Isoleren met voorzetwanden met houten vloerbalken, condens?

[GrazendeKoe]

Ik heb een huis dat ik wil isoleren. Het is een oude woning met momenteel alleen een steens (één lengte baksteen als breedte van de muur) gevel, geen spouwmuur aanwezig dus! Ik wil de woning van binnenuit isoleren met voorzetwanden, waarbij een spouw ontstaat tussen bestaande buitenmuur en de nieuwe voorzetwand. Het probleem: Het is een woning met een begane grond vloer en verdiepingsvloer van houten balken! De balken zijn gelegd in de lengte van de woning, dus de koppen van de balken liggen in de voor- en achtergevel.

Doorsnee huidige situatie:


De balken van de begane grond vloer gaan nieuw geplaatst worden. In de verdieping blijven de huidige balken zitten maar ik ga de verdiepingsvloer verstevigen/verzwaren door extra balken (vuren) te plaatsen. De koppen van de balken heb ik natuurlijk in de hedendaagse menie gezet. De bestaande balken liggen er al sinds de bouw van de woning (1890) en zijn destijds volledig geschilderd (?). Geen idee welk hout hiervoor gebruikt is. Ze zijn in goede staat.

De nieuwe situatie wordt zoals hieronder:


Er gaat dus een spouw ontstaan van een paar centimeter. Het probleem is dat er condensatie gaat optreden in de spouw, waardoor de koppen van de balken aangetast kunnen worden. Hoe ga ik hier mee om? Volgens Miliecentraal kun je het beste met maximaal 2.5 r-waarde isoleren om condensvorming/houtrot van de balken in de spouw te voorkomen/minimaliseren. Ik wil echter graag een minimale r-waarde van 3.5 behalen vanwege ISDE- en gemeentelijke subsidie, waarvoor een r-waarde van 3.5 een vereiste is.

Mijn ideeën:
- Koppen van balken en het deel dat in de spouw komt te liggen in de menie zetten
- Een aantal cm. rondom de koppen van de balken vrij maken in de muur, zodat ze niet direct koud tegen de stenen muur liggen
- In de buitenmuur aan weerszijde van waar de balkkoppen in de muur liggen de stootvoegen open maken zodat het kan ventileren direct langs de balkkoppen

Wat kan ik nog meer doen om te voorkomen dat de boel gaat rotten? Het huidige vurenhout is al niet van de allerbeste kwaliteit heb ik me laten vertellen.

[No Hands]

dit is pas nog hier besproken, heb je al gezocht? hier heb je mooie tips: https://eenwarmejasvooroudehuizen.nl
op de website van de rijksdienst voor cultureel erfgoed ook.

alternatief is nog dampopen isoleren en/of capillair actief isolatiemateriaal gebruiken.

[GrazendeKoe]

No Hands schreef op zondag 16 maart 2025 @ 17:31:
dit is pas nog hier besproken, heb je al gezocht? hier heb je mooie tips: https://eenwarmejasvooroudehuizen.nl
op de website van de rijksdienst voor cultureel erfgoed ook.

alternatief is nog dampopen isoleren en/of capillair actief isolatiemateriaal gebruiken.

Die site kende ik nog niet, ik ga die pdf doornemen.

Damp open isoleren, wat bedoel je daar precies mee (via google lees ik verschillende dingen). Zo lees ik dat je dampopen folie kan gebruiken, maar zoals ik begrijp kan er dan alleen vocht dat in de isolatie gekomen is naar buitentreden, richting de spouw. Dan zie ik de meerwaarde daar niet in.

Of moet er juist 'andersom' gefolie'd worden zodat er juist vocht van de spouw naar binnenshuis kan treden, dat je vervolgens weg ventileert?

Of wil je aan de koude zijde folie gebruiken dat vocht in het isolatie laat treden maar ook vocht laat ontsnappen uit de isolatie? Daar zou ik kunnen in komen als je daarbij capillair isolatiemateriaal gebruikt. Dan slaat het isolatiemateriaal tijdelijk het vocht op, en laat het weer vrij zodra de luchtvochtigheid in de spouw laag is.

Zou je het alsjeblieft iets gedetailleerder willen omschrijven?

[chrisborst]

@GrazendeKoe
Kijk eens naar houtvezelisolatie:
https://www.budgetisolati...ections/houtvezelisolatie

Helemaal natuurlijk en vochtregulerend. Zou je gewoon direct op de muur kunnen plaatsen.

[No Hands]

GrazendeKoe schreef op zondag 16 maart 2025 @ 18:04:
[...]


Die site kende ik nog niet, ik ga die pdf doornemen.

Damp open isoleren, wat bedoel je daar precies mee (via google lees ik verschillende dingen). Zo lees ik dat je dampopen folie kan gebruiken, maar zoals ik begrijp kan er dan alleen vocht dat in de isolatie gekomen is naar buitentreden, richting de spouw. Dan zie ik de meerwaarde daar niet in.

Of moet er juist 'andersom' gefolie'd worden zodat er juist vocht van de spouw naar binnenshuis kan treden, dat je vervolgens weg ventileert?

Of wil je aan de koude zijde folie gebruiken dat vocht in het isolatie laat treden maar ook vocht laat ontsnappen uit de isolatie? Daar zou ik kunnen in komen als je daarbij capillair isolatiemateriaal gebruikt. Dan slaat het isolatiemateriaal tijdelijk het vocht op, en laat het weer vrij zodra de luchtvochtigheid in de spouw laag is.

Zou je het alsjeblieft iets gedetailleerder willen omschrijven?

Damp open isoleren is als volgt: je neemt een isolatiemateriaal wat damp open is en werkt het aan de binnenzijde af met klimaatfolie.
Eventuele damp die er dan inzit kan er nog uit, damp van binnen naar buiten(want daar hebben we het altijd over bij isoleren) kan door de constructie.
Maar dat staat ook allemaal in die pdf. Must read met zo een oud huis.

[Tabacca]

Is er een reden waarom je de op de begane grond balken vernieuwd en bijv geen isolatie op zand met dekvloer en vloerverwarming plaatst? Een goede manier om zoveel mogelijk condensvorming in de balk koppen te voorkomen is om ook tussen de balken zelf te isoleren. Hierdoor is de overgang van temperatuur in je balk een stuk geleidelijker waardoor je minder condens krijgt.
Dit in combinatie met dampopen isoleren (lees hierboven) zit je eigenlijk zeker safe.

[GrazendeKoe]

Tabacca schreef op zondag 16 maart 2025 @ 20:24:
Is er een reden waarom je de op de begane grond balken vernieuwd en bijv geen isolatie op zand met dekvloer en vloerverwarming plaatst? Een goede manier om zoveel mogelijk condensvorming in de balk koppen te voorkomen is om ook tussen de balken zelf te isoleren. Hierdoor is de overgang van temperatuur in je balk een stuk geleidelijker waardoor je minder condens krijgt.
Dit in combinatie met dampopen isoleren (lees hierboven) zit je eigenlijk zeker safe.

Dus isolatie tussen de balken in de spouw bedoel je dan?

De reden dat ik voor deze manier kies is omdat ik een kruipruimte wil behouden en omdat ik er nu (mede financieel) nog niet aan toe ben om alle riolering, waterleidingen etc. te vervangen. Volstorten is dus helaas geen optie.

[GrazendeKoe]

No Hands schreef op zondag 16 maart 2025 @ 20:19:
[...]


Damp open isoleren is als volgt: je neemt een isolatiemateriaal wat damp open is en werkt het aan de binnenzijde af met klimaatfolie.
Eventuele damp die er dan inzit kan er nog uit, damp van binnen naar buiten(want daar hebben we het altijd over bij isoleren) kan door de constructie.
Maar dat staat ook allemaal in die pdf. Must read met zo een oud huis.

Bedankt! Inmiddels alweer wat bijgeleerd: Aan de warme zijde moet je er dus altijd voor zorgen dat er een betere dampwerende folie zit dan aan de koude zijde zodat vocht een richting krijgt, namelijk die richting de minste weerstand.

In jouw voorbeeld laat je de koude zijde dus zonder folie?

[No Hands]

GrazendeKoe schreef op maandag 17 maart 2025 @ 18:59:
[...]


Bedankt! Inmiddels alweer wat bijgeleerd: Aan de warme zijde moet je er dus altijd voor zorgen dat er een betere dampwerende folie zit dan aan de koude zijde zodat vocht een richting krijgt, namelijk die richting de minste weerstand.

In jouw voorbeeld laat je de koude zijde dus zonder folie?

Folie zit altijd aan de warme kant inderdaad.
Als je een dak constructie zou bekijken dan kan daar ng waterdichte dampopen folie aan de buitenkant zitten maar bij isolatie zit de folie aan de warme kant van de constructie omdat die altijd bedoelt is om damp tegen te houden of af te remmen.

[GrazendeKoe]

Ik kick mijn eigen topic even omdat ik nog een andere vraag heb.

Waarom gebruikt men niet gewoon hardhoutenbalken in zulke situaties? Per balk mag dat dan 3x zo duur zijn dan een vuren houtbalk maar tsja, het kan (veel beter) tegen vocht. Dan zou de casus isoleren rondom balken toch veel eenvoudiger worden...?

Eventueel kun je bijvoorbeeld 1/3 van een balk laten bestaan uit hard hout en 2/3 uit vuren hout. Die twee delen kun je volgens mij prima koppelen met een houtverbinding.

Ik heb sowieso één rotte balkkop in de muur en zit er nu aan te denken om deze te vervangen voor een Azobé hardhouten balk. Het is of 35 euro voor vuren of zo'n 100 euro voor een hard houten balk. Keuze snel gemaakt voor mij.

[twain4me]

Deze situatie is ook met hardhout niet ideaal. Hout door de isolatieschil steken en opleggen op een spons (wat baksteen in feite is) blijft gewoon een slecht ontworpen oplossing. In nieuwbouw zou je dat ook simpelweg nooit zo doen. In renovatie is het veel handiger om, wanneer je een vloer opnieuw gaat leggen, die op de nieuw geplaatste binnenwand te laten dragen.

Er zijn daarnaast veel praktischere manieren om de effecten te dempen (bijvoorbeeld opleggen op kunststof, een stukje isolatie achter de balk, etc.), maar ideaal wordt het nooit , ook niet met azobé.

Er is ooit een project geweest waarin men met een soort terrarium­matjes de balkkop verwarmde op momenten dat er risico op condensatie was. Ik ken ook een monument waar de retourleiding van de cv met opzet langs de balkkoppen loopt. Die ligt gewoon in isolatie, dus het is geen groot isolatielek, maar het zorgt net voor dat beetje extra bij de balkkoppen.

Als je vochtregulerend isoleert en het niet te gek dik maakt (denk aan Rc 2,5 met een houtachtige vezel klimaatfolie) ter plaatse van de balken, is het risico in de praktijk klein, mits je ook ventileerd en verwarmd. Als je het risico helemaal wilt uitsluiten, moet je de balken loskoppelen van de gevel via een dragende voorzetwand, óf simpelweg een ander materiaal gebruiken dan hout.

Maar: als die balk er 130 jaar over heeft gedaan om te rotten, was het dus ook weer niet zo’n dramatisch slechte oplossing. Je kunt alles zwaar overengineeren, maar staat dan de rest van het huis er nog als de balk aan het einde van zijn levensduur is?

Om nog even antwoord te geven op je vraag waarom geen hardhout:
kosten en verkijgbaarheid voor 1 balk maakt het allemaal niet heel veel uit maar voor de gehele woonvoorraad wel. als je vloeren vol hardhout stopt is er minder hardhout voor toepassingen waar het niet of slecht anders is op te lossen.

[ Voor 35% gewijzigd door twain4me op 17-08-2025 11:14 ]

[Fr33z]

Heb je nu al.die isolatie gedaan? Want ik zou in jouw geval zeker houtvezel gebruiken. Heeft geen spouw nodig, kan direct tegen de stenen aan. Condens kan er uit verdampen als t er al is. Zoiets:https://www.bausep.de/gutex-thermowall-putztraegerplatte-1300-x-600-mm.html?361=675938

Je kunt er meteen op stucen, je kunt er ook makkelijk leidingen in wegwerken. Is wat duurder per m2 dan een voorzetwand maar wel veel minder werk en veel.minder sjouwen dan een gipswand van hout of metalstuds bijv.

[GrazendeKoe]

Deze situatie is ook met hardhout niet ideaal. Hout door de isolatieschil steken en opleggen op een spons (wat baksteen in feite is) blijft gewoon een slecht ontworpen oplossing. In nieuwbouw zou je dat ook simpelweg nooit zo doen. In renovatie is het veel handiger om, wanneer je een vloer opnieuw gaat leggen, die op de nieuw geplaatste binnenwand te laten dragen.

Ja het blijft een zo lastig vraagstuk, maar misschien doe ik ook iets te penibel er over. Sowieso zet ik de balkkoppen in de menie (of is het beter om te impregneren?) en gebruik ik als oplegging een strook EPDM zodat direct optrekkend vocht van de baksteen, waar de balk op rust, voorkomen wordt

Het is inderdaad beter om een dragende binnenwand te creëren. Echter is mijn begane grond vloer in het voorste deel van de woonkamer óók een houten vloer met de balkkoppen in de muur en de achterkant van de woonkamer van schuimbeton. Hier kan ik dus niks dragend/constructiefs op laten rusten.

Er zijn daarnaast veel praktischere manieren om de effecten te dempen (bijvoorbeeld opleggen op kunststof, een stukje isolatie achter de balk, etc.), maar ideaal wordt het nooit , ook niet met azobé.

En dit is nog wel een belangrijk punt dat ik goed wil uitvoeren inderdaad, wel of geen isolatie rondom de balkkop in de muur. En als ik de balkkop ook isoleer, moet de isolatie dan strak direct op de balkkop komen te zitten om wil je juist de ruimte in de muur direct tegen de steen isoleren en wat ruimte laten tussen de balkkop en isolatie?

Wat ik namelijk sowieso wil doen is het plafond (akoestisch) isoleren met wol, maar zo'n 10 cm. vrij laten van isolatie langs de zijkanten van het plafond zodat de warmte richting de balkkoppen kan trekken. Dit is dan in principe wel een koudebrug tenzij ik de balkkop rondom isoleer in de muur/opleggen. Toch?

Het is lastig uit te leggen in getypte tekst... Dus hier schetsen van zijaanzicht (oude en nieuwe situatie) en vooraanzicht (oude en nieuwe situatie).

Vooraanzicht: https://ibb.co/Myd58Dpg
Zijaanzicht: https://ibb.co/HL6RLYSF

Een andere bron (Een warme jas) geeft aan de balkkop helemaal niet rondom te isoleren maar juist express daar een koudbrug te laten bestaan zodat er veel warme binnenlucht richting de balkkop kan om condens te voorkomen.

Er is ooit een project geweest waarin men met een soort terrarium­matjes de balkkop verwarmde op momenten dat er risico op condensatie was.

Aha! Hoe is dit project/test verlopen? Kan ik hierover ergens lezen? Ben erg benieuwd!

Ik ken ook een monument waar de retourleiding van de cv met opzet langs de balkkoppen loopt. Die ligt gewoon in isolatie, dus het is geen groot isolatielek, maar het zorgt net voor dat beetje extra bij de balkkoppen.

Hoe hebben ze dat schuingedrukte gerealiseerd?

Als je vochtregulerend isoleert en het niet te gek dik maakt (denk aan Rc 2,5 met een houtachtige vezel klimaatfolie) ter plaatse van de balken, is het risico in de praktijk klein, mits je ook ventileert en verwarmd. Als je het risico helemaal wilt uitsluiten, moet je de balken loskoppelen van de gevel via een dragende voorzetwand, óf simpelweg een ander materiaal gebruiken dan hout.

Ik weet dat er ook lichtgewicht stalen (of misschien zelfs aluminium) balken te verkrijgen zijn. Maar zijn die niet weer onderhevig onder oxidatie? Anders is dat zeker een optie inderdaad.[/quote]

Mijn plan was sowieso om de voor- en achtergevel (waar de balken oplegging in hebben) te isoleren met houtvezel. Wat bedoel je met klimaatfolie? Die doe je aan de warme zijde toch?

Maar: als die balk er 130 jaar over heeft gedaan om te rotten, was het dus ook weer niet zo’n dramatisch slechte oplossing. Je kunt alles zwaar overengineeren, maar staat dan de rest van het huis er nog als de balk aan het einde van zijn levensduur is?

Klopt, maar nu hebben de balken altijd gelegen op een steensmuur (zonder spouw) en zonder geïsoleerde binnengevels. Dan is er sowieso al weinig kans op condensatie, omdat de gehele gevel warm gestookt wordt.

Bedankt voor je uitgebreide antwoord en hulp trouwens

[GrazendeKoe]

Fr33z schreef op zondag 17 augustus 2025 @ 12:36:
Heb je nu al.die isolatie gedaan? Want ik zou in jouw geval zeker houtvezel gebruiken. Heeft geen spouw nodig, kan direct tegen de stenen aan. Condens kan er uit verdampen als t er al is. Zoiets:https://www.bausep.de/gutex-thermowall-putztraegerplatte-1300-x-600-mm.html?361=675938

Je kunt er meteen op stucen, je kunt er ook makkelijk leidingen in wegwerken. Is wat duurder per m2 dan een voorzetwand maar wel veel minder werk en veel.minder sjouwen dan een gipswand van hout of metalstuds bijv.

Nog niet. Houtvezelplaat is zeker het plan! Vind het nog steeds bijzonderder dat er direct op gestuct kan worden, maar ik wil het laten stuccen met leemstuc. Kun je dan wel lichte dingen ophangen aan zo'n muur?

[P-Rolf]

Hier wellicht een interessant onderzoek over dit onderwerp:
https://www.renofase.be/w...&utm_campaign=partnersite

Voor mij was het topic over de invloed van slagregen verhelderend.

[ Voor 14% gewijzigd door P-Rolf op 19-08-2025 14:50 ]

[GrazendeKoe]

P-Rolf schreef op dinsdag 19 augustus 2025 @ 14:41:
Hier wellicht een interessant onderzoek over dit onderwerp:
https://www.renofase.be/w...&utm_campaign=partnersite

Voor mij was het topic over de invloed van slagregen verhelderend.

Dank. Ik heb hoofdstuk 1 doorgenomen, de tests van de relatieve luchtvochtigheid van de balkkoppen door condensatie van binnenshuis uit. Het is best lastig om het allemaal in 1x te begrijpen. Zo begrijp ik niet hoe de flexibele PUR precies aangebracht is bij de calciumsilicaat isolatie. Hebben ze de balk, in de oplegging (!), nu onder en boven voorzien van PUR? Dus ligt de balk óp PUR? En hebben ze balk vervolgens rondom luchtdicht aangesloten op het calciumsilicaat met flex PUR? Maar wél links en rechts van de balk tussen balk en gevel in de oplegging 1 cm spouw overgehouden? Ik zal het op een later moment nog eens verder bestuderen.

Vast staat dat de relatieve luchtvochtigheid van balken na isolatie in ieder geval hoger is dan wanneer het niet geïsoleerd nu. Dat dunkt mij om dan de voor- en achtergevel misschien dan maar niet te isoleren. Mijn buren hebben dat ook niet en het gaat om ca. 10 m2 aan de voorzijde en 13 m2 aan de achterzijde van de woning dat dan niet geïsoleerd zal zijn. Dan maar de maanden november t/m maart flink stoken..?

[vogelmans]

Hele oude balken zijn waarschijnlijk van Eikenhout afkomstig uit een plaatselijk bos. Na de oorlog is men Dennenhout gaan gebruiken wat een natuurlijke bescherming tegen vocht heeft vanwege het hars (in vers hout zie je het er soms uitlopen) dat in het hout zit. Beter dan Dennenhout is Noors of Zweeds Grenenhout, dat is ook een Dennensoort maar door de kou in die landen groeien de bomen daar trager en dat geeft dan weer sterker hout omdat de jaarringen (hard/zacht) dichter op elkaar zitten.
Gewoon hardhout is qua rot niet beter dan Dennenhout, Azobe is daar een uitzondering op want dat gaat verstenen en wordt zo hard dat het zelfs moeilijk te verzagen is. Azobe wordt veel in steigerbouw gebruikt.

Eventueel zou je de koppen van het hout hout kunnen verstevigen door er watervaste betonplex tegenaan te schroeven. Er bestaan ook verzinkte eindstukken voor balken.

Om de spouw te ventileren zou je hier een daar in de buitenmuur beneden en boven een kleine steen uit moeten kappen en er een klein ventilatie roostertje terug moeten plaatsen. Door de venturiwerking blijft het mooi droog. Een verticale (stoot)voeg uitkrabben kan ook, daar zijn speciale inzetstukken voor om te ventileren.

[GrazendeKoe]

vogelmans schreef op donderdag 21 augustus 2025 @ 08:58:
Hele oude balken zijn waarschijnlijk van Eikenhout afkomstig uit een plaatselijk bos. Na de oorlog is men Dennenhout gaan gebruiken wat een natuurlijke bescherming tegen vocht heeft vanwege het hars (in vers hout zie je het er soms uitlopen) dat in het hout zit. Beter dan Dennenhout is Noors of Zweeds Grenenhout, dat is ook een Dennensoort maar door de kou in die landen groeien de bomen daar trager en dat geeft dan weer sterker hout omdat de jaarringen (hard/zacht) dichter op elkaar zitten.
Gewoon hardhout is qua rot niet beter dan Dennenhout, Azobe is daar een uitzondering op want dat gaat verstenen en wordt zo hard dat het zelfs moeilijk te verzagen is. Azobe wordt veel in steigerbouw gebruikt.

Interessant om te lezen. Ik heb echt geen idee uit wat voor hout de huidige balken bestaat.

Eventueel zou je de koppen van het hout hout kunnen verstevigen door er watervaste betonplex tegenaan te schroeven. Er bestaan ook verzinkte eindstukken voor balken.

Ik heb gegoogeld op deze verzinkte eindstukken maar kon het niet vinden. Heb je er toevallig een afbeelding van?

Om de spouw te ventileren zou je hier een daar in de buitenmuur beneden en boven een kleine steen uit moeten kappen en er een klein ventilatie roostertje terug moeten plaatsen. Door de venturiwerking blijft het mooi droog. Een verticale (stoot)voeg uitkrabben kan ook, daar zijn speciale inzetstukken voor om te ventileren.

Er komt geen spouw. Een timmerman gaf aan, en ik lees in meerdere goede bronnen zoals renofase.be en eenwarmejasvooroudehuizen.nl, dat het gunstiger is om de isolatie direct tegen de binnengevel aan te verwerken. In geval van houtvezelplaten door deze op de muur te verlijmen.

Ik dacht ook altijd dat het beter was om een spouw te creëren middels een voorzetwand maar blijkbaar niet...

[vogelmans]

Ik heb gegoogeld op deze verzinkte eindstukken maar kon het niet vinden. Heb je er toevallig een afbeelding van?

Deze bijvoorbeeld:
https://www.bouwbestel.nl...gel-voor-houten-balk.html

[twain4me]

Als je dat in de muur stopt heb je juist kans op condens tpv het kopse hout.