Game PC bouwen in Mini ATX kast

[Mooya]

Na 15 jaar gewerkt te hebben op een Mac wil ik weer eens een PC gaan bouwen en die gebruiken om op te gamen. Mijn Mac blijf ik gebruiken voor mijn overige werkzaamheden.

Wat wil je doen met je nieuwe systeem?
Het wordt met name een game pc. Ik game wel op mijn Mac (met name Factorio), maar op de PC heb je zoveel meer opties.
Zo wil ik weer wat RTS games oppakken (Age of empire series) en misschien wat nieuwe builder games (Manor Lords en Planet Zoo / Coaster).
Ik game ook op de PS5, maar soms is het ook even lekker om op de PC te gamen. Zo lijkt het me ook mooi om Skyrim te spelen met alle mods (Eldergleam ) die er voor zorgen dat het er weer als een hedendaagse game uitziet. En ook de Xbox/PC game pass spreekt me wel aan om nieuwe games via abbo te kunnen spelen.

Wat mag het systeem gaan kosten?
± 2000 euro

Zijn er componenten of randapparatuur die je al hebt en mee wil nemen naar je nieuwe systeem?
Nee, alleen Monitor, keyboard en muis.

Wat denk je allemaal nodig te hebben?
Voor game PC ontkom je geloof ik niet aan de nieuwe Ryzen 7, 9800X3D processor.
Ik heb een 5k monitor (LG 34WK95U) , maar vind het prima om zware games te spelen in 1440x.
Qua grafische kaart leek de GeForce RTX 4070 SUPER 12GB me een goede keus.
Vraag me alleen af of de processor dan niet te zwaar wordt voor een minder krachtige videokaart?
Daarnaast heb ik al een samenstelling gemaakt, en vraag me af of die een goede combinatie is en of de fans goed zijn.

Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren?
Voor behuizing wil ik gaan voor de Lian Li A3 Wood, Ryzen processor en GeForce videokaart.
Verder wil ik alles in het zwart stylen zonder rgb.

Heb je nog bepaalde eisen/wensen?
Het moet allemaal in de Lian Li A3 passen en zo clean mogelijk eruit zien.
Ook lijkt het me handig om 2 M.2 disks te kunnen aansluiten op het moederbord. (in eerste instantie begin ik met 1 disk)

Ga je overklokken?
Nee

Wat verwacht je van ons?[i]
Zie hieronder een samenstelling die ik de laatste weken heb samengesteld door hier veel na te lezen en op Youtube dingen na te kijken.
Veel keuzes sta ik wel achter, maar de voeding, moederbord en CPU koeling vind ik nog lastig.
Daarnaast weet ik ook nog niet of het aantal Fans wel goed is.
Ik heb nu een Lian Li UNI Fan 3-pack (daar krijg je kabels bij dacht ik) en twee losse fans.
Dus 5 fans lijkt mij best veel, maar is tegenwoordig misschien weer normaal en maken minder lawaai dan die dingen van vroegah.

En is er nog een tip om legaal Windows 11 te kopen?

#	Categorie	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 7 9800X3D Boxed	€ 559,99	€ 559,99
1	Moederborden	Gigabyte B650M GAMING X AX (rev. 1.0)	€ 165,99	€ 165,99
1	Videokaarten	Gigabyte GeForce RTX 4070 SUPER WINDFORCE OC 12G	€ 729,-	€ 729,-
1	Behuizingen	Lian Li A3-mATX Wood Edition Black	€ 89,-	€ 89,-
1	Processorkoeling	Arctic Freezer 36 (Black)	€ 28,86	€ 28,86
1	Ventilators	Lian Li UNI FAN P28 - Zwart, 3-Pack, 120mm	€ 77,90	€ 77,90
1	Ventilators	Lian Li UNI FAN P28 - Zwart, Single, 120mm	€ 25,89	€ 25,89
1	Geheugen intern	Kingston Fury Beast KF560C30BBEK2-32	€ 111,90	€ 111,90
1	Voedingen	Corsair RM850e (2025)	€ 135,95	€ 135,95
1	SSD's	Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 4TB	€ 297,45	€ 297,45
			Totaal	€ 2.221,93

[ Voor 5% gewijzigd door Mooya op 18-02-2025 22:08 . Reden: wat games toegevoegd ]

[Logic Lion]

Ik zou met dit budget geen X3D processor doen en je cpu aanpassen naar een uitvoering: AMD Ryzen 7 7700 Tray, dat scheelt je 300 euro en dat kun je in je gpu stoppen.

Het huidige probleem is alleen dat de nvidia videokaarten erg slecht verkrijgbaar zijn. Een paar weken terug zou ik hebben gezegd haal een 4070 ti super of als je ruimt zit in budget een 4080 super.
Ik zou zeggen wacht totdat de nvidia situatie iets is gekalmeerd en kijk dan naar een 5070 of 5070 ti of ga anders voor een amd 7900xtx.

Voor de fans zou ik ze aanpassen naar uitvoering: Arctic P12 PWM PST Zwart (5 stuks), 120mm dan heb je 5 fans voor de prijs van 1 lian li fan. Of als je de optie wil hebben tot veel koeling zou je de uitvoering: Arctic P12 Max, Zwart, 120mm kunnen doen.

Eventueel kun je nog je moederbord aanpassen naar de nieuwste AMD chipset zodat je pci-e 5.0 hebt. Een vergelijkbaar moederbord is dan uitvoering: Gigabyte B850M GAMING X WIFI6E

[ Voor 12% gewijzigd door Logic Lion op 18-02-2025 22:25 ]

[Roel1966]

Persoonlijk zou ik 2 dingen aanpassen nameiljk als eerste die cpu koeler, beetje een budget koeler wat je nu gekozen hebt. Op zich toch een redelijk al meer richting high-end systeem dus zou ik toch kiezen voor een wat 'nettere' koeler zoals iets van Noctua.

En ja verder, waarom zo'n peperdure 4 TB ssd, qua prijs net echt zo gunstig en je dan beter een 1 of 2 TB ssd kan pakken van b.v. de Samsung EVO lijn. Houd er namelijk rekening mee dat die max snelheden vaak niet lang gehaald worden omdat de ssd dan te warm word en gaat throttlen waardoor de snelheid flink omlaag gaat. Kan je dus nog beter een wat langzamere ssd pakken die niet zo warm word en de snelheid dan wel een stuk stabieler blijft.

Wat de cpu betreft, nou, het kan wel andersom een probleem vormen wanneer je een te snelle videokaart heb in combinatie dan met een langzamere cpu. Een te snelle cpu heeft verder weinig invloed op een langzamere gpu en de cpu zich dan niet zeg maar zal gaan aanpassen aan de gpu. Andersom kan dus wel een langzamere cpu de snelheid van een snelle gpu beinvloeden.

[Mooya]

Logic Lion schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 22:16:

Dank je, ik zal eens kijken hoe die CPU is.
Je vind eigenlijk de 9800X3D te veel overkill voor de GPU ?

Het is inderdaad lastig dat die videokaarten zo slecht te verkrijgen zijn. De 4070 SUPER is nog wel redelijk te koop op dit moment, en die zag er uit als een goed compromis

De fans zijn ook een goede tip. Vond het systeem van Lian Li wel erg mooi dat je ze kan doorklikken op elkaar. Maar jouw voorstel kan je geloof ik ook doorlussen.
(En de fan speed regel je dan via de software??, de Lian Li had dacht ik een Fan Controller waarmee je de snelheid op 3 standen kon zetten)

Roel1966 schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 22:34:

Thanks, goede tip voor de koeler. Ik keek niet verder dan de Beige versie van de koeler, maar ze hebben ook een nette zwarte versie.

En de 4TB disk komt een beetje door de ruimte van de games tegenwoordig. Een spel die meer dan 100GB inneemt is volgens mij vrij normaal, dus dan lijkt 4TB me een goede keus.
Ik twijfel eerder of ik niet een 1TB disk erbij doe voor de Windows installatie met overige tooltjes.
Dus het gaat me niet echt om de snelheid van de Samsung 990pro, maar meer om de 4B opslag.

En met CPU/GPU verhouding bedoel je dat de 9800X3D versie een prima combi is met de 4070 SUPER? De processor is eigenlijk te krachtig voor die kaart, maar je kan misschien wel weer wat langer door met de CPU en over een aantal jaar alleen de GPU upgraden.

[Roel1966]

Mooya schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 22:53:
Thanks, goede tip voor de koeler. Ik keek niet verder dan de Beige versie van de koeler, maar ze hebben ook een nette zwarte versie.

En de 4TB disk komt een beetje door de ruimte van de games tegenwoordig. Een spel die meer dan 100GB inneemt is volgens mij vrij normaal, dus dan lijkt 4TB me een goede keus.
Ik twijfel eerder of ik niet een 1TB disk erbij doe voor de Windows installatie met overige tooltjes.
Dus het gaat me niet echt om de snelheid van de Samsung 990pro, maar meer om de 4B opslag.

En met CPU/GPU verhouding bedoel je dat de 9800X3D versie een prima combi is met de 4070 SUPER? De processor is eigenlijk te krachtig voor die kaart, maar je kan misschien wel weer wat langer door met de CPU en over een aantal jaar alleen de GPU upgraden.

Heb zelf altijd voorheen alleen Noctua koelers gebruikt vanwege de goede fans en ook de goede mounts. Maar momenteel gebruik ik een AIO waterkoeler, vind dat persoonlijk net wat netter uit zien dan zo'n koelblok.

Tja, als je anders kijkt naar de 2 TB ssd's, die zijn toch echt aanmerkelijk goedkoper en gemiddeld zo rond de 100 euro liggen, dus je kan dan nog beter 2 x 2 TB pakken dan 1 x 4 TB. Daarnaast, als je toch 4 TB wilt raad ik je aan ook eens naar deze Lexar te kijken die dik 60 euro goedkoper is. Zo'n Pro serie van Samsung is verder voor gaming niet echt interessant en je dan gewoon méér betaald voor iets wat je niet nodig hebt.

Ja persoonlijk denk ik dat er niets mis mee is met die cpu keuze en die verder prima werkt in combinatie met een 4070 super. Of het de ideale combi is, dat niet nee en je dan toch een meer high-end kaart zou moeten kiezen voor de ideale combi. Alleen punt is wel dat je dan wel nu al voorbereid bent op de toekomst en ja, een videokaart heb je uiteindelijk sneller verwisseld als een cpu.

[Mooya]

Roel1966 schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 23:04:
[...]

Heb zelf altijd voorheen alleen Noctua koelers gebruikt vanwege de goede fans en ook de goede mounts. Maar momenteel gebruik ik een AIO waterkoeler, vind dat persoonlijk net wat netter uit zien dan zo'n koelblok.

... Daarnaast, als je toch 4 TB wilt raad ik je aan ook eens naar deze Lexar te kijken die dik 60 euro goedkoper is. ...

Die koeler is wel een enorm gevaarte. Zag even op Youtube wat builds ervan en in de Mini ATX kast wordt dat best heftig.
Dan is wellicht een AIO Waterkoeler wel een mooiere oplossing.
Vind het wel mooi als je de temp kan aflezen vanaf het koelblok, zoals de NZXT Kraken 240 RGB

En goede tip voor de Lexar disk, ik ga die meenemen in de config

[Logic Lion]

Een noctua is erg goed maar ook erg prijzig. Voor een 7700 is dat total niet nodig en is een Arctic meer dan voldoende. Hij verbruikt maar maximaal 85 watt, of als je hem overclocked rond de 130. Mocht je toch iets meer willen dan kun je nog kijken naar de peerless assassin 120 van thermalright, bijvoorbeeld: https://www.amazon.nl/The...echnologie/dp/B0B531CBD3/

Een x3d is een hele goede chip. Maar alle reviews testen hem met een 4090 en dan de laagste settings zodat je de verschillen goed ziet. Als je op een hogere resolutie speelt en hogere grafische instellingen met een langzamere gpu dan is je gpu veel meer de bottleneck en zal de cpu een veel kleiner verschil maken. Zou voor mij in ieder geval geen 300 euro waard zijn die je dan beter in je gpu kan stoppen wat veel meer fps oplevert.

[Roel1966]

Mooya schreef op dinsdag 18 februari 2025 @ 23:39:
[...]


Die koeler is wel een enorm gevaarte. Zag even op Youtube wat builds ervan en in de Mini ATX kast wordt dat best heftig.
Dan is wellicht een AIO Waterkoeler wel een mooiere oplossing.
Vind het wel mooi als je de temp kan aflezen vanaf het koelblok, zoals de NZXT Kraken 240 RGB

En goede tip voor de Lexar disk, ik ga die meenemen in de config

Ik heb zelf ook een mini-ITX build in dan een NZXT H210i kastje en vond zo'n groot koelblok ook niets. Heb er zelf toen dan een NZXT Kraken 120 AIO in gezet, deels vanwege de prijs en deels dat ik een 240 rad niet nodig vond voor een i5 12600 K. Maar idd, zo'n AIO is gewoon een stuk strakker en ja ook voor de airflow toch net wat gunstiger.

Ja weet je qua ssd's, eerder was Samsung gewoon de beste en heb ik ook lange tijd alleen maar Samsung ssd's gekocht. Alleen tja, heb nu dan naast de Samsung 970 EVO een Kingston ssd erbij die mij net zo goed bevalt en even snel is. Verschil in kwaliteit tussen de goedkopere ssd's en duurdere is dan ook tegenwoordig eigenlijk minimaal.