Erfenis:Legitieme portie/massa en giften verleden

[RookieRooster]

Eén van de kinderen verwerpt het testament en eist legitieme portie op. Legitimaris wil dat giften uit het verleden (5 jaar) worden meegerekend (legitimaire massa) omdat een erfgenaam meer heeft ontvangen.

Stel dat de waarde van de nalatenschap precies 0 (nul) is en de giften uit het verleden als volgt:

- Kind 1 (legitimaris): € 15.000
- Kind 2: € 15.000
- Kind 3: € 15.000
- Kind 4: € 20.000

Vraag is nu of de legitimaris zijn eigen ontvangen giften moet inbrengen, heeft de legitimaris nu een vordering (€ 65.000 / 8: € 8.125) of een schuld (€ 65.000 / 8: € 8.125 - € 15.000: - € 6.875) op de erfgenamen?

(Legitieme portie/massa zal in de toekomst door een externe partij (Notaris? Financieel adviseur? Advocaat erfrecht?) worden bepaald)

[Hielko]

Ik vermoed dat er ook nog een derde optie is.

De legitieme massa is 65.000 en je voorbeeld, en de legitieme portie is dan 8.125/kind. Niemand zijn daadwerkelijke erfdeel (want iedereen heeft minimaal 15K gekregen) is daarmee minder dan de legitime portie, en niemand heeft een schuld of vordering op iemand anders.

[psychodude]

IANAL.

Maar ik zou denken dat in deze kind 1, 2 en 3 ieder gelijke aanspraak hebben op deze verdeling van 5000 Euro welk kind 4 meer heeft ontvangen. Waarmee kind 1 dus aanspraak kan doen op 5000 / 3 = 1666.67 Eur.

Kind 2 en kind 3 hebben tenslotte even veel recht op dit deel. En de verdere nalatenschap stel je op 0.

Hoe ver wil kind 1 in dat geval gaan voor nog geen 2k euro? Wat is de relatie tussen kind 1 en kind 4 waard? Want deze zal er uiteraard niet op vooruit gaan.

[Sir_Lion]

psychodude schreef op zondag 18 februari 2024 @ 13:36:
IANAL.

Maar ik zou denken dat in deze kind 1, 2 en 3 ieder gelijke aanspraak hebben op deze verdeling van 5000 Euro welk kind 4 meer heeft ontvangen. Waarmee kind 1 dus aanspraak kan doen op 5000 / 3 = 1666.67 Eur.

Maar krijg je dan niet het volgende scenario:
Kind 1 t/m 3: €16,666.67.
Kind 4: €15,000

?

[RookieRooster]

Hielko schreef op zondag 18 februari 2024 @ 13:34:
Ik vermoed dat er ook nog een derde optie is.

De legitieme massa is 65.000 en je voorbeeld, en de legitieme portie is dan 8.125/kind. Niemand zijn daadwerkelijke erfdeel (want iedereen heeft minimaal 15K gekregen) is daarmee minder dan de legitime portie, en niemand heeft een schuld of vordering op iemand anders.

Legitieme portie is een vordering op de overige erfgenamen. Mocht de legitimaris recht hebben op € 8.125 en de nalatenschap zou 0 (nul) zijn kan de legitimaris eisen dat erfgenamen giften (ter waarde van € 8.125) terugstorten in de nalatenschap.

[psychodude]

Sir_Lion schreef op zondag 18 februari 2024 @ 13:45:
[...]


Maar krijg je dan niet het volgende scenario:
Kind 1 t/m 3: €16,666.67.
Kind 4: €15,000

?

Klopt, rekenfoutje aan mijn kant. 5000/4 dient het inderdaad te zijn, en dus gaat het om zelfs slechts 1.250 eur.

[RookieRooster]

psychodude schreef op zondag 18 februari 2024 @ 13:36:
IANAL.

Maar ik zou denken dat in deze kind 1, 2 en 3 ieder gelijke aanspraak hebben op deze verdeling van 5000 Euro welk kind 4 meer heeft ontvangen. Waarmee kind 1 dus aanspraak kan doen op 5000 / 3 = 1666.67 Eur.

Kind 2 en kind 3 hebben tenslotte even veel recht op dit deel. En de verdere nalatenschap stel je op 0.

Hoe ver wil kind 1 in dat geval gaan voor nog geen 2k euro? Wat is de relatie tussen kind 1 en kind 4 waard? Want deze zal er uiteraard niet op vooruit gaan.

Giften uit het verleden tellen alleen mee bij het bepalen van de legitimaire massa, niet bij het vaststellen van de waarde van de nalatenschap.

[Snuf.]

Op basis van hetgeen je schrijft, zijn beide conclusies (vordering of schuld) niet (geheel) juist.

Op grond van artikel 4:70, eerste lid BW komen giften gedaan aan de legitimaris in mindering op zijn legitieme portie. In het voorbeeld dat jij beschrijft, is de waarde van de aan de legitimaris toegerekende verkrijgingen (giften) groter dan de legitimaire aanspraak. Er is dus geen legitimair tekort, hetgeen betekent dat de legitimaris niets te vorderen heeft uit hoofde van zijn legitieme.

Het is overigens ook weer niet zo dat de legitimaris een schuld heeft (aan de erfgenamen/nalatenschap of wie dan ook). De legitimaris heeft in jouw voorbeeld weliswaar meer verkregen dan de legitieme portie, maar dat leidt niet tot een schuld. Dat kan overigens anders zijn als er aan een of meer van de giften een inbrengverplichting is gekoppeld, dus dat is zeer relevant om vast te stellen.

[RookieRooster]

Snuf. schreef op maandag 19 februari 2024 @ 15:49:
Op basis van hetgeen je schrijft, zijn beide conclusies (vordering of schuld) niet (geheel) juist.

Op grond van artikel 4:70, eerste lid BW komen giften gedaan aan de legitimaris in mindering op zijn legitieme portie. In het voorbeeld dat jij beschrijft, is de waarde van de aan de legitimaris toegerekende verkrijgingen (giften) groter dan de legitimaire aanspraak. Er is dus geen legitimair tekort, hetgeen betekent dat de legitimaris niets te vorderen heeft uit hoofde van zijn legitieme.

Het is overigens ook weer niet zo dat de legitimaris een schuld heeft (aan de erfgenamen/nalatenschap of wie dan ook). De legitimaris heeft in jouw voorbeeld weliswaar meer verkregen dan de legitieme portie, maar dat leidt niet tot een schuld. Dat kan overigens anders zijn als er aan een of meer van de giften een inbrengverplichting is gekoppeld, dus dat is zeer relevant om vast te stellen.

Waarde van de nalatenschap is in werkelijkheid geen 0 (nul) maar positief, alle giften zijn testamentair vrijgesteld van inbreng.

Conclusie lijkt me dus dat legitimaris zichzelf benadeeld door te eisen dat giften uit het verleden worden verrekend (op basis van artikel 4:70, eerste lid BW)

Verrekening giften loont pas indien de door de legitimaris ontvangen giften minder bedragen dan 1/8 van het totaal aan giften?

[Snuf.]

RookieRooster schreef op donderdag 22 februari 2024 @ 14:31:
[...]


Waarde van de nalatenschap is in werkelijkheid geen 0 (nul) maar positief, alle giften zijn testamentair vrijgesteld van inbreng.

Conclusie lijkt me dus dat legitimaris zichzelf benadeeld door te eisen dat giften uit het verleden worden verrekend (op basis van artikel 4:70, eerste lid BW)

Verrekening giften loont pas indien de door de legitimaris ontvangen giften minder bedragen dan 1/8 van het totaal aan giften?

Om jouw laatste vraag te beantwoorden, dat klopt áls de nalatenschap geen waarde heeft. In dat geval bestaat de legitimaire massa namelijk uitsluitend uit de som van de giften. In dat geval heeft het voor een legitimaris inderdaad alleen zin om zich op zijn legitieme portie te beroepen als hij minder dan 1/8e van het totaal van de giften heeft ontvangen.

Als de nalatenschap in werkelijkheid niet nihil bedraagt, geldt het bovenstaande niet zonder meer. De legitimaire massa bestaat in dat geval namelijk niet uitsluitend uit giften, maar bevat ook waarde X uit de nalatenschap. Aan de hand van de legitimaire massa kun je bepalen wat de omvang van de legitieme portie is (in casu 1/8e van de legitimaire massa). Vervolgens wordt op de legitimaire massa de gift(en) gedaan aan de desbetreffende legitimaris in mindering gebracht. Daarnaast wordt ook in mindering gebracht de waarde van hetgeen de legitimaris daadwerkelijk verkrijgt.

Relevant is dus of de legitimaris op basis van het testament iets zou verkrijgen (als erfgenaam of als legataris). Als dat het geval is, komt die verkrijging in beginsel in mindering op de legitieme aanspraak. Ik zeg in beginsel, omdat de verkrijging bij verwerping (hetgeen in jouw situatie aan de orde is) mogelijk niet in mindering komt op de legitieme aanspraak. Dat zou het geval kunnen zijn als sprake is van een inferieure erfstelling (zie artikel 4:72 & 4:73).

[shadowlyse]

De berekening van de legitieme portie is behoorlijk ingewikkeld en daar is zelfs de notaris wel even mee bezig. Ik zou het dan ook door de notaris laten uitrekenen. Kost wat geld maar dan heb je wel zekerheid en voorkom je - al dan niet achteraf - een hoop gedoe.

[leonbong]

Giften uit verleden tellen toch niet.
Je kan geen claim leggen op geld wat al is uitgegeven.

Mits dit natuurlijk geen voorschotten waren op de erfenis.

Laat maar ik denk te simpel.
Wat toch eigenlijk heel raar in je “leven” heb je dus eigenlijk al niet volledig zeggenschap of je eigen geld.

[ Voor 33% gewijzigd door leonbong op 24-02-2024 13:56 ]

[RookieRooster]

Snuf. schreef op vrijdag 23 februari 2024 @ 17:07:
[...]

Relevant is dus of de legitimaris op basis van het testament iets zou verkrijgen (als erfgenaam of als legataris)

In het testament is opgenomen dat bij 'niet berusten' de afstammeling onterft word, zijn aandeel in de nalatenschap gaat volledig naar de overige erfgenamen (geld en goederen), hij verkrijgt dus niets.

[RookieRooster]

shadowlyse schreef op zaterdag 24 februari 2024 @ 13:19:
De berekening van de legitieme portie is behoorlijk ingewikkeld en daar is zelfs de notaris wel even mee bezig. Ik zou het dan ook door de notaris laten uitrekenen. Kost wat geld maar dan heb je wel zekerheid en voorkom je - al dan niet achteraf - een hoop gedoe.

Klopt, het is inmiddels duidelijk dat erfgenamen/legitimaris hier onderling niet uit gaan komen vanwege verschillende interpretaties van diverse wettelijke begrippen. De notaris zal de hoogte van de legitime portie berekenen als (onpartijdige) derde partij.

[shadowlyse]

leonbong schreef op zaterdag 24 februari 2024 @ 13:37:
Giften uit verleden tellen toch niet.
Je kan geen claim leggen op geld wat al is uitgegeven.

Mits dit natuurlijk geen voorschotten waren op de erfenis.

Laat maar ik denk te simpel.
Wat toch eigenlijk heel raar in je “leven” heb je dus eigenlijk al niet volledig zeggenschap of je eigen geld.

Je hebt bij leven wel volledig zeggenschap over je eigen geld. Daarvoor moet je een goed testament laten opstellen en weten onder welke voorwaarden je giften geeft of aanvaardt. Zomaar wat doen met de gedachte “komt wel goed” zonder het goed te regelen is vragen om problemen.

[leonbong]

Nou niet helemaal volledige zeggenschap dus.
Wat iemand kan dus zijn legitieme deel opeisen ondanks dat in het testament 0 staat en opeens telt er dus mee wat er in vijf jaar voor dood is gebeurt.

Dat noem ik niet volledige zeggenschap. Want de legitieme portie is altijd opeisbaar, belachelijk.

[shadowlyse]

leonbong schreef op zondag 25 februari 2024 @ 12:30:
Nou niet helemaal volledige zeggenschap dus.
Wat iemand kan dus zijn legitieme deel opeisen ondanks dat in het testament 0 staat en opeens telt er dus mee wat er in vijf jaar voor dood is gebeurt.

Dat noem ik niet volledige zeggenschap. Want de legitieme portie is altijd opeisbaar, belachelijk.

Dat is niet geheel juist. De legitieme is niet altijd direct opeisbaar… In je testament kun je b.v. bepalen dat de legitieme pas opeisbaar is bij het overlijden van je partner. Met een veel jongere partner wordt de legitieme dan in de praktijk nooit uitgekeerd.
Zo zijn er in de praktijk nog meer manieren om de legitieme praktisch niet uit te keren. Helemaal uitsluiten kan inderdaad niet. Zo werken erfenissen in Nederland nu eenmaal. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de meerderheid van de Nederlanders de legitieme wil afschaffen. Alleen heeft dat totaal geen prioriteit in de politiek dus gebeurt het niet. In de tussentijd kun je je het beste goed laten adviseren.

[Snuf.]

RookieRooster schreef op zaterdag 24 februari 2024 @ 14:51:
[...]


In het testament is opgenomen dat bij 'niet berusten' de afstammeling onterft word, zijn aandeel in de nalatenschap gaat volledig naar de overige erfgenamen (geld en goederen), hij verkrijgt dus niets.

Door het niet berusten in het testament, heeft de desbetreffende erfgenaam feitelijk zijn erfenis verworpen. De waarde van hetgeen de erfgenaam zou verkrijgen, komt in mindering op zijn legitieme portie (4:72 en 4:73 waaraan ik in mijn vorige post refereerde). Het is dus voor de berekening van de legitieme portie van belang om te bepalen wat de erfgenaam zonder verwerpen had verkregen.

[Pankie]

Hallo,

Ik ben nieuw hier.
Heb een vraag... kun je kindsdeel verwerpen??
Mijn moeder heeft mij onterft. Maar heb wel recht op het kindsdeel!!
Echter word er de laatste 5 jaar terug gekeken.
We zijn met 4 kids. De andere 3 kids hebben in de jaren geld gehad. Onze moeder spaarde paar jaar en gaf dan wat. Afgelopen 5 jaar ben ik laatste aan de beurt geweest. Heb een bedragen gehad. Nu gaan ze 5 jaar terug en komen ze na overlijden bedragen tegen die ik van mijn moeder heb gekregen. Nu heeft de erfgename mondeling info gegeven aan de notaris dat het een lening was, terwijl in de omschrijving bank liefst mam staan bij de bedragen. Dus geen lening Nu moet ik het bedrag terug betalen. Ze probeert geld af te troggelen zo is ze altijd geweest. Erfgename is altijd op geld uit geweest, heeft ook alles gemanipuleerd na het overlijden van moeder. Heb tot op heden nog nooit papieren ingezien van moeder. Nooit mogen mee beslissen in dingen. Heb altijd gezorgd voor mijn moeder met nieuw kleding en schoenen en eten enz... bij te springen. Na het overlijden heb ik nooit meer mijn kleren schoenen enz terug kregen. Heb eerlijk gezegd geen behoefte in het kindsdeel. Kan je het wettelijk kindsdeel verwerpen???