Het Christelijk geloof begint in feite op de eerste hemelvaart, ongeveer rond 30AC. Dit is de dag waarop christenen gedenken dat Jezus, na zijn kortstondige verblijf op aarde, terugkeert naar de hemel. Op deze dag, zo geloven christenen, werden de discipelen vervuld met de heilige geest en kregen de opdracht het geloof te verspreiden over de wereld. De term ‘Christendom’ ontleend de helft van zijn naam dan ook van Jezus, of Christus.
Het Christendom is in feite een afsplitsing van het Jodendom, dat rond 2000BC ontstond. De Joden geloven dat God, of Jahweh zoals ze hem noemen, niet door de mens gekend kan worden – daar is hij te verheven voor. Het idee van een persoonlijk vertegenwoordiger van Jahweh stond hen dan ook volledig tegen. Toch was dit precies wat gebeurde toen Jezus geboren werd. Steeds meer Joden begonnen Jezus te zien als de zoon van God die naar de aarde was gekomen om een nieuw verbond met de mens aan te gaan. De Joodse establishementen verzetten zich heftig tegen deze cult en vervolgden de mensen die Jezus volgden. De opvatting was simpel; Jezus was een kwaadaardige tovenaar en moest gedood worden. In diezelfde tijd waren ook de romeinen in de regio aanwezig en zij beseften dat Jezus zeer wel een revolutie kon beginnen (alhoewel dat zijn doel niet was). Zelf geloofden de romeinen in een variant van de griekse mythologie. De romeinen kregen Jezus uiteindelijk te pakken en stelden hem terecht door hem te kruisigen. Drie dagen later, zo verteld de bijbel, stond Jezus echter op uit de dood en keerde niet veel later, op de dag die Christenen nu herdenken met ‘Hemelvaart’, terug naar God met de belofte dat hij terug zou keren. Iets eerder, met ‘Pinksteren’ werden de mensen die hem volgden, discipelen genaamd, vervuld met de heilige geest. De bijbel zegt dat deze mensen ineens in vele talen konden spreken en de wereld ingestuurd werden om de mens de ‘blijde boodschap’ te brengen. Het heilige boek van de Christenen bestaat uit een oud en een nieuw testament. Het oude testament is daarbij vrijwel hetzelfde als de Torah van de Joden. Nieuw is echter het nieuwe testament, dat verteld over het leven van Jezus en wat daarna gebeurde.
Op dat moment mogen we deze nieuwe religie het Christendom noemen. Een klein aantal romeinen en een groter aantal Joden bekeerden zich tot deze nieuwe religie, maar werden door beide partijen fel vervolgd. In die tijden werd het Christendom vooral gebezigd in ondergrondse ruimten of in de grafkelders van romeinse steden. De meest bekende, en meest wrede, romeinse vervolger is Saulus. De bijbel verteld echter dat Saulus iets meemaakte dat zijn leven totaal veranderen, en hij bekeerde zich tot het Christendom en noemde zichzelf Paulus. Paulus, of meer specifiek zijn brieven, zien we in de bijbel veelvuldig terugkeren. Ironisch genoeg is het huidige Christendom voor een groot deel door Paulus vormgegeven.
Rond 1054 vond de eerste scheuring binnen het Christelijk geloof plaats. Zij viel uiteen in de Rooms-katholieke en de Oosters-orthodoxe kerken. Er waren uiteraard een aantal meningsverschillen die hier toe leidden. De meest belangrijke was dat de Rooms-katholieke kerken alleen de Paus als de gezagvoerder van God zagen, terwijl de Oosters-orthodoxe kerken alle bisschoppen als gelijkwaardig ziet (de Paus is ook een bisschop). Een ander verschil was dat Oosters-orthodoxe kerken vond dat alleen bisschoppen in het celibaat moesten. Verder waren er nog enige inhoudelijke verschillen, zoals hoe de heilige geest tot de mens komt. De Rooms-katholieke is nog steeds de grootste stroming binnen het Christendom.
In 1600 vond de volgende scheuring plaats, en wel binnen het Rooms-katholocisme. Een steeds groter deel van de Christenen was ontevreden met de manier waarop de kerk omging met haar gelovigen en splitste zich, onder leiding van Luther, Calvijn en Zwingli af van de Rooms-katholieke kerk. In feite protesteerden deze groep tegen het feit dat de Katholieke kerk miljoenen uitgaf aan de bouw van ongeloofelijk dure kerken, waardoor armen nog veel armer werden. Er zijn een aantal grote verschillen met de katholieken. De meest belangrijke is dat protestanten het gezag van de paus, of andere heiligen, niet erkennen. Zij zien de bijbel als de enige bron van het geloof. Een ander verschil is dat de machtstructuur van de protestantense kerk veel platter is en dus veel en veel minder hierarchisch is. Ook vinden protestanten de kerk en rituelen minder belangrijk (er zijn maar twee protestantse rituelen, de doop en het avondmaal). Protestanten geloven dat verlossing enkel door geloof in Jezus mogelijk wordt gemaakt, en niet door je bijvoorbeeld af te kopen (zoals bij de katholieken gebeurde).
Omdat er, in tegenstelling tot de Katholieke kerk, geen centraal gezag is, splitse het protestantisme zich snel verder op. Een kenmerk van het Nederlandse protestantisme is dat zij bestaat uit volgers van Calvijn, die een persoonlijk geloof en een persoonlijke band als kenmerkend zag. Het is dan ook niet vreemd dat deze protestanten weinig behoefte hadden aan dure kerken.
In de 19e eeuw splitste het protestantisme in het gereformeerd protestantisme en het hervormd protestantisme. De gereformeerden konden zich niet erg vinden in de machtstructuur bij de hervormde kerk (die leek op die van een staat) en vonden dat er te weinig aandacht werd besteed aan het geloven zelf. In 1951 veranderde de hervormde kerk haar koers en begon ook minder aandacht aan de beheersing van de organisatie te besteden. Verschillen tussen de gereformeerde en de hervormde kerk werden dus steeds kleiner. Rond 1961 begonnen beide kerken dan ook schoorvoetend weer te herenigen. Niet overal ging dat even vloeiend, en dat gaat het nog steeds niet. Pas in 1986 vonden beiden kerken dat ze ‘in een staat van hereniging’ waren en zo ontstond het ‘samen op weg’ proces. Dit proces betekent dat hervormde en gereformeerde gemeenten samengaan in één kerk. In 1990 sloten ook de Lutherse kerken zich bij dit proces aan. Belangrijk is dat alle drie de kerkstromingen erkennen dat de verschillen tussen de opvattingen te klein zijn om onafhankelijk van elkaar te blijven bestaan. Het ‘samen op weg’ proces verloopt in veel dorpen en steden niet uiterst vloeiend. Zelf behoor ik bij een uiterst succesvolle SoW-gemeente (Elst) waar dit proces erg goed verloopt (ook al zijn er wel eens hobbels). Het grootste probleem met SoW is dat men de kerken meer vrij wil laten in hoe men omgaat met het geloof. Sommigen vrezen dat dit gaat leiden tot een wildgroei van allerlei ‘valse stromingen’ waarin ‘alles maar mag’. Intussen proberen ook de Katholieke en de Protestante kerken te hereniging. Aangezien de verschillen tussen deze twee stromingen veel groter zijn, zal dat ook problematischer verlopen. Dat neemt niet weg dat het initiatief er is en in sommige gemeenten (waaronder de mijne) al oecumenische diensten worden georiganiseerd.
Maar er zijn nog een aantal kleinere protestantse stromingen die nog niet aan bod geweest zijn. In de 17e eeuw ontstond in Engeland de baptistische kerk onder leiding van John Smyth. Hij vond het onzinnig dat mensen die enkel naar de kerk komen ook verlost worden, en vond een persoonlijke bekering tot Christus belangrijk. De term ‘baptisme’ komt dan ook van het engelse woord voor dopen (‘baptising’) en de doop wordt door Christenen gezien als persoonlijke bekering. Baptisten hebben altijd gevonden dat mensen vrij moeten zijn te geloven wat ze willen, en dat ze niet door de staat of door de kerk gedwongen moeten worden iets te geloven. Baptisten en protestanten hebben verder ongeveer dezelfde overtuigingen met betrekking tot hoe de kerk vormgegeven moet worden. Intussen is het baptisme verspreid over de gehele wereld.
Ik kan nergens vinden hoe oud pinkstergemeenten zijn, maar zij zijn in ieder geval niet bijzonder groot (ongeveer 200 miljoen leden over de wereld). Veel verschillen met andere kerken zijn er qua overtuiging niet echt. De kerkdiensten zijn vaak uitbundiger, langer en worden gekenmerkd door veel zingen. Tegenwoordig behoren ook de Volle Evangelische kerken tot dit genoodschap. Deze kerken zijn, vanwege de vrolijke diensten, vaak populair bij jongeren.
Naast de Volle evangelische gemeenten zijn er ook Evangelische gemeenten. In feite is dit een verzamelnaam voor allerlei stromingen die nergens anders toe behoren. Deze diversiteit leidt ertoe dat er binnen deze stroming net zoveel conflict is als tussen stromingen.
Er zijn nog veel meer kleine protestantse stromingen, maar het is moeilijk daar informatie over te krijgen, en de meest belangrijke zijn wel behandeld zou ik zeggen. Interessant zijn misschien nog de ‘zevendaagse adventisten’ die de Zaterdag als sabbat zien, en niet de Zondag (zoals de andere christenen). Er zijn ook nog wat stromingen die niet tot het protestantisme horen, maar die toch interessant zijn om te bespreken.
Een bekende niet-protestantse stroming wordt gevormd door de Jehova’s getuigen. Deze stroming ontstond in 1879 toen Charles Taze Russell in de VS na 9 jaar bijbelstudie begon met het publiceren van een tijdschrift dat we nu kennen onder de naam ‘De wachttoren’. Overal ter wereld ontstonden kleine groepjes mensen die, naar aanleiding van wat in dit blad stond, over de bijbel te discussieren. Deze groepjes groeiden uit tot wat we nu kennen als de Jehova Getuigen. Zij hebben, net als alle stromingen trouwens, een ietwat andere versie van de bijbel. De naam van deze stroming wordt onttrokken uit de naam die zij God gegeven hebben; Jehovah. Jehova’s getuigen hebben het verspreiden van de boodschap tot een morele plicht gemaakt en eren op die manier ook Jehovah. Het geloof van de Jehova’s is, vergeleken met andere kerken, streng. Meer informatie is hier te vinden:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Jehovas_Getuigen
Een andere bekende groep wordt gevormd door de Mormonen. Dit ontstond in 1823
0, nadat de stichter Joseph Smith, een groot aantal visioenen had gehad. Hem werd door een engel, genaamd Mormon, verteld dat een groep mensen in 600BC vanuit Jeruzalem vertrokken was en ergens in Zuid-Amerika terecht was gekomen. Smith vond twee koperen platen met de geschiedenis van deze beschaving en schreef een heilig boek in 64 dagen over die hij had ontvangen van een engel. Dit avontuur werd gepubliceerd in ‘Het boek van Mormon’ en wordt door de mormonen als net zo heilig gezien als de bijbel.
[
Voor 1% gewijzigd door
Confusion op 15-08-2003 10:39
]