Kan ik hier een rollaag metselen?

[john7119]

Hoi iedereen,

ik ben zelf wat gevelherstelwerkzaamheden aan het uitvoeren in de vorm van metselen en voegen. Dit gaat mij tot nu toe goed af. Zo heb ik enkele opengekapte gaten in de muur "getand" (kapotte stenen verwijderd) en nieuwe stenen ingemetseld (ingeboet). Voegen gaat ook goed. Je ziet nauwelijks dat er nieuwe stenen in de oude muur uit 1926 zijn ingemetseld.

Nu ik hier enige ervvaring mee heb opgedaan wil ik boven een deurpost (van massief eigenhout) van een buitendeur een rollaag aanbrengen. Het zit namelijk zo dat boven deze deurpost enkele niet originele stenen provisorisch, lelijk, zijn ingemetseld door de vorige bewoner. In feite zat er geen latei of rollaag boven de deur, de muur liep boven de muur gewoon "door", zoals de rest van het kruisverband. Deze niet-originele, slordig later ingemetselde stenen heb ik inmiddels verwijderd. Nu zit er een gat van 3 rijen hoog boven de deur die ik weer wil opvullen. Het gaat om een steens-muur met kruisverband.

Het liefst zou ik een rollaag metselen op dezelfde manier als je in dit weblog op de foto's ziet: (dit is niet mijn weblog maar ik vond deze toevallig en dit lijkt veel op mijn situatie)







Nu heb ik enige twijfel of ik dit zo kan doen, omdat het gat van de deurpost ongeveer 90 cm zal zijn. Ik lees op diverse plekken dat bij overspanning van > 800mm je het metselwerk moet wapenen of een latei kunt gebruiken, of stalen hoekprofielen waar je in metselt:

"Bij kleinere openingen tot ca 800 mm kan een rollaag volstaan omdat de krachtsafdracht
gering is. De rollaag dient vooral als sierelement."

bron: https://www.joostdevree.n...etrouwbaarbaksteen_nl.pdf

Ook lees ik dat zo'n rollaag vooral esthetisch is, maar nauwelijks krachten van de bovenliggende stenen kan dragen:

"Van oudsher worden vaak rollagen, strekken en boogconstructies toegepast boven muuropeningen en
kozijnen. Naast een constructieve functie, worden deze constructies ook als sierelement in het metselwerk
opgenomen. Rollagen kunnen op zich nauwelijks krachten opnemen, zij worden toegepast als muur
beëindiging of sierrand in het gevel metselwerk."

bron:https://www.knb-keramiek.nl/media/266007/draagconstructies-boven-gevelopeningen.pdf

Vandaar mijn vraag: kan ik een rollaag zoals uit bovenstaande foto's, zonder toevoeging van wapening metselen, of is dit af te raden i.v.m. belasting / trek / druk krachten en scheurvormingsgevaar? Wat ook goed is om te weten is dat boven de deurpost een vloerbalk in deze muur ligt. (die heb ik prefentief gestut alvorens ik de oude stenen er uit haalde) Juist deze vloerbalk enkele steenlagen boven de deurpost doet mij twijfelen of zo'n rollaag wel sterk genoeg is. Helaas ontbreekt het aanzicht van de achterpui op de originele bouwtekening uit 1926. Wel hebben alle overige ramen en deuren betonnen lateien waardoor ik vermoed dat er oorspronkelijk een betonnen latei boven deze deuropening heeft gezeten. (maar dat weet ik niet zeker).

[ Voor 17% gewijzigd door john7119 op 15-08-2023 14:46 ]

[pentaw1nz]

Een latei is wel overkill, maar je kunt het metselwerk wel wapenen.

[john7119]

@pentaw1nz Dank voor je reactie! Een betonnen latei zou mij het meest geruste gevoel geven, maar ik zie op tegen het gewicht dat ik dan omhoog moet brengen...

Dat wapenen lijkt mij dan een goed alternatief, omdat ik dan gewoon kan metselen zonder een zware betonnen latei te moeten plaatsen op hoogte. Ik lees dat dat wapenen in de lintvoeg gedaan wordt en ik begrijp dat daarmee je dus geen rollaag boven de deur kunt maken, maar dat je metselverband van de steensmuur gewoon doorloopt boven de deur? (evt. zou ik misschien een sierlatei kunnen maken door de stenen iets terug te leggen in de muur of in te frezen en dit te stuccen - maar dit lijkt mij veel werk)

[ Voor 53% gewijzigd door john7119 op 15-08-2023 15:10 ]

[elleP]

Mijn aannemer heeft de rollagen boven mijn kozijnen opnieuw gemetseld met een
metselwerkwapening, het lijkt me goed te doen om deze in een bakstenen rollaag te metselen (als je kan metselen )

[Terrz]

elleP schreef op dinsdag 15 augustus 2023 @ 15:10:
Mijn aannemer heeft de rollagen boven mijn kozijnen opnieuw gemetseld met een
metselwerkwapening, het lijkt me goed te doen om deze in een bakstenen rollaag te metselen (als je kan metselen )

Ik zou dit inderdaad doen, je ziet er niks van en geeft toch extra sterkte.

[Gdzr]

Als je echt perse een gerust gevoel wil, waarom dan niet een https://www.sleiderink.nl/stalen-lateien?

[pentaw1nz]

Bij mijn garage is een rollaag gemetseld met gaatjesstenen. Door de gaten is wapening gestoken.

Weet niet of dit nu nog gangbaar is 50 jaar geleden.
De wapening zoals hierboven genoemd lijkt mij perfect. In de voeg.

[ Voor 18% gewijzigd door pentaw1nz op 15-08-2023 15:26 ]

[twain4me]

john7119 schreef op dinsdag 15 augustus 2023 @ 15:06:
@pentaw1nz Dank voor je reactie! Een betonnen latei zou mij het meest geruste gevoel geven, maar ik zie op tegen het gewicht dat ik dan omhoog moet brengen...

Dat wapenen lijkt mij dan een goed alternatief, omdat ik dan gewoon kan metselen zonder een zware betonnen latei te moeten plaatsen op hoogte. Ik lees dat dat wapenen in de lintvoeg gedaan wordt en ik begrijp dat daarmee je dus geen rollaag boven de deur kunt maken, maar dat je metselverband van de steensmuur gewoon doorloopt boven de deur? (evt. zou ik misschien een sierlatei kunnen maken door de stenen iets terug te leggen in de muur of in te frezen en dit te stuccen - maar dit lijkt mij veel werk)

wat je zoekt zijn lateihaken samen met wat wapening in de lintvoeg gaat het helemaal goed komen.



helpt het veder als ik vertel dat bij 99% van de oudbouw de latei boven de (sier) rollaag zit. en eigenlijk alleen maar hangt aan de stenen die er boven zitten of een klein beetje leunen op het kozijn. cement kan geen extreme trekkrachten opnemen , maar wel iets

[ Voor 4% gewijzigd door twain4me op 15-08-2023 15:36 ]

[john7119]

Hoi allemaal,

dank voor alle reacties en goede tips en adviezen!

Op dit moment neig ik toch naar de murfor metselwerkwapening die ik in de lintvoegen, dus horizontaal, plaats en waarbij ik het metselverband van de rest van de muur aanhoud, dus geen rollaag. De rollaag is mooier om te zien, maar dan heb ik wel die lateihaken nodig. Dat is ook nog geen probleem, maar dan heb ik met 3 verticaal verwijderde rijen stenen boven de deur maar 1 lintvoeg boven de rollaag om de horizontale wapening in aan te brengen, waar de lateihaken aan hangen, terwijl als ik geen rollaag doe en 3 nieuwe lagen metsel, ik al deze lagen van een metselwapening kan voorzien. Ik neem aan dat 3 horizontale lagen wapening sterker is dan 1 laag met zo'n rollaag. Hopelijk verwoord ik het zo duidelijk.

Zo'n stalen T of L profiel die je als latei gebruikt klinkt mij het veiligst / stevigst in de oren, maar volgens mij zit je dan met uitzetting / krimp van het staal dat anders is dan van de rest van de muur (bakstenen) en dan moet je daar met dilatatie (voegen) rekening mee houden. Klinkt mij voor een beginner als mij wat complexer.

Ik zal proberen vanavond wat foto's van de muur te maken ter verduidelijking.

[elleP]

@twain4me: ik denk dat je bijzonder optimistisch bent als je denkt dat 99% van de oudbouw een latei heeft

[MLLL]

Vroeger hadden ze geen lateien en pasten ze daarom rollagen toe.
Met deze kleine overspanning zou een een rollaag al afdoende zijn,zonder wapening oid.

[john7119]

Hierbij twee foto's van het gat boven de deur. Het gat bestaat eigenlijk uit 2 gaten: het gat in de rechterhoek zat er grotendeels al, dit was door de vorige bewoner uitgekapt en hier zaten dan balken in van een aanbouw met platdak die er in de jaren 60 in gezet zijn als bijgebouw. Wij hebben die aanbouw ivm zeer slechte staat laten slopen waardoor er uitgekapte gaten in de buitenmuur overbleven. Die heb ik op hele stenen uitgekapt en op dit gat na allemaal gevuld met hele stenen. Dat is heel netjes geworden. Dit laatste gat i.c.m. het gisteren uitgekapte gat boven de deur moet nu nog gevuld:


(oranje doek is i.v.m. afscherming tegen regen, direct achter dit doek zit een eikenhouten deurpost waar nog een deur in komt)





Kan ik concluderen dat een rollaag vooral een esthetische waarde heeft en niet of nauwelijks een dragende technische functie? Op de website van Joostdevree lees ik dat een rollaag wel iets sterker is dan een gewoon metselverband, maar persoonlijk twijfel ik daar aan. Op andere websites lees ik dat een rollaag geen dragend vermogen heeft, dat klinkt mij logischer in de oren.

Kan ik dan ook concluderen dat een betonnen of stalen latei wel dragend vermogen heeft en dus veel sterker is, maar in deze situatie vermoedelijk over-dimensionering is? Let wel: er rust wel een vloerbalk op de eerste, binnenste helft, van de muur (zie foto waar je rechts bovenin de kopse kant van deze balk in oranje loodmenie ziet)

Het gemakkelijkst zou denk ik zijn om gewoon het originele metselverband (kruisverband) aan te houden en dan de eerste 3 voegen vanaf bovenkant deurpost omhoog van wapening te voorzien. Ik begrijp uit jullie reacties dat dat afdoende sterk moet zijn?

(voorheen zat er dus ook een lelijk met niet orginele steen kruis metselverband in, en dat ging ook goed, maar zag er niet uit want slordig uitgevoerd)

[AtomicShockwave]

Een rollaag is zeker sterker dan gewoon doorlopend verband. Vooral als het hele stenen zijn. De rollaag is vooral sterk omdat de stenen links en rechts zijn ingesloten door de muur. Hierdoor kan de rollaag bijna niet buigen en wordt de boel op spanning gehouden. Als de steen horizontaal ligt heeft hij veel minder hoogte en zou hij theoretisch kunnen uitbreken.

Nou krijg je dat echt wel sterk genoeg als je wapent in de lintvoeg, maar ik zou het niet doen. Doorlopend metselwerk boven een deur zonder rollaag ziet er voor mij gewoon raar uit. "Alsof er een fout gemaakt is".

Maargoed dat is gewoon mijn mening

[ Voor 4% gewijzigd door AtomicShockwave op 15-08-2023 22:09 ]

[john7119]

@AtomicShockwave dank voor je uitgebreide reactie! Ik lees dus wat verschillende meningen over of die rollaag nou wel / niet steviger is dan gewoon doorlopend verband. Ik vind jouw verhaal over het doorbuigen aannemelijk klinken - maar ik ben geen deskundige en misschien heb ik het fout.

Ik heb nog even hier gekeken:

https://www.knb-keramiek....-boven-gevelopeningen.pdf

en hier lees ik het volgende over rollagen:

"Bij kleine openingen tot ca 800 mm kan een rollaag volstaan omdat de krachtenafdracht gering is."
"De rollaag dient vooral als sierelement."

Maar iets verderop lees ik:

"Wanneer met rollagen of strekken grotere overspanningen moeten worden gerealiseerd, dan kan dit met
behulp van metselwerkwapening. Door gebruik te maken van de zogenaamde lateihaken, kunnen
rollagen tot wel 1½ steen hoog worden opgehangen aan de wapening."

Ik vind zo'n rollaag wel mooier. En het sluit qua uiterlijk ook beter aan op de reeds aanwezige 3 gietijzeren ramen met (half) rond gemetselde boogjes.

Hierbij een tekening die ik van wikipedia afhaalde en waar ik met groene lijnen (hopelijk zijn deze goed zichtbaar) de wapening heb ingetekend: (de tekening toont een halfsteensmuur, in mijn geval moet dit een enkelsteensmuur zijn in kruisverband)



De voorgestelde wapening betreft 1 horizontale wapening in de lintvoeg direct boven de rollaag, hier haken dan verticaal, naar beneden wijzend, de lateihaken in, voor elke verticale steen uit de rollaag 1 lateihaak.

Lijkt dit voorstel goed? Volstaat 1 horizontale lintvoeg met wapening, of moeten dit meer lagen (lintvoegen) boven / onder elkaar zijn, voorzien van wapening? Hoe ver laat je de horizontale wapening doorlopen - ik heb het een halve strek de muur in laten lopen, t.o.v. de onderliggende deurpost opening.

Een heleboel vragen van iemand die er nog niet veel van weet, maar hopelijk genoeg leert om straks een goede uitvoering te maken....

[john7119]

Hoi, ik ben denk ik weer iets wijzer geworden, vooral door dit artikel van Murfor over toepassing meselwapening bij muuropeningen: (pagina 5)

http://www.werklust-leens...werk/Mufor%20brochure.pdf

Hier staat ook het benodigde aantal voegen dat gewapend moet worden in een tabel. Wat mij alleen onduidelijk is, is wat met "hoogte van de latei in m" wordt bedoeld: die begint in de tabel bij 0,40m en gaat tot 1,6m, maar wat is precies de latei hoogte? Stel in mijn geval is de overspanning ongeveer 1 meter, dan is bij de kleinste lateihoogte van 0,40m het aantal benodigde gewapende voegen gelijk aan 1. Maar wat betekent die 0,40 m lateihoogte dan in dit geval?

Hierbij nog twee afbeeldingen van hoe ik mij voorstel hoe je de wapening in mijn geval kunt toepassen:

(blauw geeft de voorgestelde wapening aan)

[ Voor 32% gewijzigd door john7119 op 16-08-2023 11:54 ]

[AtomicShockwave]

Ik moet van de constructeur bij mijn verbouwing 3 lintvoegen voorzien van murfor (dit is bij een overspanning van +- 150cm).

Ik vermoed dat bij jou 2 lintvoegen voldoende gaat zijn, als ik het murfor document volg.

Die verticale lateihaken heeft murfor ook, even kijken hoe dat compatible is met de lintvoegwapening. Die laatste is namelijk echt het belangrijkst. lateihaken wordt vaak niet gedaan.

[ Voor 11% gewijzigd door AtomicShockwave op 16-08-2023 16:40 ]

[john7119]

@AtomicShockwave Dank voor je reactie! Ik zit nu te denken om wel een rollaag te metselen, maar dan niet met de strek verticaal, wat mij 3 rijhoogtes kost, precies de hoogte die ik uitgekapt heb, want dat is lastig omdat ik dan nog zeker 2 rijen erboven moet uitkappen om van bovenaf de murfor ijzers er op te leggen. Ik kan ook de kop van de steen omhoog laten wijzen zodat je een rollaag van zo'n 10 cm hoog krijgt, dat zie je ook vrij vaak toegepast worden. Dan hoef ik ook niet in een speciaal verband te metselen want dan leg ik alle stenen gewoon naast elkaar met de kopse zijde omhoog gericht. Dan houd ik ook nog zeker 1 open rij over zodat ik daar een murfor wapening op kan leggen. Rest nog even de vraag of ik dan 1 rij meer wil weg kappen en opnieuw metselen zodat ik 2 rijen van murfor wapenings ijzers kan voorzien.

Ik ga de boel thuis eerst maar even uitmeten, ook met oog op hoogte van deurpost t.o.v. metselwerk, om te zien of alles goed uit kan lijnen...

Hierbij een snelle, niet perfecte, tekening van hoe het er dan ongeveer uit zou kunnen zien, met wapening:

[ Voor 18% gewijzigd door john7119 op 17-08-2023 14:50 ]

[john7119]

Hoi allemaal,

ik zit nu alleen nog met het vraagstuk hoeveel van die wapeningsijzers te gebruiken: volstaat 1? Als ik het document over murfor lees, interpreteer ik het zo dat 1 wapening genoeg moet zijn. Zie screenshot:



Wat ik niet begrijp, is wat precies onder de latei hoogte wordt verstaan. Hebben jullie daar nog een idee over? En lees ik inderdaad goed dat het maar 1 lintvoeg met wapening hoeft te zijn in mijn geval van overspanning van 1 meter?

[john7119]

hoi,

inmiddels heb ik met succes het voorste blad (geen idee of dit de juiste terminologie is) van mijn enkelsteensmuur gemetseld en dat ziet er denk ik goed en netjes uit. Ik kan vanavond even wat foto's plaatsen hiervan.

Het enige vraagstuk waar ik nu opeens aan denk is hoe ik nu verder ga en of de huidige uitvoering ok is?

Ik heb nu 1 rollaag aan de voorzijde gemetseld waarbij de stenen, die oorspronkelijk 20 cm lang waren (strek), ingekort zijn tot 12 cm. Dat is precies de hoogte van 2 horizonale rijen stenen. Ik heb de rollaag bewust niet 20 cm verticale hoogte gemaakt, omdat ik anders nog 1 rij stenen uit de steensmuur moest verwijderen en dan zou het gat wel erg groot worden. Ik had wat angst om uberhaupt zo'n groot gat zonder ondersteuning in de muur te slaan boven de deur - maar volgens mij kon dit niet anders.f

Het compromis was dus een rollaag van 12 cm hoog (2 horizonale rijen) stenen. Die heb ik met succces ingemetseld, inclusief meselwapening. 1 laag wapening in de lintvoeg direct boven de rollaag, en om de 3 verticale stenen in de rollaag lateihaken die in de daarbovenliggende wapening haken.

Nu moet ik de binnenkant van de steenmuur nog metselen, want de muur is ongeveer 22 cm dik en ik heb alleen de voorste helft / laag gedaan. De ingemetselde rollaag is slechts 1 laag aan de buitenzijde van de muur. Nu is mijn vraag in welk verband ik dit het beste ga metselen? Want Ik heb de rollaag dus niet in kruisverband gemetseld, wat mij steviger lijkt. Stel ik metsel dezlfde rollaag ook aan de binnenkant, (ook weer met dezelfde wapening op de lintvoeg er boven en met lateihaken) dan heb je steeds 2 verticale stenenen die tegen elkaar liggen in de diepte van de muur die alleen met specie hechten, de stenen liggen dus niet om en om op / naast elkaar zoals in een kruisverband. Ik hoop dat ik het zo goed uitleg... Is dat nog bezwaarlijk? Een andere optie is om bijv. de binnenkant in halfsteensverband te metselen. Ik ben benieuwd naar jullie mening

[john7119]

Hoi, ik ben er wat betreft rollaag binnenkant muur uit: die kan gewoon hetzelfde. Nu zit ik alleen nog met de volgende vraag: ik heb afgelopen zaterdagmiddag bij 20 - 25 graden gemetseld. Ik heb toen de stenen vooraf even onder water gedompeld om ze nat en goed schoon te maken - het zijn namelijk afgebikte, hergebruikte stenen die heel mooi in de oude muur passen. Nadien heb ik tot dinsdagochtend overdag ieder uur het metselwerk met een plantenspuit nat gesproeid. Misschien een beetje overdreven vaak, maar liever goed nathouden lijkt me zodat het niet te snel uitdroogt / verbrand, anders bereik je niet de max. eindsterkte heb i begrepen.

Nu heeft de rollaag dus 2,5 dag kunnen drogen. Zondagmiddag heb ik nog 3 losse stenen in de muur gemetseld die er uitgekapt waren door de aannemer. Dat heb ik ook tot dinsdagochtend nat gehouden.

Zou dat lang genoeg zijn om goed uit te harden? Ik heb dinsdag toen ik thuis kwam van mijn werk rond zessen de boel opnieuw nat gemaakt, maar toen was het al aardig gedroogd.

De gevel staat aan de noord-kant, dus uit de zon. Ik heb metselmortel met kalktoevoeging gebruikt.

Zou het zo goed genoeg hebben kunnen uitharden is mijn vraag?