Op woensdag 19 september 2001 21:52 schreef mietje het volgende:
[..]
Zonder duim dan

Het probleem bij dit soort ingenieuze systemen (net als binair tellen op je vingers) is dat het naast soepele vingers (wat kindervingers niet zijn) vereist gewoon minder makkelijk is dan simpelweg vingers tellen. Kijk eens naar een kind dat leert rekenen, of probeer jezelf te herinneren hoe het was toen jij het leerde. Het was verwarrend, en zeker niet makkelijk...
Maar zoals ik zei, in Engeland ten tijde van het dubbele systeem (12 pennies in een shilling, 12 inches in een foot, 12 ounces in een pound) bleek dat kinderen het 12-tallig stelsel sneller door hadden dan het 10-tallig stelsel.
Onze kalender had eerst tien maanden (december, deca -> 10), maar wat egoistische romeinse keizers wilden graag een "eigen" maand. Voor muntstelsels en lengtematen heb ik de uitleg al gegeven: minder hakgeld en stofresten enz.
Fout. Het jaar begon vroeger in maart. Januari heette Undecember Mensem (11e maand), en Februari heette Duodecember Mensem (12e maand). Net als September, October, November en December Mensem. Doordat de kalener echter niet perfekt was, ging hij achterlopen. Zoveel dat het begin van het nieuwe jaar niet meer in de winter lag, maar in de lente (maart). Er werd toen dus besloten om de kalender te verschuiven. Undecember Mensem werd Ianuari Mensem, naar Ianus, de God van "Deuropeningen", van het nieuwe begin. Waar Februari vandaan komt ben ik helaas vergeten...
Juli en Augustus zijn idd naar Iulius Caesar en naar Augustus Caesar genoemd. Maar die hebben gewoon de bestaande genummerde maanden op die plek een andere naam gegeven.
Het oudste overgeleverde talstelsel is het sexagesimale (60-tallige) stelsel van de babyloniers. Daarom zitten er 60 seconden in een minuut, 60 minuten in een uur en 24 uren in een etmaal, evenals de verdeling van de cirkel in 360 graden.
Daarnaast zijn al die talstelsels uit de oudheid en de middeleeuwen niet "echt", zoals ik al eerder aangaf. Er werd lustig decimaal gerekend, men vond dat 12 en 60 getallen waren die makkelijk deelbaar waren, maar men had geen aparte symbolen voor de cijfers 10 en 11 cq. 10 t/m 59.
Zie hier hoe
babyloniers en
egyptenaren met delingen en breuken worstelden, en waarom het in die tijd wel fijn was als je minder snel in breukrekening terecht kwam.
Inderdaad. De Romijnen hadden ook een tientallig stelsel, afgeleid van de hand. I = vinger, V = hand. X = twee handen. Beetje primitief, niet? Kan best beter. Maarja, in Europa zat men in het Romeinse systeem vast. En toen het "Arabische" cijferschrift kwam, werd dat vingertelsysteem aangehouden. Het tientallig stelsel is definitief doorgedrukt door de Franse Revolutie. Ze wilden toen breken met alles wat oud en koloniaal was. Dus geen duimen en voeten meer, maar meters, en kilogrammen, en liters.
Zoals gezegd, het is in Engeland gebleken dat kinderen het rekenen in het 12tallig stelsel, dus vroeger voor geld, lengte-, oppervlakte- en inhoudsmaten, veel sneller doorhadden dan rekenen in het 10tallig stelsel. Je kan ook zelfs uitrekenen dat het 12tallig stelsel beter is - het wiskundig aantonen.
Stel dat we een duodecimaal stelsel hadden, en we gingen met computers werken. Welke getallen komen dan vaak voor?
code:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
| 4 4
8 8
16 14
32 28
64 54
128 X8
256 194
512 368
1024 714
2048 1228
4096 2454
8192 48X8
16384 9594
32768 16H68 |
Kijk eens naar die rijtjes? In decimaal heb je alleen de achterste decimaal die 2 4 8 6 herhaalt. In duodecimaal heb je de achterste duodecimaal die 4 8 herhaalt - veel simpeler. Ook de tweede duodecimalen van achteren herhalen zich trouwens in een regelmatig patroon!
code:
1
2
3
| 14 28 54 X8 194 368
714 1228 2454 48X8 9594 16H68
31H14 63X28 107854 2134X8 426994 851768 |
Dus 4 8 herhalend op de laatste plek, en 1 2 5 X 9 6 herhalend op de tweede.
En kijk eens van links naar rechts naar de derde duodecimaal van achteren op die onderste twee regels?
7 2
4 8 5
H
H X
8 4 9
7
Dat zal wel deel zijn van een hogere orde regelmatigheid...
Probeer nu nog eens te beweren dat het 10tallig stelsel makkelijker rekent. Zelfs in de moderne tijd van computers is 12-tallig dus makkelijker dan 10-tallig.
edit:
spellvautjez
Het is alleen een echte hetze als het uit Hetzerath komt, anders is het gewoon sprankelende ophef.