Waarom is er bij laptops zo'n lage max RAM?

[Jorgen]

Deze vraag heb ik nav de terugblik op laptops op de frontpage, ook in de reacties gesteld, maar mogelijk dat ik hier beter ben met deze vraag:

Hoe zit dat eigenlijk qua upgradebaarheid van RAM? Bij veel laptops staat bijv. 16 GB RAM, gevolgd door max 32 GB RAM. Hoe hard is deze max?

Nu weet ik dat werkgeheugen iets anders is dan opslaggeheugen, maar neem nu bijv. geheugenkaartjes. Bij apparaten die geheugenkaartjes ondersteunen zoals mobiele telefoons en digitale fotocamera's klopt die max namelijk vaak niet. Adhv van de soort kaartlezer die is ingebouwd kan je altijd gewoon de maximumcapaciteit van de ondersteunde standaard kiezen. Dus niet max een kaartje van 128 GB omdat de fabrikant dat zegt, maar gewoon 2TB als je apparaat SDXC ondersteunt. Werkt dat met de genoemde max RAM in een laptop ook zo, of klopt die max wel?

Als RAM en opslag totaal niet te vergelijken zijn op dit vlak, dan blijft mijn vraag: waarop is die max gebaseerd en waarom hebben zoveel laptops een max van 32 GB RAM?

[PilatuS]

Het komt neer op aantal RAM slots en max RAM per slot. Met 1 slot voor RAM zit je dus aan een max en dan nog welke modules er zijn. Zit je met 2 slots en max 32GB per slot, is het dus max 64GB. Met 1 zo'n slot is het max 32GB. Als er geen modules van 64GB zijn zal de max dus 32GB blijven met 1 slot.

Dan heb je nog de mogelijkheid dat in de toekomst er 64GB modules komen, maar dan moet het moederbord en CPU dat wel aankunnen. De limiet van RAM en SD geheugen werkt gewoon anders in de praktijk.

[Jorgen]

@PilatuS Nu zijn er zat pc moederborden die veel hogere aantal RAM ondersteunen. Worden laptopmoederborden dan kunstmatig kleiner gehouden?

Ik heb zelf deze laptop uitvoering: Acer Aspire VN7-792G-761S
Daar staat dat hij uitbreidbaar is tot 32 GB, maar Windows ondersteunt vanzelfsprekend meer. Op de FP zegt iemand dat zolang er sodimm inzit, je gewoon groter kan gaan. Dus stel dat ik 2 slots heb en ik vul ze allebei met 32 GB, kan dat dan?

Nog naast het feit of het meerwaarde heeft. Af en toe vertoont de laptop kuren, maar een nieuwe is nog veel duurder.

[PilatuS]

Het moederbord en CPU hebben dus ook bepaalde limieten. Bijvoorbeeld het aantal lanes van CPU naar RAM. Lopen er niet genoeg banen voor het RAM geheugen naar de CPU of ondersteunt de CPU het aantal banen niet, dan gaat het niet werken. Laptop CPU's hebben meestal ook meer limieten dan desktop CPU's.

Verder kan je natuurlijk even kijken of je het RAM geheugen ook echt gebruikt. 64GB is niet sneller of beter dan 16GB als je maar 11GB gebruikt.

Of een 7 jaar oude laptop RAM modules ondersteunt die er toen nog waren is sowieso de vraag. Een 32GB modules heeft gewoon meer nodig bij een laptop dan een 32GB of 64GB SD kaart.

[Jorgen]

@PilatuS Dat zou ik dan moeten onderzoeken in hoeverre ik het daadwerkelijk gebruik en wat mobo en cpu daadwerkelijk aankunnen. Mocht het inderdaad vollopen is dat iets wat ik kan overwegen.

De jarenlange, zelfde lage hoeveelheid RAM is dan wellicht om mensen te dwingen om naar een duurder apparaat uit te wijken als ze specifieke eisen hebben, kan ik me voorstellen. Of het is gewoon voor de meeste consumententaken kennelijk nog niet nodig

Dankjewel voor je uitleg! Was iets wat ik me al tijden afvroeg hoe dat nu zat.

[ Voor 31% gewijzigd door Jorgen op 26-12-2023 21:49 ]

[PilatuS]

32GB zou sowieso moeten gaan. Alleen even uitzoeken hoe het precies zit. Misschien zit er nu 2x 8GB in of is het 1x 16GB. Met dus de vraag of ie 2 slots heeft of 1 slot. Ik vermoed dat het bij zo'n model wel 2 slots is. Dan kan je dus 2x 16GB kopen en plaatsen mocht het zo zijn.

Verder wel erg de vraag of het nut heeft hoor. Zelfs met mijn game PC kom ik maar zelden boven de 16GB uit. De meeste games draaien nog ruim binnen de 16GB. Ga je 20 internet tabs open hebben staan terwijl je een game op de achtergrond hebt draaien en dan nog aan het 3D rendenen bent, dan wil het wel. Bij normaal gebruik moet je aardig je best doen wil 16GB niet genoeg zijn.

[Jorgen]

PilatuS schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 21:53:
32GB zou sowieso moeten gaan. Alleen even uitzoeken hoe het precies zit. Misschien zit er nu 2x 8GB in of is het 1x 16GB. Met dus de vraag of ie 2 slots heeft of 1 slot. Ik vermoed dat het bij zo'n model wel 2 slots is. Dan kan je dus 2x 16GB kopen en plaatsen mocht het zo zijn.

Verder wel erg de vraag of het nut heeft hoor. Zelfs met mijn game PC kom ik maar zelden boven de 16GB uit. De meeste games draaien nog ruim binnen de 16GB. Ga je 20 internet tabs open hebben staan terwijl je een game op de achtergrond hebt draaien en dan nog aan het 3D rendenen bent, dan wil het wel. Bij normaal gebruik moet je aardig je best doen wil 16GB niet genoeg zijn.

Als ik bepaalde websites gebruik, zoals mapchart.net dan loopt mijn browser vast als hij alle landen moet laden of daarna dingen moet wijzigen. Ook in Spotify playlists met 2000 liedjes heb ik vaak freezes. Verder speel ik veel Football Manager wat om enorme hoeveelheden data gaat. Mogelijk zou het daar nut hebben. Moet bekennen dat ik aanneem dat dat een RAM-tekort is. Misschien is dat wel helemaal verkeerd gedacht.

Uiteindelijk zou ik graag een nieuwe laptop hebben, maar dat is voorlopig flink boven budget.

Op dit moment was ik dan ook vooral nieuwsgierig naar het hoe en waarom van de beperkte RAM-upgrades. Mogelijk biedt het echter een tussenstap richting een nieuw apparaat.

[ Voor 10% gewijzigd door Jorgen op 26-12-2023 22:00 ]

[PilatuS]

Jorgen schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 21:57:
[...]

Als ik bepaalde websites gebruik, zoals mapchart.net dan loopt mijn browser vast als hij alle landen moet laden of daarna dingen moet wijzigen. Ook in Spotify playlists met 2000 liedjes heb ik vaak freezes. Verder speel ik veel Football Manager wat om enorme hoeveelheden data gaat. Mogelijk zou het daar nut hebben. Uiteindelijk zou ik graag een nieuwe laptop hebben, maar dat is voorlopig flink boven budget.

Even kijken waar het door komt. Prima kans dat het de CPU is en niet het RAM geheugen. Misschien is het ook wel het RAM geheugen, maar beter even uitzoeken. Je kan taakbeheer openen en zien hoeveel RAM er wordt gebruikt. Zit je onder de 16GB is meer RAM nutteloos.

Bij mijn vorige 6700K CPU merkte ik wel dat flink door Reddit scrollen best slecht ging naar mate je verder omlaag ging. Het RAM geheugen zat echter nog lang niet vol. Reddit kan wel een paar GB gebruiken, maar het was de CPU die het niet leuk vond.

[raymondw]

Jorgen schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 21:01:
@PilatuS Nu zijn er zat pc moederborden die veel hogere aantal RAM ondersteunen. Worden laptopmoederborden dan kunstmatig kleiner gehouden?

Ik heb zelf deze laptop uitvoering: Acer Aspire VN7-792G-761S
Daar staat dat hij uitbreidbaar is tot 32 GB, maar Windows ondersteunt vanzelfsprekend meer. Op de FP zegt iemand dat zolang er sodimm inzit, je gewoon groter kan gaan. Dus stel dat ik 2 slots heb en ik vul ze allebei met 32 GB, kan dat dan?

Nog naast het feit of het meerwaarde heeft. Af en toe vertoont de laptop kuren, maar een nieuwe is nog veel duurder.

De CPU ondersteunt tot 64GB
https://ark.intel.com/con...cache-up-to-3-50-ghz.html

Echter kan de fabrikant gekozen hebben voor een moederbord met minder lagen, hierdoor kan er minder geheugen aangesproken worden als de videokaart actief is.
Dit heeft dan te maken met voltage of aarding.

Of meerdere dimm modules vraagt een korter signaal traject naar de CPU, is dit langer dan kunnen er minder chips per dimm module ondersteunt worden.

Of het signaal traject vereist een extra laag aarding om overspraak te voorkomen.

Zo zijn er genoeg ontwerp eisen waardoor het niet mogelijk is, ondanks dat de CPU 64GB aankan.
Je kan het proberen met moderne dimms, andere voltage en minder chips per dimm, maar het blijft altijd een gok.

[Jorgen]

raymondw schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 22:03:
[...]

De CPU ondersteunt tot 64GB
https://ark.intel.com/con...cache-up-to-3-50-ghz.html

Echter kan de fabrikant gekozen hebben voor een moederbord met minder lagen, hierdoor kan er minder geheugen aangesproken worden als de videokaart actief is.
Dit heeft dan te maken met voltage of aarding.

Of meerdere dimm modules vraagt een korter signaal traject naar de CPU, is dit langer dan kunnen er minder chips per dimm module ondersteunt worden.

Of het signaal traject vereist een extra laag aarding om overspraak te voorkomen.

Zo zijn er genoeg ontwerp eisen waardoor het niet mogelijk is, ondanks dat de CPU 64GB aankan.
Je kan het proberen met moderne dimms, andere voltage en minder chips per dimm, maar het blijft altijd een gok.

toon volledige bericht

Ik had gehoopt dat het net zo eenvoudig was als bij SD-kaartjes. Ondersteunt de standaard het, dan kan het. Maar ik begrijp natuurlijk ook dat er hier veel meer bij komt kijken.

[raymondw]

Jorgen schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 22:35:
[...]

Ik had gehoopt dat het net zo eenvoudig was als bij SD-kaartjes. Ondersteunt de standaard het, dan kan het. Maar ik begrijp natuurlijk ook dat er hier veel meer bij komt kijken.

Ik hobby thuis met eigen ontworpen en in China gemaakte PCB's en (micro) SD kaartjes.
Standaard is 1, daadwerkelijk functioneren is 2...

Mediamarkt aanbieding bak is wat ze na het vegen nog op de vloer vinden na productie.
Samsung EVO (oranje) is wat ze opvegen en als product kunnen inzetten voor een merk.
Samsung PRO (z/w) is wat ze produceren, dit is al vet goed spul!
Samsung PRO (paars)

Voor mijn eisen is PRO zwart/wit al vet, maar die paarse kaartjes zijn een genot voor de luie programmeur.

en tot zover de standaard met sd-kaartjes...
Dingen zijn niet wat ze lijken te zijn, gelukkig geeft de fabrikant regels mee waar je je aan *kan* houden.

[CH4OS]

PilatuS schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 21:09:
Het moederbord en CPU hebben dus ook bepaalde limieten. Bijvoorbeeld het aantal lanes van CPU naar RAM. Lopen er niet genoeg banen voor het RAM geheugen naar de CPU of ondersteunt de CPU het aantal banen niet, dan gaat het niet werken. Laptop CPU's hebben meestal ook meer limieten dan desktop CPU's.

Verder kan je natuurlijk even kijken of je het RAM geheugen ook echt gebruikt. 64GB is niet sneller of beter dan 16GB als je maar 11GB gebruikt.

Of een 7 jaar oude laptop RAM modules ondersteunt die er toen nog waren is sowieso de vraag. Een 32GB modules heeft gewoon meer nodig bij een laptop dan een 32GB of 64GB SD kaart.

Misschien handig om toe te voegen bij "de lanes" dat je hier de PCIe lanes bedoelt, dat is misschien niet voor iedereen even duidelijk.

---

Naast wat al geschreven is: de gebruikte standaard voor het geheugen is ook bepalend hoeveel er maximaal gebruikt kan worden. Een laptop is nu eenmaal veel meer gelimiteerd en een laptop moet nu eenmaal ook zuinig, compact en als het even kan, ook nog eens fluisterstil zijn. Om daar allemaal aan te voldoen, zijn er nu eenmaal meer beperkingen dan bij een desktop. Er is ook minder ruimte beschikbaar, omdat alles zo op elkaar gepropt zit.

[ Voor 20% gewijzigd door CH4OS op 26-12-2023 23:37 ]

[White Feather]

Ik lees een hoop onzin:

raymondw schreef op dinsdag 26 december 2023 @ 22:03:
[...]

De CPU ondersteunt tot 64GB
https://ark.intel.com/con...cache-up-to-3-50-ghz.html

De cpu kan 64 GB aan, mits daar de maximale 4 Dimm-sloten die de cpu ondersteunt, voor gebruikt worden. Dat betekent dus dat er maximaal 16 GB dimmen door Intel officieel ondersteund worden.

Aangezien de meeste laptops maar 2 Dimm-sloten hebben, komen die dus maar tot 32 GB.

Echter kan de fabrikant gekozen hebben voor een moederbord met minder lagen, hierdoor kan er minder geheugen aangesproken worden als de videokaart actief is.
Dit heeft dan te maken met voltage of aarding.

Dat heeft werkelijk niets met aarding of zo te maken. Uiteraard is een moederbord-ontwerp met 4 Dimm-sloten complexer en zal dat dus sneller meer lagen nodig hebben dan een ontwerp met 2 Dimm-sloten. En uiteraard moet ieder ontwerp op het gebied van voltages, aarding, signaalsterkte en crosstalk voldoen aan de standaarden.

Of meerdere dimm modules vraagt een korter signaal traject naar de CPU, is dit langer dan kunnen er minder chips per dimm module ondersteunt worden.

Het maximum aantal chips op een consumenten cpu is gewoon 16 stuks, 18 als je eventueel ECC geheugen hebt.

Het enige waar de afstand invloed op heeft is de snelheid waarop de dimmen aangesproken kunnen worden. En ja, bij 4 Dimm-sloten is het dus lastiger om de allerhoogste frequenties te halen.

Meestal is voor die tijd echter de geheugencontroller allang de bottleneck.

En dit alles speelt nauwelijks bij laptops omdat die op relatief lage geheugensnelheden draaien.

Of het signaal traject vereist een extra laag aarding om overspraak te voorkomen.

Zo zijn er genoeg ontwerp eisen waardoor het niet mogelijk is, ondanks dat de CPU 64GB aankan.

Dat is gewoon een onderdeel van je ontwerp. Als je dat niet goed voor elkaar hebt, werkt ook 1 Dimm per geheugenkanaal niet.

Je kan het proberen met moderne dimms, andere voltage en minder chips per dimm, maar het blijft altijd een gok.

Moderne Dimms kunnen een grotere dichtheid hebben dan dat de cpu-fabrikant heeft getest tijdens het valideren van de CPU’s. Zo zijn 8 GB DDR3-dimmen pas beschikbaar gekomen nadat socket 1366 er was. Officieel ondersteunt dat platform maar 24 GB (4 GB per Dimm maal 2 dimmen per geheugenkanaal maal 3 geheugenkanalen). In praktijk werken 8 GB dimmen bijna altijd.

Hetzelfde geldt nog sterker voor de fabrikanten van de systemen zelf. Ook al ondersteunt de cpu 64 GB en heeft het moederbord 4 Dimm-sloten, als ze het systeem zelf niet getest hebben met 64 GB, dan melden ze dus vaak de lagere 32 GB.

Je ziet tegenwoordig vaak laptops waarbij nog lagere getallen vermeld staan, simpelweg omdat de fabrikant als maximum opgeeft wat hij zelf levert. Dus dan koop je een laptop met een cpu die 128 GB aankan, maar door de 2 Dimmsloten maar 64. De fabrikant levert het model met maximaal 16 GB en noemt dat dan vervolgens als maximum.

Een hoger voltage is vooral nuttig voor snelle Dimms , niet om grotere Dimms te kunnen aanspreken.

Minder chips per dimm gaat helemaal niet werken, want dan ga je dus helemaal buiten de specs qua grootte van de afzonderlijke geheugenchips.

Als het maximum 16 GB per Dimm zou zijn, met 16 chips per Dimm, dan zou je om 32 GB te bereiken dus 32 chips moeten hebben of 16 chips die 2x zo groot zijn.

De 32 chips werken niet, die werken alleen maar in servers, waar gebruik gemaakt wordt van registered Dimms.

De 16 chips die 2x zo groot moeten zijn, zouden kunnen werken (of als de geheugencontroller ze niet herkent niet of slechts maar voor de helft).

Om dan naar 8 chips te gaan betekent dat de geheugenchips zelf nog eens 2x zo groot moeten zijn en dat zou betekenen dat een geheugencontroller werkt met chips die qua ontwerp totaal nog niet in scope waren. Die kans is dus bijzonder klein.