Auto-focus van mirrorless met tube-extenders voor macro

[TheJudge]

Ik twijfel hoe goed een mirrorless camera autofocus werkt voor macro fotografie met een tube extender.

Momenteel gebruik ik een tube extender samen met de AF-P 70-300 mm zoomlens op mijn Nikon D3300.

Los van de beperkte lichtopbrengst, schiet je als de zon schijn hier prima plaatjes mee!
Soms gebruik ik alleen de 12-mm tube, waarmee de phase-AF (autofocus) nog prima werkt, maar de beste vergroting is als ik de maximale tube gebruik: 68 mm. Onderaan een plaatje die ik laatst geschoten heb

Met de 68 mm tube werk de phase-AF totaal niet meer, zoals te verwachten is. Ik schakel dan over naar de live-view om de contrast gebaseerde AF te gebruikt. Die werkt, maar is extreem traag wat niet fijn werkt, maar wel de beste resultaten geeft.

Ik twijfel nu of ik nu het beste een macro lens kan kopen (liever niet), of de switch maak naar mirrorless (b.v. Z50 of Z50ii) + FTZ adapter. Die maakt gebruik van een hybride phase+contrast AF. Alleen de vraag is of dat dus gaat werken met mijn huidige lens set-up?

Iemand die hier ervaring mee heeft?

[ Voor 17% gewijzigd door TheJudge op 16-08-2025 23:16 ]

[fenrirs]

Ik zou niet te veel verwachten van AF op die schaal, ook niet met een nieuwe setup

[TheJudge]

Bedankt voor de reactie. Contrast AF werkt op zich prima, het is alleen zeer traag. Dat geld ook bij gebruik van contrast AF met een normale lens. D.w.z. de contrast AF van de D3300 is gewoon traag. Mirrorless maakt gebruik van een hybride contrast + phase AF. Ik ben benieuwd naar concrete ervaringen van mede Tweakers hiermee met gebruik van een tube extender.

[dragon2]

Macro schiet je normaal gesproken helemaal niet met autofocus. De enige reden om autofocus macro te schieten is als je in-camera focus bracketing of zelfs in-camera focus stacking (kan Nikon niet) wil doen.

Ga gewoon manual focus schieten voor macro, veel beter. En ja, een echte macro lens is geen vergelijk, wat je nu doet is ook geen macro want je komt vast niet op 1:1.
Wat niet wil zeggen dat je geen close up kunt doen met een telelens en autofocus, dat wordt wel gedaan voor vlinders/libelles vooral. Ik doe dat weleens met m'n Nikon 300mm pf en 1.7 teleconverter, die kan redelijk dichtbij focussen. De Z 180-600 staat daar ook om bekend.

Dan krijg je zoiets (Z50ii met FTZ 300mm pf 1.7tc):



Maar dat heeft niet veel te maken met macro.

Dit is wel macro:



En ja, een echte macro lens is het geld waard. Ik heb er nu 12 geloof ik (🙈), dat gepruts met tussenringen, omgekeerde lenzen enzo is echt geen vergelijking. Gewoon leren handmatig te focussen zou ik zeggen.

Z heeft wel als voordeel dat de bodies focus peaking hebben, dat hebben maar een paar Nikon DSLR. Ik word ouder en m'n ogen zijn daar erg blij mee 😊 Ook een beweegbaar scherm is erg fijn voor macro. En in-camera focus bracketing is leuk (hebben niet alle Z bodies, Z50ii en Z fc WEL de andere DX bodies NIET), mits je een macro lens hebt die dat kan (dat zijn er voor nikon F/Z maar een paar). Dat is dus WEL met autofocus (op statief).

Dan krijg je dit (Tamron 90mm f mount):



Mijn absoluut fav macrolens is echter Laowa 100mm x2 macro. Die is manual focus dus geen in-camera focus bracketing helaas, maar dan nog is het mijn favoriet.
(Sigma 150mm macro/Irix 150mm macro is een goede tweede.)

[TheJudge]

Wat een mooie foto’s! Van focus peaking en bracketing wist in niet dat het een feature was van de z50ii, dat is inderdaad erg handig en werkt met mijn lenzen als het goed is.

De lenzen dienen heb halen wel 1:1 volgens mij (hoewel met een dx sensor misschien net een andere maat is). Zal het een keer nameten met een dubbeltje

Ik kan me voorstellen dat met focus peaking en manual focus, dat dat wel goed werkt. Maar hoe doe je dat met dieren in beweging? Redt je samen met focus peaking een focusing tijd die werkbaar is?

Schiet je vooral met statief of ook freehand? Wat voor werkafstand gebruik je meestal (vooral voor de wat schuwere beestjes)? Denk dat je best dichtbij moet zijn met 90/100 mm lenzen?

Die spin die net een prooi heeft is een prachtschot, wat een mooie timing!

Ben nu op vakantie, zal wat meer verder ingezoomde plaatjes posten als ik terug ben.

[dragon2]

TheJudge schreef op maandag 18 augustus 2025 @ 21:59:
Wat een mooie foto’s! Van focus peaking en bracketing wist in niet dat het een feature was van de z50ii, dat is inderdaad erg handig en werkt met mijn lenzen als het goed is.

De lenzen dienen heb halen wel 1:1 volgens mij (hoewel met een dx sensor misschien net een andere maat is). Zal het een keer nameten met een dubbeltje

Ik kan me voorstellen dat met focus peaking en manual focus, dat dat wel goed werkt. Maar hoe doe je dat met dieren in beweging? Redt je samen met focus peaking een focusing tijd die werkbaar is?

Schiet je vooral met statief of ook freehand? Wat voor werkafstand gebruik je meestal (vooral voor de wat schuwere beestjes)? Denk dat je best dichtbij moet zijn met 90/100 mm lenzen?

Die spin die net een prooi heeft is een prachtschot, wat een mooie timing!

Ben nu op vakantie, zal wat meer verder ingezoomde plaatjes posten als ik terug ben.

Bedankt 😊

Focussen is kwestie van veel oefenen. Zet je lens op de vergroting die je wil (meestal 1:1) en dan zelf bewegen naar je onderwerp toe /vanaf. Niet aan de lens draaien. Focus peaking is daarbij handig (niet noodzakelijk, maar ik zou nu zelf geen body meer kopen waar dat niet op zit, voor macro). Mik o de ogen. Begin van mijn part met f/16 als je lens dat een beetje trekt, als je wil oefenen met MF. En schiet het beste dieren s ochtends vroeg of net na een regenbui, dan zitten ze wat stiller. In de middagzon op jacht naar insecten maak je je leven onnodig lastig mee

Ik schiet meestal uit de hand. Soms met flits, dat maakt je leven wel makkelijker (ik heb Nikon R1C1, anderen gebruiken een gewone flitser met een mega diffusor erop, iig beter geen ringlight of leds gebruiken).
Die onderste springspin was met R1C1.

Statief doe ik alleen als ik wil focus stacken. Soms in camera maar meestal met een gemotoriseerde macro rail (voor de extreme macro foto's).
Als je je foto wat meer "regisseert" dan kan een statief handig zijn, bv een stok neerzetten voor een libelle, een studio opzet met slakjes of wespen oid, of voor zaken die stilstaan zoals paddestoelen.

Qua werk afstand vind ik de 2 genoemde 150mm macro lenzen het fijnst. Alleen een wat grotere paddestoel oid is daarmee lastig, omdat je zo ver achteruit moet (al helemaal op DX), en dat kan soms niet of er komt teveel gras, takjes ed in beeld.
Een oude Sigma of Tamron 180mm macro geeft je nog wat meer werkafstand, en die kosten de wereld niet. Zijn mij wel net te zwaar om lang mee op pad te gaan, maar ik ben ook lichamelijk brak dus ymmv.
Nikon 200mm D (!) macro is the bomb, maar wel prijzig. En lastig te vinden ook.

[TheJudge]

Bedankt, goede tips, helder.

Ik schiet ook meestal uit losse hand. Met een standaard zoeker is het dan lastig te zien wat scherp is, maar met focus peaking moet dat wel lukken. Vroeger had je van die prisma’s in de zoeker voor de fine tuning met handmatige focus, die mis ik nu wel.

Met een f16, zit je wel met lange sluitertijden, welke f waarden, iso waarden en sluitertijden werk je typisch mee? Met zulke vergrotingen krijg ik snel last van bewogen beelden met sluitertijden onder de 1/1000. Ik twijfel over de meerwaarde van een snelle prime lens als je toch een klein diafragma neemt vanwege de scherpte diepte. Flitser heb ik net gehaald, die staat als volgende stap op de lijst om met macro mee te experimenteren. Ik begreep dat je een lage iso moet kiezen, aangezien de sluitertijd toch naar 1/200 met flits moet.

[dragon2]

TheJudge schreef op maandag 18 augustus 2025 @ 23:18:
Bedankt, goede tips, helder.

Ik schiet ook meestal uit losse hand. Met een standaard zoeker is het dan lastig te zien wat scherp is, maar met focus peaking moet dat wel lukken. Vroeger had je van die prisma’s in de zoeker voor de fine tuning met handmatige focus, die mis ik nu wel.

Met een f16, zit je wel met lange sluitertijden, welke f waarden, iso waarden en sluitertijden werk je typisch mee? Met zulke vergrotingen krijg ik snel last van bewogen beelden met sluitertijden onder de 1/1000. Ik twijfel over de meerwaarde van een snelle prime lens als je toch een klein diafragma neemt vanwege de scherpte diepte. Flitser heb ik net gehaald, die staat als volgende stap op de lijst om met macro mee te experimenteren. Ik begreep dat je een lage iso moet kiezen, aangezien de sluitertijd toch naar 1/200 met flits moet.

ISO niet druk om maken. Zeker niet met een Z body. En je hebt altijd nog denoise software. Geen idee waar je advies lage ISO vandaan hebt maar nergens voor nodig (OK wel met een oudere DSLR maar dan nog). Ik heb altijd auto ISO aan staan, behalve voor focus stacking natuurlijk.

Voor een gewone flitser heb je wel echt een macro diffusor nodig, zo'n A4 formaat ding zeg maar.

Een prime is zooooveel beter dan een 70-300. Nog nooit met primes geschoten dan..? Zelfs geen nifty fifty?

En natuurlijk ga je met macro ook proberen de achtergrond onscherp te krijgen, dus f2.8/f4 is dan gewoon weleens nodig, zeker bij de kortere macrolenzen. Plus mooie bokeh.

Hier was anders de achtergrond veel te druk geworden:

[TheJudge]

Nogmaals bedankt!

Met een ASP-C vindt ik de ruis op hogere ISOs niet geweldig, heb ook Raw plaatjes vergeleken met moderne sensoren (z50ii), dan heb je ongeveer dezelfde kwaliteit bij 1 stop hogere iso. Welke denoising SW is een aanrader?

De tip van lage ISO bij flitsen is om omgevingslicht (met beweging ivm een sluitertijd van 1/200) te verminderen. Aangezien de flits afstanden klein zijn, is er genoeg light van de flitser.

De R1C1 kende ik nog niet, wat een prachtig apparaat! Ik zal eens op zoek gaan naar goede flitser of diffusor, bedankt!

[TheJudge]

De moderne Nikon AF-P zoom lenzen zijn qua scherpte verrassend goed zolang je op 20 MP zit. Heb wel last van chromatic abberation op de AF-P 70-300, maar dat is prima met SW te corrigeren. Heb mijn handmatige prime 300 lens verkocht zelfs, maar had ook problemen met de handmatige scherpstelling. Hoop dan dat ik daar geen spijt van ga krijgen.

[TheJudge]

Een paar test foto's gemaakt van een 5 cent munt.
Kit lens AF-P 18-55mm @ 55mm + 68 tube extender:

Het deel van de 5 cent in beeld is ca. 12 mm, en met een 24 mm sensor, is dat dus een 2:1 macro zoom factor.

Volgende 3 plaatjes zijn van de AF-P 70-300mm lens met 68 mm tube extender, met plaatjes op 70mm, 135mm en 300mm.

70mm:


135mm:


300mm:


Met een diameter van 2,1 cm van de munt, bereik je dus een macro zoom factor van:
70 mm - 1,1 : 1
135 mm - 1 : 0,65
300 mm - 1 : 0,5

En ja het lijkt onlogisch dat 300 mm een kleinere zoom-factor heeft dan 70 mm, maar dat komt omdat je dichterbij kan scherpstellen bij 70 mm dan bij 300 mm. Verder is alles een factor 1,5 meer ingezoomd i.v.m. de DX sensor, maar dat staat los van de lens.

De 55 mm lens lijkt het beste, maar omdat je extreem dicht met de lens bij het onderwerp zit, gebruik ik in de praktijk de 70-300mm lens.

Onderstaand nog een paar insecten shots:

Geschoten met 125mm. (AF-P 70-300mm + 68 mm tube extender)


Geschoten met 98 mm. (AF-P 70-300mm + 68 mm tube extender)

Qua scherpte ben ik best tevreden, maar zoals je zowel bij de munt als bij de insecten ziet, is de scherptediepte zeer beperkt bij de gebruikte f-waardes (<8). Bij hoge f-waardes (f-16), krijg je last van een witte waas in het beeld. Dus een prime macro lens kopen lijkt dan toch de beste upgrade. Wordt wel wennen, want het liefst loop ik met een klein lichtgewicht setje rond.

Bedankt voor de adviezen en de hulp

[GrowMyHair]

Denk dat vooral die 2x foto wel wat scherpte mist. Waarschijnlijk deels door het harde licht dat voor diffractie zorgt, maar ook wel door de lens.
Voor foto's buiten uit de hand lijkt mij een vergroting van 0.5x trouwens veel vaker bruikbaar dan 2x, en bij 0.5x lijkt de scherpte in jouw foto's best wel OK.

Ter referentie, een 5ct muntje op 2x, Laowa 65mm f/8 vanaf statief in natuurlijk licht.