Wat wil je doen met je nieuwe systeem?
Het nieuwe systeem zal voor drie verschillende dingen gebruikt worden.
1. AI generation. Zowel tekst generation als image generation. Misschien op termijn ook wel video generation. Het is puur hobbymatig. Ik vind het leuk om hiermee te prutsen. Omdat voor LLM inference de hoeveelheid VRAM met name belangrijk is en je hierbij meerdere GPU’s kan combineren, wil ik een systeem dat geschikt is voor twee grote GPU’s.
2. Gaming. Waaronder AAA single-player games. Voor nu op mijn huidige 3440x1440 (100Hz) monitor, maar mogelijk op termijn op 4k.
3. Regulier office-werk. Hiervoor moet het systeem stil zijn in idle.
Wat mag het systeem gaan kosten?
Geen hard budget. Ergens rond de € 5.000,- tot € 5.500,- is acceptabel (inclusief windows licentie). Goedkoper is altijd mooi meegenomen, maar geld is bij deze build niet het belangrijkste.
Zijn er componenten of randapparatuur die je al hebt en mee wil nemen naar je nieuwe systeem?
Monitor, muis, toetsenbord, geluidssysteem etc is allemaal al aanwezig. Verder neem ik één GPU mee (4070ti 12gb, een 4-slot kaart). Ik overweeg om op termijn de 4070ti te vervangen voor een tweede 5090, zodat ik met 64GB VRAM grotere modellen kan draaien, maar dat is nog niet gelijk aan de orde. Het idee is om eerst te spelen met de 5090 en 4070ti (44Gb VRAM samen).
Mijn huidige systeem (op basis van een Ryzen 9 3900X en met een oude GTX 1080) gaat naar mijn vrouw. Haar oude systeem (op basis van een i5 3570k) moet vervangen worden, omdat deze CPU geen windows 11 ondersteunt (zo begrijp ik van de website van Microsoft) en de ondersteuning van windows 10 bijna afloopt. Zij gebruikt haar PC alleen voor regulier office-werk.
Wat denk je allemaal nodig te hebben?
Zie het lijstje hier onderaan. Dit lijkt me een mooi startpunt voor onze discussie. Ik zal de keuzes voor de verschillende componenten kort toelichten.
Processor --> 9950X3D
o Van wat ik gelezen heb, presteert deze CPU zowel qua (AI) productiviteit als qua gaming op dit moment het beste. Voor mijn huidige gebruik is deze CPU overkill, maar dat wordt met de jaren vanzelf minder. Ik ben niet van plan om tussendoor up te graden, dus ben ik bereid om hiervoor nu een premium te betalen. Ik verwacht vele jaren met mijn systeem te gaan doen. Mijn vorige systeem heb ik in 2019 samengesteld. Ik ben daar nog steeds heel tevreden over en als mijn vrouw nu niet een nieuw systeem nodig zou hebben, zou ik nog wel een aantal jaar met mijn huidige systeem doen.
Moederbord --> ASUS ROG Crosshair X870E Hero
o Omdat ik twee GPU’s zal gaan gebruiken, denk ik dat het fijn is dat de PCIE-lanes kunnen worden gesplit naar 2x PCIE 5.0 8x. Dat kan bij dit moederbord.
o Verder heeft dit moederbord de PCIE x16 slots in posities 2 en 6, waardoor er (er als ik goed zie) genoeg ruimte is voor zowel een 3 of 4 slot kaart in het bovenste als in het onderste slot. Een alternatief is de Taichi, maar die heeft zijn tweede slot in positie 7 en dan heeft de onderste GPU wel heel weinig ruimte (als het al past).
o Ik heb een voorkeur voor X870E boven de oudere generatie AM5 moederborden. Mijn ervaring is dat hoewel ik nu nog geen gebruik maak van alle nieuwste features (zoals USB 4.0), dit in de loop van de jaren mogelijk verandert (misschien wil ik dan wel een USB 4.0 external GPU aansluiten voor extra VRAM).
GPU --> MSI GeForce RTX 5090 Ventus 3X OC
o Voor mijn AI-doeleinden is de 5090 op dit moment (van de consumerkaarten) met afstand de meest geschikte. Een alternatief zou kunnen zijn om twee 3090’s tweedehands te kopen, maar die presteren weer aanmerkelijk slechter in gaming dan de 5090. Voor nu is dat geen probleem, maar dat wordt het snel genoeg. En zoals gezegd, ik zou dit systeem graag weer jaren willen gebruiken.
o Ik heb gekozen voor de MSI Ventus, puur omdat dat op dit moment de goedkoopst beschikbare 5090 is. Ik heb geen behoefte aan overclocken, dus voel er weinig voor om honderden euro’s extra te betalen voor een topmodel met een paar procent meer performance.
Case --> Fractal Design Define 7 XL
o Op dit moment heb ik een Define R6. Die kast is mij heel goed bevallen, zowel qua bouwgemak als qua performance (met name: heel stil).
o De R6 is te klein voor twee grote GPU’s. In de 7 XL zou dit wel moeten passen.
o Ik maak mij wel wat zorgen over temperatuur, zeker als ik op termijn de 4070ti vervang voor een tweede 5090. Aan de andere kant begrijp ik dat ik de tweede GPU op een lager wattage kan laten draaien, zonder dat voor mijn AI-doeleinden tot (noemenswaardige) verminderde prestaties leidt. En tijdens het gamen wordt de tweede GPU niet gebruikt.
CPU koeler --> Noctua NH-D15
o In mijn huidige systeem zit ook een NH-D15. Ben ik hartstikke tevreden over. Deze koeler zou tot 220-watt TDP moeten kunnen koelen, terwijl de TDP van de 9950X3D 170 is. Dus op zich zou dit moeten kunnen.
o Ik vraag mij alleen wel af of de combinatie van een kast met niet de beste airflow, 2 dikke GPU’s en een CPU-aircooler niet wat teveel van het goede is, maar misschien maak ik mij wel zorgen om niets.
o Een alternatief zou zijn een AIO. Daar heb ik nog nooit mee gewerkt en het heeft ook niet mijn voorkeur. Ik geef verder niets om de looks van een build. De kast is toch dicht.
Geheugen --> DDR5 96GB (2x48) 6000 CAS 30
o Ik begrijp dat op AM5 het compleet vullen van de 4 DIMM slots niet wordt aanbevolen. Daarom gekozen voor een set met twee sticks.
o Ik heb begrepen dat 6000 mhz met lage timings wordt aanbevolen als sweet-spot voor DDR5, waarbij dit significant sneller is dan trager RAM en er daarboven weinig voordeel meer wordt gehaald. Daarom een set van deze snelheid.
o Deze specifieke set staat op de QVL lijst van dit moederbord.
o Ik zou liever 128GB RAM (2x64) gebruiken, omdat voor LLM inferencing in bepaalde gevallen niet alleen de VRAM maar ook de RAM gebruikt wordt en je er dan niet genoeg van kan hebben. Maar deze sets zijn heel beperkt beschikbaar en alleen in lagere snelheden. Aangezien ik in verreweg de meeste gevallen meer zal hebben aan de hogere snelheid dan aan de hogere capaciteit, geef ik de voorkeur aan de gekozen set.
Voeding --> ASRock Phantom Gaming PG-1600G
o Voorbereidend op een tweede 5090, heb ik PCpartpicker laten uitrekenen hoeveel watt al mijn gekozen componenten gebruiken. Dit komt neer op 1550 watt ongeveer. Daarom een 1600 watt PSU.
o Dit is een 3.1 ATX PSU, met de nieuwe PCI5 kabels/connectoren.
Opslag --> Samsung 990 Pro 4TB (2x)
o Op dit moment zit er 3GB opslag in mijn systeem. Dat blijkt te weinig te zijn. Met name de AI modellen zijn groot. Daarom nu wat extra opslag.
o Ik begrijp dat PCIE 5 SSD’s nog weinig voordelen bieden boven PCIE4. Daarom gekozen voor 2x een PCIE4 SSD. Mocht dit in de toekomst veranderen, dan kan ik altijd nog een PCIE5 SSD (die dan hopelijk wat goedkoper zijn) erbij zetten. Het moederbord heeft hiervoor drie slots (eigenlijk vijf, maar twee worden uitgeschakeld als beide PCIE x16 slots voor GPU’s worden gebruikt).
Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren?
Ik heb geen merkvoorkeuren. Ik sta dan ook open voor alles.
Heb je nog bepaalde eisen/wensen?
Naast wat ik hierboven heb uitgelegd, komen de wensen neer op:
- Weinig tot geen onderhoud.
- Stil.
- Het moet het gewoon doen.
Ga je overklokken?
Dat zit niet in de planning. Wel eenvoudige dingen als EXPO aanzetten. Verder hooguit kleine tweaks, zoals een iets lager wattage voor de tweede GPU.
Wat verwacht je van ons?
Ik zou het heel fijn vinden als jullie met mij mee willen denken. Zie ik dingen over het hoofd? Zijn er betere opties? Maak ik ergens een denkfout? Ik weet dat het veel tekst is, maar jullie input wordt echt gewaardeerd.
Verder heb ik met name twee specifieke vragen:
1. Klopt mijn aanname dat deze combinatie van moederbord, GPU’s en kast fysiek bij elkaar passen?
2. Hoeveel zorgen moet ik mij maken om de airflow / koeling van alle componenten?
Alvast hartelijk bedankt!
Het nieuwe systeem zal voor drie verschillende dingen gebruikt worden.
1. AI generation. Zowel tekst generation als image generation. Misschien op termijn ook wel video generation. Het is puur hobbymatig. Ik vind het leuk om hiermee te prutsen. Omdat voor LLM inference de hoeveelheid VRAM met name belangrijk is en je hierbij meerdere GPU’s kan combineren, wil ik een systeem dat geschikt is voor twee grote GPU’s.
2. Gaming. Waaronder AAA single-player games. Voor nu op mijn huidige 3440x1440 (100Hz) monitor, maar mogelijk op termijn op 4k.
3. Regulier office-werk. Hiervoor moet het systeem stil zijn in idle.
Wat mag het systeem gaan kosten?
Geen hard budget. Ergens rond de € 5.000,- tot € 5.500,- is acceptabel (inclusief windows licentie). Goedkoper is altijd mooi meegenomen, maar geld is bij deze build niet het belangrijkste.
Zijn er componenten of randapparatuur die je al hebt en mee wil nemen naar je nieuwe systeem?
Monitor, muis, toetsenbord, geluidssysteem etc is allemaal al aanwezig. Verder neem ik één GPU mee (4070ti 12gb, een 4-slot kaart). Ik overweeg om op termijn de 4070ti te vervangen voor een tweede 5090, zodat ik met 64GB VRAM grotere modellen kan draaien, maar dat is nog niet gelijk aan de orde. Het idee is om eerst te spelen met de 5090 en 4070ti (44Gb VRAM samen).
Mijn huidige systeem (op basis van een Ryzen 9 3900X en met een oude GTX 1080) gaat naar mijn vrouw. Haar oude systeem (op basis van een i5 3570k) moet vervangen worden, omdat deze CPU geen windows 11 ondersteunt (zo begrijp ik van de website van Microsoft) en de ondersteuning van windows 10 bijna afloopt. Zij gebruikt haar PC alleen voor regulier office-werk.
Wat denk je allemaal nodig te hebben?
Zie het lijstje hier onderaan. Dit lijkt me een mooi startpunt voor onze discussie. Ik zal de keuzes voor de verschillende componenten kort toelichten.
Processor --> 9950X3D
o Van wat ik gelezen heb, presteert deze CPU zowel qua (AI) productiviteit als qua gaming op dit moment het beste. Voor mijn huidige gebruik is deze CPU overkill, maar dat wordt met de jaren vanzelf minder. Ik ben niet van plan om tussendoor up te graden, dus ben ik bereid om hiervoor nu een premium te betalen. Ik verwacht vele jaren met mijn systeem te gaan doen. Mijn vorige systeem heb ik in 2019 samengesteld. Ik ben daar nog steeds heel tevreden over en als mijn vrouw nu niet een nieuw systeem nodig zou hebben, zou ik nog wel een aantal jaar met mijn huidige systeem doen.
Moederbord --> ASUS ROG Crosshair X870E Hero
o Omdat ik twee GPU’s zal gaan gebruiken, denk ik dat het fijn is dat de PCIE-lanes kunnen worden gesplit naar 2x PCIE 5.0 8x. Dat kan bij dit moederbord.
o Verder heeft dit moederbord de PCIE x16 slots in posities 2 en 6, waardoor er (er als ik goed zie) genoeg ruimte is voor zowel een 3 of 4 slot kaart in het bovenste als in het onderste slot. Een alternatief is de Taichi, maar die heeft zijn tweede slot in positie 7 en dan heeft de onderste GPU wel heel weinig ruimte (als het al past).
o Ik heb een voorkeur voor X870E boven de oudere generatie AM5 moederborden. Mijn ervaring is dat hoewel ik nu nog geen gebruik maak van alle nieuwste features (zoals USB 4.0), dit in de loop van de jaren mogelijk verandert (misschien wil ik dan wel een USB 4.0 external GPU aansluiten voor extra VRAM).
GPU --> MSI GeForce RTX 5090 Ventus 3X OC
o Voor mijn AI-doeleinden is de 5090 op dit moment (van de consumerkaarten) met afstand de meest geschikte. Een alternatief zou kunnen zijn om twee 3090’s tweedehands te kopen, maar die presteren weer aanmerkelijk slechter in gaming dan de 5090. Voor nu is dat geen probleem, maar dat wordt het snel genoeg. En zoals gezegd, ik zou dit systeem graag weer jaren willen gebruiken.
o Ik heb gekozen voor de MSI Ventus, puur omdat dat op dit moment de goedkoopst beschikbare 5090 is. Ik heb geen behoefte aan overclocken, dus voel er weinig voor om honderden euro’s extra te betalen voor een topmodel met een paar procent meer performance.
Case --> Fractal Design Define 7 XL
o Op dit moment heb ik een Define R6. Die kast is mij heel goed bevallen, zowel qua bouwgemak als qua performance (met name: heel stil).
o De R6 is te klein voor twee grote GPU’s. In de 7 XL zou dit wel moeten passen.
o Ik maak mij wel wat zorgen over temperatuur, zeker als ik op termijn de 4070ti vervang voor een tweede 5090. Aan de andere kant begrijp ik dat ik de tweede GPU op een lager wattage kan laten draaien, zonder dat voor mijn AI-doeleinden tot (noemenswaardige) verminderde prestaties leidt. En tijdens het gamen wordt de tweede GPU niet gebruikt.
CPU koeler --> Noctua NH-D15
o In mijn huidige systeem zit ook een NH-D15. Ben ik hartstikke tevreden over. Deze koeler zou tot 220-watt TDP moeten kunnen koelen, terwijl de TDP van de 9950X3D 170 is. Dus op zich zou dit moeten kunnen.
o Ik vraag mij alleen wel af of de combinatie van een kast met niet de beste airflow, 2 dikke GPU’s en een CPU-aircooler niet wat teveel van het goede is, maar misschien maak ik mij wel zorgen om niets.
o Een alternatief zou zijn een AIO. Daar heb ik nog nooit mee gewerkt en het heeft ook niet mijn voorkeur. Ik geef verder niets om de looks van een build. De kast is toch dicht.
Geheugen --> DDR5 96GB (2x48) 6000 CAS 30
o Ik begrijp dat op AM5 het compleet vullen van de 4 DIMM slots niet wordt aanbevolen. Daarom gekozen voor een set met twee sticks.
o Ik heb begrepen dat 6000 mhz met lage timings wordt aanbevolen als sweet-spot voor DDR5, waarbij dit significant sneller is dan trager RAM en er daarboven weinig voordeel meer wordt gehaald. Daarom een set van deze snelheid.
o Deze specifieke set staat op de QVL lijst van dit moederbord.
o Ik zou liever 128GB RAM (2x64) gebruiken, omdat voor LLM inferencing in bepaalde gevallen niet alleen de VRAM maar ook de RAM gebruikt wordt en je er dan niet genoeg van kan hebben. Maar deze sets zijn heel beperkt beschikbaar en alleen in lagere snelheden. Aangezien ik in verreweg de meeste gevallen meer zal hebben aan de hogere snelheid dan aan de hogere capaciteit, geef ik de voorkeur aan de gekozen set.
Voeding --> ASRock Phantom Gaming PG-1600G
o Voorbereidend op een tweede 5090, heb ik PCpartpicker laten uitrekenen hoeveel watt al mijn gekozen componenten gebruiken. Dit komt neer op 1550 watt ongeveer. Daarom een 1600 watt PSU.
o Dit is een 3.1 ATX PSU, met de nieuwe PCI5 kabels/connectoren.
Opslag --> Samsung 990 Pro 4TB (2x)
o Op dit moment zit er 3GB opslag in mijn systeem. Dat blijkt te weinig te zijn. Met name de AI modellen zijn groot. Daarom nu wat extra opslag.
o Ik begrijp dat PCIE 5 SSD’s nog weinig voordelen bieden boven PCIE4. Daarom gekozen voor 2x een PCIE4 SSD. Mocht dit in de toekomst veranderen, dan kan ik altijd nog een PCIE5 SSD (die dan hopelijk wat goedkoper zijn) erbij zetten. Het moederbord heeft hiervoor drie slots (eigenlijk vijf, maar twee worden uitgeschakeld als beide PCIE x16 slots voor GPU’s worden gebruikt).
Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren?
Ik heb geen merkvoorkeuren. Ik sta dan ook open voor alles.
Heb je nog bepaalde eisen/wensen?
Naast wat ik hierboven heb uitgelegd, komen de wensen neer op:
- Weinig tot geen onderhoud.
- Stil.
- Het moet het gewoon doen.
Ga je overklokken?
Dat zit niet in de planning. Wel eenvoudige dingen als EXPO aanzetten. Verder hooguit kleine tweaks, zoals een iets lager wattage voor de tweede GPU.
Wat verwacht je van ons?
Ik zou het heel fijn vinden als jullie met mij mee willen denken. Zie ik dingen over het hoofd? Zijn er betere opties? Maak ik ergens een denkfout? Ik weet dat het veel tekst is, maar jullie input wordt echt gewaardeerd.
Verder heb ik met name twee specifieke vragen:
1. Klopt mijn aanname dat deze combinatie van moederbord, GPU’s en kast fysiek bij elkaar passen?
2. Hoeveel zorgen moet ik mij maken om de airflow / koeling van alle componenten?
Alvast hartelijk bedankt!
| # | Categorie | Product | Prijs | Subtotaal |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Processors | AMD Ryzen 9 9950X3D Boxed | € 749,- | € 749,- |
| 1 | Moederborden | ASUS ROG CROSSHAIR X870E HERO | € 615,99 | € 615,99 |
| 1 | Videokaarten | MSI GeForce RTX 5090 32G VENTUS 3X OC | € 2.369,- | € 2.369,- |
| 1 | Behuizingen | Fractal Design Define 7 XL | € 214,10 | € 214,10 |
| 1 | Processorkoeling | Noctua NH-D15 Bruin | € 99,20 | € 99,20 |
| 1 | Geheugen intern | G.Skill Flare X5 F5-6000J3036F48GX2-FX5 | € 349,90 | € 349,90 |
| 1 | Voedingen | ASRock Phantom Gaming PG-1600G | € 295,20 | € 295,20 |
| 2 | SSD's | Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 4TB | € 289,90 | € 579,80 |
| Totaal | € 5.272,19 | |||
:strip_icc():strip_exif()/u/147791/crop56e423ed8d794_cropped.jpeg?f=community)
:strip_exif()/u/291155/gifkikker.gif?f=community)