Verduurzaming / Verwarming woning bouwjaar 1990

[kabaaltje]

Goedemorgen tweakers,

Onlangs hebben we een woning gekocht met bouwjaar 1990 waarvan we initieel de volledige eerste verdieping willen renoveren om vervolgens over een jaar of twee de begane grond aan te pakken.

Nu zitten we met de kwestie verduurzaming en tevens het verwarmen van de woning.

De huidige situatie:
Beneden
-CV ketel Nefit (eerste generatie).
-Begane grond heeft vloerverwarming met daarop leisteen vloertegels.
-Radiatoren onder de ramen.

Eerste verdieping:
-Radiatoren in de slaapkamers
-Vloerverwarming in de badkamer/het toilet.


*De vloerverwarming beneden wordt vernieuwd en indien nodig zal er extra isolatiemateriaal in de vloer geplaatst worden.
*De oude CV wordt vervangen.


De kwestie is (denk ik) dus welke isolatiewaarde heeft onze woning?

Optie 1: Warmtepomp icm zonnepanelen met vloerverwarming beneden en boven.
Optie 2: CV icm vloerverwarming beneden, radiatoren boven laten hangen en airco's in de slaapkamers icm zonnepanelen.
Optie 3: CV icm vloerverwarming beneden en alleen airco's boven icm zonnepanelen.

Krijgt optie 1 de benedenverdieping wel warm genoeg zonder radiatoren in de winter? Marginaal afkoelen in de zomer met een slechte isolatiewaarde?


Ter info: er zit een houthaard in de woonkamer en we zijn eventueel van plan deze te gaan gebruiken (zolang als de overheid dit nog toelaat..).

Als bijlage toegevoegd de bouwtekeningen in pdf. Valt jullie hier nog iets uit op (zowel in positieve als negatieve zin?).

https://pdf.ac/1tzwc5
https://pdf.ac/1zT2v1


Alvast bedankt voor jullie input!

[Rukapul]

Ik kan de tekeningen nu niet openen, maar vraag de documentatie van de bouw op van de verkoper, buren en gemeente. Pak ook het energielabel erbij. Mits niet te oud, staan daar de isolatiewaarden van de buitenschil op gespecificeerd.

Mijn inschatting voor die tijd: ca Rd=2.5

Ik heb in elk geval direct het dak nageisoleerd van een jaren '90 woning en al het glas.

[twain4me]

Gezien bouwjaar zal rc waarde van wanden en dak 2.0 zijn en de vloer 1.3
als je vloerverwarming gaat toepassen is extra vloerisolatie zeker te overwegen. veder kan je denken aan dak en het glas, muren zijn in de meeste gevallen een kleiner onderdeel van het geheel. YMMV

[twain4me]

Rukapul schreef op dinsdag 27 juni 2023 @ 09:58:

Mijn inschatting voor die tijd: ca Rd=2.5

dat is een paar jaar later

[kabaaltje]

Hierbij nog het energielabel en nogmaals de bouwtekeningen via een andere upload.

Energielabel
https://files.fm/u/2tqse4h8x

Bouwtekeningen:
https://transfer.realwork...VQ94AeXoE9SqzYhiGt07ryD7F

[_l_Arjan_l_]

Ons huis is ook van die tijd. Wij hebben al wat maatregelen genomen en hebben nog verdere plannen voor verduurzaming.

Bij ons was de situatie:
- muren en dak: 7cm isolatie glaswol/eps
- vloer: 7cm eps
- meeste glas was dubbel glas, enkel glas in de gang 1e verdieping.
- her en der zaten er wat kieren op alle aansluitingen tussen dak en muren
-ventilatie dmv roosters.
- voordeur was al vervangen in 2008 met dubbel glas/kunstof
-convectorput in woonkamer en radiatoren

Dit is best vergelijkbaar met de waarden uit jouw energielabel.

We hebben op de 1e verdieping en zolder de ramen al vervangen door hr++ en kieren gedicht. We zijn de zolder aan het naisoleren met 12cm glaswol.
We willen ook de vloer nog naisoleren in de kruipruimte. Ga daar iig geen pur laten spuiten. Nu is onze vloer best koud met sokken, willen we in de toekomst vloerverwarming is extra isolatie een must.
We denken nog na over de woonkamer. Daar kan ik de kozijnen laten vervangen naar triple glas, maar omdat we nu afhankelijk zijn van ventilatieroosters voor frisse lucht wil ik kijken of het daar niet handiger is om balans ventilatie met een warmtewisselaar te nemen zodat de ventilatieroosters weg kunnen.

Vloerverwarming in de badkamer is elektrisch? Dat is duur in gebruik, lees bv eens https://geldsnor.nl/wat-kost-elektrische-vloerverwarming/

Wij hebben op de 1e verdieping de verwarming alleen aan in de werkkamer in de winter.

Onze buren hebben de originele voordeur met enkel glas. Dat zorgt voor veel kou. Houdt er rekening mee om deze te vervangen en dat is niet goedkoop!

Hoe zit het met de mogelijkheid om warmte buiten te houden in de zomer door zonwering? Met rolluiken houdt je de warmte vrij goed buiten, een airco is dan niet nodig voor verkoeling.

Er staan persoonsgegevens op je energielabel. Mss dit even blurren?

[Rukapul]

_l_Arjan_l_ schreef op dinsdag 27 juni 2023 @ 10:59:
- her en der zaten er wat kieren op alle aansluitingen tussen dak en muren

Her en der? Ik ben inmiddels een paar platen steenwol en bussen PUR verder om openingen te dichten en detailfouten op te lossen. Praktisch bij elke aansluiting of doorvoer kun je bij wind+kou de lucht voelen stromen. Dat komt doordat bij de bouw nul aandacht voor goede afwerking van de geventileerde geisoleerde spouwmuur is geweest.

Onze buren hebben de originele voordeur met enkel glas. Dat zorgt voor veel kou. Houdt er rekening mee om deze te vervangen en dat is niet goedkoop!

Of vervang het glas en rubbers en monteer een valdorpel (laatste is een forse winst).

[kabaaltje]

Allen bedankt voor de antwoorden tot op heden!

Onderstaande zaken staan (zijn toegevoegd) op het lijstje wat uitgevoerd gaat worden:
-extra vloer+dakisolatie
-zonwering
-vernieuwen vloerverwarming beneden
-kieren afdichten
-voordeur/achterdeur nakijken op tocht
-al het glas vernieuwen naar ++/triple
-badkamer vloerverwarming vernieuwen (in ieder geval geen elektra)

Op het energielabel staan een aantal waardes vermeldt, mijn vraag is voornamelijk of na het uitvoeren van bovenstaande aanpassingen de woning genoeg geïsoleerd is om een warmtepomp te plaatsen??

Iemand een advies hoe we een keuze kunnen maken tussen warmtepomp, radiatoren of airco's (of combi??).

[_l_Arjan_l_]

Ik heb alleen ervaring met radiatoren. Maar over de afweging tussen radiatoren, airco en warmtepomop zijn er genoeg topics te vinden op GoT. Ik verwacht dat een warmtepomp icm vloerverwarming geen probleem is als je de vloer na isoleert, maar heb hier geen ervaring mee.

[tijgetje57]

kabaaltje schreef op dinsdag 27 juni 2023 @ 20:23:
Allen bedankt voor de antwoorden tot op heden!

Onderstaande zaken staan (zijn toegevoegd) op het lijstje wat uitgevoerd gaat worden:
-extra vloer+dakisolatie
-zonwering
-vernieuwen vloerverwarming beneden
-kieren afdichten
-voordeur/achterdeur nakijken op tocht
-al het glas vernieuwen naar ++/triple
-badkamer vloerverwarming vernieuwen (in ieder geval geen elektra)

Op het energielabel staan een aantal waardes vermeldt, mijn vraag is voornamelijk of na het uitvoeren van bovenstaande aanpassingen de woning genoeg geïsoleerd is om een warmtepomp te plaatsen??

Iemand een advies hoe we een keuze kunnen maken tussen warmtepomp, radiatoren of airco's (of combi??).

Als je toch bezig bent met de vloer, dan zou ik hem na isoleren. Dan vloerverwarming erin frezen. Dan zou ik het om de 10cm doen, vrij dicht op elkaar. Dan kun je met een warmtepomp mooi alles verwarmen beneden. Mocht je de badkamer opnieuw gaan doen, druk daar dan diezelfde leidingen in als beneden in de vloer.

Dan heb je vrijwel overal heerljike warme voeten. Ps:
- vergeet je WC niet beneden.
- Trek eventueel de pijpen door onder de deurmat. Onze ervaring darmee was goed.
- mocht je een homecinema set hebben, trek je speakerkabels door de vloer. als ze toch aan het frezen zijn.

Mooi rekenvoorbeeld is 30watt per M2 bij hart op hart van 10 cm.

[JT]

kabaaltje schreef op dinsdag 27 juni 2023 @ 20:23:
Allen bedankt voor de antwoorden tot op heden!

Onderstaande zaken staan (zijn toegevoegd) op het lijstje wat uitgevoerd gaat worden:
-extra vloer+dakisolatie
-zonwering
-vernieuwen vloerverwarming beneden
-kieren afdichten
-voordeur/achterdeur nakijken op tocht
-al het glas vernieuwen naar ++/triple
-badkamer vloerverwarming vernieuwen (in ieder geval geen elektra)

Op het energielabel staan een aantal waardes vermeldt, mijn vraag is voornamelijk of na het uitvoeren van bovenstaande aanpassingen de woning genoeg geïsoleerd is om een warmtepomp te plaatsen??

Iemand een advies hoe we een keuze kunnen maken tussen warmtepomp, radiatoren of airco's (of combi??).

Ik denk dat als het goed gebeurt een warmtepomp dan wel moet kunnen. Maar ik zou die vraag toch echt liever voorleggen aan een installateur ofzo, desnoods betaal je die een paar uur om alles te bekijken en dingen te berekenen. Ik zou die keuze niet af laten hangen van wat forumposts omdat het best een ingrijpende keuze is, financieel en qua hoeveelheid werk die je er ook zelf aan hebt.

Overigens zou ik ook gelijk voor balansventilatie met warmteterugwinning kijken, dan win je bijna alle warmte terug die je nu kwijt bent als je ventileert met de buitenlucht.

tijgetje57 schreef op maandag 3 juli 2023 @ 12:47:
[...]
Dan heb je vrijwel overal heerljike warme voeten. Ps:

Mwoah....als het goed is geisoleerd en je hebt een warmtepomp hoeft je verwarming zo weinig te verwarmen dat je vloer niet écht warm wordt, hoogstens lauw Ja, ervaring mee Ik moest het mijn ouders uitleggen die vroeger een heerlijke warme vloer hadden

[Waterbeesje]

Jouw huis:
wanden: steen 110mm, EPS 75mm, steen 110mm
Volgens Ubakus zou je een Rc van 2,1 hebben in de wanden.

Vloer: 100mm beton, 40mm EPS, Rc van 1,0

Dak: Opstalan SW 2005 heeft een Rc van 2,5

Voor die tijd prima, een paar jaar later was de nieuwe norm 2,5 rondom.

Vloer en dak een upgrade geven is hier de makkelijkste winstpakker op isolatie, gevel zou lastiger worden. Dat gaat enkel door een voorzetwand binnen of door het buitenblad geheel te vervangen.

Dan rest er nog een belangrijke post: glas. Vanuit de bouw zal er grotendeels 'oud' dubbelglas zijn geplaatst (zonder HR-label).
Als je kijkt naar kosten, ontlopen HR++ en HR+++ elkaar niet veel als je ook de kozijnen vervangt. En met tripple en kunststof kozijnen krijg je ook al een mooie subsidie, zeker icm een wamtepomp of de andere isolatiemaatregelen

Mijn gevoel is dat je dan ruim uit komt voor een warmtepomp.


Ter vergelijking: mijn huidige huis uit 1921 is matig geisoleerd (wanden Rc 2,2; dak 2,5; vloer 3,0, deels HR++) met vloerverwarming en de CV ketel komt vrijwel nooit boven de 45°c stooktemperatuur (en is gelimiteerd op 9kW maar haalt dat in praktijk nooit, ook niet bij -10). Mijn huis is dus klaar voor de warmtepomp. Met jouw maatregelen zou jouw huis dat behoorlijk moeten overtreffen.

[naftebakje]

Ik zou gaan voor optie 4: vloer beneden deftig isoleren en van goeie vloerverwarming voorzien, een winter aankijken met huidige CV op lage aanvoertemperatuur of je het boven warm genoeg krijgt met bestaande radiatoren op 35°C. Ondertussen heb je het gasverbruik van de wintermaanden, en weet je hoeveel vermogen de warmtepomp moet hebben.

[kabaaltje]

Goedenavond,
Bedankt allemaal voor de reacties, hier kan ik zeker wat mee.

@tijgetje57 vloerverwarming komt inderdaad over de gehele begane grond. Met infrezen haal je de maximale isolatie cm eruit bedoel je?

@Waterbeesje goede vergelijking met je eigen woning. Ik ga even bij een vriend die in de kozijnen zit navragen of hr++ in de bestaande kozijnen geplaatst kan worden en wat het eventueel kost om de kozijnen te vervangen en meteen hr+++ te plaatsen. Het prijsverschil zal de doorslag geven.

@naftebakje goede tip! Ik verwacht dat dit uiteindelijk ook de situatie gaat worden. Airco's zien we voorlopig van af, kunnen altijd nog achteraf geplaatst worden mocht de temperatuur boven in de zomer tegenvallen.

[tijgetje57]

Warmte is niet zo maar uit de vloer, het is de massa die het warm houdt. Met een warmtepomp op 27 graden draaide het bij ons heerlijk warm binnen een hele korte tijd.

Nu is dat even anders, heb een ander huis ;-) Alleen de keuken heeft nu vloerverwarming a 30m2.

Maar wel je vloer isoleren voordat je verwarming in je vloer laat frezen. Tenzij dat als is gedaan d.m.v. eps/piepschuim.

[kabaaltje]

Waterbeesje schreef op dinsdag 4 juli 2023 @ 13:25:
Jouw huis:
wanden: steen 110mm, EPS 75mm, steen 110mm
Volgens Ubakus zou je een Rc van 2,1 hebben in de wanden.

Vloer: 100mm beton, 40mm EPS, Rc van 1,0

Dak: Opstalan SW 2005 heeft een Rc van 2,5

Voor die tijd prima, een paar jaar later was de nieuwe norm 2,5 rondom.

Vloer en dak een upgrade geven is hier de makkelijkste winstpakker op isolatie, gevel zou lastiger worden. Dat gaat enkel door een voorzetwand binnen of door het buitenblad geheel te vervangen.

Dan rest er nog een belangrijke post: glas. Vanuit de bouw zal er grotendeels 'oud' dubbelglas zijn geplaatst (zonder HR-label).
Als je kijkt naar kosten, ontlopen HR++ en HR+++ elkaar niet veel als je ook de kozijnen vervangt. En met tripple en kunststof kozijnen krijg je ook al een mooie subsidie, zeker icm een wamtepomp of de andere isolatiemaatregelen

Mijn gevoel is dat je dan ruim uit komt voor een warmtepomp.


Ter vergelijking: mijn huidige huis uit 1921 is matig geisoleerd (wanden Rc 2,2; dak 2,5; vloer 3,0, deels HR++) met vloerverwarming en de CV ketel komt vrijwel nooit boven de 45°c stooktemperatuur (en is gelimiteerd op 9kW maar haalt dat in praktijk nooit, ook niet bij -10). Mijn huis is dus klaar voor de warmtepomp. Met jouw maatregelen zou jouw huis dat behoorlijk moeten overtreffen.

Inmiddels staan we voor het punt of we het dak aan de binnenzijde extra gaan isoleren (zie foto). Zoals gezegd zit er nu een cm of 10 aan Opstalan swh-2005 (RC2,5) aan de buitenzijde.

-Betreft dit een damp open of damp dichte isolatie (ik denk het laatste)?
-Wat is je advies qua materiaal om eventueel aan de binnenzijde toe te voegen (afhankelijk van damp open of dicht en zo ja hoeveel cm??

Alvast bedankt voor de input!

[Waterbeesje]

Die Opstalan is dampdicht, dus als je daar aan de binnenkant iets tegenaan zet moet het eigenlijk dampopen zijn. Anders ga je vocht insluiten. Dampdicht aanbrengen uiteraard... Met zo laag mogelijke luchtvochtigheid en temperatuur om ook zo min mogelijk vocht in te sluiten.
Glaswol is makkelijk te verwerken en brandveilig. Dat heeft voor daken altijd mijn voorkeur.
Nadeel is dat je liefst met een mondmasker en latex handschoentjes en dichte kleding werkt. Dat is zweten

Met een huidige isolatie van 2,5 wil je daar gelijk maximaal gaan naar de Rc van 6 toe. Kortweg een Rd van 3.5 toevoegen met glaswol. Met bijvoorbeeld Knauf Naturoll 035 is dat een dikte van 120 of 130 mm.
Naturoll 032 heeft een lagere doorlaatcoëfficient (0.32 ipv 0.35) en kan theoretisch iets dunner. Maar niet veel. (ik noem specifiek Knauf omdat die véél minder jeuk veroorzaakt dan Isover. Maar beiden zijn deze dikke prima, andere merken eveneens, als de R waarde maar klopt).

Gewoon de boel uitrachelen op de maat van de glaswol deken en de deken er tussen aanbrengen.Op de rachels een folielaag die dampdicht is aanbrengen. Of een glaswol deken gebruiken waar al folie tegenaan zit.

In theorie sluit je een geringe hoeveelheid vocht op in de glaswol, maar als je het verwerkt bij een lage temperatuur èn lage vochtigheid (luchtdroger?) kun je al een hoop voorkomen.

Probeer in de Ubakus eens uit te vinden waar het dauwpunt komt te zitten bij verschillende temperaturen en je kunt zien of er gekke dingen te verwachten zijn.


PS. verschillende R-waarden kunnen verwarrend lijken maar het is makkelijk.
Rd = isolatiewaarde per materiaal
Rc = van de totale constructie, om en nabij de som van alle Rd's in de constructie.

[ Voor 4% gewijzigd door Waterbeesje op 18-10-2023 19:52 ]

[nightgold]

Waterbeesje schreef op woensdag 18 oktober 2023 @ 16:14:
Die Opstalan is dampdicht, dus als je daar aan de binnenkant iets tegenaan zet moet het eigenlijk dampopen zijn. Anders ga je vocht insluiten.
Glaswol is makkelijk te verwerken, brandveilig en dampopen. Dat heeft voor daken altijd mijn voorkeur.
Nadeel is dat je liefst met een mondmasker en latex handschoentjes en dichte kleding werkt. Dat is zweten

Met een huidige isolatie van 2,5 wil je daar gelijk maximaal gaan naar de Rc van 6 toe. Kortweg een Rd van 3.5 toevoegen met glaswol. Met bijvoorbeeld Knauf Naturoll 035 is dat een dikte van 120 of 130 mm.
Naturoll 032 heeft een lagere doorlaatcoëfficient (0.32 ipv 0.35) en kan theoretisch iets dunner. Maar niet veel. (ik noem specifiek Knauf omdat die véél minder jeuk veroorzaakt dan Isover. Maar beiden zijn deze dikke prima, andere merken eveneens, als de R waarde maar klopt).

Gewoon de boel uitrachelen op de maat van de glaswol deken en de deken er tussen aanbrengen.Op de rachels een folielaag die dampdicht is aanbrengen. Of een glaswol deken gebruiken waar al folie tegenaan zit.

In theorie sluit je een geringe hoeveelheid vocht op in de glaswol, maar als je het verwerkt bij een lage temperatuur èn lage vochtigheid (luchtdroger?) kun je al een hoop voorkomen.

Probeer in de Ubakus eens uit te vinden waar het dauwpunt komt te zitten bij verschillende temperaturen en je kunt zien of er gekke dingen te verwachten zijn.


PS. verschillende R-waarden kunnen verwarrend lijken maar het is makkelijk.
Rd = isolatiewaarde per materiaal
Rc = van de totale constructie, om en nabij de som van alle Rd's in de constructie.

Wat is het nut van "dampopen" te isoleren naar binnen toe als je er daarna dampdichte folie tegenzet?
Ik zou dan eerder aan klimaatfolie denken

[Waterbeesje]

Nu lees ik m terug, en ik zie dat ik half bij was.... Binnen is dampdicht uiteraard, buiten dampopen . Ga m ff aanpassen!

[kabaaltje]

Bedankt voor jullie toevoegingen. Dus de huidige isolatie is dampdicht naar buiten toe, echter is het mij nu niet helemaal duidelijk welk materiaal er aan de binnenzijde geplaatst dient te worden?

Ik heb meerdere website bekeken maar het blijft een onduidelijk verhaal. Ik vermoed dat omdat het buiten dicht is en je niet wilt dat er vocht tussen de lagen gaat zitten je een dampopen materiaal (glaswol) plaatst aan de binnenzijde en afsluit met klimaatfolie?

De huidige balken hebben ruimte voor een cm of 18 aan isolatie, echter is dit een overkill. De gipsplaten zullen op de huidige constructie worden geplaats (balken vallen uit het zicht). Plaats je de extra isolatie dan juist tegen de huidige isolatie aan (waardoor je ruimte over hebt tussen de gipsplaat en isolatie) of laat je een luchtruimte tussen bestaande en nieuwe isolatie en komt het strak tegen de gipsplaat aan te zitten?

[ Voor 11% gewijzigd door kabaaltje op 19-10-2023 07:25 ]

[Brabant1985]

Onze vloeren met oude vloerverwarming zijn als volgt volgens de specificaties van bouw uit 1991

Dekvloer is 3 cm met tegel. Wil het vervangen naar gedeelte tegel keuken en gedeelte pvc zit gedeelte


Een installeur zegt uitbreken vloer en opnieuw opbouwen. De ander zegt laten zitten. Ik heb op internet zitten zoeken en overweeg nu om alleen dekvloer uit te breken. Daarop 3 cm extra isolatie aan te brengen met daarop nieuwe vloer met vloer verwarming. Hoogte plafond is 250 cm. Dus veel meer wil ik niet. Denk dat ik geld beter kan investeren in extra glas isolatie en extra gevel isolatie.

[Daiov97]

Hoeveel extra ruimte heb je voordat je met de deuren in de knel komt?

De dekvloer met tegel weer 3cm zal vermoedelijk niet lukken. Voor zover ik weet moet je een cm. of 3 bovenop de verwarmingsbuizen, wat dus uitkomt op 5cm + de tegel. Dan houd je weinig over voor extra isolatie.

[ Voor 3% gewijzigd door Daiov97 op 19-10-2023 20:40 ]

[Rukapul]

kabaaltje schreef op woensdag 18 oktober 2023 @ 20:50:
Bedankt voor jullie toevoegingen. Dus de huidige isolatie is dampdicht naar buiten toe,

Elders op het forum kun je de dampdichtheid van Opstalan terugvinden. Als ik het me goed herinner zijn de productinformatiesheets ook nog beschikbaar.

Ik had wat anders dan Opstalan en heb de fabrikant zelf benaderd.

echter is het mij nu niet helemaal duidelijk welk materiaal er aan de binnenzijde geplaatst dient te worden?

Dat hangt af van bovenstaand antwoord.

Bij dampopen heb je meer opties.
Bij dampdicht zit je vast aan klimaatfolie etc.
Er is een heel topic hierover en oplossingen kun je simuleren in Ubakus.

[kabaaltje]

Inmiddels is de keuze gemaakt om de opstalan dakplaten niet extra te isoleren.

Nu de schrootjes zijn verwijderd wil ik wel graag tegen het plafond (zolder heeft een houten vloer) extra isolatie aanbrengen.

Wat is jullie advies hierin en welk materiaal?

Wederom bedankt!