Vragen/discussie over pc hardware bottleneck

[Mortov Molotov]

Dag iedereen,

na heel wat eigen opzoekwerk, blijf ik toch wat op mijn honger zitten, als het gaat over het concept van bottleneck bij pc hardware. Mijn voornaamste vraag is: hoe kan je dat voorafgaand aan de aankoop van onderdelen, inschatten?

(moderator: ik heb dit forum gedeelte gekozen, maar gezien het om een bredere discussie gaat in de aankoop van hardware, zonder echt een concrete vraag op korte termijn, ben ik wel niet zeker of dit de juiste afdeling is)

Voor alle duidelijkheid denk ik perfect te begrijpen wat bottleneck is, cfr. bv. GPU die in combinatie met zwakke CPU niet tot het uiterste kan gaan in bepaalde games/software. Ik begrijp ook dat dit per game, en zelfs per instelling binnen die game, of afhankelijk van je schermresolutie, kan verschillen.

Ik begrijp ook dat je bij een GPU bottleneck het best de GPU kan vervangen door een krachtiger exemplaar, en bij een CPU bottleneck doorgaans het best de instellingen verlaagt - simpelweg omdat jouw moederbord niet compatibel is met eender welke nieuwe CPU (waarmee je de huidige zou vervangen). Dat is evident een probleem wat zich véél minder vaak voordoet met een nieuwe GPU.

Ik begrijp overigens ook hoe je bottleneck kan opsporen via zoiets als MSI afterburner.


Wat ik echter niet begrijp (en ik breek écht mijn hoofd hierover), is hoe je kan voorkomen hoe je een bottleneck vermijdt bij aankoop van nieuwe hardware. Hoe kan je je ervan verzekeren dat je, vóór je je nieuwe pc ineen hebt gestoken, geen al te grote bottleneck zal installeren?

Ik heb me bij de aankoop van mijn nieuwste GPU (uitvoering: ASRock Radeon RX 6800 XT Phantom Gaming D 16G OC) gebaseerd op deze website, maar in het volle besef dat ik die cijfers met een serieuze zak zout dien te nemen. Concreet geloofde ik niet dat mijn CPU (zie systeem infra) krachtig genoeg was voor een upgrade naar RX 7900 XT (overigens te duur). Maar hoe moet ik dit aanpakken in de toekomst?

Het probleem stelt zich op korte termijn helemaal niet, maar ik wil me tijdig inwerken in deze materie. Al was het maar om keurig advies te geven aan vrienden.


Achtergrondinfo bij dit onderwerp: mijn PC: aangekocht sept 2019 (inclusief de nieuwste GPU, vorige was dus de RX 5700 XT):

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 3900X Boxed	€ 268,52	€ 268,52
1	Moederborden	Asus TUF Gaming X570-PLUS	€ 0,-	€ 0,-
1	Videokaarten	ASRock Radeon RX 6800 XT Phantom Gaming D 16G OC	€ 829,30	€ 829,30
1	Interne harde schijven	WD Black (2017), 2TB (64MB cache)	€ 120,-	€ 120,-
1	Interne harde schijven	WD Blue 3,5" (CMR, 64MB cache, 7200rpm), 1TB	€ 35,82	€ 35,82
1	Behuizingen	Cooler Master MasterCase 5 (Closed)	€ 0,-	€ 0,-
1	Monitors	HP Pavilion 23xi Zilver	€ 0,-	€ 0,-
1	Monitors	LG UltraGear 27GL850 Zwart	€ 0,-	€ 0,-
1	Processorkoeling	be quiet! Dark Rock Pro 4	€ 84,62	€ 84,62
1	Ventilators	Cooler Master MasterFan Pro 140 Air Flow	€ 0,-	€ 0,-
1	Ventilators	Cooler Master MasterFan Pro140 Air Flow RGB	€ 0,-	€ 0,-
1	Ventilators	Cooler Master MasterFan Pro 140 Air Pressure	€ 0,-	€ 0,-
1	Toetsenborden	Logitech Illuminated Keyboard K740 (BE)	€ 0,-	€ 0,-
1	Muizen	Logitech G502 Hero Zwart	€ 40,89	€ 40,89
1	Geheugen intern	Corsair Vengeance LPX 16GB DDR4-3200 CL14	€ 0,-	€ 0,-
1	Gaming headsets	Steelseries Arctis Pro Wireless Zwart	€ 297,28	€ 297,28
1	Optische drives	ASUS ZenDrive U7M Zwart Zwart	€ 35,01	€ 35,01
1	Voedingen	Seasonic Focus Plus 750 Gold	€ 0,-	€ 0,-
1	Solid state drives	Samsung 850 EVO 250GB	€ 69,99	€ 69,99
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 1.781,43

Alvast dank voor jullie inzichten.

[dengregg]

Ik wil toch al 1 ding duidelijk maken: elk systeem heeft zijn bottleneck, en dat kan per toepassing nog verschillen.

Bij een upgrade wil je natuurlijk dat je niet onnodig geld uitgeeft aan snelle hardware terwijl je er met je systeem geen voordeel uit zou halen. Beste manier om dat te doen is steeds je traagste onderdeel te upgraden. Bij jou systeem zou ik bijvoorbeeld nu stilaan gaan denken aan het upgraden van de cpu/mb/geheugen naar een 7600x3d-set, of al je harde schijven vervangen door ssd's

[Thomg]

Ben het eens met @dengregg, "slechts" 1 250GB SSD betekent dat er naast windows niet veel meer bij kan. Aardige kans dat je dus ook veel draait van je HDD en dat nekt de "experience" vrij hard.

HDD's eruit voor een lekkere grote SSD is imo prio #1.

In de praktijk zal ook blijken dat de 3900X een limiterende factor is voor games afhankelijk van wat je speelt en wat de gewenste eisen (van jou) zijn.
Als je een hoge refreshrate verwacht is een 3900X vrij "mid".
Zelf stond ik destijds ook voor de keuze, 3900X upgraden naar een 5800X3D of meteen door naar AM5? Uiteindelijk heb ik het laatste gedaan omdat ik het inboeten op multi-core perf niet een acceptabel compromis vond.
5700XT naar 6800XT vond ik zelf ook te mager (ben meteen doorgegaan naar de XTX).

Als je dus ook iets geeft om multi-core perf zou ik je hele pc op V&A gooien.

Maar, nogmaals, dit hangt af van je budget en wat je probeert te bereiken. Maar ik zou deze pc afschrijven.

[Mortov Molotov]

Dank voor de info. Case by case dus.

Momenteel speel ik met de huidige pc RDR2 op 1440p aan 60fps op ultra settings (maar meer succes op Vulkan dan op Directx12, blijkbaar).

Da's voor mij de gouden standaard, dus ik kan nog ff door.

Maar dat van die SSD is wel waar. Er staat er eentje klaar voor mijn verjaardag in januari 2024.

Ik ben een geduldig man.


Maar goed, even terug on topic: stel, we schrijven terug januari 2023. Ik heb een budget, maar enkel voor een nieuwe grafische kaart. Was ik voor de 7900xt gegaan, ipv die 6800xt, op welke wijze kan ik, cijfermatig, inschatten dat mijn cpu dat niet zou trekken?

[JukeboxBill]

Misschien heb je hier iets aan:
https://www.userbenchmark.com/PCBuilder
Je kan daarmee een virtuele PC samenstellen. Weet niet of de onderdelen bibliotheek erg groot is.

[Thomg]

Mortov Molotov schreef op maandag 28 augustus 2023 @ 11:49:
Maar goed, even terug on topic: stel, we schrijven terug januari 2023. Ik heb een budget, maar enkel voor een nieuwe grafische kaart. Was ik voor de 7900xt gegaan, ipv die 6800xt, op welke wijze kan ik, cijfermatig, inschatten dat mijn cpu dat niet zou trekken?

Kijk wat voor FPS je maximaal scoort met de 3900X.
review: AMD Ryzen 7 5800X3D - 3D V-Cache eindelijk op de testbank
135-140 fps dus
Als je meer fps dan dit wilt zul je de CPU moeten upgraden.

review: Radeon RX 7900 XT en XTX - AMD's RTX 4080-concurrent gaat de strijd aan
XT scoort ergens tussen de 180 (1080p medium, cpu bottleneck) en 133,8 fps (1440p ultra, gpu bottleneck).
In RDR2 zal de CPU dus vrijwel altijd de limiterende factor gaan zijn.

Nu zou je denken, nou, dat valt best wel mee, en op het eerste opzicht heb je gelijk. Realiseer je echter wel dat bij een CPU limiterende factor dit vaak resulteert in nasty stutters en slechte frame pacing.
Om nog te zwijgen of % CPU usage achtergrond processen ed. GPU's lijden niet echt van een "normale" Windows setup, maar CPU's wel. In testing is Windows altijd clean, die van jou zeer waarschijnlijk niet.

JukeboxBill schreef op maandag 28 augustus 2023 @ 12:00:
Misschien heb je hier iets aan:
https://www.userbenchmark.com/PCBuilder
Je kan daarmee een virtuele PC samenstellen. Weet niet of de onderdelen bibliotheek erg groot is.

Userbenchmark is helaas vrij notoir voor het bashen van AMD en het niet "correct" inschatten van X3D chips.

@Mortov Molotov https://pc-builds.com/bottleneck-calculator/ houd ook geen rekening met de waarde van X3D.
Krijg je dus dit soort ongein
https://pc-builds.com/bot.../general-tasks/1920x1080/
https://pc-builds.com/bot.../general-tasks/1920x1080/
https://pc-builds.com/bot.../general-tasks/1920x1080/
In gaming zijn de 7800X3D en 13900KS vergelijkbaar, maar pc-builds "denkt" dat de 13600K beter is in gaming dan de 7800X3D en dat is heel erg fout.
Tevens zal de CPU altijd een heftige bottleneck zijn op 1080p. Ook met een 13900KS.

Mini litmus check zijn dus die 3 eenvoudige sanity checks.

1. Meld de site dat de CPU altijd een heftige bottleneck is met een 4090 of full HD?
2. Zijn de X3D chips aanzienlijk sneller dan de non X3D counterparts?
3. Gaan AMD en Intel chips relatief gelijk op?

Antwoord op al die 3 vragen moet een harde JA zijn.

[ Voor 67% gewijzigd door Thomg op 28-08-2023 12:32 ]

[Mortov Molotov]

@Thomg als ik het goed begrijp, for future reference, moet ik kijken naar de FPS voor games X, Y en Z...:
- voor zowel een gewenste CPU
- als een gewenste GPU
- beiden op een gewenste resolutie
- met specifieke aandacht voor minimale frametimes voor die gewenste CPU?

Om een evt. bottleneck in te schatten?

Maw. om bijvoorbeeld - in retrospect - in te schatten of ik in jan 2023 voor een 6800 XT, dan wel een 7900 XT(X) had moeten kiezen, gegeven mijn Ryzen 3900x?

Moet ik het op die manier doen in de toekomst?

[Thomg]

Niet. Glazen bol enzo.
Alleen geen 8GB GPU's meer kopen anno 2023 die meer dan 300 euro kosten.

Wat je moet weten is
- Hoeveel fps doet de CPU maximaal in dit spel en is dit genoeg?
- Welke settings (inclusief resolutie) moet ik gebruiken voor het spel om vervolgens deze gewenste fps te halen?

Bij CPU is de fps vaak een hard limit. Wat het haalt is wat het haalt. Instellingen be damned.
GPU zijn veel flexibeler. Je kan resolutie aanpassen, instellingen aanpassen, upscaling, frame gen, bla bla bla.
Daarom is (imo) een iets zwakker GPU wenselijker dan een iets zwakker CPU.

Nu zijn er wel een paar vuistregels. Op 4k maakt de CPU niet uit en op 1080p (meestal) de GPU (met mate) niet uit. Pas bij 1440p moet je een balans vinden. Daar worden de meeste GPU"s ook op de markt gezet.

In retrospect is, exclusief kijkende naar RDR2, de 6800XT een verstandige aanschaf met jouw 3900X.

De 6800XT doet immers 181 tot 105 fps.

[meljor]

De minimum fps en 1% lows zijn ook belangrijk en bepalen mede hoe "vloeiend " een game draait.

Ik doe erg veel race sims waarvan Assetto Corsa Competitione een hele belangrijke is.

Op een Ryzen 3600 met 6800xt best goed speelbaar maar de overstap naar een 5800x was zeer duidelijk merkbaar. Daarna een 6900xt en een 5800x3d en het was bizar hoe veel soepeler het toch nog weer aanvoelde.

ACC is 1 van de games die heel erg veel baat heeft bij het extra cache van de cpu maar er zijn dus voorbeelden waarbij het grote verschillen kan maken. Een 5800x was niet bepaald een trage cpu.

De 6900xt is verhuisd naar een 12400f systeem, en RDR2 draaide fantastisch op 4K ultra 60fps.
Omdat het kon deze geupgrade naar de 13600kf maar voor 4K is het niet echt nodig.

[bwerg]

Mortov Molotov schreef op maandag 28 augustus 2023 @ 12:50:
@Thomg als ik het goed begrijp, for future reference, moet ik kijken naar de FPS voor games X, Y en Z...:
- voor zowel een gewenste CPU
- als een gewenste GPU
- beiden op een gewenste resolutie
- met specifieke aandacht voor minimale frametimes voor die gewenste CPU?

Om een evt. bottleneck in te schatten?

Ja, dat werkt.

Als de CPU 80FPS haalt, en de GPU op diezelfde instellingen ook, dan is de PC in balans.

Nou kan het in de ene game natuurlijk 60-80 zijn 80-60. En omdat een GPU makkelijker te upgraden is is een iets sterkere CPU ook niet altijd verkeerd, ook omdat goede CPU's relatief goedkoper zijn - een i9 of Ryzen 7950X is voor gamen gewoon zinloos, een RTX7900XT of RTX4090 niet.

[ Voor 5% gewijzigd door bwerg op 29-08-2023 20:08 ]