhuis, en een vaste openingszin luidt ´wat versta jij onder xxx´.
Erg frusterend af en toe. Ik geef een voorbeeld:'Ouders moeten hun uiterste best doen, hun kind aan het lezen te krijgen'. Nou een mooier voorbeeld van definite probleem kun je je niet wensen. Uiterste best doen is zo subjectief als het maar zijn kan. De een verstaat onder uiterste best doen, het kind goed stimuleren, de andere gebruikt het woord 'pushen'. Naarmate de tijd verstreek werd dat een steeds groter punt, want zo word je het nooit eens. (of in het termen van lagerhuis, verlies of win je nooit).

Het gaat er niet zozeer om dat je wint, alswel dat je beter beeld krijgt van de mening van de ander. Definitieproblemen gooien wat dat betreft flink wat roet in het eten.

[Anoniem: 83696]

Als je iets beter las, zag je dat ik in eerste instantie noemde, met elkaar eens worden. Het lagerhuis gebeuren is puur een competitie hoor, met provinsiale wedstrijden enzo.