Solderen gaatjesboard, wat doe ik fout

[haw]

Sinds ik een 3D printer in huis heb, worden er regelmatig ontwerpjes gemaakt, die dan ook weer aangestuurd moeten worden, dus een Arduino erin. Het ontwerpen en programmeren vind ik erg leuk, maar zie altijd op tegen de laatste stap, waarin de electronica van het breadboard naar een permanente schakeling moet worden omgezet. Tot nu toe heb ik solderen altijd een beetje vermeden, omdat ik het niet leuk vind, omdat ik het gewoon niet zo goed kan.

Ondertussen gaat het wel beter. Draadjes aan een stekker monteren gaat goed. Pin header op een board solderen gaat redelijk. Afgelopen weekend geprobeerd een iets complexere schakling op een gaatjesboard te solderen, drama, drama, drama.

Wat heb ik tot nu toe gedaan:

• eenvoudige soldeerbout aangeschaft (https://amzn.eu/d/7nCi0d0)
• afgelopen Sinterklaas een iets mooiere gekregen (https://www.amazon.nl/dp/...d_dp_4V10D2GZA5XD2BF8KJVJ) hoewel deze onderhuids volgens mij exact hetzelfde is als die eerste soldeerbout.
• de andere tools aangeschaft die je nodig heebt om te solderen
• Tweakers forum gezocht en veel info gelezen
• Een twintigtal Youtube instructie videos bekeken
• Tips van de soldeerbout schoongemaakt, goed van te voren vertind, en geprrobeerd tips te wisselen: dunnere tip , dikkere tip, beitelvormige 2mm tip

Wat gaat er mis:

• De tip van de soldeerbout lijkt niet goed warm te worden, soldeer smelt wel als ik de draad 10mm achter de tip houd, maar met de tip zelf lukt het bijna niet soldeer te smelten
• De verbindingen van pin header met het gaatjesboard zien er niet goed uit, lijkt te koud
• Als ik de soldeertip langer tegen het board houd (10 seconden of zo) schroeit het plastic van de pin header, maar goed solderen lukt nog steeds niet

Ligt dit gewoon aan de goedkope 30 euro soldeerbout. als ik de tip eraf schroef, ziet het er niet anders uit dan bij andere soldeerbouten die ik in handen heb gehad, gewoon een keramisch element met de tip die eroverheen schuift.

Ik zit redelijk vast, maar het project is nu zo ver gevorderd dat ik ook niet echt meer terug kan. Wat doe ik fout?

[GarBaGe]

Tja, zonder goed gereedschap is iedere klus moeilijk.
Solderen van electronica is tricky, omdat het warm genoeg moet worden om het soldeer te smelten, maar niet te warm om je plastic/PCB te smelten.
Metaal is een goede warmtegeleider, plastic niet.
De truc is dus om veel hitte te gebruiken (zodat het metaal smelt), maar wel in korte tijd zodat je plastic/PCB niet smelt.

[Rrob]

een bout van die prijs zou prima moeten werken.

vragen:
- op welke temperatuur stel je de bout in
- wat voor tin gebruik je

ik gebruik zelf 60/40 met harskern en als ik op gaatjesbord werk gebruik ik ook een flux-stift. Ik heb ooit per abuis pure tin gekocht op ali en dat smelt echt voor geen meter (geen idee of het door de tin of door ali komt)

edit> wel goed je handen wassen nadat je met loodhoudende tin hebt gewerkt.

[ Voor 10% gewijzigd door Rrob op 26-02-2024 11:44 ]

[SA007]

Goed solderen is in de basis 3 stappen:
- Een klein beetje vloeibaar soldeer op je soldeerpunt voor thermisch contact.
- Je soldeerplek opwarmen met dat beetje vloeibaar soldeer.
- Meer vers soldeer toevoegen tot je een nette soldeerverbinding hebt.
* Als je heel weinig soldeer nodig hebt (smd compontnent bijv) dan wil je extra flux.

Veel mensen voegen soldeer toe aan de punt en brengen dat naar waar je wil solderen, dat is fout, dan verdampt je flux en gaat je soldeer niet vloeien.

Wat je beschrijft geeft mij de indruk dat er 1 van 2 dingen aan de hand is:
- De punt van je soldeerbout is niet schoon/heeft geen beetje soldeer erop, maar gezien je meld dat er wel plastic smelt lijk je wel het goed op te warmen.
- Je soldeer is ongeschikt, te weinig/geen fluxcore of een moeilijke legering.
Qua soldeer wil je als beginner eigenlijk een loodsoldeer (al zijn die problematisch).
Als je erover twijfelt, koop eens een rolletje 60/40 soldeer van een goed merk (bijv stannol of velleman) waarvan je weet dat het voor hobbyisten bedoeld is.

[jeroen3]

GarBaGe schreef op maandag 26 februari 2024 @ 11:11:
De truc is dus om veel hitte te gebruiken (zodat het metaal smelt), maar wel in korte tijd zodat je plastic/PCB niet smelt.

Je moet dit niet lezen als "zet de soldeerbout op 500 en dan zal het wel gaan". Dat is niet goed.
In de soldeertin zit fluxkern en dat is essentieel bij het solderen. Een temperatuur van 320-370 zou voldoende moeten zijn. Zet je deze te heet is de flux te snel verdampt. Het moet ten minste 5 seconden aanwezig blijven als je tin op de punt smelt. (blijft 5 sec glimmen op de punt)

Wat hier waarschijnlijk mis gaat is een matige tot slechte coating van de soldeerpunt waardoor deze niet goed "nat" kan worden. Of erg matige tin. Of beide. Klopt dat?
Krab de punt ook vooral niet schoon, dan gaat de coating stuk.

[memphis]

Persoonlijk vind ik loodhoudend soldeer veel beter solderen dan loodvrije soldeer. Als je loodvrij hebt kan het zijn dat je wat flux tekort komt, loodvrij laat zich makkelijker solderen met wat flux. En ik zou dan voor een fluxpasta gaan en niet zo'n pen met vloeibare flux.

Hoe dik is je soldeertin? Voor elektronica moet je niet dikker gaan dan 0.5mm dat scheelt ook het moment van afkoelen als je er koude tin bij houdt.

[Microkid]

Misschien is de bout ook gewoon wat te groot? Anders eens naar iets kleiners kijken, zoals https://www.eleshop.nl/pi...raagbare-soldeerbout.html

[Goz3rr]

Bij solderen maakt je gereedschap echt een groot verschil. Beide soldeerbouten die je linkt zijn in mijn optiek zonde van het geld en een reden waarom veel mensen solderen lastig lijken te vinden. Koop iets van een Pinecil V2 die je kan voeden met een 65W USB-C lader van je telefoon of laptop.

Combineer dat met een rolletje tin van goede kwaliteit (Ik gebruik zelf Stannol, maar Kester en Multicore zijn ook goed). Het maakt dan niet veel uit of je loodvrije of loodhoudende tin gebruikt. Goede tin gaat van snel van vloeibaar naar hard. Als er een soort fase van slushpuppy achtige consistentie tussen zit is het troep.

[haw]

Bedankt allemaal!

Ik verdacht de kwaliteit van het soldeertin zelf al, en de meeste reacties hierboven wijzen ook in die richting. Ik heb een rolletje 0.8mm loodvrij soldeertin Sn99.3Cu0.7 met flux besteld, maar na wat specifieker zoeken op Google (zie hieronder) annuleer ik die bestelling.

Even wat geGoogled:

• pure tin smelpunt 235C
• Sn99.3Cu0.7 smeltpunt 227C[/i]
• Sn95.5Ag3.8Cu0.7 smeltpunt 217C
• Sn60Pb40 smelpunt 183C

waarbij ik voor het smeltpunt even de solidus temperatuur heb genomen (de temperatuur waarop het materiaal begint te smelten). Het rolletje dat ik nu heb liggen is van Ali, en volgens mij is dat gewoon Sn100. Het verschil tussen 235C en 217C is in de verwerking best groot.

Over twee dagen weet ik of dat het was, terugkoppeling volgt.

[ Voor 5% gewijzigd door haw op 26-02-2024 12:55 ]

[memphis]

0.8 is veel te dik voor elektronica solderen, Thuis gebruik ik 0.5 en nu ik op het werk 0.35 en 0.2 gebruik merk ik dat zelfs 0.5 te dik is hoewel ik er wel prima mee overweg kan.

[haw]

memphis schreef op maandag 26 februari 2024 @ 13:11:
0.8 is veel te dik voor elektronica solderen, Thuis gebruik ik 0.5 en nu ik op het werk 0.35 en 0.2 gebruik merk ik dat zelfs 0.5 te dik is hoewel ik er wel prima mee overweg kan.

Soldeer je dan SMDs?

Op eleshop.nl lees ik bijvoorbeeld "1.0 mm is het makkelijkst voor through-hole gebruik. 0.5 mm is meer voor SMD onderdelen. De 0.7 mm is een middenmoot."

Ik wil gewoon een proto board met 2.54mm gaatjespatroon een beetje knap kunnen solderen.

Ik vind trouwens ook deze samenstelling Sn42Bi50Cu8, waarbij bismuth wordt gebruikt als loodvervanger. Smeltpunt zou slechts 138C zijn. Is dat wat?

[ Voor 11% gewijzigd door haw op 26-02-2024 13:20 ]

[Goz3rr]

Ik zou zeggen dat tussen 1mm en 0.5mm prima is voor through hole dingen.

Met bismuth is een speciaal soort soldeertin met laag smeltpunt voor desolderen of als je iets echt hittegevoeligs hebt. Dit is niet nodig voor jouw toepassing en normaal tin met een smeltpunt van 200+ zal prima werken. Als ik zoek op Sn42Bi50Cu8 krijg ik vooral resultaten van AliExpress, houd er rekening mee dat wat een verkoper op Ali zegt dat er in zit bijna nooit de waarheid is met soldeertin.

Het probleem wat je hebt met het schroeien van plastic onderdelen komt waarschijnlijk omdat je soldeerbout veels te heet is (350 °C of hoger). Dit kan komen door slechte regeling van de bout zelf, of omdat je de temperatuur zelf ver omhoog zet omdat het niet lijkt te lukken op de goede temperatuur. Dat laatste komt meestal door een beschadigde of geoxideerde punt.

[ Voor 11% gewijzigd door Goz3rr op 26-02-2024 13:46 ]

[jeroen3]

haw schreef op maandag 26 februari 2024 @ 13:18:
[...]
Ik vind trouwens ook deze samenstelling Sn42Bi50Cu8, waarbij bismuth wordt gebruikt als loodvervanger. Smeltpunt zou slechts 138C zijn. Is dat wat?

Pas op! Dat is voor hele speciale toepassingen. Wordt wel eens gebruikt voor desolderen.
Als je dat mengt met de verkeerde andere soldeer blijft het voor altijd zacht bij kamertemperatuur. Pas goed op.

Als je loodvrij wil werken is Sn3.0 Ag0.5Cu prima spul. Van weller bijv.

[haw]

Ik heb een rolletje Sn96.5Ag3.0Cu0.5 besteld (is ongeveer 6x zo duur als dat Ali spul), en nieuwe tips voor mijn soldeerbout. Woensdag proberen.

[SA007]

Eens met @jeroen3, zou dat soldeer links laten liggen, heb je eigenlijk nooit nodig.

Je tin moet gecombineerd zijn met een goede passende flux.
Qua loodvrij kan ik stannol 713 aanraden, Sn95, Ag4, Cu1, wel prijzig met 4% zilver maar vind ik zelf fijn werken.
Maar zou voor het hobby/begin gewoon loodhoudend pakken, loodhoudend soldeer is ook meestal een stuk fijnen 'bij te werken' zonder weer losse flux toe te moeten voegen.

[memphis]

haw schreef op maandag 26 februari 2024 @ 13:18:
[...]


Soldeer je dan SMDs?

Op eleshop.nl lees ik bijvoorbeeld "1.0 mm is het makkelijkst voor through-hole gebruik. 0.5 mm is meer voor SMD onderdelen. De 0.7 mm is een middenmoot."

Ik wil gewoon een proto board met 2.54mm gaatjespatroon een beetje knap kunnen solderen.

Ik vind trouwens ook deze samenstelling Sn42Bi50Cu8, waarbij bismuth wordt gebruikt als loodvervanger. Smeltpunt zou slechts 138C zijn. Is dat wat?

Ja, ik soldeer ook SMD maar heel leuk dat Eleshop zoiets schrijft, ik deel alleen die mening niet. Mijn persoonlijke ervaring is dat 0.5mm max makkelijker en netter soldeert omdat je het beter kunt doseren. Maar ieder heeft zo zijn voorkeur......

Ik denk niet dat je je probleem in het smeltpunt moet zoeken. De 1e bout (zonder station) heb ik ook voor onderweg en eventueel als 2e bout erbij en die voldoet echt prima.

[Compizfox]

Ik zou gewoon eutectisch (60/40) SnPb halen, dat is het makkelijkst. Loodvrij soldeertin is veel lastiger om mee te solderen en vereist veel hogere temperaturen.

[i-sk]

Gebruik je wellicht alleen het uiterste van de punt zelf? Hiermee is het namelijk vanwege het kleine oppervlak moeilijk om de warmte over te brengen. Als je de “zijkant” van de punt gebruikt kan dat al een hoop schelen.

[memphis]

De stelregel is dat je punt net zo breed moet zijn dan het eilandje, iets afwijken mag maat als je met een SMD punt normale eilandjes wilt solderen maak je het jezelf moeilijk.

[hellum]

Goz3rr schreef op maandag 26 februari 2024 @ 12:29:
Bij solderen maakt je gereedschap echt een groot verschil. Beide soldeerbouten die je linkt zijn in mijn optiek zonde van het geld en een reden waarom veel mensen solderen lastig lijken te vinden. Koop iets van een Pinecil V2 die je kan voeden met een 65W USB-C lader van je telefoon of laptop.

Ik heb zelf tot vorige week altijd met een cheapo soldeerstation van Velleman gesoldeerd (die van 18 euro) en dat ging prima (heel erg vergelijkbaar met die van OP). Er is eerder iets mis met de tin, of de bout staat niet heet genoeg.

[haw]

hellum schreef op maandag 26 februari 2024 @ 17:38:
[...]


Ik heb zelf tot vorige week altijd met een cheapo soldeerstation van Velleman gesoldeerd (die van 18 euro) en dat ging prima (heel erg vergelijkbaar met die van OP). Er is eerder iets mis met de tin, of de bout staat niet heet genoeg.

Ik heb net nog even naar de twee rolletjes soldeertin gekeken die ik had liggen.

De ene is 3% zilver, maar met 2mm heel dik. Geen idee hoe ik eraan kom. In ieder geval stuur je dan voornamelijk warmte de draad in, maar als het dan eenmaal smelt, dan smelt het best goed.

De andere is een no name rolletje dat bij de soldeerbout kwam. Smelt totaal niet op. Zelf niet als ik de soldeerbout op 450 graden zet. De vraag is hoe heet de tip dan echt wordt.

Anyway, morgen komt het betere tin binnen. En een 1.6mm beitelvormige kop. Dan nog eens proberen. Eerst maar eens op een gaatjes board zinloos wat header pins solderen, totdat ik dat goed onder de knie heb. En als dat nog niet lukt, een rolletje loodhoudend tin kopen.

[haw]

Er is vooruitgang, oude rolletje tin links, nieuwe rolletje recht. Kan nog wel beter, nieuwe tips voor de soldeerbout komen later vandaag.

[memphis]

Iets te veel soldeer gebruikt maar duidelijk een verbetering. Jouw soldeer staat als een bolletje maar moet als een holletje.



Maar dat komt nog wel.

[Rrob]

En een foto van de andere kant?
Misschien nog iets langer de bout er op houden zodat het tin ook langs het pinnetje en in het gaatje vloeit, het lijkt er nu nog een beetje op te liggen.

[haw]

Rrob schreef op dinsdag 27 februari 2024 @ 17:55:
En een foto van de andere kant?
Misschien nog iets langer de bout er op houden zodat het tin ook langs het pinnetje en in het gaatje vloeit, het lijkt er nu nog een beetje op te liggen.

Boardje nu even niet bij de hand, maar de middelste gaatjes bovenaan heb ik wat langer verwarmd, en daar zit het tin ook netjes aan de onderzijde. Nieuwe tips zijn nu ook binnen. Om te leren soldeer ik gewoon nog even verder, gewoon zinloos wat header pins en draadjes op het board solderen tot het vol is. Dan aanstaand weekend het definitieve boardje maken.

[naftebakje]

Loodhoudend solderen is veel toegeeflijker dan loodvrij solderen; je hebt lagere temperaturen nodig, het vloeit gemakkelijker uit, flux werkt beter en langer, en goeie solderingen blinken (loodvrij blijft mat). En de meeste loodvrije tin is voorzien van ´no-clean´ flux, wat ook niet meehelpt als je ervaring mist. In mijn ervaring slijten de punten van je soldeerbout ook veel sneller (ook al was dat op het werk ook de overstap van natte sponsjes naar metaalkrullen om je boutpunt te cleanen).

Voor amateurs is er geen reden om loodvrij te solderen, en kan je ook de ´gemakkelijke´ rosin flux gebruiken die je goed moet cleanen maar die veel gemakkelijker werkt.

Wil je toch loodvrij solderen, dan moet je netjes volgens de regels werken: propere vers vertinde punt (even door de metaalkrullen halen om vuil en fluxresten te verwijderen maar tin er aan te laten), maat van de punt past bij de toepassing, diameter tin aangepast aan hoeveel je moet toevoegen (liever te dun, want met tin komt ook flux mee), niet teveel tin want je haalt het moeilijker weg, positie punt zodat zowel component als print warm worden, bij grote vlakken je print voorverwarmen.
Als het goed en vlot lukt kan je soms zonder externe flux werken, maar de handigheidjes (sleepsolderen, kleine bijwerkingen, ...) die het perfect maken lukken niet meer zonder flux toevoegen.

Over je printje: links was het te koud, wil je die soldeer gebruiken moet je het wat warmer krijgen (je kan tot 365° gaan, dan kan je erg vlot solderen maar je hebt geen tijd voor correcties want je flux is zo weg).
Die onderaan rij J is goed, de rechtse rij ging duidelijk beter maar mag je wat langer warm houden aan de flux te zien. Das wat ervaring, je voegt ´de juiste hoeveelheid´ tin toe, en dan warm je tot het tin begint te zakken.
Volgens de soldeernormen wil je dat het tin 75% van de diepte van de gaten vult, aan de soldeerzijde volledig rondom je pinnetje is gevloeid, en je wil nog zien dat de pin van het component er in zit. Dan voldoet je soldering aan de hoogste kwaliteitseisen.

[Waterbeesje]

Misschien niet helemaal wat je zoekt, maar ik ben zelf van het kamp tin loodhoudende soldeer. Dat vloeit imo iets fijner en verwerkt iets makkelijker. Dat beetje damp van af en toe een half uurtje solderen krijg je echt geen loodvergiftiging van als je ook met een afzuiging werkt. Dat is pas wanneer je er vaak mee werkt en/of de ruimte niet ventileert.

Ik zet mijn bout dan ook op ~270°C om wat vlotter te smelten, maar nog net tijd te hebben voor een kleine correctie (ik ben ook een goedwillende amateur zonder heel veel ervaring). En de flux- en tinkwaliteit is -zoals gezegd- echt een wereld van verschil.

[Compizfox]

Waterbeesje schreef op donderdag 29 februari 2024 @ 09:42:
Misschien niet helemaal wat je zoekt, maar ik ben zelf van het kamp tinhoudende soldeer. Dat vloeit imo iets fijner en verwerkt iets makkelijker. Dat beetje damp van af en toe een half uurtje solderen krijg je echt geen loodvergiftiging van als je ook met een afzuiging werkt. Dat is pas wanneer je er vaak mee werkt en/of de ruimte niet ventileert.

Zelfs zonder afzuiging hoef je je niet druk te maken over het lood. Afzuiging is vooral tegen de harsdampen; het lood in je soldeertin verdampt niet bij de temperaturen van solderen.

[_JGC_]

Goz3rr schreef op maandag 26 februari 2024 @ 12:29:
Bij solderen maakt je gereedschap echt een groot verschil. Beide soldeerbouten die je linkt zijn in mijn optiek zonde van het geld en een reden waarom veel mensen solderen lastig lijken te vinden. Koop iets van een Pinecil V2 die je kan voeden met een 65W USB-C lader van je telefoon of laptop.

Combineer dat met een rolletje tin van goede kwaliteit (Ik gebruik zelf Stannol, maar Kester en Multicore zijn ook goed). Het maakt dan niet veel uit of je loodvrije of loodhoudende tin gebruikt. Goede tin gaat van snel van vloeibaar naar hard. Als er een soort fase van slushpuppy achtige consistentie tussen zit is het troep.

Action heeft op dit moment boutjes van Ferm liggen op accu voor 15 euro. Lekker handzaam, in 25 seconden heet en na 10 minuten schakelt ie automatisch af. Lichtje erbij zodat je ook ziet wat je doet.
Enige dingetje is dat ie niet regelbaar is, puntje wordt volgens de doos max 450 graden.
Boutje is 8W volgens specs. Waarom dat ding heter wordt dan mijn goedkope 35W bout is omdat de punt erin geschroefd wordt als een gloeilamp, de warmte wordt in de punt gemaakt.

[pennywiser]

Als het probleem de verkrijgbaarheid van 60/40 is: bij Ali nog volop te krijgen. Loodvrije soldeertin is niet mee te werken met een handsoldeerbout.

[memphis]

pennywiser schreef op zondag 3 maart 2024 @ 17:56:
Als het probleem de verkrijgbaarheid van 60/40 is: bij Ali nog volop te krijgen. Loodvrije soldeertin is niet mee te werken met een handsoldeerbout.

Met een beetje zoeken is loodhoudend ook hier nog te verkrijgen, een tijdje terug had ik nog een verse rol bij de Conrad gekocht. Maar loodvrij is prima met iedere bout te doen, je moet gewoon flux erbij gebruiken want dat wat in de tin verwerkt zit is meestal niet voldoende. Overigens soldeer ik dagelijks met loodvrij en kunnen ook simpele through hole componenten prima zonder flux gesoldeerd worden. De truuk is om in stappen soldeer toe te voegen ipv in 1x, dan voeg je namelijk ook met iedere stap verse flux van het tin erbij ipv dat alle flux in 1x snel verdampt.

[pennywiser]

memphis schreef op zondag 3 maart 2024 @ 20:11:
[...]


Met een beetje zoeken is loodhoudend ook hier nog te verkrijgen, een tijdje terug had ik nog een verse rol bij de Conrad gekocht. Maar loodvrij is prima met iedere bout te doen, je moet gewoon flux erbij gebruiken want dat wat in de tin verwerkt zit is meestal niet voldoende. Overigens soldeer ik dagelijks met loodvrij en kunnen ook simpele through hole componenten prima zonder flux gesoldeerd worden. De truuk is om in stappen soldeer toe te voegen ipv in 1x, dan voeg je namelijk ook met iedere stap verse flux van het tin erbij ipv dat alle flux in 1x snel verdampt.

Met 60/40 heb ik nooit truuks of extra flux nodig, en het vloeit veel mooier, resultaat is altijd een glanzende soldeerjoint, dus geen loodvrije voor mij als het niet hoeft.

[Neophyte808]

haw schreef op maandag 26 februari 2024 @ 12:53:
Bedankt allemaal!

Ik verdacht de kwaliteit van het soldeertin zelf al, en de meeste reacties hierboven wijzen ook in die richting. Ik heb een rolletje 0.8mm loodvrij soldeertin Sn99.3Cu0.7 met flux besteld, maar na wat specifieker zoeken op Google (zie hieronder) annuleer ik die bestelling.

Even wat geGoogled:

• pure tin smelpunt 235C
• Sn99.3Cu0.7 smeltpunt 227C[/i]
• Sn95.5Ag3.8Cu0.7 smeltpunt 217C
• Sn60Pb40 smelpunt 183C

waarbij ik voor het smeltpunt even de solidus temperatuur heb genomen (de temperatuur waarop het materiaal begint te smelten). Het rolletje dat ik nu heb liggen is van Ali, en volgens mij is dat gewoon Sn100. Het verschil tussen 235C en 217C is in de verwerking best groot.

Over twee dagen weet ik of dat het was, terugkoppeling volgt.

Staar je niet blind op die smeltpunten. Voor loodvrij solderen heb je al gauw 320 Celcius nodig om de tin goed te laten vloeien.

Verder begrijp ik dat iedereen het makkelijker vindt om met loodhoudend te solderen, maar ik deel die mening niet: Sinds de RoHs maatregelen (uit 2005 meen ik) moeten alle electronica uit Europa en China gemaakt zijn met loodvrije tin. Als je loodvrije tin mengt met loodhoudende tin krijg je een soort legering die nog maar moeilijk vloeibaar te krijgen is. Daarom zou ik dus aanraden om beide aan te schaffen, loodhoudend voor oude en/of Amerikaanse electronica, loodvrij voor de rest.

Verder heeft die Pinecil (betere, maar duurdere) actieve punten, terwijl die twee soldeerbouten van jou een passieve punt hebben. Het verschil is dat de temperatuurregeling in die actieve punt zit, terwijl de passieve punt gewoon massief metaal is.

[pennywiser]

Neophyte808 schreef op zondag 3 maart 2024 @ 21:11:
[...]
Als je loodvrije tin mengt met loodhoudende tin krijg je een soort legering die nog maar moeilijk vloeibaar te krijgen is. Daarom zou ik dus aanraden om beide aan te schaffen, loodhoudend voor oude en/of Amerikaanse electronica, loodvrij voor de rest.

Daarvoor heb je een tinsucker en wicks natuurlijk. Eventueel lowmelt gebruiken eerst. Wat er dan overblijft is een verwaarlozen percentage.

[Neophyte808]

Waterbeesje schreef op donderdag 29 februari 2024 @ 09:42:
Misschien niet helemaal wat je zoekt, maar ik ben zelf van het kamp tinhoudende soldeer. Dat vloeit imo iets fijner en verwerkt iets makkelijker. Dat beetje damp van af en toe een half uurtje solderen krijg je echt geen loodvergiftiging van als je ook met een afzuiging werkt. Dat is pas wanneer je er vaak mee werkt en/of de ruimte niet ventileert.

Ik zet mijn bout dan ook op ~270°C om wat vlotter te smelten, maar nog net tijd te hebben voor een kleine correctie (ik ben ook een goedwillende amateur zonder heel veel ervaring). En de flux- en tinkwaliteit is -zoals gezegd- echt een wereld van verschil.

Ik denk dat je loodhoudend bedoelt, aangezien zowel loodhoudende als loodvrije soldeer tin bevatten. Overigens zijn die RoHs richtlijnen er niet vanwege de looddamp: die ontstaat namelijk niet bij die temperatuur. Het heeft er meer mee te maken dat alle electronica op een gegeven moment op de afvalberg terechtkomt en je dan blij bent dat er geen lood in zit om milieu redenen. Wat mij betreft is dat het grootste voordeel aan solderen met loodhoudende tin: de fluxdampen zijn niet zo aggressief als bij loodvrij (en ja, van flux damp krijg je dus wel last van je longen). Overigens bleek de allergrootste prutsoldeer waar ik ooit mee gesoldeerd heb toch een loodhoudende legering te zijn.

[Neophyte808]

naftebakje schreef op donderdag 29 februari 2024 @ 08:29:
Loodhoudend solderen is veel toegeeflijker dan loodvrij solderen; je hebt lagere temperaturen nodig, het vloeit gemakkelijker uit, flux werkt beter en langer, en goeie solderingen blinken (loodvrij blijft mat). En de meeste loodvrije tin is voorzien van ´no-clean´ flux, wat ook niet meehelpt als je ervaring mist. In mijn ervaring slijten de punten van je soldeerbout ook veel sneller (ook al was dat op het werk ook de overstap van natte sponsjes naar metaalkrullen om je boutpunt te cleanen).

Die natte sponsjes zorgen ervoor dat de tin niet goed meer pakt door oxidatie (https://www.eptac.com/faq...dry-brass-sponge-cleaning). Dat doet meer schade aan de punt dan de krassen van die metaalkrullen (messing spons). Als die metaalkrullen ook niet meer genoeg zijn kun je net zo goed een schuurpapiertje pakken om je punt op te schuren: hij is dan toch al aan vervanging toe.

[memphis]

Neophyte808 schreef op zondag 3 maart 2024 @ 21:11:
[...]


Staar je niet blind op die smeltpunten. Voor loodvrij solderen heb je al gauw 320 Celcius nodig om de tin goed te laten vloeien.

Onzin.
Ja, 320 graden is lekker maar zeker geen vereiste, wij zitten met regelmaat op 250 tot 270 te solderen vanwege de hittegevoeligheid van sommige componenten als ook sommige printen. Laatst had ik een rework klus van 60 printjes waar per print 4 LED's verkeerd om geplaatst waren. Ging maar om 60 euro aan LED's per print (!!!) dus een nieuwe productie zou erg kostbaar worden voor toch zoiets simpels. Een collega had een poging gedaan met hete lucht op 270 graden maar de LED's hielden dit niet vol en verkleurden. Ik ben met een warmhoudplaat aan de slag gegaan en bij 215 graden zat ik precies op het smelt/stol moment. Met een paar tellen hete lucht erbij op 250 graden bracht ik net genoeg temperatuur in om ze los te krijgen en ook weer goed vast te solderen.

Het voordeel van een warmplaat en hete lucht is dat je een grote oppervlakte verwarmd wat dan ook als vergelijk met een soldeerbout belangrijk is, een verkeerde (te kleine) punt zal je inderdaad het idee geven dat je een hoge temperatuur nodig hebt. Flux is dan ook een vereiste, het reinigt de te solderen oppervlakte, het helpt om de warmte beter over te brengen en het laat het soldeer beter vloeien.

[DaWaN]

haw schreef op maandag 26 februari 2024 @ 13:18:
[...]
Ik vind trouwens ook deze samenstelling Sn42Bi50Cu8, waarbij bismuth wordt gebruikt als loodvervanger. Smeltpunt zou slechts 138C zijn. Is dat wat?

Soldeer met bismuth zou ik alleen gebruiken als je een lastige reparatie hebt en je iets wilt desolderen.
Heel incidenteel zou je het als test kunnen gebruiken, maar dat zou ik zelfs afraden.
Die bismuth legeringen worden bij normaal gebruik heel snel broos en geeft alleen maar ellende.

Ik werk zelf in de elektronica en ik doe al mijn reparaties / protos / reworks gewoon met loodhoudend tin. Ja, ik weet dat het niet RoHS is, maar het is veel makkelijker solderen. Eindresultaat is ook beter. Ik snap dat het ontbreken van lood op grote schaal nuttig is, maar ik zou het jezelf op deze hobbyschaal niet moeilijker maken dan het is en gewoon 60/40 tin met harskern gebruiken.

[haw]

Dank voor alle tips!

Afgelopen zaterdag mijn project op een 70x50 gaatjesbord gesoldeerd. Betere tin (3.8% zilver) en een fluxpen doen wonderen.

De verbindingen op het gaatjesbord met 0.3mm koperlakdraad gemaakt, alleen de stroomvoerende verbindingen van de 12V DC plug naar de driver naar de stappenmotor zijn van dikker draad. Werkt ook erg makkelijk.

Op 95% van het project, ging de soldeerbout ook nog kapot, gelukkig had ik de oude nog niet weggegooid. Geen probleem, met de juiste spullen, werkt een oude soldeerbout ook gewoon,

Met de nu verworven skills denk ik, dat ik het project ook wel passend had gekregen op een 60x40 bordje. Eerst dit maar eens testen, miniaturiseren komt later.

[MacIsCool]

Mooi, zo'n topic. Leer ik ook weer wat van . Succes !

[naftebakje]

DaWaN schreef op maandag 4 maart 2024 @ 09:28:
[...]Ik werk zelf in de elektronica en ik doe al mijn reparaties / protos / reworks gewoon met loodhoudend tin. Ja, ik weet dat het niet RoHS is, maar het is veel makkelijker solderen. Eindresultaat is ook beter....

Hoe haal jij je certificaat voor IPC specialist? Ik heb elke 2 jaar examen theorie en praktijk, toen ik begon nog loodhoudend (uitzonderingsmaatregel wegens kritieke toepassingen) maar al jaren loodvrij.
En met het juiste materiaal en de juiste werkwijze haal je even gemakkelijk een even goed resultaat.
Eindresultaat is zeker even betrouwbaar, in heel extreme omstandigheden (schokken, trillingen, temperaturen, ...).

Voor amateurs, nu en dan eens iets in elkaar knallen, doe dan lekker loodhoudend. Maar een professional, gewoon de omschakeling maken en het nodige materiaal aanschaffen, in een uurtje ben je er mee weg (tenzij je ook loodhoudend totaal niet kan sokderen).

[memphis]

Volgens mij als je de Arbo op je dak krijgt ben je de sjaak. Naar mijn weten is loodhoudend solderen door bedrijven verboden.
IPC praat nog wel over loodhoudend en loodvrij solderen dus ik weet niet hoever dit gevolgen heeft voor een IPC certificaat.

[DaWaN]

naftebakje schreef op maandag 4 maart 2024 @ 20:47:
[...]
Hoe haal jij je certificaat voor IPC specialist? Ik heb elke 2 jaar examen theorie en praktijk, toen ik begon nog loodhoudend (uitzonderingsmaatregel wegens kritieke toepassingen) maar al jaren loodvrij.
En met het juiste materiaal en de juiste werkwijze haal je even gemakkelijk een even goed resultaat.
Eindresultaat is zeker even betrouwbaar, in heel extreme omstandigheden (schokken, trillingen, temperaturen, ...).

Voor amateurs, nu en dan eens iets in elkaar knallen, doe dan lekker loodhoudend. Maar een professional, gewoon de omschakeling maken en het nodige materiaal aanschaffen, in een uurtje ben je er mee weg (tenzij je ook loodhoudend totaal niet kan sokderen).

Ik ben geen IPC specialist en ik heb het ook specifiek over reparaties / protos / reworks
Alles wat ik doe blijft verder in het lab. En ik had het ook indirect over mijn thuis-lab waar ik ook alles loodhoudend heb.

Misschien is 'eindresultaat beter' ook wel een beetje kort door de bocht, maar zelfs in vergelijkbare omstandigheden vind ik het makkelijker om met loodhoudend te solderen. Ook gaan vanwege de iets lagere temperatuur je soldeerpunten langer mee, om nog een voordeel te noemen. Als je wilt leren solderen zou ik daarom altijd met loodhoudend beginnen. Het hebben van twee soorten tin in hetzelfde lab is trouwens ook een recept voor ellende. Ik zou daarom alles bij één soort houden.

Productie is verder helemaal volgens IPC en daar is ook alles loodvrij.
Ben het volledig met jou eens dat alles wat richting klanten gaat gewoon loodvrij moet zijn.

[Compizfox]

memphis schreef op maandag 4 maart 2024 @ 21:16:
Volgens mij als je de Arbo op je dak krijgt ben je de sjaak. Naar mijn weten is loodhoudend solderen door bedrijven verboden.
IPC praat nog wel over loodhoudend en loodvrij solderen dus ik weet niet hoever dit gevolgen heeft voor een IPC certificaat.

Heeft volgens mij weinig met arbeidsomstandigheden (waar de Arbo over gaat) te maken. RoHs is puur om te zorgen dat er geen elektronica vol met lood op afvalhopen beland, waar het vervolgens de natuur ik kan lekken (zoals @Neophyte808 al eerder opmerkte).

[Neophyte808]

memphis schreef op maandag 4 maart 2024 @ 21:16:
Volgens mij als je de Arbo op je dak krijgt ben je de sjaak. Naar mijn weten is loodhoudend solderen door bedrijven verboden.
IPC praat nog wel over loodhoudend en loodvrij solderen dus ik weet niet hoever dit gevolgen heeft voor een IPC certificaat.

Heeft minder met Arbo te maken: loodhoudend solderen is bijvoorbeeld nog wel toegestaan voor medische toepassingen. Dit omdat sommige loodvrije legeringen na verloop van tijd tin whiskers gaan vormen die kortsluiting kunnen veroorzaken en dat kun je je niet veroorloven in kritieke apparatuur.

[naftebakje]

Neophyte808 schreef op vrijdag 23 augustus 2024 @ 23:40:
[...]Heeft minder met Arbo te maken: loodhoudend solderen is bijvoorbeeld nog wel toegestaan voor medische toepassingen. Dit omdat sommige loodvrije legeringen na verloop van tijd tin whiskers gaan vormen die kortsluiting kunnen veroorzaken en dat kun je je niet veroorloven in kritieke apparatuur.

En luchtvaart en defensie zijn niet kritiek?
Enkel wat gekwalificeerd werd loodhoudend zou je nog van uitzonderingsmaatregel gebruik kunnen maken (dan spreek je van zeer oude designs); maar er wordt ´niets´ meer loodhoudend gemaakt, dus waar ga je productie draaien? En zodra er een BGA in zit loop je ook vast, reballen is een optie maar duur en omslachtig.
Dus wees gerust, de uitzonderingen zijn gebruikt geweest maar ondertussen is ´alles´ overgeschakeld.

Die tin whiskers, dat is vooral met 100% tin een risico. Moderne loodvrije soldeermiddelen volstaan, conformal coating kan je toepassen als je risicovolle toepasingen hebt of risico op uitval na 15 jaar gebruik wil vermijden.

[ Voor 11% gewijzigd door naftebakje op 27-08-2024 11:29 ]