Phishing bewustzijn trainen bij (groot)ouders

[Mr.Veng]

De laatste tijd is het aantal phishing pogingen (en aanverwanten) opmerkelijk toegenomen.

Ik probeer mijn ouders en familie altijd met wat simpele tips bij te brengen waarop ze zoal moeten letten als ze een vreemd bericht, e-mail of verdachte webpagina te zien krijgen.
Dingen zoals links eerst goed bekijken vooraleer ze er op klikken, afwijkende domein namen nakijken, berichten die op het gevoel proberen in te spelen door bijvoorbeeld een vorm van tijdsdruk te gebruiken, enz. ...

Tot nu toe heeft dit mijn ouders altijd al beschermd, maar aangezien de phishing pogingen niet alleen talrijker worden, maar ook nog eens steeds geloofwaardiger, vrees ik dat er vroeg of laat toch slachtoffers kunnen vallen.

Via mijn werk maken we gebruik van phished.io en knowbe4.com om het bewustzijn rond dit thema aan te scherpen.

Nu is mijn vraag:
Weet er iemand een gelijkaardig, maar gratis alternatief voor particulieren om hun phishing bewustzijn aan te scherpen?

In mijn geval gaat het om de doelgroep 60+'ers en bij voorkeur in het Nederlands.
Een goed voorbeeld dat ik vond, staat hieronder op nr. 3, maar het zou nog een stuk uitgebreider mogen zijn.

Gerelateerde links:

1. phished.io (betalend)
2. knowbe4.com (betalend)
3. ccv.nl (gratis)
4. awaretrain.com (gratis)
5. caniphish.com (gratis tot 10 gebruikers, als je er zelf iets rond knutselt)

[ Voor 22% gewijzigd door Mr.Veng op 25-08-2025 17:36 ]

[99ruud99]

Is de interesse er ook bij je ouders?
De politie had ooit een campagne staan, misschien dat die helpt?

[Tweakez]

Mijn familieleden wijs ik vooral op de gratis app van Awaretrain en als je zelf nog even wat wilt knutselen kan je ook CanIPhish gebruiken opzich ook leuk om ze te testen!

[Mr.Veng]

99ruud99 schreef op maandag 25 augustus 2025 @ 16:09:
Is de interesse er ook bij je ouders?
De politie had ooit een campagne staan, misschien dat die helpt?

Ja, de interesse is er zeker, want ze zijn bang dat ze ooit per ongeluk toch zullen slachtoffer worden.

Ik heb het ooit ook zien gebeuren bij de moeder van een vriend; ze werd via WhatsApp opgelicht waarbij criminelen zich voordeden als haar eigen dochter die zogezegd haar telefoon gestolen was en per toeval zogenaamd heel "dringend" een betaling moest doen. Ze was er ingetrapt en had helaas pas NA de verrichting haar dochter opgebeld. Moest ze dat eerst hebben gedaan, was de phishing poging mislukt, maar helaas.

Uiteraard zijn er ook familieleden die zich "slim genoeg" voelen en denken dat ze nooit ergens in zouden trappen, maar ik heb ze toch al betrapt op een tikje te goedgelovig zijn. Bij hun zal ik waarschijnlijk iets meer overtuigingskracht nodig hebben om zo'n training te doen.

[Mr.Veng]

Tweakez schreef op maandag 25 augustus 2025 @ 16:09:
Mijn familieleden wijs ik vooral op de gratis app van Awaretrain en als je zelf nog even wat wilt knutselen kan je ook CanIPhish gebruiken opzich ook leuk om ze te testen!

Handig, dat kan zeker nog van pas komen om zoiets zelf op te zetten!

[Mr.Veng]

Op zich vind ik die training via het werk met phished.io ietsje te repetitief en soms echt wel heel eenvoudig; dikwijls is een portie gezond boerenverstand meer dan genoeg om de juiste antwoorden aan te duiden. Maar wat ik er wel goed aan vind, is dat ze hun training in kleine hapklare stukjes doen.
Om de x weken komt er een nieuw soort mini-quizje bij met multiple choice vragen of filmpje met een nieuw relevant thema en dat maakt het "licht verteerbaar". => dat principe lijkt me wel handig bij ouderen.

[Tweakez]

Mr.Veng schreef op maandag 25 augustus 2025 @ 16:23:
[...]

Handig, dat kan zeker nog van pas komen om zoiets zelf op te zetten!

Het mooie is dat tot 10 gebruikers CanIPhish gratis is en je hebt echt rete veel mogelijkheden!

[SmurfLink]

Mr.Veng schreef op maandag 25 augustus 2025 @ 16:18:
[...]

Ja, de interesse is er zeker, want ze zijn bang dat ze ooit per ongeluk toch zullen slachtoffer worden.

Ik heb het ooit ook zien gebeuren bij de moeder van een vriend; ze werd via WhatsApp opgelicht waarbij criminelen zich voordeden als haar eigen dochter die zogezegd haar telefoon gestolen was en per toeval zogenaamd heel "dringend" een betaling moest doen. Ze was er ingetrapt en had helaas pas NA de verrichting haar dochter opgebeld. Moest ze dat eerst hebben gedaan, was de phishing poging mislukt, maar helaas.

Uiteraard zijn er ook familieleden die zich "slim genoeg" voelen en denken dat ze nooit ergens in zouden trappen, maar ik heb ze toch al betrapt op een tikje te goedgelovig zijn. Bij hun zal ik waarschijnlijk iets meer overtuigingskracht nodig hebben om zo'n training te doen.

Het belangrijkste voor die whatsapp scams is geen training, maar duidelijke afspraken maken. Ik heb met mijn ouders hierover gepraat en heel duidelijk afgesproken dat ik NOOIT maar dan ook NOOIT via een appje zal vragen om geld. Als het al nodig zou zijn dan bel ik ze daarvoor op de huistelefoon. Dan weten ze ook gelijk dat als het op hun mobieltje binnenkomt het altijd fake is. En liever eigenlijk helemaal niet bellen maar face to face. Ze zullen dus ook nooit digitaal geld overmaken naar mij, tenzij ik daar aan de deur sta en echt geen idee heb wat ik in vredesnaam gedaan heb met mijn leven.

Zolang je die afspraken regelmatig herhaalt, van hee ik zou dat nooit doen he dus let op mocht het gebeuren! Geef ze genoeg voer om die gezonde twijfel te voeden. Dan blijven ze achterdochtig en dat is in dit geval beter dan goedgelovig.

[YakuzA]

Mr.Veng schreef op maandag 25 augustus 2025 @ 16:31:
Op zich vind ik die training via het werk met phished.io ietsje te repetitief en soms echt wel heel eenvoudig; dikwijls is een portie gezond boerenverstand meer dan genoeg om de juiste antwoorden aan te duiden. Maar wat ik er wel goed aan vind, is dat ze hun training in kleine hapklare stukjes doen.
Om de x weken komt er een nieuw soort mini-quizje bij met multiple choice vragen of filmpje met een nieuw relevant thema en dat maakt het "licht verteerbaar". => dat principe lijkt me wel handig bij ouderen.

Het is wel goed om te trainen, het enige nadeel is dat als je zoiets doet dat je helemaal alert bent op elke punt en komma en hoofdletter.

Terwijl het juist fout gaat als je toevallig een nepmailtje van de BoI.com krijgt net 1 dag nadat je daar bij Bol.com iets hebt besteld
(ja die eerste is een hoofdletter i )

[Mr.Veng]

YakuzA schreef op maandag 25 augustus 2025 @ 17:20:
[...]

Het is wel goed om te trainen, het enige nadeel is dat als je zoiets doet dat je helemaal alert bent op elke punt en komma en hoofdletter.

Terwijl het juist fout gaat als je toevallig een nepmailtje van de BoI.com krijgt net 1 dag nadat je daar bij Bol.com iets hebt besteld
(ja die eerste is een hoofdletter i )

Klopt; en exact dit soort dingen heb ik ze proberen bij te brengen.
Ik heb er aan toegevoegd dat ze bij twijfel mij altijd eerst dingen mogen doorsturen, zodat ik het voor hun even nakijk. Maar ik merk dus dat dit de laatste tijd steeds meer en meer gebeurt, enkel en alleen al omdat de phishers steeds beter worden in hun "vak".

[MAX3400]

De vraag is of ouderen (en ook sommige jongeren) uberhaupt scherp genoeg zijn om (moderne) phishing te onderscheiden en daarop te acteren en dus niet opgelicht te worden. De voorbeelden "dochter via Whatsapp" of de bekende "refund van Amazon" kennen we ondertussen wel.

Ik denk dat de bewustwording er gewoon moet zijn: bijna niemand in Nederland (of waar dan ook ter wereld) is belangrijk genoeg dat je "nu" moet inloggen op je bank-app of geld moet overmaken want spoed of dat ze proactief aan je deur staan op hun gympies om je pinpas en huiskamer te bezoeken ivm fraude.

Dat houdt dus ook in, @Mr.Veng dat het nobel is dat je ze wil trainen en bewuster maken maar dan zeggen "ze mogen het ook doorsturen"; ja, dat is dus precies niet waar scamming of phishing over gaat want er zijn "nu" belangrijker dingen dan contact zoeken met vertrouwde familie of kennissen. Maar ja, de blinde paniek slaat bij sommigen toe als je een bijna vlekkeloos mailtje krijgt met briefhoofd van de Belastingdienst mooi rond 1 mei (want dan moet de aangifte binnen zijn) met de melding dat je hier moet klikken om de voorlopige aanslag van 400 Euro te betalen.

Tijd, plek en situatie; 3 markers die je je moet afvragen en dan als eerste (via de officiele website en telefoonnummers) contact moet zoeken met de instantie die je denkt in de mail / telefoon / aan de deur te hebben. Zelfs voor de politie doe ik niet zomaar open; daar is mijn Ring, vertel maar wat je komt doen en je dienstnummer; dan bel ik wel de politie zelf wel even als ik geen dienstauto ofzo zie staan.

[Toke_gt]

Tip voor iedereen, niet alleen voor ouderen:
Kijk regelmatig (samen) op de website van gezamenlijke banken en politie over veilig bankieren (zie onder), om te zien wat momenteel vaak toegepaste trucs zijn. Die veranderen namelijk regelmatig, waarbij criminelen inspelen op de waarschuwingen die tegen andere trucs worden gegeven. Lezen over welke trucs en werkwijze ze toepassen is handig, omdat je ouders in voorkomende situaties mogelijk de beschrijving herkennen. Ook goed om te bekijken: Meldpunt van Omroep Max, zowel het programma als de site.
Belangrijkste tip (nog steeds): hang op, klik weg, bel je bank. En overtuig je ouders ervan dat ze nooit per direct geld/pas/sieraden naar iets of iemand hoeven over te maken, op te sturen of nog erger: aan de deur af te geven. Dat is nooit nodig.

https://www.veiligbankieren.nl/

[ Voor 8% gewijzigd door Toke_gt op 25-08-2025 19:55 ]

[TheGhostInc]

Als je hier hun gegevens neer zet, dan is er vanzelf iemand die hun een 'gratis' les geeft

Sorry, ik zat te wachten totdat iemand de grap maakte.

Voor de rest is het ook gewoon routines inbouwen voor de goede dingen en de rest 'niet doen'.
Dus bijvoorbeeld alleen bestellen bij Bol.com, via een duidelijke link die ze zelf aanklikken.

Ik was trouwens laatst ook gewoon aan het surfen op een scamsite, kopie van de Lidl site met aanbiedingen die 'te goed' waren voor producten die Lidl eigenlijk ook nooit heeft....
Dus ook de niet-ouderen moeten alert blijven.

[mannowlahn]

Steeds tikkies sturen en alvast het geld houden zodat er minder erf belasting betaald moet worden. Je leert ze meteen een wijze les, win/win situatie. Wees creatief met je berichten, belastingdienst, gemeente, kleinzoon. Onder de noemer leergeld.

[Yorinn]

Dit is meer een onderwerp voor Privacy & Beveiliging dan voor PFSL, ik verplaats het topic dan ook die kant op.