Nieuwe zelfbouw PC heeft te maken met freezes in Windows 11

[jnz]

Ongeveer anderhalve maand geleden besloot ik dat een deel van mijn hardware toe was aan pensioen, en heb ik een nieuwe CPU, moederbord en werkgeheugen besteld. Ook heb ik een mooie nieuwe case overgenomen van een medetweaker.

Nieuwe componenten:
AMD Ryzen 7 7800X3D Tray
MSI PRO X870E-P WIFI
G.Skill Trident Z5 Neo RGB F5-6400J3239F24GX2-TZ5NRW
Scythe Mugen 6
Fractal Design North - TG Clear Chalk White

Ik heb mijn oude videokaart, voeding en m.2 schijf meegenomen naar de nieuwe build.

Na assemblage had de computer moeite om door de Fedora Linux of zelfs Windows installatie heen te komen. Na een avond troubleshooten heb ik een dag later bij de lokale computerwinkel 32gb aan DDR5 6000mhz van Kingston gehaald, wat het probleem leek te hebben opgelost. Prima, oude stickjes terug gestuurd naar Megekko en nieuwe stickjes erin laten zitten.

Ik heb toen Fedora 42 geinstalleerd en (ongeveer) een maand naar tevredenheid een paar games gespeeld zoals The Finals en God of War.

De pc beviel me zo goed dat ik vervolgens een nieuw beeldscherm bij de MediaMarkt heb gehaald; een
Samsung Odyssey OLED G8 G80SD 32". Dit scherm ziet er prachtig uit, maar vraagt ook enorm meer van mijn hardware dan mijn oude 1080p 60hz paneel deed.

1 week geleden kreeg ik sporadisch het idee om de gameperformance in Windows nog een keer te testen, omdat ik het idee had dat ik op deze manier toch nog wat meer performance uit mijn licht verouderde videokaart kon persen.

Nou komt de clue van het verhaal:

Na installatie van de laatste versie van Windows 11, en hem netjes geactiveerd te hebben, heb ik Steam gedownload en ben ik een potje The Finals gaan spelen. Mijn framerates waren drastisch beter, dus ik was dolgelukkig, tot mijn computer ineens vast sloeg. Mijn muis deed niks, mijn toetsenbord ook niet, en op mijn monitor zag ik een statisch beeld van de laatst gerenderde frame in mijn game. De fans zakte terug naar een constant tempo, en bleven door draaien. Na een minuut of 5 wachten heb ik de pc maar met de knop uitgezet.

Dit is vervolgens nog een keer of 10 gebeurd. Telkens na een speelsessie van 10 minuten, soms ook pas na een half uur. Later ook in andere games, en tot 2 keer toe zelfs terwijl ik alleen Firefox open had staan.

Ik ben vervolgens gaan troubleshooten;
Nieuwe voeding besteld, erin gebouwd en Windows 11 opnieuw geinstalleerd.
Temperaturen en voltage gemeten dmv HWinfo64; ik kon geen enkele fluctuatie of vreemde spike zien, en de temperaturen kwamen niet voorbij 80 graden. De videokaart kwam zelfs niet voorbij 60.
Andere videokaart erin gezet, Windows 11 opnieuw geinstalleerd met alleen de nVidia drivers.
Maar zonder succes, het probleem bleef aanhouden, met de nieuwe voeding èn een andere videokaart.

Vervolgens heb ik mijn moederbord teruggestuurd naar Megekko en een nieuwe gekregen, en ik heb mijn werkgeheugen nog maar een keer terug gebracht naar de winkel om vervolgens de G.Skill Trident Z5 Neo RGB F5-6400J3239F24GX2-TZ5NRW weer te bestellen.

Gister alles binnen gekregen, opnieuw in elkaar gezet, Windows 11 nog een keer opnieuw geinstalleerd en je raadt het al; nog voor ik mijn AMD GPU driver kon installeren sloeg de computer vast. Ik heb zoals ik altijd doe mijn bios geupdate en getest met AMD EXPO zowel aan als uit.

Ik ben een beetje ten einde raad. Normaal ben ik erg goed in het troubleshooten van falende hardware, maar ik heb werkelijk geen idee wat hier aan de hand is. Het enige wat ik nog niet uitgesloten heb is de CPU zelf, deze zou ik nog retour kunnen sturen naar de webshop onder garantie. Ik heb echter in mijn jaren ervaring nog nooit een falende CPU gezien die grotendeels van de tijd werkt, maar sporadisch zorgt dat het OS vast slaat. Het klinkt gewoon niet als een logische oorzaak.

Dus lang verhaal kort; onder Fedora Linux werkte alles, maar was de gameperformance een stuk minder. Onder Windows 11 blijft ie vast hangen, zelfs na alles behalve de CPU omgeruild te hebben, en Windows tig keer opnieuw te installeren.

Hopelijk leest er een medetweaker mee die wat meer ervaring heeft dan ik, of een nieuw inzicht kan bieden.
Alvast bedankt voor het lezen van dit boekwerk!

[ Voor 0% gewijzigd door jnz op 12-11-2025 15:00 . Reden: Slordigheidsfoutje opgeruimd ]

[HugoBoss1985]

Defecte cpu en/of defect mobo (mobo had je al gewisseld/uitgesloten) denk ik dan.
Beide bij Megekko aangekocht?
Dan kan je voor beide samen een RMA aanvragen als je nog twijfelt tussen die 2/het niet uitgesloten krijgt.

Kun je wel een bootable memtest laten draaien zonder problemen?
Misschien is het toch een software issue (met deze specifieke Windows versie) als het met Linux goed werkt.

Moederbord chipset drivers installeren is wel belangrijk, dat doe ik altijd vóór de videokaart drivers.

Een (cpu) stresstest draaien als je Windows erop krijgt zou ook fijn zijn.
Cpu's kunnen raar gedrag vertonen als daar een defect zit.

Kijk ook eens goed naar je NVME ssd!
Ik ken HD Tune, geen idee of dat goed bruikbaar is om te testen... anders een programma van de SSD fabrikant.
Of CrystalDiskInfo.

[ Voor 71% gewijzigd door HugoBoss1985 op 12-11-2025 15:32 ]

[hypernovisor]

Ik ben blij dat je zo goed bent geholpen bij waar je nu bent.
En dat er mensen met veel talent en intelligentie met je meegedacht hebben.

Denk dat de SSD wel laaghangend fruit is om te testen idd, SSD is NVME, dus PCIE en dan heb je idd wel risico op dit soort gedrag.

[mrmrmr]

Plotseling vastlopen kan inderdaad liggen aan een slechte SSD (of storage in het algemeen). Het proces dat dit doet, geeft een opdracht die "blocking" is, d.w.z. dat het programma blijft wachten tot de schrijfactie is afgerond. Gevolg is dat het programma niets meer doet totdat die een return code terug krijgt dat een actie is geslaagd of niet. Normaal gesproken werkt dat altijd - totdat de SSD niets meer terug zegt.

Heb je minidumps op je computer? Daar valt vaak iets uit af te leiden. Bij willekeurige problemen ligt het vaak het geheugen, en soms is een probleem duidelijk toewijsbaar aan een driver.

Minidumps kun je ergens uploaden (cloud, fileshare site). Dan kunnen we meekijken.

De spanning die de voeding produceert kun je meten met een multimeter.. Dat kan gemakkelijk op een 4 pins Molex connector. De binnenste 2 zijn aarde, de buitenste is 5V en 12V. Zodoende kun je zien of de spanning niet te laag zakt. Zwart op aarde, en rood apart op elk van de buitenste pinnen. Het is vooral zaak om te zien wat er gebeurt net voor het moment dat problemen beginnen.

[jnz]

Bedankt voor de reacties alle 3! Ik heb aan de hand van jullie adviezen even een stappenplan voor mezelf gemaakt;
1. Ik trek even een nvme drive uit een oude laptop en zet daar weer een schone installatie op, en dan gelijk even testen of ik het vasthangen weer kan triggeren. Ik zal ook gelijk de chipset driver installeren.
2. Als het niet aan de nvme drive blijkt te liggen zal ik de cpu stresstesten en logdumps verzamelen, die upload ik dan vervolgens hier
3. Ik zal even kijken of ik een multimeter kan vinden/lenen, anders haal ik er inderdaad eentje bij de Action.
4. Mocht het toch op de CPU wijzen, dan stuur ik die terug naar de webshop onder garantie. L

@HugoBoss1985 bootable memtest werkt gewoon inderdaad, heb zelfs een nvme test in de bios gedaan en ook die vindt geen fouten. De cpu komt van een andere webshop, maar als die echt defect is vind ik het geen probleem om hem los op te sturen.

Nogmaals bedankt voor jullie tijd, ik plaats een update als ik meer weet!

[computerjunky]

wat ik zou doen :

- ram testen zonder XMP/Expo.
- alle voltages bekijken want moederbord makers bakken er een potje van tegenwoordig.
- drivers installeren nadat windows update bezig is geweest.
- andere game testen.


Is de freeze instant of hapert hij eerst?

En the finals heeft freeze problemen. run als admin is een veelgenoemde fix.

[HugoBoss1985]

jnz schreef op woensdag 12 november 2025 @ 19:56:
Bedankt voor de reacties alle 3! Ik heb aan de hand van jullie adviezen even een stappenplan voor mezelf gemaakt;
1. Ik trek even een nvme drive uit een oude laptop en zet daar weer een schone installatie op, en dan gelijk even testen of ik het vasthangen weer kan triggeren. Ik zal ook gelijk de chipset driver installeren.
2. Als het niet aan de nvme drive blijkt te liggen zal ik de cpu stresstesten en logdumps verzamelen, die upload ik dan vervolgens hier
3. Ik zal even kijken of ik een multimeter kan vinden/lenen, anders haal ik er inderdaad eentje bij de Action.
4. Mocht het toch op de CPU wijzen, dan stuur ik die terug naar de webshop onder garantie. L

@HugoBoss1985 bootable memtest werkt gewoon inderdaad, heb zelfs een nvme test in de bios gedaan en ook die vindt geen fouten. De cpu komt van een andere webshop, maar als die echt defect is vind ik het geen probleem om hem los op te sturen.

Nogmaals bedankt voor jullie tijd, ik plaats een update als ik meer weet!

Geen idee of een NVME test in het bios echt 100% duidelijkheid kan geven over de staat van je SSD.
Ik heb dat nog nooit gedaan.
Maargoed ram kan je ook pré OS testen dus wie weet is dat afdoende.

Cpu los opsturen is natuurlijk ook geen probleem.
Ik bedoelde: als het een hardware defect blijkt en je er niet uit komt of het je cpu of je moederbord is (of heel toevallig: iets met beide).
Dan was het praktisch als het beide van dezelfde webshop af kwam.

[jnz]

Even een update
Ik ben gister niet verder gekomen dan stap 1; na wisselen van de drive en opnieuw installeren (deze keer met chipset driver) heb ik een gamesessie met mn vrienden gehad van rond de 4 uur. Geen haperingen, geen freezes. Dit heeft ie nog geen enkele keer zo lang vol gehouden. Ik zal deze week extra veel gamen (puur uit onderzoek natuurlijk), maar het lijkt er stiekem op dat de oplossing al gevonden is; de NVMe drive.

Nogmaals bedankt voor de reacties iedereen!

[HugoBoss1985]

jnz schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:09:
Even een update
Ik ben gister niet verder gekomen dan stap 1; na wisselen van de drive en opnieuw installeren (deze keer met chipset driver) heb ik een gamesessie met mn vrienden gehad van rond de 4 uur. Geen haperingen, geen freezes. Dit heeft ie nog geen enkele keer zo lang vol gehouden. Ik zal deze week extra veel gamen (puur uit onderzoek natuurlijk), maar het lijkt er stiekem op dat de oplossing al gevonden is; de NVMe drive.

Nogmaals bedankt voor de reacties iedereen!

Als je de chipset drivers wilt uitsluiten kun je dit nog doen:
Met bijvoorbeeld Macrium Reflect een clone maken van je huidige installatie van de gewisselde NVME ssd naar je WD Blue ssd.
En dan vervolgens enkel de WD Blue erin houden/daar vanaf booten en weer proberen.
Als de boel dan weer crashed zal het dus aan de SSD liggen.

Misschien is de Western Digital software toch het proberen waard om snel(ler) te zien of de SSD stuk is.
Niet alleen om een error scan te draaien maar wellicht is er een firmware update voor je SSD beschikbaar.
Voor wat dat nog oplevert; als de SSD defect is gaat dat niets uithalen.
Eerst 100% zeker weten dat je SSD geen defect heeft voordat je iets met firmware gaat doen!

Het zal me ook niet verbazen als je probleem gewoon alleen aan het gebrek aan chipset drivers lag.

[ Voor 3% gewijzigd door HugoBoss1985 op 13-11-2025 11:08 ]

[jnz]

HugoBoss1985 schreef op donderdag 13 november 2025 @ 10:28:
[...]


Als je de chipset drivers wilt uitsluiten kun je dit nog doen:
Met bijvoorbeeld Macrium Reflect een clone maken van je huidige installatie van de gewisselde NVME ssd naar je WD Blue ssd.
En dan vervolgens enkel de WD Blue erin houden/daar vanaf booten en weer proberen.
Als de boel dan weer crashed zal het dus aan de SSD liggen.

Misschien is de Western Digital software toch het proberen waard om snel(ler) te zien of de SSD stuk is.
Niet alleen om een error scan te draaien maar wellicht is er een firmware update voor je SSD beschikbaar.
Voor wat dat nog oplevert; als de SSD defect is gaat dat niets uithalen.
Eerst 100% zeker weten dat je SSD geen defect heeft voordat je iets met firmware gaat doen!

Het zal me ook niet verbazen als je probleem gewoon alleen aan het gebrek aan chipset drivers lag.

Ik heb mn schijf inderdaad terug gecloned naar de WD, en ook nu doet ie het stabiel. Ik moet bijna concluderen dat in dit geval de drivers toch de grootste oorzaak waren? In ieder geval, de computer heeft in de afgelopen 2 dagen geen een keer meer vast gehangen, na 2 gamesessies van rond de 4 uur. Het probleem lijkt weldegelijk opgelost, en ik kan eindelijk mn computer gebruiken waarvoor die bedoeld is

Ik zal in het topic een antwoord aanwijzen. Mocht het probleem tòch nog terugkomen dan heb ik nu ook een aantal manieren van jullie gekregen om verder te troubleshooten, dus dan kom ik dr ook wel uit.

Nog een laatste keer enorm bedankt voor de hulp allemaal!

[ Voor 0% gewijzigd door jnz op 14-11-2025 11:21 . Reden: Zin anders formuleren ]