PC build advies - AI en gaming

[svenk91]

Dag Tweakers,

Ik overweeg een nieuw systeem en zoek wat advies.

Wat wil je doen met je nieuwe systeem?
Zowel gaming (1440p@120Hz voor nu) als image generation met AI (modellen als stable diffusion, Flux, etc.), maar ook gewoon laagdrempelig desktop werk als browsen en in office werken. Allemaal voor hobby/persoonlijk gebruik.

Wat mag het systeem gaan kosten?
Exclusief GPU (waarschijnlijk een RTX 3090 die ik via V&A wil zoeken en niet in onderstaande tabel zit), denk ik aan max 1100. Minder is beter natuurlijk.

Zijn er componenten of randapparatuur die je al hebt en mee wil nemen naar je nieuwe systeem?
Geen componenten behalve misschien wat oude sata schijven die er als extra bij in kunnen. Randapparatuur als monitor, speakers, kvm, tobo en muis heb ik allemaal.

Wat denk je allemaal nodig te hebben?
Veel vram voor grote AI modellen. Kwa gaming behoefte had ik met een moderne instapkaart ook wel afgekund, maar extra is nooit mis. Ik wil ook de opties openhouden voor upgrades in de toekomst. Daarom zijn een paar zaken zoals het moederbord en geheugen misschien wat aan de dure kant en overkill voor nu, maar ik wil de gok wagen dat ik daar profijt van heb mocht ik nog eens naar zen 6 of RTX 70** overgaan ooit.

Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren?
Voor de GPU Nvidia ivm. software support.

Heb je nog bepaalde eisen/wensen?
Ik wil kijken of ik er mee weg kom enkel Linux te draaien, en dan Windows Games via Proton te draaien.

Ga je overklokken?
Geen vereiste, als het met minimaal risico wat extra prestaties levert misschien een lichte overclock. Undervolten voor zuinigheid vind ik interessanter.

Wat verwacht je van ons?
Na bijna 10 jaar in kamp Mac heb ik weinig bijgehouden als het op pc bouwen aan komt. Vroeger zat systeempjes in elkaar gezet maar dat is al bijna 12 jaar geleden geloof ik. Zijn de onderdelen zo goed compatible, mis ik iets totaal? Ook moet er nog een degelijke maar niet te dure cpu koeler, suggesties daarvoor zijn ook welkom.

#	Categorie	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 5 7600X3D Boxed	€ 282,67	€ 282,67
1	Moederborden	MSI MAG X870 TOMAHAWK WIFI	€ 279,-	€ 279,-
1	Behuizingen	Chieftec APEX AIR	€ 69,78	€ 69,78
1	Geheugen intern	Patriot Viper Venom PVV532G720C34K	€ 113,90	€ 113,90
1	Voedingen	be quiet! Pure Power 13 M | 850W	€ 128,01	€ 128,01
1	Interne SSD's	Samsung 990 Pro (met heatsink) 2TB (PC Pack)	€ 168,96	€ 168,96
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 1.042,32

Alvast bedankt

[doebbalapoent11]

De uitvoering: AMD Ryzen 7 7800X3D Tray is niet veel duurder en geeft je 2 extra cores.

ik zou gaan voor een iets goedkopere: uitvoering: Samsung 990 EVO Plus 2TB waar je in normaal gebruik niets van merkt

op het moederbord is een leuk bedrag te bespraen in de uitvoering: ASUS ROG Strix B650E-F GAMING WIFI

ik mis nog wat cpu koeling, bijvoorbeeld een: uitvoering: Scythe Mugen 6 - Dual Fan Black Edition

[NLMaca]

doebbalapoent11 schreef op maandag 11 augustus 2025 @ 13:15:
De uitvoering: AMD Ryzen 7 7800X3D Tray is niet veel duurder en geeft je 2 extra cores.

Edit:
ik zag even over het hoofd dat je al een CPU koeling erbij gezet had.

[ Voor 30% gewijzigd door NLMaca op 11-08-2025 15:04 ]

[CH4OS]

svenk91 schreef op maandag 11 augustus 2025 @ 13:06:
Wat verwacht je van ons?
Na bijna 10 jaar in kamp Mac heb ik weinig bijgehouden als het op pc bouwen aan komt. Vroeger zat systeempjes in elkaar gezet maar dat is al bijna 12 jaar geleden geloof ik. Zijn de onderdelen zo goed compatible, mis ik iets totaal? Ook moet er nog een degelijke maar niet te dure cpu koeler, suggesties daarvoor zijn ook welkom.

No worries, er is in de tussentijd qua hardware zat veranderd, maar voor het bouwen zelf maar weinig. Schroefjes gaan nog altijd meestal rechtsom vast bijvoorbeeld. Als je het veel gedaan hebt destijds, is het nog altijd gesneden koek voor je. Fietsen verleert een mens ook niet.

[BiaggioLuciano]

In principe is een x3D goed voor gaming, maar voor 1440p is de meerwaarde niet zo groot als op 1080p, dus eventueel kan je voor meer cores gaan met een 7700x/7900x of 9700x. Dat levert meer performance op dan de 3D cache in de productietaken. Qua videokaarten: op dit moment prima optie.

[Woezik]

Het Patriot geheugen (7200CL34) ondersteunt alleen Intel XMP en op AMD is 6400Mhz volgens mij nog steeds de max.
Snel geheugen (6000CL30) met AMD Expo ondersteuning is bijvoorbeeld: https://tweakers.net/pric...ast-kf560c30bbek2-32.html

Een 8-core 9700X is veel meer een allround processor die ook goed is in AI. De 7600X3D is nu wel snel, maar met slechts 6-core zul je veel sneller tegen beperkingen aanlopen. De 7800X3D is uitstekend voor gaming, maar ook ouder en de verschillen met een 9700X zijn gering.

Een goedkoper en eveneens uitstekend moederbord (zonder wifi/BT) is ook: https://tweakers.net/pric...00/asus-prime-x870-p.html

Tip cpu-koeler (met 6 heatpipes): https://tweakers.net/pric...cool-ak620-zero-dark.html

Als je een SSD met heatsink koopt, dan kun je niet de bij het moederbord meegeleverde heatsink gebruiken. Dat laatste staat mooier. Ik zou daarom de goedkopere 990 Pro zonder heatsink kiezen: https://tweakers.net/pric.../1854636;2119262;2085086/

[svenk91]

Jullie advies heeft een hoop geholpen!

Ondanks de adviezen voor een beter geschikte cpu voor ongeveer hetzelfde geld, heb ik besloten om juist flink te bezuinigen op de cpu. Gezien ik niet zulke veeleisende games speel zou dat niet de bottleneck zijn, en voor de AI zaken die ik wil doen is de toegevoegde waarde laag. Ik bespaar liever nu wat geld om over een jaar of twee te upgraden naar zen 6 en dan het maximale uit AM5 te halen voor nog eens een goed aantal jaren.

Voor geheugen naar een variant met Expo gegaan (dat is een van die nieuwe dingen waar ik niet bekend mee was). Aangeraden cpu koeler toegevoegd. Iets goedkopere ssd en zonder heatspreader.

Bezuinigd op het moederbord, al twijfel ik daar toch nog wel wat over. Een goedkoper moederbord voldoet nu nog prima (al zou 2 of 3 video uitgangen wel al fijn zijn, wat je alleen op de duurdere borden vindt, om zuinig op de apu te werken als er niks zwaars draait), wel een model met relatief goede netwerkaansluitingen.

Ook heb ik nog wat gekeken naar hoe ik dan zoveel mogelijk bij 1 winkel kan halen, zonder dat het significant duurder wordt lukt het zo om alles behalve de cpu bij één toko te bestellen:

#	Categorie	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 5 8500G Boxed	€ 139,90	€ 139,90
1	Moederborden	MSI PRO B850-P WIFI	€ 179,95	€ 179,95
1	Behuizingen	Chieftec APEX AIR	€ 69,78	€ 69,78
1	Processorkoeling	DeepCool AK620 Zero Dark	€ 49,99	€ 49,99
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF560C30BBEK2-32	€ 112,90	€ 112,90
1	Voedingen	be quiet! Pure Power 13 M | 850W	€ 128,01	€ 128,01
1	Interne SSD's	Samsung 990 EVO Plus 2TB	€ 124,90	€ 124,90
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 805,43

Zo zou ik toch een systeem moeten hebben waar alle onderdelen goed samen gaan?

[Woezik]

Een 8500G heeft maar 8 lanes voor een videokaart en dat zal met een RTX3090 ongetwijfeld een beperking zijn.
Het MSI Pro moederbord heeft nog een stroomvoorziening met oudere mosfets en dat geeft hogere temperaturen. Bespaar eventueel met: https://tweakers.net/pric...;2164974;1874660;1877184/
Voor een 6-core cpu kun je ook besparen met een Arctic 36 cpu-koeler.

[svenk91]

Woezik schreef op zaterdag 16 augustus 2025 @ 14:30:
Een 8500G heeft maar 8 lanes voor een videokaart en dat zal met een RTX3090 ongetwijfeld een beperking zijn.
Het MSI Pro moederbord heeft nog een stroomvoorziening met oudere mosfets en dat geeft hogere temperaturen. Bespaar eventueel met: https://tweakers.net/pric...;2164974;1874660;1877184/
Voor een 6-core cpu kun je ook besparen met een Arctic 36 cpu-koeler.

Het aantal lanes is ook een beperking die 12+ jaar geleden niet zo meespeelde, totaal niet over nagedacht. Ook het Mosfets vs. powerstages verhaal ga ik meenemen, ik zou wel graag pci-e 5.0 willen op het moederbord dus ik zoek nog even verder naar een goede plank. Dit omdat ik toch wel graag de mogelijkheid wil hebben om te kunnen upgraden in de toekomst.

[Woezik]

Een PCIe4.0 x16 slot is zelfs voor een RTX5090 nog geen beperking, dus het zal wel meevallen. Dit zijn de goedkopere moederborden met wifi en PCIe5.0: https://tweakers.net/pric...;2076142;2164972;2030864/

[kdekker]

In welk opzicht is deze PC meer of minder AI-aware? Meestal heeft AI baat bij Nvidia (CUDA) spul. Of, als je de Tweakers tests bekijkt, zie je een 9700x ook lekker op AI gebied scoren, zie: review: AMD Ryzen 5 9600X en Ryzen 7 9700X - Zen 5 in desktops (zoek op AI of Resnet). Op https://aimodelflux.com/requirements/ en https://www.aiarty.com/st...iffusion-requirements.htm staan nog wel meer systeemeisen.

Uit mijn eigenwerkveld ervaring: AI = veel VRAM nodig en juist de instappers van Nvidia bieden dat niet. Wij draaiden dan ook op ander spul (Jetson).

[ Voor 20% gewijzigd door kdekker op 16-08-2025 17:55 ]

[svenk91]

kdekker schreef op zaterdag 16 augustus 2025 @ 17:52:
In welk opzicht is deze PC meer of minder AI-aware? Meestal heeft AI baat bij Nvidia (CUDA) spul. Of, als je de Tweakers tests bekijkt, zie je een 9700x ook lekker op AI gebied scoren, zie: review: AMD Ryzen 5 9600X en Ryzen 7 9700X - Zen 5 in desktops (zoek op AI of Resnet). Op https://aimodelflux.com/requirements/ en https://www.aiarty.com/st...iffusion-requirements.htm staan nog wel meer systeemeisen.

Uit mijn eigenwerkveld ervaring: AI = veel VRAM nodig en juist de instappers van Nvidia bieden dat niet. Wij draaiden dan ook op ander spul (Jetson).

Ik heb wel een heel sterke voorkeur voor cuda support, daar zijn nieuwe ontwikkeling toch vaak het eerst compatible mee. Vandaar de voorkeur voor een 2de hands RTX 3090. Met 24GB vram kan die prima de modellen die ik nu wil draaien aan, zowel de text encoder als het diffuser model (de gangbare fp8 checkpoints). Nou kan het text encoder model in het gewone ram en zou 16GB vram genoeg zijn, maar de diffuser modellen zullen ook groter worden.

Ik nijg nu naar het volgende:

#	Categorie	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 5 9600X Boxed	€ 190,10	€ 190,10
1	Moederborden	ASUS Prime X870-P WIFI	€ 214,19	€ 214,19
1	Behuizingen	Chieftec APEX AIR	€ 69,78	€ 69,78
1	Processorkoeling	DeepCool AK620 Zero Dark	€ 49,99	€ 49,99
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF560C30BBEK2-32	€ 112,90	€ 112,90
1	Voedingen	be quiet! Pure Power 13 M | 850W	€ 128,01	€ 128,01
1	Interne SSD's	Samsung 990 EVO Plus 2TB	€ 124,90	€ 124,90
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 889,87

Een 9700x is in de praktijk bijna 50% duurder dan een 9600x, dan kijk ik het toch liever even aan of dit al genoeg is zo.

Edit: De onderdelen zijn inmiddels besteld, hopelijk op tijd binnen om komend weekend lekker in elkaar te zetten.

[ Voor 49% gewijzigd door svenk91 op 18-08-2025 20:24 ]