Tips voor ornament plafond herstellen

[henkvanso]

Goedenavond tweakers,

In de woning die ik aan het renoveren ben, zit een ornament plafond uit het jaar circa 1900. Er zit vrij weinig detail meer in. Vandaar dat ik met verf afbijt aan de slag ben gegaan om de muurverf eraf te krijgen, helaas had dat niet het gewenste effect. Momenteel ben ik daar halverwege mee, zie foto’s. Figuren zien er nog steeds vrij ‘dichtgesmeerd’ uit. De aannemer gaf aan dat dat waarschijnlijk is omdat er in het verleden kalk verf is gebruikt. Onder de witte muurverf kwam een beige laag uit, op sommige plekken kwam die ook los waaronder een bruine laag naar boven kwam.

Kan iemand mij vertellen hoe weer detail in het ornament te krijgen? Kan het kloppen dat er kalkverf op zit? Is dat er nog netjes af/uit te krijgen? Of heeft er nooit meer detail ingezeten?

Alle nuttige tips rondom dit onderwerp zijn welkom!

[Yaksa]

Zonder te weten waar het ornament van gemaakt is (hout??) is het lastig advies geven.
Je zou contact op kunnen nemen met de RCE (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed).
Zij hebben ervaring (en restauratoren) in huis die je misschien van advies kunnen voorzien.
De ervaring die ik zelf heb bij kleinere ornamenten is (voorzichtig) met allerlei scalpelmesjes en (tandarts)krabbertjes die oude lagen verwijderen en dan (afhankelijk van het object en wat je wil) een nieuwe beschermlaag aanbrengen. Dat lijkt onbegonnen werk, maar hij die nergens aan begint bereikt nooit een resultaat.

[evilution]

Het ziet er dicht gesmeerd uit omdat het dicht gesmeerd is. Je zal echt alle verf moeten verwijderen van de afgelopen 125 jaar zodat je weer op kaal hout zit voor je verder kunt. Afbijtmiddel lijkt best te werken maar je hebt gewoon nog wat lagen te gaan.

[Kip]

Zoek op "url 4009 historisch schilderwerk".
Daar staan werkwijzen beschreven om dit soort objecten te restaureren.

[Yaksa]

evilution schreef op zondag 14 september 2025 @ 18:55:
Het ziet er dicht gesmeerd uit omdat het dicht gesmeerd is. Je zal echt alle verf moeten verwijderen van de afgelopen 125 jaar zodat je weer op kaal hout zit voor je verder kunt. Afbijtmiddel lijkt best te werken maar je hebt gewoon nog wat lagen te gaan.

Beetje vreemd om afbijtmiddel te adviseren wanneer TS al heeft aangegeven dat hij dat al heeft geprobeerd, maar dat het niet werkt.
Logisch ook, afbijtmiddel werkt niet op kalkpleister. En we weten ook nog niet of het ornament van hout is gemaakt, het lijkt wel hout te zijn, maar TS heeft dat nog niet bevestigd. In het verleden werd er door huisschilders ook wel eens een (niet van echt te onderscheiden) houtstructuur met beits/lak op voorwerpen aangebracht.

[evilution]

Yaksa schreef op zondag 14 september 2025 @ 19:29:
[...]

Beetje vreemd om afbijtmiddel te adviseren wanneer TS al heeft aangegeven dat hij dat al heeft geprobeerd, maar dat het niet werkt.
Logisch ook, afbijtmiddel werkt niet op kalkpleister. En we weten ook nog niet of het ornament van hout is gemaakt, het lijkt wel hout te zijn, maar TS heeft dat nog niet bevestigd. In het verleden werd er door huisschilders ook wel eens een (niet van echt te onderscheiden) houtstructuur met beits/lak op voorwerpen aangebracht.

Nou ja, hij heeft er al een laag van af gekregen dus zo vreemd is het niet de resterende lagen daar ook mee te lijf te gaan. Hij geeft aan dat het niet werkt maar gezien er al een laag af is werkt het wel en is wellicht meer nodig. Je ziet ook nog gewoon een laklaag zitten en op andere plekken lijkt de onderliggende structuur al zichtbaar. Hoe dan ook moet die lak/verf/kalk laag er af om te zien wat de onderliggende structuur is en hoe dit verder te lijf te gaan.
Ligt er ook een beetje aan wat TS wil bereiken. Kan ook nog zijn dat veel details de afgelopen 125 jaar gewoon zijn weggesleten door schoonmaken, verven e.d.

[ Voor 4% gewijzigd door evilution op 14-09-2025 19:47 ]

[henkseegers]

Heb wel eens gehoord dat je het met stijfsel resultaat kunt boeken. Maar zelf geen ervaring mee.

[Yaksa]

evilution schreef op zondag 14 september 2025 @ 19:45:
[...]

Nou ja, hij heeft er al een laag van af gekregen dus zo vreemd is het niet de resterende lagen daar ook mee te lijf te gaan. Hij geeft aan dat het niet werkt maar gezien er al een laag af is werkt het wel en is wellicht meer nodig. Je ziet ook nog gewoon een laklaag zitten en op andere plekken lijkt de onderliggende structuur al zichtbaar. Hoe dan ook moet die lak/verf/kalk laag er af om te zien wat de onderliggende structuur is en hoe dit verder te lijf te gaan.
Ligt er ook een beetje aan wat TS wil bereiken. Kan ook nog zijn dat veel details de afgelopen 125 jaar gewoon zijn weggesleten door schoonmaken, verven e.d.

Er zal wel een 'moderne' muurverf als laatste laag gebruikt zijn en die krijg je er (deels) met afbijt wel af. Maar de lagen eronder vertonen de typische afbladderstructuur van kalkverf en afbijt daar op smeren heeft geen zin.
TS zou een kalk- of cementsluier verwijderaar kunnen gebruiken (mits het onrnament geen kalk/gips bevat) en dan met veel water schoonmaken. Maar dat is eigenlijk een klus voor specifieke restaurators van interieurs, vandaar ook mijn advies aan TS om contact met de RCE op te nemen. Het kan een speciaal, oud ornament zijn wat zo goed mogelijk voor het nageslacht behouden zou moeten worden.

[No Hands]

dit is normaal een klusje met engelengeduld, steiger eronder en dan op je rug op die steiger liggen en voorzichtig pulken. plantenspuit met water erbij om het eventueel licht vochtig te houden zodat het niet in je gezicht poedert. Een quick fix heb ik hier nog nooit in kunnen vinden.
Er zijn stukadoors die zich hierin specialiseren, die zou je kunnen vragen of een restauratiespecialist van de RCE zoals @Yaksa al aangaf maar als je woning geen monument is kan het zijn dat ze het te druk hebben om je te helpen.

[TeeDee]

@henkvanso wil je aub wel de voortgang van dit project hier achterlaten. Lijkt me supermooi als jij (of iemand ingehuurd) hier klaar mee is!

[henkvanso]

Bedankt voor de reacties.

De moderne muurverf wordt inderdaad zacht van de verf afbijt en gaat er af. De laag die eronder zit blijft hard en is niet gevoelig voor de gebruikte afbijt. Door het vocht en de kwast die er vaak overheen in gegaan denk ik dat de laag eronder op sommige plekken los is gekomen.

Volgens mij is het volledig van gips gemaakt, ik heb vandaag nergens een houtstructuur ontdekt, ik zal dat morgen nog eens goed checken.

@Yaksa betreft die geschilderde houtstructuur, dat zou zomaar kunnen kloppen. Dit is ook zichtbaar op een deur waarvan de verf gedeeltelijk is afgebladderd, daar is ook zo'n geverfde houtstructuur naar boven gekomen. Het is een monumentaal pand en erfgoed is vanuit de gemeente betrokken ik zal daar eerst eens een balletje opgooien en anders bij de RCE. Dankje

@henkseegers ik zal me eens verdiepen in het stijfstel

@TeeDee Zal ik doen :-)

[pman63]

Kans dat er ook witkalk is gebruikt is groot, vroeger was er nog geen latex. Witkalk gaat er met engelengeduld, en water en een een doek uiteindelijk wel af, maar dat kost dus echt tijd.

[H3nk1960]

Er kan natuurlijk ook loodhoudende verf (loodwit) gebruikt zijn. Let je dus wel op pbm's als je gaat schuren?

[henkvanso]

Korte update, afdeling erfgoed komt morgen kijken en heeft 2 gespecialiseerde stukadoors voorgesteld, die komen beide binnenkort ook langs. Ik laat ze meedenken en een offerte maken, later bepaal ik of het een klus is om zelf te doen of dat het toch beter is om uit te besteden.

Voor degene met een soortgelijk plafond, of geïnteresseerde, onderstaand een linkje naar een uitgebreid informatief document over zulke plafonds van de RCE.
https://www.joostdevree.n...torische_stucplafonds.pdf

[hbsJR]

Alvast vooruit lopend. Als het blijkt dat de kosten te hoog zijn of dat het bijna niet te doen is om te herstellen. Dit bedrijf: https://www.het-schippert...ten/restauratie-rozetten/ heeft een mooie collectie en van goede kwaliteit. Dat kan nog je plan B zijn.

Succes met herstellen, ornament ziet er echt gaaf uit.

[henkvanso]

@hbsJR Bedankt voor de tip, helaas zal dat geen optie zijn omdat het een gemeentelijk monument is en dus ook dit plafond monumentaal is. Daarbij vind ik zelf de originaliteit ook leuk om te behouden.

Mocht restauratie echt te duur worden en het niet zelf te doen zijn, dan zullen we hem in de huidige staat moeten laten zitten en voorzien van een vers verflaagje.

[Anarrima]

Ik heb ooit een restauratieproject gedaan van een gemeentelijk monument, en heb toen alle buitenmuren met dito ornamenten en ornamentenplafonds ingesmeerd met een verf stripper en afgedekt met een dampdoorlatende folie en dat moest een week blijven zitten.
Daarna kon ik alle oude verlagen met het folie in 1 keer wegtrekken. Het werkte super resultaat was verbluffend, echter ik kan niet meer achter het merk komen, was Amerikaans kon het kopen bij een verf chemische groothandel.

Ik zal eens kijken of ik er een foto van heb.

Edit: foto's kan ik niet zo 1-2-3 vinden, echter na wat gewroet in de hersenen was het peel away

https://www.sigma.nl/schi...wet-mix-peel-away-wet-mix

[ Voor 17% gewijzigd door Anarrima op 15-09-2025 15:50 ]

[Krijnemans]

Wellicht zandstralen als het hout is.
Als het gips is niet doen..

[ Voor 54% gewijzigd door Krijnemans op 17-09-2025 13:07 ]