1 & 2. Dit zijn papiercondensatoren, waarbij papier de scheiding verzorgt tussen de twee stukken folie waarvan de condensator is samengesteld. Deze staan er inderdaad om bekend om hun spectaculaire manier van kapot gaan, en dit gebeurt vaak bij oudere apparaten die enige tijd hebben stil gestaan. De epoxy waarvan de behuizing is opgebouwd barst met ouderdom, en dat geeft ruimte voor vocht om in de behuizing terecht te komen.
Zolang een apparaat nog regelmatig gebruikt wordt, worden de condensatoren warm omdat het in de behuizing ook warm wordt, waardoor het vocht weer uitgedreven wordt. Maar zolang het apparaat langer stil staat, heeft het vocht alle tijd om in het papier te trekken en voor corrosie op het folie van de condensator te zorgen, wat de isolatiewaarde van de condensator negatief beïnvloedt. Wanneer jij dan je apparaat na lange tijd stil staan weer een keer in gebruik neemt, springt direct de vonk over binnenin de condensator en maakt deze op spectaculaire wijze een einde aan zijn bestaan.
Rifa (uit Zweden) en Wima (uit Duitsland) waren twee vooraanstaande fabrikanten van deze condensatoren in Europa en je ziet deze condensatoren dan ook in heel veel apparaten uit de jaren '70 en '80 terugkomen. Dat deze condensatoren problemen veroorzaken is inmiddels goed bekend.
3. Deze condensatoren zijn onderdeel van de input filter van een schakelende voeding. Ze dienen om te voorkomen dat hoogfrequente storingen die door de rest van de schakeling worden veroorzaakt voor storing op de huisinstallatie zorgen. Het klopt dus ook dat het apparaat gewoon blijft werken nadat deze kapot zijn gegaan.
Is het noodzakelijk om deze te vervangen? Als het apparaat gekeurd zou moeten worden, dan komt hij waarschijnlijk niet meer door de EMI-keuring heen. Maar kan je 'm veilig gebruiken zonder die condensator? Ja hoor. Ik denk wel dat je er verstandig aan doet om de restanten van de condensator dan volledig te verwijderen. Nogmaals, het diëlektricum van deze condensatoren is papier, en indien er vonkjes blijven over springen op de restanten van de condensator, bestaat de (geringe, maar toch reële) kans dat deze nog vlam kunnen vatten. En mochten andere apparaten in huis opeens vreemd gedrag gaan vertonen, dan zal je er alsnog aan moeten geloven.
Als je de ruimte waar de condensator zit eenvoudig kunt opruimen zonder de hele print te moeten demonteren, zou ik daar de voorkeur aan geven. Maar als daarvoor toch de print uit het apparaat gehaald moet worden, vervang dan meteen de condensators met een moderne vervanger.
Dan nog even reageren op andere bijdragen:
Room42 schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 10:24:
Ja, zonder die condensator kun je last krijgen van rare storingen als je, bijvoorbeeld, een dip in de netspanning hebt of als je een lamp op dezelfde groep schakelt. Dat soort ruis wordt daarmee gladgestreken.
Dus ja: Je kunt zonder, als je een strakke voeding hebt, maar zodra er oneffenheden zijn, zul je dat merken.
Deze condensator dient als filter om ervoor te zorgen dat (hoogfrequente) signalen vanuit de schakelende voeding
binnenin het apparaat niet voor storing zorgen bij
andere apparaten die aan netzelfde net zijn aangesloten, en afhankelijk zijn van een hele nette sinus. Deze condensator heeft geen enkel effect op de werking van het apparaat waarin het stuk is gegaan zelf, maar zit er puur in om EMI te minimaliseren.
Absoluut een leuke video, maar dit betreft een ander type condensator die niet opzwelt. De informatie in de video is zeer leerzaam, maar slechts beperkt van toepassing op het probleem van OP.
DonJunior schreef op vrijdag 19 september 2025 @ 10:46:
[...]
Nou kortsluiting zou ik het niet noemen. Een condensator is meer een accu die opgeladen wordt door het stroomnet en waarop de machine werkt.
Zie het als een emmer water met in de bodem een gat waar het water constant uit stroomt. Op het moment dat je de emmer vult met water begint het door het gat te stromen. Het uistromen van het water uit de emmer vangt fluctuaties op van de kraan. Dus als de kraan ineens zachter wordt gezet (dip) of harder (piek) dan blijft het water constant stromen uit het gat onderin de emmer.
Op het moment dat er een piek (of dip) in het aanvoer zit kan de machine gewoon stabiel doorwerken op de condensator.
Daarmee voorkom je dat bij een piek de machine ineens sneller gaat lopen of juist bij een dip langzamer gaat draaien.
Dat is een redelijke beschrijving van de functie van een buffercondensator (de output-condensatoren van een schakelende voeding), maar dat is bij lange na niet de enige functie die een condensator kan hebben in een circuit.
Condensators hebben een impedantie die afhankelijk is van de frequentie. Een impedantie is - heel kort door de bocht - de weerstand die een component heeft op een circuit met wisselende signalen (bijvoorbeeld een wisselspanning). De impedantie van een condensator is afhankelijk van de frequentie, en hoe hoger de frequentie, hoe lager deze weerstand is.
Dit is ook logisch: een condensator is niet veel meer dan twee grote stukken metaal die door een diëlektricum worden gescheiden. Als je probeert een gelijkstroom door de condensator te sturen, zal er kort een kleine stroom lopen 'door' de condensator heen terwijl deze oplaadt (dan werkt deze zoals jij beschrijft, als een soort klein accuutje), maar al heel snel loopt er geen stroom meer. Dat komt omdat die twee metalen platen nergens contact maken en dus eigenlijk een onderbreking in het circuit zijn. De impedantie (oftewel de weerstand) van een condensator is bij gelijkstroom daarom oneindig hoog.
Maar zodra je de spanning op de condensator omdraait (dus min sluit je aan op de plus, en vice versa), kan de stroom die in de condensator zit opgeslagen er weer uitlopen en wordt de condensator omgekeerd opgeladen. Als je dan vervolgens dit omdraaien héél snel doet, dan heeft de condensator niet voldoende tijd om helemaal op te laden en helemaal te ontladen. Daardoor lijkt het alsof er bij wisselspanning gewoon stroom door de condensator heen loopt. De impedantie van een condensator - oftewel de weerstand die de condensator heeft op de wisselende stroom - wordt alsmaar lager naarmate de frequentie waarmee de stroomrichting verandert toeneemt. Dus het is wel degelijk zo dat een condensator bij een hogere frequentie steeds meer als een kortsluiting gaat gedragen.
Dus met deze uitleg, wat doet deze condensator dan precies in dit circuit? Het 50Hz signaal van het net is behoorlijk traag en de condensator is betrekkelijk klein, slechts 100nF. Dat verzadigt het net vrijwel direct, dus voor de 50Hz van het net heeft de condensator een hoge impedantie en werkt deze condensator vooral zoals een hele grote weerstand of een onderbreking in het circuit. Maar een schakelende voeding werkt met enorm snelle signalen, vaak enkele tientallen tot soms wel honderden kHz. Die signalen zijn wél snel genoeg dat de condensator daar niet volledig door wordt verzadigd, en voor die frequenties heeft de condensator een hele kleine impedantie, en werkt deze dus als een hele kleine weerstand, ofwel een kortsluiting. En dat is precies wat je wilt, want daardoor worden al die hoogfrequente signalen door de condensator opgevangen, en stromen niet naar het net waar het voor problemen kan zorgen bij andere apparaten.
Zie dit bericht overigens alsjeblieft niet als een aanval @
DonJunior , nuance gaat verloren in geschreven tekst. Dit is een goedbedoelde uitleg om je kennis te verruimen. Je begrijpt prima hoe een condensator werkt in DC (gelijkstroom) situaties, maar zodra je te maken krijgt met wisselsignalen wordt het verhaal opeens een heel stuk complexer (en daardoor leuker, vind ik, maar daarvoor heb ik het dan ook gestudeerd
)
[
Voor 54% gewijzigd door
naarden 4ever op 19-09-2025 11:45
]
/u/565606/crop5dc09698b9271_cropped.png?f=community)
:strip_exif()/f/image/541aeEfvJYl8ruM3S4R1XLhw.jpg?f=fotoalbum_large)
:strip_exif()/f/image/Ig7oBDMh6BxhTEjhSl53Rb49.jpg?f=fotoalbum_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/541aeEfvJYl8ruM3S4R1XLhw.jpg?f=user_large)
:no_upscale():strip_icc():strip_exif()/f/image/Ig7oBDMh6BxhTEjhSl53Rb49.jpg?f=user_large)
:strip_icc():strip_exif()/u/21247/oranje.jpg?f=community)
/u/34186/crop62e07d174532d_cropped.png?f=community)
/u/1989732/crop65d65465eda43_cropped.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/253641/crop686f9cec6f8b1_cropped.jpg?f=community)
/u/364570/icon.png?f=community){kind=icon}