Nieuwe Game & Workstation PC

[Klaus_1250]

Wat wil je doen met je nieuwe systeem?
Multi-use PC voor zowel gaming op 1440P (primair EVE Online*), surfen, kantoorwerk en lichte foto/video bewerking. Minimaal bruikbaar voor aankomende 10 jaar zonder noemenswaardige upgrades. Vervangt een 15 jaar oude Game PC(!)

* Eve Online speel ik wel met meerdere accounts (4-5) tegelijkertijd en soms ook grote veldslagen (500-3000). Dat moet het systeem goed aankunnen, aangezien de ingezette items in het spel wel een paar honderd euro vertegenwoordigen.

Wat mag het systeem gaan kosten?
€ 3000,- ex assemblage en verzendkosten

Zijn er componenten of randapparatuur die je al hebt en mee wil nemen naar je nieuwe systeem?
Een paar optical drives en 3.5 inch harde schijven, maar verder niks noemenswaardig. Ik speel nog met de gedachte om mijn oude Lian Li PC-A71B kast te hergebruiken, maar dat is nogal een gedoe en nul opties voor cablemanagement.

Wat denk je allemaal nodig te hebben?
Niks bijzonders, processor en videokaart die even meekunnen. Ruimte stille kast met nog wat plek voor HDD's en Optical drives.

Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren?
Gigabyte - vooral gebaseerd op het feit dat ik nooit gedoe heb gehad met hun spullen. Ik heb ooit een Asus videokaart gehad en dat nooit meer. Fans moeten ook gewoon goed zijn, dus Noctua of vergelijkbaar. De 4 in onderstaand lijstje zijn om de stockfans in de kast te vervangen.

Heb je nog bepaalde eisen/wensen?
Ruim kast, stil, (relatief) zuinig en lange levensduur (15 jaar). Als het enigszins kan, de optie om bekabelde Hifi hoofdtelefoon aan te sluiten met goede geluidskwaliteit (storingsvrij, genoeg vermogen, weinig ruis/verstoring)

Ga je overklokken?
Ja, maar beperkt.

Wat verwacht je van ons?
Alle tips welkom, ik heb al 15 jaar niet echt iets gedaan met zelfbouw. Passen de gekozen componenten bij elkaar? Wat zijn nu eigenlijk goede stille en ruimte kasten? En wat is nu een goede voeding? Ik was van plan om een Seasonic Prime in de kast te plaatsen, maar zag dat die eigenlijk wat verouderd zijn tov de Vertex serie. Heb ik iets over het hoofd gezien of gemist?

#	Categorie	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 7 9800X3D Tray	€ 484,90	€ 484,90
1	Moederborden	Gigabyte X870E AORUS MASTER	€ 469,-	€ 469,-
1	Videokaarten	Gigabyte Radeon RX 9070 XT GAMING 16G OC	€ 724,99	€ 724,99
1	Behuizingen	Fractal Design Define 7 XL	€ 201,45	€ 201,45
1	Waterkoeling	Arctic Liquid Freezer III Pro 360	€ 80,99	€ 80,99
4	Ventilators	Noctua NF-A14 industrialPPC-2000 PWM, 140mm	€ 27,90	€ 111,60
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF560C30BBEK2-64	€ 209,90	€ 209,90
1	Voedingen	Corsair RM850x (2024)	€ 150,-	€ 150,-
1	SSD's	Samsung 9100 Pro, geen heatsink 2TB	€ 240,93	€ 240,93
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 2.673,76

[ Voor 7% gewijzigd door Klaus_1250 op 26-06-2025 21:30 . Reden: kleine aanpassing aan TS op basis van post Arjant2 ]

[Arjant2]

Is er een speciale reden waarom je zo een duur moederbord hebt? Je hebt nu de duurste die gigabyte uitgebracht heeft.
Je bespaart zo 150 euro als je een stapje lager gaat naar een midrange bord.
Deze bijvoorbeeld komt op tweakers als 1 van de beste midrange borden uit de test, het is dan geen Gigabyte maar hoeveel ben je bereid te betalen puur voor dat ene merk?
uitvoering: MSI MAG X870 TOMAHAWK WIFI

[ Voor 82% gewijzigd door Arjant2 op 25-06-2025 10:59 ]

[Klaus_1250]

@Arjant2 Hele goede vraag! Nee, ja, eigenlijk klopt er iets niet met het moederbord. Ik heb in de loop der jaren een upgrade lijst bijgehouden en daar is de Aorus Master op beland omdat die een aparte DAC en versterker had voor een headset. Ik wil/wou nog wel eens graag muziek luisteren met een bekabelde Hifi headset op mijn PC. In mijn huidige PC heb ik daar een aparte audio kaart voor, maar die heeft helaas de geest gegeven. En vergelijkbare audiokaarten worden volgens mij niet meer gemaakt, dus vandaar dat ik voor de moederbord optie was gegaan.

Maar in de meest recente versie an de Aorus Master heeft Gigabyte dat van het moederbord afgegooid en zit het alleen nog op de Extreme, maar die is me echt een tikkeltje te duur.

Ik ben een beetje huiverig om op een ander merk over te stappen, Met zowel MSI en Asus heb ik in het verleden mindere ervaringen gehad. Wil niet zeggen dat ik er niet voor opensta.

Uiteindelijk is belangrijk: PCIe 5 16x gfx, min. 2x NVMe SSD PCIe 5 4x, genoeg fan headers/vermogen, goede BIOS ondersteuning, goede componenten (levensduur 15 jaar), geen audio-problemen (storingen, ruis, drops).

Om dat laatste misschien nog even toe te lichten. Met moederborden en audio heb ik echt hele slechte ervaringen. Allerhande ruis en storingen door bijvoorbeeld stroomgebruik videokaart (je scrolled op een webpagina en je kan aan verstoringen in de muziek horen dat je videokaart af en aan veel stroom trekt).

[ Voor 18% gewijzigd door Klaus_1250 op 25-06-2025 11:47 ]

[Dekar]

Die kast zijn airflow is niet geweldig met zijn dichte frontje. Ik zou die niet gebruiken als game pc. uitvoering: Fractal Design Torrent Black Solid heeft de beste airflow. Geen extra ventilators nodig.
Die waterkoeler gaat waarschijnlijk geen 10 jaar mee. Luchtkoelers wel. Neem bv een uitvoering: Noctua NH-D15 G2 LBC of zelfs een uitvoering: Arctic Freezer 36 volstaat.
Industriële ventilators maken veel geluid. Je kan ook de normale nemen.
Ouder model voeding. uitvoering: Corsair RM850x (2024) is goedkoper en nieuwer.
Verder is het moederbord idd extreme overkill. Wat ontbreekt er op de uitvoering: ASUS ROG Strix B650E-F GAMING WIFI of uitvoering: Gigabyte B850 AORUS ELITE WIFI7 ?
Ook SSD is niet echt nuttig voor gaming. Je kan een uitvoering: Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 2TB overwegen.
Volstaat voor audio uitvoering: Focusrite Scarlett Solo (4th Gen) ?

[ Voor 42% gewijzigd door Dekar op 25-06-2025 13:20 ]

[DeNachtwacht]

Je kan een prima Gigabyte moederbord vinden voor €200 dat aan al je wensen voldoet. Je hebt een mooi budget, maar kiest nu best regelmatig de meest premium producten die ook met de premium++ tax de deur uit gaan. Vaak is een stapje eronder veel goedkoper en levert vrijwel hetzelfde.

Aan de andere kant maak je weer een wat vreemde keus door voor de hoogste middensegment GPU te gaan, en HDD’s te kiezen in plaats van stevige SSD’s.

Met jouw budget zou ik gaan voor een RTX 5080 GPU, 2TB of 4TB 9100 Pro SSD (later er één bij prikken kan altijd nog als dit tekort is) en dan de HDD eruit laten. Daarnaast waterkoeling eruit (is alleen interessant voor extreme overklokkers) en normale luchtkoeler erin. Moederbord met een X870 chipset is al veel goedkoper en “kost” alleen wat extra usb poorten. Voor zover ik jouw gebruik zie is zelfs een moederbord met B850 chipset echt prima, maar voor een eventuele toekomstige pci-e 5.0 GPU upgrade ooit is in jouw geval het misschien wel slim idd die X870 te nemen.

[martyw]

Klaus_1250 schreef op woensdag 25 juni 2025 @ 11:16:
Om dat laatste misschien nog even toe te lichten. Met moederborden en audio heb ik echt hele slechte ervaringen. Allerhande ruis en storingen door bijvoorbeeld stroomgebruik videokaart (je scrolled op een webpagina en je kan aan verstoringen in de muziek horen dat je videokaart af en aan veel stroom trekt).

Dat is een makke van de audiokaart in de PC hebben. Beter werk je met een externe DAC/Hoofdtelefoon versterker die je aansluit via USB, zoals bv die @Dekar noemt, of een wat goedkopere opties als de iFi Audio GO Link of de Fosi Audio Q4 Audio Mini Stereo DAC & Headphone Amplifier

Verder zoek je een behoorlijk zwaar systeem uit als je alleen EVE Online wilt spelen, zie de aanbevelingen, die gaan welliswaar van een lagere resolutie uit - maar veel meer dan een Ryzen 5 in combinatie met een RX9060XT is daar niet nodig voor. Ook de andere gebruiksdoelen zijn niet heel veeleisend, ik zie je daar geen voordeel hebben van X3D CPU's of PCIe5 SSD's de komende jaren, en tegen de tijd dat je wel voordeel hebt is deze standaard al weer opgevolgd en presteren opvolgende CPU's beter..... In het algemeen is het beter nu wat lager te gaan zitten met CPU, GPU, en andere specs en dan over een paar jaar een tussentijdse upgrade te doen. AMD heeft aangegeven nog een paar jaar voort te willen met de huidige socket. Ook zou ik geen trage en lawaaige harde schijf meer plaatsen in een moderne desktop...

Met iets als dit en een tussentijdse upgrade heb je meer plezier over de hele tien jaar dan met nu het dubbele uitgeven en de boel de boel laten

#	Categorie	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 5 9600X Boxed	€ 209,90	€ 209,90
1	Moederborden	Gigabyte B850 AORUS ELITE WIFI7	€ 219,-	€ 219,-
1	Videokaarten	Powercolor Reaper Radeon RX 9060 XT 16GB	€ 382,99	€ 382,99
1	Behuizingen	be quiet! Pure Base 501 Airflow Black	€ 82,56	€ 82,56
1	Processorkoeling	Arctic Freezer 36	€ 29,25	€ 29,25
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF560C30BBEK2-32	€ 113,90	€ 113,90
1	Voedingen	Corsair RM650e (2025) Zwart	€ 87,-	€ 87,-
2	SSD's	Lexar NM790 (zonder heatsink) 4TB	€ 234,50	€ 469,-
			Totaal	€ 1.593,60

[Klaus_1250]

Dekar schreef op woensdag 25 juni 2025 @ 13:12:
Die kast zijn airflow is niet geweldig met zijn dichte frontje. Ik zou die niet gebruiken als game pc. uitvoering: Fractal Design Torrent Black Solid heeft de beste airflow.

Ik heb wel andere kasten bekeken, maar wil graag de optie voor 5.25 optical drives behouden. Dan blijven er niet veel kasten over. Maar North XL en Torrent staan nog wel op mijn lijstje alternatieven.

Die waterkoeler gaat waarschijnlijk geen 10 jaar mee. Luchtkoelers wel. Neem bv een uitvoering: Noctua NH-D15 G2 LBC of zelfs een uitvoering: Arctic Freezer 36 volstaat.

Ik heb nu een grote zware Noctua luchtkoeler. Maar, zwaar (opletten als je je kast vervoerd), warmte word in de kast gedumpt (moet je dus met fans er weer snel uitkrijgen), je gaat het toch wel horen als je proc enige tijd op 100% draait (zeker bij overklokken) en valt over mijn geheugen heen. Misschien is het nu beter, maar ik vind het nog steeds niet logisch om warmte in de kast af te voeren.

Industriële ventilators maken veel geluid. Je kan ook de normale nemen.

Industriële fans gaan langer mee, neutralere look en als je ze op laag toerental draait hoor je ze nagenoeg niet.

Ouder model voeding. uitvoering: Corsair RM850x (2024) is goedkoper en nieuwer.

Dat is eigenlijk best een goed alternatief, die ga ik zeker even noteren!

Verder is het moederbord idd extreme overkill. Wat ontbreekt er op de uitvoering: ASUS ROG Strix B650E-F GAMING WIFI of uitvoering: Gigabyte B850 AORUS ELITE WIFI7 ?

Realtek ALC4080 wil ik niet aan beginnen - te veel drama verhalen over gelezen. Wil gewoon echt geen gedoe met geluid. Realtek ALC897 is niet van vergelijkbare kwaliteit als de 4080/1200 series. Andere reden dat ik bij de B850 wegblijf zijn de beperkte uitbreidingsaansluitingen. PCIe slots / M2 / SATA / fans.
Ik verwacht uiteindelijk minimaal 2 NVMe M2's aan te sluiten, 4+ sata drivers en buiten de graphics cards misschien ooit nog wel een uitbreidingskaart. Wat ik tot nu toe lees is dat allemaal best lastig omdat een groot deel van de aansluitingen worden gedeeld. Zitten meer aansluitingen op dan dat je (volwaardig) kan gebruiken.

Ook SSD is niet echt nuttig voor gaming. Je kan een uitvoering: Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 2TB overwegen.

Op opslagsnelheid wil ik niet bezuinigen, 100 euro meer of minder maakt geen verschil op totale budget. En wat nu niet nodig is, is dat misschien over 10 jaar wel. Maar ... die 1TB die ik nu heb is misschien inderdaad wel te krap bemeten. Ik maak er 2 TB van!

Volstaat voor audio uitvoering: Focusrite Scarlett Solo (4th Gen) ?

Ik zet hem even op mijn uitbreidingslijstje, maar ik denk dat die wat meer gericht is op mijn kids (muziek, zang) :-)

[coptician]

Als je op zoek bent naar een echt stille PC, neem dan ook fans die daarvoor gemaakt zijn, en niet IndustrialPPCs. Net zoals een auto-motor is er een optimaal toerental voor de fans, waarop ze relatief het beste presteren. Bij de IndustrialPPC's ligt die hoger dan bij de 'normale' Noctua's.

Qua levensduur verwacht ik niet veel verschil - het is ook niet alsof de prijs anders ligt.

Zoals anderen al schrijven is het concept van een geluidskaart vervangen met USB DACs in de laatste jaren. Onboard audio is, ongeacht de marketing die moederbordfabrikanten er tegenaan gooien, nog steeds niet echt 'hifi'. Het is geen onoplosbaar probleem, maar er wordt niet genoeg om gegeven om de inherente problemen (met name noise) op te lossen.

Als je alsnog een high-end moederbord wilt omdat je een gigantisch aantal SATA-drives wil gebruiken (ik zou denken: gebruik daar een aparte NAS voor, maar goed), je kan ook goedkoop op eBay een PCI-E kaart halen die ooit voor RAID bedoeld was, maar naar JBOD-modus geflasht is, meestal van LSI. Zelfs op high-end borden worden er vaak NVME/PCI-E/SATA poorten gedeeld met elkaar, dus je kan alsnog problemen krijgen met allocatie.

Wat betreft air of liquid CPU-cooling: Het is persoonlijke voorkeur. Ik heb in de laatste 4 builds 2 air coolers en 2 watercoolers gebruikt, en ze zijn allemaal prima bevallen. Ik zou me niet te druk maken over het gewicht van de aircoolers, het gewicht van zelfs een hele dikke aircooler is veel minder dan een dikke videokaart. Zoals anderen schrijven is je doel van lang meegaan simpelweg niet haalbaar met water, het is inherent meer gevoelig voor ouderdom.

Als je een goedkoper moederbord en CPU neemt (een 7600x3d bijvoorbeeld) kan er genoeg budget zijn voor een 5080, wat simpelweg een betere videokaart is dan een 9070xt. Als de focus dus op gaming ligt is dat zeker het overwegen waard, maar er is niet per sé iets mis met je huidige keuzes.

[Klaus_1250]

DeNachtwacht schreef op woensdag 25 juni 2025 @ 13:21:
Je kan een prima Gigabyte moederbord vinden voor €200 dat aan al je wensen voldoet. Je hebt een mooi budget, maar kiest nu best regelmatig de meest premium producten die ook met de premium++ tax de deur uit gaan. Vaak is een stapje eronder veel goedkoper en levert vrijwel hetzelfde.

Waarschijnlijk heb je gelijk, alleen heb ik wat te weinig tijd om dat soort dingen goed uit te zoeken. Dan is het soms makkelijker om wat extra uit te geven waar gewoon zeker weten alles op zit.[/quote]

Aan de andere kant maak je weer een wat vreemde keus door voor de hoogste middensegment GPU te gaan, en HDD’s te kiezen in plaats van stevige SSD’s.

Met jouw budget zou ik gaan voor een RTX 5080 GPU, 2TB of 4TB 9100 Pro SSD (later er één bij prikken kan altijd nog als dit tekort is) en dan de HDD eruit laten.

Ik heb nu een kleine 10TB aan HDDs in mijn huidige PC en die wil ik eigenlijk allemaal over zetten naar 1 HDD (later misschien meer en in RAID). Vandaar - eigenlijk was de planning om hem later te te voegen maar ik had wat ruimte in het budget over. Maar jullie hebben gelijk, HDD is eruit en SSD is nu een 2TB model.

RX9070 hou ik erin, maar dat is gewoon persoonlijke voorkeur van AMD boven Nvidia.

Daarnaast waterkoeling eruit (is alleen interessant voor extreme overklokkers) en normale luchtkoeler erin.

Waterkoeling vs luchtkoeling twijfel ik nog over... luchtkoeling gaat waarschijnlijk langer mee. Waterkoeling heeft als voordeel stil en warmte meteen uit kast. En ik heb het eigenlijk nog nooit gebruikt.

Moederbord met een X870 chipset is al veel goedkoper en “kost” alleen wat extra usb poorten. Voor zover ik jouw gebruik zie is zelfs een moederbord met B850 chipset echt prima, maar voor een eventuele toekomstige pci-e 5.0 GPU upgrade ooit is in jouw geval het misschien wel slim idd die X870 te nemen.

B850 gaat hem echt niet worden, maar X870 vs X870E ... tja, misschien moet ik me er wat meer in verdiepen. Wat het niet makkelijker maakt is dat iedereen de beschikbare lanes van de X870(E) anders in zet en het dan vrij lastig kiezen is.

[Klaus_1250]

martyw schreef op woensdag 25 juni 2025 @ 22:22:
Verder zoek je een behoorlijk zwaar systeem uit als je alleen EVE Online wilt spelen, zie de aanbevelingen, die gaan welliswaar van een lagere resolutie uit - maar veel meer dan een Ryzen 5 in combinatie met een RX9060XT is daar niet nodig voor. Ook de andere gebruiksdoelen zijn niet heel veeleisend, ik zie je daar geen voordeel hebben van X3D CPU's of PCIe5 SSD's de komende jaren, en tegen de tijd dat je wel voordeel hebt is deze standaard al weer opgevolgd en presteren opvolgende CPU's beter..... In het algemeen is het beter nu wat lager te gaan zitten met CPU, GPU, en andere specs en dan over een paar jaar een tussentijdse upgrade te doen. AMD heeft aangegeven nog een paar jaar voort te willen met de huidige socket. Ook zou ik geen trage en lawaaige harde schijf meer plaatsen in een moderne desktop...

EVE Online is in de basis niet heel zwaar - todat je multiboxed en in grote gevechten komt. Dat kan soms wel oplopen tot 1000 of meer spelers en dat trekt een serieuze wissel op je hardware. Dus daar wil ik echt ruim in zitten, zeker omdat ik ook in de wat grotere schepen speel. Geef liever 250 euro extra uit aan hardware dan dat ik 250 euro aan schepen verlies vanwege lag.

Tussentijds upgraden is inderdaad een beter/voordeliger, maar ik heb er de tijd niet voor. En sowieso is de markt ook erg onzeker. Nu zijn videokaarten weer relatief betaalbaar, maar dat is bij een volgende hype/crises over een paar jaar misschien weer helemaal anders.