Complexe erfbelasting berekening, hulp gevraagd

[Raimond613]

Enkele maanden geleden is mijn schoonmoeder overleden. Mijn vrouw is de enige erfgename en erft een geldbedrag.
Nu willen we binnenkort de aangifte erfbelasting gaan indienen en uiteraard willen we niet meer belasting betalen dan strikt noodzakelijk is, maar om dit correct te berekenen blijkt in deze situatie complex. Vandaar dat ik hier graag hulp vraag.
Ik zal de situatie zo goed en compleet mogelijk proberen uit te leggen.
De concrete vragen staan dikgedrukt.

Het gezin bestond uit: vader, moeder, zoon, dochter (mijn vrouw).
Vader en Moeder zijn in 1962 getrouwd onder huwelijkse voorwaarden.
In December 1973 hebben ze de huwelijkse voorwaarden gewijzigd, waarna ze vanaf dat moment in gemeenschap van goederen getrouwd waren.


In Mei 1973 hebben Vader en Moeder elk een testament op laten maken, waarin ze elkaar tot elkaars enige erfgenaam benoemen.

Vader is in 1994 overleden en dus kwam zijn testament in werking.

T.a.v. het erfrecht van de kinderen staat het volgende in het testament:

"aan ieder van mijn afstammelingen deel ik toe een vordering in contanten ten laste van genoemde echtgenote wegens de aan deze gedane overbedeling, voor ieder ten bedrage van het hem of haar in het saldo mijner boedel toekomende wettelijke erfdeel, verminderd met successierechten en boedel- en taxatiekosten".

Verder staat vermeld dat dit erfdeel voor de kinderen eerst opeisbaar is bij overlijden van de Moeder.

Ook staat volgende renteclausule voor dit erfdeel vermeld:

"Vanaf de dag van mijn overlijden tot aan de dag van betaling zal mijn echtgenote echter aan mijn afstammelingen over voormelde schulden een rente verschuldigd zijn gelijk aan de ten tijde van mijn overlijden door de Rijkspostspaarbank voor termijnrekeningen met een opzegtermijn van een jaar te vergoeden rente. Deze rente dient eerst voldaan te worden bij het opeisbaar worden van gemelde vorderingen."

Zoon en Dochter hebben beiden in 1994 via een notaris vastgelegd een beroep te doen op hun legitieme portie in de nalatenschap.

Volgens ons betekent dit dus, dat bij het overlijden van Vader:

• De helft van het totale bezit van Vader en Moeder de erfenis vormt van Vader;
• Deze helft in 3 gelijke porties wordt verdeeld; 1 portie voor Moeder, 1 voor Zoon, 1 voor Dochter.
• Over de porties voor Zoon en voor Dochter wordt een rente berekend die bij moment van uitbetaling (= overlijden Moeder) dus buiten de erfbelasting van dat moment valt omdat deze onderdeel is van de erfenis en dus erfbelasting ten tijde van overlijden van Vader.

De moeilijkheid zit nu in het bepalen van deze rente;
De Rijkspostspaarbank en genoemde termijnrekening bestonden al niet meer ten tijde van het overlijden van Vader.
Ik heb volgende uitspraak gevonden van een rechter:
https://repository.ubn.ru...806/134806.pdf?sequence=1
(zie pagina 3, paragraaf linksboven).

Dat zou betekenen dat de wettelijke rente gerekend mag worden. Volgens ons is dat de wettelijke rente ten tijde van overlijden, dus 9% zoals deze in juli 1994 gold: https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/7336SHFO Rentetarieven op de geldmarkt;1957 - 2003 | CBS
Moet hier dan nog wel de 6% afgetrokken worden of gold dat destijds niet en is dat daarom niet van toepassing?

Er staat echter niets in het testament vermeld over enkelvoudige of samengestelde rente. Mag hier dan de meest gunstige versie (samengestelde rente) worden gebruikt?
Ik heb hier wel een interessant artikel over gevonden maar deze is alleen te lezen voor juridische/financiele professionals. https://www.sdu.nl/conten...oeft-het-testament-uitleg Enkelvoudige of samengestelde rente: behoeft het testament uitleg? | Sdu


Zoon is in 2017 overleden. Hij had geen partner, geen kinderen. Geen testament. Moeder en Dochter waren dus de enige wettelijke erfgenamen.
De erfenis lag onder de drempel voor erfbelasting, er is dus geen aanslag opgelegd door de Belastingdienst. Echter, heeft niemand destijds gedacht aan de vordering die Zoon had op het erfdeel van zijn Vader en is deze dus ook niet meegeteld in de bezittingen.

Deze vordering is dan voor 50% overgegaan naar Dochter en voor 50% naar Moeder.

Hoe dienen we met dit 50% deel wat naar Moeder is gegaan, nu om te gaan? Mag hier een berekening op losgelaten worden met de renteclausule om dit uit de huidige erfbelasting weg te houden? Of is het erven van Moeder van dit deel eigenlijk het vervallen van de vordering?

Ik hoop dat jullie ons hier op de juiste weg kunnen helpen om tot een juiste aangifte te komen en te voorkomen dat er teveel of dubbel Belasting betaald gaat worden.

[Wimbr70]

Ik zal hier absoluut niet zelf gaan rekenen en dit voorleggen aan een notaris. Te omslachtig

[paulds]

Gecondoleerd. Geen belastingadviseur, maar helaas wel enige ervaring mee. Ik ben bang dat er in 2017 al iets fout is gegaan. Toen had de vordering meegenomen moeten worden en er erfbelasting over afgedragen moeten worden. Gezien de grens voor broers en zussen laag is (in 2017 maar 2129 euro) en je hier nu van op de hoogte bent, zul je dit zo snel mogelijk moeten gaan rechtzetten en alsnog erfbelasting moeten gaan betalen.

Ook voor de moeder moest over de eventuele vordering weer erfbelasting betaald worden (indien van toepassing, die grens is een stuk hoger).

Verder eens met bovenstaande.

[Aurum]

Gecondoleerd met dit verlies.

Ik zit helaas nu ook vollop in de aangifte doen van erfbelasting van mijn overleden moeder maar dit is veel te complex voor de willekeurige tweaker te begrijpen, laat staan advies te geven zonder zelf eraan te kunnen rekenen. Dit is echt de moeite waard om te bespreken met de notaris.

Ik ben wel benieuwd hoe dit uitpakt voor jullie. Want er hoort eigenlijk in 1994 een boedel/vermogens verklaring of iets te zijn waaruit blijkt wat de erfenis van pa is geweest. Want als dat zeg 100.000 is geweest (gezamelijk 200.000) dan was er voor ieder (ma,zus,zoon) 33.333 aan erfdeel van pap. Als het totale erfdeel van mam nu nog 60.000 is dan is het een beetje jammer om te gaan rekenen met rente over maar 10.000 (paps deel). Andersom is het natuurlijk ook waar. Als het huidige vermogen van mam nu bijvoorbeeld 600.000 is en je gaat rekenen met 600k / 2 = 300k / 3 = 100.000 p.p dan reken je je rijk wat denk ik ook niet klopt. Misschien is bovenstaande wel niet maar dat zou kunnen.

[Ex Nunc]

Raimond613 schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 14:14:
...
Zoon is in 2017 overleden. Hij had geen partner, geen kinderen. Geen testament. Moeder en Dochter waren dus de enige wettelijke erfgenamen.
De erfenis lag onder de drempel voor erfbelasting, er is dus geen aanslag opgelegd door de Belastingdienst. Echter, heeft niemand destijds gedacht aan de vordering die Zoon had op het erfdeel van zijn Vader en is deze dus ook niet meegeteld in de bezittingen.

Deze vordering is dan voor 50% overgegaan naar Dochter en voor 50% naar Moeder.

Ik zou naar een professional gaan om dit te bekijken. Ik zie hierboven sowieso al een denkfout. Hoezo is de dochter (dus de zus?) een erfgenaam van de broer? Zonder testament is het wettelijke recht van toepassing, dus moeder enig erfgenaam. Zus is namelijk twee lijns verwant.

[Raimond613]

Ex Nunc schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 15:10:
[...]


Ik zou naar een professional gaan om dit te bekijken. Ik zie hierboven sowieso al een denkfout. Hoezo is de dochter (dus de zus?) een erfgenaam van de broer? Zonder testament is het wettelijke recht van toepassing, dus moeder enig erfgenaam. Zus is namelijk twee lijns verwant.

Wat ik heb geschreven is wel degelijk de situatie van toepassing. Bij het overlijden van de Zoon is uiteraard een verklaring van erfrecht opgemaakt. Hierin staat vermeld dat overledene geen Partner of kinderen had en geen testament. De erfgenamen zijn daarmee volgens wet benoemd als zijnde de Moeder en de Zus (in mijn verhaal: Dochter).

Ik zie jouw redenatie wel terug als ik nu kijk op de site van de belastingdienst dus ik snap dat jij het anders dacht. Misschien is dit de afgelopen jaren veranderd.

[Raimond613]

Aurum schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 14:53:


Ik ben wel benieuwd hoe dit uitpakt voor jullie. Want er hoort eigenlijk in 1994 een boedel/vermogens verklaring of iets te zijn waaruit blijkt wat de erfenis van pa is geweest.

Jij ook gecondoleerd.

Er is wel een soort boedel/vermogens overzicht o.b.v. een formulier welke door de Belastingdienst destijds is opgestuurd. Deze diende als een soort vooraf-berekening om te bepalen of zij een aangifteformulier moesten opsturen.
Een aanslag is er uiteindelijk nooit geweest, dit heeft de Belastingdienst in ieder geval niet in het archief terug kunnen vinden.

[Rolletjedrop]

Ex Nunc schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 15:10:
[...]


Ik zou naar een professional gaan om dit te bekijken. Ik zie hierboven sowieso al een denkfout. Hoezo is de dochter (dus de zus?) een erfgenaam van de broer? Zonder testament is het wettelijke recht van toepassing, dus moeder enig erfgenaam. Zus is namelijk twee lijns verwant.

Dit klopt niet. Als er geen partner en kinderen zijn (groep 1), dan erven ouder en broers en zussen (groep 2).

Verder eens, deze situatie is te complex om zonder professionele hulp op te pakken.

[Polycom]

Zoek een goede notaris want anders ben je penny wise maar pound foolish.

[fopjurist]

paulds schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 14:29:
Gezien de grens voor broers en zussen laag is (in 2017 maar 2129 euro) en je hier nu van op de hoogte bent, zul je dit zo snel mogelijk moeten gaan rechtzetten en alsnog erfbelasting moeten gaan betalen.

Als er in 2017 erfbelasting was verschuldigd, is dat inmiddels verjaard zolang het vermogen niet in het buitenland is aangehouden.

Er staat echter niets in het testament vermeld over enkelvoudige of samengestelde rente. Mag hier dan de meest gunstige versie (samengestelde rente) worden gebruikt?

Het artikel dat je hebt gevonden is te lezen via SDU OpMaat (voor privégebruik toegankelijk via een abonnement bij de Koninklijke Bibliotheek). Het artikel doet de aanbeveling om het testament te wijzigen als dat nog mogelijk is om duidelijkheid te scheppen. Daarvoor is het te laat. Het testament wordt daarom uitgelegd volgens art. 4:46 BW. Als een testament voor 2001 is opgemaakt, stelt het artikel dat de erflater waarschijnlijk enkelvoudige rente heeft bedoeld, omdat het kind onder de toenmalige inkomstenbelasting anders belasting moest betalen over rente die hij nog niet ontving.

Dat zou betekenen dat de wettelijke rente gerekend mag worden. Volgens ons is dat de wettelijke rente ten tijde van overlijden, dus 9% zoals deze in juli 1994 gold: https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/7336SHFO Rentetarieven op de geldmarkt;1957 - 2003 | CBS
Moet hier dan nog wel de 6% afgetrokken worden of gold dat destijds niet en is dat daarom niet van toepassing?

Je moet de rente wel per jaar opnieuw vaststellen. Aftrek van 6% geldt alleen bij de wettelijke verdeling, dus niet bij jou.

Hoe dienen we met dit 50% deel wat naar Moeder is gegaan, nu om te gaan? Mag hier een berekening op losgelaten worden met de renteclausule om dit uit de huidige erfbelasting weg te houden? Of is het erven van Moeder van dit deel eigenlijk het vervallen van de vordering?

Dat deel van de vordering is weggevallen en kun je buiten beschouwing laten. Moeder kan geen vordering op haarzelf hebben.

[Ex Nunc]

Rolletjedrop schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 18:26:
[...]


Dit klopt niet. Als er geen partner en kinderen zijn (groep 1), dan erven ouder en broers en zussen (groep 2).

Verder eens, deze situatie is te complex om zonder professionele hulp op te pakken.

Je hebt gelijk, had even boek 4 BW er eerst bij moeten halen:
Artikel 10 lid 1: De wet roept tot een nalatenschap als erfgenamen uit eigen hoofde achtereenvolgens:
...
b. de ouders van de erflater tezamen met diens broers en zusters;

Die groep ouders en broers en zussen is een groep.

[Raimond613]

fopjurist schreef op woensdag 21 augustus 2024 @ 18:51:
[...]

Als er in 2017 erfbelasting was verschuldigd, is dat inmiddels verjaard zolang het vermogen niet in het buitenland is aangehouden.

[...]

Het artikel dat je hebt gevonden is te lezen via SDU OpMaat (voor privégebruik toegankelijk via een abonnement bij de Koninklijke Bibliotheek). Het artikel doet de aanbeveling om het testament te wijzigen als dat nog mogelijk is om duidelijkheid te scheppen. Daarvoor is het te laat. Het testament wordt daarom uitgelegd volgens art. 4:46 BW. Als een testament voor 2001 is opgemaakt, stelt het artikel dat de erflater waarschijnlijk enkelvoudige rente heeft bedoeld, omdat het kind onder de toenmalige inkomstenbelasting anders belasting moest betalen over rente die hij nog niet ontving.

[...]

Je moet de rente wel per jaar opnieuw vaststellen. Aftrek van 6% geldt alleen bij de wettelijke verdeling, dus niet bij jou.

[...]

Dat deel van de vordering is weggevallen en kun je buiten beschouwing laten. Moeder kan geen vordering op haarzelf hebben.

Dank je wel, hier kan ik wat mee

• Ik ga dus rekenen met enkelvoudige interest.
• Voor elk jaar het rentepercentage opnieuw bepalen adhv CBS wettelijke rente per juli van dat jaar.
• De vordering die Zoon op Moeder had, kan voor 50% overgezet worden naar Dochter en op die manier op dezelfde berekening doorgerekend worden tot overlijdensdatum Moeder.
• De vordering die Zoon op Moeder had, vervalt voor de andere 50% omdat die bij zijn overlijden naar Moeder is gegaan. Dit deel zullen we dus als "belastbare erfenis" optellen in de huidige aangifte.