Op zoek naar een 4090 game systeem

[Ancalagon]

Wat wil je doen met je nieuwe systeem?
Het systeem wordt gebruikt voor werk (kantoor, niets spannends), maar het belangrijkste is dat de PC voor gamen gebruikt wordt. Ik ben een liefhebber van open wereld RPG games en vindt het dan erg fijn om een maximale beleving te kunnen ervaren.

Wat mag het systeem gaan kosten?
Ik heb geen keihard budget in gedachten en heb al door dat dit systeem in de buurt van de 4-4,5k gaat uitkomen. Daar kan ik mee leven.

Zijn er componenten of randapparatuur die je al hebt en mee wil nemen naar je nieuwe systeem?
In eerste instantie gaat het om de volledige vervanging van de case en inhoud, de randapparatuur laat ik nog even voor wat het is. De monitor die ik heb is een Acer Predator Z35P. Als die vervangen wordt, denk ik eerder aan een nog extremere ultra-wide dan aan een 4K.

Ik heb een NAS voor data opslag.

Wat denk je allemaal nodig te hebben?
Ik denk het gebruikelijke lijstje. Case, moederbord, CPU, koeler, geheugen, GPU, SSD, voeding. Of meer fans nodig zijn, kan ik niet inschatten.

Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren?
Ik heb geen hele nadrukkelijke voorkeuren voor merk. Wel betaal ik liever iets meer voor een betere kwaliteit, zolang dit niet te extreem wordt (wat mogelijk een raar statement is met dit budget voor een pc). Ik koop een pc voor 5+ jaar, en upgrade niet. Dus wat ik nu koop, moet weer heel lang mee kunnen gaan.

Ik ben tot nu toe altijd tevreden geweest over mijn moederborden en grafische kaarten van Asus, MSI en Gigabyte. Qua geheugen en voeding zat ik vrijwel altijd op Corsair, Maar als iets anders beter is (of even goed maar goedkoper) is dat prima.

Heb je nog bepaalde eisen/wensen?
Dit is voor mij de eerste keer dat ik helemaal all-out ga qua GPU. Ik zat altijd net 1 of 2 stappen onder het topmodel (ik heb bijvoorbeeld nu een 1080ti), en heb al begrepen dat dit echt een beest van een kaart is. Wat dat doet qua eisen voor de rest van de componenten, vind ik lastig in te schatten, zie ook verderop.

De PC staat onder mijn bureau, dichtbij maar redelijk uit het zicht. Verlichting en ramen zijn dus totaal niet relevant. Zo stil mogelijk is erg prettig, maar waterkoeling durf ik niet aan.

Ga je overklokken?
Nee, daar heb ik onvoldoende verstand van.

Wat verwacht je van ons?[i]
Vroeger was ik best bij met de hardware en al mijn pc's tot nu toe zijn zelf gebouwd. Maar de laatste jaren heb ik het minder goed bijgehouden. Ik heb geprobeerd als voorbereiding op deze vraag me aardig in te lezen/kijken maar merk dat er veel tegenstrijdige verhalen rond gaan die ik nu niet helemaal op waarde kan schatten.

Dus met alles wat ik tot nu toe weet en veelal keuze voor de mij bekende merken kom ik uit op iets als dit:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 9 7950X3D Boxed	€ 719,-	€ 719,-
1	Moederborden	ASUS TUF Gaming X670E-PLUS WIFI	€ 299,-	€ 299,-
1	Videokaarten	ASUS ROG Strix GeForce RTX 4090 24GB GDDR6X OC Edition	€ 1.979,-	€ 1.979,-
1	Behuizingen	Fractal Design Torrent Black Solid	€ 180,12	€ 180,12
1	Processorkoeling	Noctua NH-D15 chromax.black	€ 109,90	€ 109,90
1	Geheugen intern	Corsair Vengeance CMK64GX5M2B6000Z40	€ 219,90	€ 219,90
1	Voedingen	ASUS ROG Strix 1000W Gold Aura Edition	€ 259,90	€ 259,90
1	Solid state drives	Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 173,71	€ 173,71
			Totaal	€ 3.940,53

De belangrijkste vragen zijn:

1. is dit een slimme samenstelling mbt compatibility
2. Kunnen jullie helpen met de case. Dit is het gebied waar ik echt door de bomen het bos niet meer zie. Bling ben ik totaal niet van, koelmogelijkheden en gemak van inbouw wel. Omvang is geen probleem, ik heb nu een Fractal Design Define S2 en dat past makkelijk. En ik meen te hebben gelezen dat je voor de Noctua koeler best wel ruimte nodig hebt. Plus, zijn er extra fans nodig?
3. Idem met de voeding. Ik heb nu redelijk willekeurig een voeding gekozen. Vroeger had ik vaak Corsair maar las wat reviews dat die kampen met coil whine, vandaar een andere optie. Maar ook hier heb ik weinig verstand van
4. Waar is het beter om net even dat stapje meer te nemen en waar is het juist beter om net even dat beetje te besparen?

Mbt die laatste bijvoorbeeld:

• Is het het geld waard om voor een 7950X3D te gaan tov de 7950X, of niet?
• Is een ASUS ROG kaart (of bijvoorbeeld een MSI Suprim) echt de meerprijs waard tov bijvoorbeeld de ruim 300 euro goedkopere Inno3D? Ik heb geen ervaringen met dat merk dus maar dat prijsverschil is wel aanzienlijk
• Is een Strix moederbord de meerprijs van ongeveer 130 (F) tot 200 (E) euro waard? En in dit systeem ga ik uit van Asus, maar bij MSI speelt natuurlijk dezelfde discussie
• Ga je het verschil merken tussen 5600 geheugen en 6000 geheugen?
• Als de Noctua te groot blijkt voor de case, is de be quiet! Dark rock Pro 4 een goede andere optie?

En natuurlijk altijd de open vraag, is er nog iets waar ik geen rekening mee heb gehouden wat wel heel erg belangrijk is?

Aangepaste componentenlijst

Hieronder de update van de componentenlijst obv de reacties tot nu toe, deze zal continue aangepast worden.

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 7 7800X3D Boxed	€ 467,95	€ 467,95
1	Moederborden	MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI	€ 299,-	€ 299,-
1	Videokaarten	MSI GeForce RTX 4090 SUPRIM X 24G	€ 1.999,-	€ 1.999,-
1	Behuizingen	Fractal Design Torrent Black Solid	€ 180,12	€ 180,12
1	Processorkoeling	Noctua NH-D15S chromax.black	€ 103,55	€ 103,55
1	Geheugen intern	G.Skill Trident Z5 Neo F5-6000J3040G32GX2-TZ5N	€ 259,96	€ 259,96
1	Voedingen	be quiet! Pure Power 12 M 1000W	€ 162,59	€ 162,59
1	Solid state drives	Samsung 990 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 174,49	€ 174,49
			Totaal	€ 3.646,66

[ Voor 16% gewijzigd door Ancalagon op 06-06-2023 21:30 . Reden: Lijst van componenten onderaan de post bijgewerkt obv feedback ]

[Ludark]

Over de processor:
De 7950X3D is een slecht product omdat de extra cache op slechts 1 van de 2 CCDs zit waardoor je rare situaties krijgt waarbij de Chip helemaal niet sneller is. De 7950X heeft geen extra cache wat de gameprestaties verminderd.
Je hebt nog de intel processoren, die kunnen sneller zijn maar dan heb je ook exotische koeling nodig en je hebt aangeven dat niet te willen.

Dan blijft over de 7800x3d. Kost behoorlijk wat minder en omdat deze maar 1 CCD heeft voorkom je het probleem van de 7950x3d en daarmee is het op moment toch wel de beste processor voor gamen.

Qua Case zeker in deze prijsklasse heel eerlijk gezegd let er op dat je er een koopt met een redelijk open voorkant. Dus mesh of anderzijds enigszins open. Maar voor de rest is het afhankelijk van wat je mooi vind . Moderne behuizingen bouwen allemaal redelijk makkelijk in.

Ik heb nu een voorzetje gemaakt ik zal hieronder nog wat van mijn keuzes toelichten.

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	AMD Ryzen 7 7800X3D Boxed	€ 467,95	€ 467,95
1	Moederborden	MSI MAG X670E TOMAHAWK WIFI	€ 299,-	€ 299,-
1	Videokaarten	ASUS TUF Gaming GeForce RTX 4090 24GB GDDR6X	€ 1.819,-	€ 1.819,-
1	Behuizingen	Fractal Design Torrent Black Solid	€ 180,12	€ 180,12
1	Processorkoeling	Noctua NH-D15 chromax.black	€ 109,90	€ 109,90
1	Geheugen intern	G.Skill Trident Z5 Neo F5-6000J3040G32GX2-TZ5N	€ 257,10	€ 257,10
1	Voedingen	be quiet! Pure Power 12 M 1000W	€ 162,59	€ 162,59
2	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 2TB	€ 142,-	€ 284,-
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 3.579,66

Ik heb wat meer besteed aan het intern geheugen. Het setje dat je gekozen had heeft een hoge latency, wat prestaties negatief beïnvloed. Zeker gezien het budget zou ik voor CL30 6000mhz geheugen gaan. Dat is ongeveer het beste dat je op het moment onder AM5 stabiel kan draaien.

De keuze van je eerdere voeding snapte ik niet helemaal. Het was een prima voeding maar je gaf meer uit aan een RGB versie terwijl er ook een niet RGB versie is. Hoe dan ook het kon nog goedkoper. Let wel op dit is een ATX 3.0 voeding(net als de voeding die je eerder gekozen hebt) dit scheelt bij minder zware taken aanzienlijk in het stroomgebruik.

Gezien het budget heb ik meteen 2 SSD's gekozen. Maar je kunt zeker nog meer opslag toevoegen als je dat wil.

[Djarune]

Ik zie het steeds vaker terug. 64GB RAM in game pc’s. De enige reden die ik kan bedenken is dat RAM momenteel goedkoop is. Neemt niet weg dat er geen enkele game is die 64GB gaat gebruiken. Waarschijnlijk ook niet over 5 jaar. De verwachting is dat games meer gebruik gaan maken van ditectstorage. Pak dus 32GB.

Verder eens hierboven. De 7950x3d is in games minder dan de 7800x3d.

Pak ook liever de feature rijkere uitvoering: ASUS ROG Strix B650E-F GAMING WIFI dan de X670E TUF.

[Metaalhoofd]

Djarune schreef op zondag 4 juni 2023 @ 12:34:

Pak ook liever de feature rijkere uitvoering: ASUS ROG Strix B650E-F GAMING WIFI dan de X670E TUF.

Forgive my ignorance, maar wat voor features heeft de rog die de tuf niet heeft? Via de vergelijker zie ik dat de tuf een m2 slot extra heeft en verder lijkt het grotendeels hetzelfde voor mij als leek

Ik ben zelf ook aan het oriënteren en had de x670 E TUF op mijn shortlist (ook al ben ik niet van plan te overclocken) en mn laatste zelfbouw pc is ook al bijna 6 jaar oud

[Moi_in_actie]

Djarune schreef op zondag 4 juni 2023 @ 12:34:
Ik zie het steeds vaker terug. 64GB RAM in game pc’s. De enige reden die ik kan bedenken is dat RAM momenteel goedkoop is.

Nou, probeer dan maar eens Cities Skylines met enkele tientallen mods en enkele honderden assets, iets wat niet heel ongewoon is. Dan loopt mijn pc makkelijk over de 40GB RAM gebruik aan.
Beetje hetzelfde gebeuren jaren terug met Skyrim, waar bijna iedereen zei "ach 16GB heeft geen zin en een GPU met 4GB VRAM biedt geen meerwaarde". Skyrim met flink wat mods en 4K texture packs hakte er toen al flink in.

En ja, geheugen is nu relatief goedkoop. Met 32GB red je het in de meeste gevallen makkelijk, maar op een dergelijk budget een paar tientjes meer uitgeven voor 64GB vind ik niet raar.

[Ancalagon]

Dank allen voor de reacties tot nu toe, ik ben er heel blij mee. Ik zal onderaan mijn post een tweede lijst opnemen met daarin alle aanpassingen op basis van de feedback tot nu toe.

De aanpassing in CPU neem ik direct over. Ik heb even verder gelezen en de 7950 gaat inderdaad voor mijn behoeftes geen enkele meerwaarde bieden.

Het geheugen, ik zal de aanbeveling overnemen, maar mogelijk dat hier afhankelijk van beschikbaarheid bij de winkel waar alles gekocht wordt (nog niet bepaald) nog gaat wijzigen. Maar ik zal zeker beter letten op latency. Mbt de hoeveelheid: Ik snap wat je zegt @Djarune maar voor dat beetje extra geld ga ik liever ruim zitten. Eigenlijk wat @Moi_in_actie zegt, voor die paar tientjes op dit budget vind ik dat geen issue.

Met betrekking tot het moederbord zie ik ook wat wijzigingen, en gezien de overload aan info op de site maar de slechte vergelijkbaarheid voor mij als semi-leek nog een paar vervolgvragen:

1. Laten we de MSI Tomahawk en de ASUS Tuf als "midrange" kaarten zien voor deze setup. @Ludark : Waarom kies je dan voor de MSI ipv de ASUS? Qua prijs is het vergelijkbaar en in de productvergelijker is het de ene keer een klein plusje aan de ene kant, de andere keer aan de andere kant. Wat is de doorslaggevende factor voor jou?
2. Maar dan heb je inderdaad nog de high end borden zoals de Strix van Asus en de MPG Carbon van MSI maar met een behoorlijke meerprijs. Bij de Strix de keuze tussen de A (+ 125), de E (+220) en de F (+130), de MSI MPG is +180. Welke features hebben deze borden die ik ga missen op de Tuf of Tomahawk? Of is het deels ook gewoon simpel bouwkwaliteit? Ik vind het op zich geen probleem om wat meer uit te geven (zeker nu de CPU goedkoper wordt) maar kan in de overload aan info niet helemaal vinden waar de meerwaarde voor mij zit.

Mbt de case zal ik nog eens wat verder gaan kijken naar de opties. Ik heb namelijk geen diepgaande argumenten waarom ik op deze uitkwam.

Mbt de voeding: zoals aangegeven dat was een blinde keuze. Ik was alleen weggestapt van Corsair vanwege de coil whine. Ik zal deze vooralsnog overnemen, maar lees in de reviews wel dat er geklaagd wordt over te korte kabels.

[Ancalagon]

En nog toevoegend: @Ludark, ik zag dat je voor de iets goedkopere TUF kaart van ASUS had gekozen en de iets goedkopere Samsung SSD. Is dat in beide gevallen omdat je de meerprijs niet vindt opwegen tegen de meerwaarde? Maar (zeker bij de videokaart) wel vast wilt houden aan ASUS als merk en dus geen Inno3D?

[XelaRetak]

Mocht je bij het Intel kamp willen kijken en wat gemak toevoegen, zijn de MSI prebuilds met een 4090, 13900KF, 32GB en 2TB SSD nu best vriendelijk geprijst.

https://www.megekko.nl/pr...TX-4090-desktop-Gaming-PC

[PilatuS]

Ancalagon schreef op zondag 4 juni 2023 @ 15:13:
• Laten we de MSI Tomahawk en de ASUS Tuf als "midrange" kaarten zien voor deze setup. @Ludark : Waarom kies je dan voor de MSI ipv de ASUS?

Hoe enorm slecht Asus de problemen heeft aangepakt met het doorbranden van CPU en moederbord bij de X3D chips is het voor veel mensen een reden om klaar te zijn met Asus. Persoonlijk de afgelopen 20 jaar Asus borden gehad, maar nu voor de MSI X670E Tomahawk gekozen. Met 300 euro is het bord ook aardig goedkoop voor een X series bord.

Edit:

Welke features hebben deze borden die ik ga missen op de Tuf of Tomahawk?

De Tomahawk is redelijk karig qua opties. Geen RGB op het bord. Maar 4 SATA poorten. De BIOS heeft niet heel veel opties. De vraag is alleen wat je wel of niet gebruikt. Asus vind het ook leuk om dure borden te maken met heel veel opties die vrijwel niemand gebruikt. MSI doet het met de Tomahawk meer andersom.

XelaRetak schreef op zondag 4 juni 2023 @ 16:03:
Mocht je bij het Intel kamp willen kijken en wat gemak toevoegen, zijn de MSI prebuilds met een 4090, 13900KF, 32GB en 2TB SSD nu best vriendelijk geprijst.

https://www.megekko.nl/pr...TX-4090-desktop-Gaming-PC

Er is alleen geen enkele reden om voor Intel te gaan, zeker voor games. Een stuk duurder om vervolgens 200W meer te verbruiken en ongeveer even snel te zijn in games.

[ Voor 47% gewijzigd door PilatuS op 04-06-2023 16:18 ]

[Ludark]

Ancalagon schreef op zondag 4 juni 2023 @ 15:13:
Dank allen voor de reacties tot nu toe, ik ben er heel blij mee. Ik zal onderaan mijn post een tweede lijst opnemen met daarin alle aanpassingen op basis van de feedback tot nu toe.

De aanpassing in CPU neem ik direct over. Ik heb even verder gelezen en de 7950 gaat inderdaad voor mijn behoeftes geen enkele meerwaarde bieden.

Het geheugen, ik zal de aanbeveling overnemen, maar mogelijk dat hier afhankelijk van beschikbaarheid bij de winkel waar alles gekocht wordt (nog niet bepaald) nog gaat wijzigen. Maar ik zal zeker beter letten op latency. Mbt de hoeveelheid: Ik snap wat je zegt @Djarune maar voor dat beetje extra geld ga ik liever ruim zitten. Eigenlijk wat @Moi_in_actie zegt, voor die paar tientjes op dit budget vind ik dat geen issue.

Met betrekking tot het moederbord zie ik ook wat wijzigingen, en gezien de overload aan info op de site maar de slechte vergelijkbaarheid voor mij als semi-leek nog een paar vervolgvragen:

1. Laten we de MSI Tomahawk en de ASUS Tuf als "midrange" kaarten zien voor deze setup. @Ludark : Waarom kies je dan voor de MSI ipv de ASUS? Qua prijs is het vergelijkbaar en in de productvergelijker is het de ene keer een klein plusje aan de ene kant, de andere keer aan de andere kant. Wat is de doorslaggevende factor voor jou?
2. Maar dan heb je inderdaad nog de high end borden zoals de Strix van Asus en de MPG Carbon van MSI maar met een behoorlijke meerprijs. Bij de Strix de keuze tussen de A (+ 125), de E (+220) en de F (+130), de MSI MPG is +180. Welke features hebben deze borden die ik ga missen op de Tuf of Tomahawk? Of is het deels ook gewoon simpel bouwkwaliteit? Ik vind het op zich geen probleem om wat meer uit te geven (zeker nu de CPU goedkoper wordt) maar kan in de overload aan info niet helemaal vinden waar de meerwaarde voor mij zit.

Mbt de case zal ik nog eens wat verder gaan kijken naar de opties. Ik heb namelijk geen diepgaande argumenten waarom ik op deze uitkwam.

Mbt de voeding: zoals aangegeven dat was een blinde keuze. Ik was alleen weggestapt van Corsair vanwege de coil whine. Ik zal deze vooralsnog overnemen, maar lees in de reviews wel dat er geklaagd wordt over te korte kabels.

Ik zal eerlijk zijn over het moederbord heb ik niet heel erg nagedacht. Ik heb gekeken naar voldoende en juiste aansluitingen en voldoende basis features zoals bluetooth. Gezien recent nieuws ben ik wat terughoudend met Asus moederborden aanbevelen. Maar andere merken zoals MSI en Gigabyte zijn hier ook niet heilig. Met een moederbord van zo'n € 300 euro zit de gemiddelde gebruiker echt wel goed en anders verwacht ik wel iets te horen over een specifieke use case. Je zou hier bij wijze van spreken nog ongeveer € 100 kunnen besparen en nog steeds een kwalitatief prima moederbord hebben. Dat ga ik met dit budget echter niet doen.

De 990 Pro SSD in jouw eerdere opzet is eigenlijk gewoon duurder dan nodig voor het gewenste gebruik. Een 980 Pro is nog steeds ruim voldoende en voor de games van het moment zelfs sneller dan nodig. Maar je hebt veel budget en met de toekomst in gedachte is verder bezuinigen ook niet logisch. Ik heb hierom ook meteen twee SSD's gekozen.

Voor de Videokaart Je geeft al extreem veel uit aan een videokaart. Ik zou dan niet voor een wat onbekend merk gaan, zeker met de gedachte dat een RTX 4090 een forse koeler nodig heeft.

Het budget is ook de reden dat ik niet zou afstappen van 64 GB aan ram. 32GB is nu voldoende maar ik heb geen glazen bol voor de toekomst. Verder is het idee van directstorage leuk maar het bestaat al wat langer en komt eigenlijk nauwelijks op gang.

[Digibyter]

Als je nog wat inspiratie wil op mobo's, hier een uitgebreide video: YouTube: Best Motherboard for Ryzen 7000 | AM5 Motherboard (B650 & X670) For ...

Ik heb meerdere slechte reviews gelezen over MSI en ASUS AM5 mobo's. Echter, hier heb ik zelf geen ervaring mee

[Tijgertje]

Ik draai hier ook een 4090 + 7800X3D combi, uit ervaring kan ik zeggen dat je echt wat meer geld moet stoppen in de koeling van het systeem. Komt echt een flinke bak warmte af. Laatste paar dagen heb ik de airco aangezet, omdat de PC de hele kamer gewoon opwarmt tot 25-30 graden.

De processorkoeler zou ik persoonlijk voor een 360 AIO gaan. Als de grootte van de case je niet uit maakt zou ik een (veel) grotere nemen en een redelijk aantal ventilatoren nemen. Betwijfel of het goed te koelen is met een kleinere case en minimaal aantal fans, zeker in de zomer.

[Anoniem: 63072]

Tijgertje schreef op zondag 4 juni 2023 @ 20:25:
Ik draai hier ook een 4090 + 7800X3D combi, uit ervaring kan ik zeggen dat je echt wat meer geld moet stoppen in de koeling van het systeem.

Ik heb dan geen 7800X3d maar een 5800X3D, maar de hitte die een 4090 produceert kan TS flink beperken met wat undervolten en/of powerlimit lager instellen. Ik heb ook een 3440x1440@120 scherm en een 4090 hoeft niet op de limiet te draaien om daar volop gebruik van te maken.

[PilatuS]

Tijgertje schreef op zondag 4 juni 2023 @ 20:25:
Ik draai hier ook een 4090 + 7800X3D combi, uit ervaring kan ik zeggen dat je echt wat meer geld moet stoppen in de koeling van het systeem. Komt echt een flinke bak warmte af. Laatste paar dagen heb ik de airco aangezet, omdat de PC de hele kamer gewoon opwarmt tot 25-30 graden.

De processorkoeler zou ik persoonlijk voor een 360 AIO gaan. Als de grootte van de case je niet uit maakt zou ik een (veel) grotere nemen en een redelijk aantal ventilatoren nemen. Betwijfel of het goed te koelen is met een kleinere case en minimaal aantal fans, zeker in de zomer.

Die hitte komt dan wel vrijwel alleen door de GPU. Mijn 7800X3D doet zowel idle als onder load minder warmte dan mijn oude 6700K. Tijdens gamen is iets als 75W helemaal niet zo vreemd. De package wordt wel aardig heet, maar dat is met mijn customwaterkoeling ook zo. Voor de 7800X3D is de luchtkoeler die ie heeft gekozen ruim voldoende. Wat extra casefans om de RTX 4090 hitte uit de kast te krijgen is dan wel weer een goed idee.

[Ancalagon]

Nogmaals dank dat jullie je zondag tijd besteden aan het adviseren van een complete onbekende, ik waardeer het enorm!

@XelaRetak : Dank voor de suggestie, maar ik ga niet voor een pre-build systeem van Intel. Twee redenen. Ten eerste omdat je dan niet weet welke componenten je krijgt, ten tweede omdat ik wat @PilatuS zegt vaker heb gezien.

@PilatuS : Wow, dat issue met Asus had ik nog niet gezien. Daar schrik ik wel van. Ik heb vaker Asus gehad en was altijd erg tevreden, maar nu snap ik helemaal dat je kiest voor de Tomahawk. Zowel jij als @Ludark komen met de Tomahawk, dus die zal ik voor nu als keuze nemen, ik ga zeker de video van @Digibyter bekijken!

Trouwens, Als dit is hoe Asus met klanten omgaat, is het wellicht ook een reden om te switchen naar een MSI of Gigabyte GPU.

Verder op @Ludark: Helder mbt de SSD. Ik laat hem in de lijst op 990 staan maar kijk wel even naar beschikbaarheid bij de uiteindelijke winkel. Het prijsverschil is niet wereldschokkend, beide is prima.
Het is juist vanwege de koeler dat ik voor de Asus strix ging, maar ik heb ook hele goede verhalen gehoord over de MSI Suprim. Vooral omdat ik geen after market cooler op de kaart ga zetten. Ik ga er nog even verder induiken, maar vooralsnog zet ik even de Suprim in de lijst vanwege de toestanden met Asus (hoewel dat om het moederbord gaat). Maar wie weet is een Gigabyte (zoals de Aorus) ook een optie. Als uit reviews blijkt dat de meerwaarde van Aurus of Suprim tegenvallen, kan ik alsnog een iets goedkopere versie nemen, scheelt toch weer 200 euro. En de 64GB Ram blijft staan.

@Tijgertje @Anoniem: 63072 @PilatuS : Heel erg bedankt voor alle info over koelen. Wellicht had ik hier iets meer tekst aan moeten wijden. Reden dat ik voor de Torrent (grote versie, niet de compact) heb gekozen, was deze video: YouTube: Best Case of 2021 So Far: Fractal Torrent Case Review & Benchmarks. De case komt al met twee 180mm fans aan de voorkant en 3 140mm op de bodem. Ik had het idee dat dit gecombineerd met de Noctua voor meer dan genoeg airflow zou zorgen vanwege de positieve druk. Er zou nog een fan achterin kunnen, maar meende te hebben gelezen dat dit echt niet nodig is. Als dit niet klopt, en deze kast te klein is, welke case en fans zouden jullie dan aanraden?

De 360 is voor mij geen optie. Ik heb geen enkele ervaring met waterkoeling en ben er nogal huiverig voor om dit toe te gaan passen. Dus vooralsnog zoek ik een luchtgekoelde oplossing.

[TRDT]

De verschillen tussen de koelers zijn minimaal bij deze generatie. NVIDIA had in eerste instantie een veel hoger verbruik opgegeven aan de AIB-partners, waardoor elke kaart een gigantische koeler heeft.

De ASUS kaarten zijn erg berucht voor coilwhine, en ook gezien de actuele stand van zaken bij ASUS, zou ik die links laten liggen.

Zie voor de verschillen bijvoorbeeld: review: GeForce RTX 4090 - Vijf peperdure grafische kanonnen

[Anoniem: 63072]

Ancalagon schreef op zondag 4 juni 2023 @ 22:11:

@Tijgertje @Anoniem: 63072 @PilatuS : Heel erg bedankt voor alle info over koelen. Wellicht had ik hier iets meer tekst aan moeten wijden. Reden dat ik voor de Torrent (grote versie, niet de compact) heb gekozen, was deze video: YouTube: Best Case of 2021 So Far: Fractal Torrent Case Review & Benchmarks. De case komt al met twee 180mm fans aan de voorkant en 3 140mm op de bodem. Ik had het idee dat dit gecombineerd met de Noctua voor meer dan genoeg airflow zou zorgen vanwege de positieve druk. Er zou nog een fan achterin kunnen, maar meende te hebben gelezen dat dit echt niet nodig is. Als dit niet klopt, en deze kast te klein is, welke case en fans zouden jullie dan aanraden?

De 360 is voor mij geen optie. Ik heb geen enkele ervaring met waterkoeling en ben er nogal huiverig voor om dit toe te gaan passen. Dus vooralsnog zoek ik een luchtgekoelde oplossing.

Ik heb zelf een meshify 2 met dezelfde noctua cooler en extra noctua case fans die jij niet nodig hebt met de Torrent.

Hele punt van die case is dat je de warmte van de 4090 makkelijk afvoert, dat gaat met Torrent en NH-D15 makkelijk lukken. Je zou zelfs met de 7000 serie de offset mountingkit van noctua kunnen gebruiken zodra die verkrijgbaar is (gamersnexus heeft er een video over) voor nog wat betere koeling.

De reden dat ik undervolten en powerlimit noemde is omdat ook ik merkte dat als ik aan het gamen was de temperatuur in de kamer merkbaar opliep. Je voert de warmte wel af uit de kast, maar het is een kachel geworden voor de kamer! Dat is zonde, omdat een 4090 met 75% power limit voldoende is voor het gros van de moderne spellen op jouw monitor.

[Ancalagon]

@TRDT : Dank voor de link. Ik had ook al wat verder gekeken en wat jij zegt en wat in dit artikel staat komt overeen wat ik verder zie. Asus links laten liggen vanwege de algehele "screw the customer" mentaliteit. Verder komt alles redelijk bij elkaar in de buurt qua koeling, maar de Suprim is gemiddeld genomen wel net iets beter en stiller overall. Maar daar betaal je dan ook voor. Ongeveer 200 euro tov de MSI gaming, tot 300 euro als je overstap naar Inno3D.

@Anoniem: 63072 : Haha, helder. Dan had ik het niet helemaal goed gelezen. Die kachel wordt wel een ding, mijn kantoor is niet heel groot dus dat wordt een sauna :-D Dank voor de tip, ik ga het zeker in de gaten houden en indien nodig een beetje downtunen.
Die offset had ik ook al voorbij zien komen in een andere video. Ik hoop dat die snel beschikbaar komt, maar ik vrees dat dit pas na mijn aanschaf zal zijn. En om dan de hele boel weer uit elkaar te halen....

[HMS]

Ik weet niet of het al gemeld is maar let met het geheugen en je koeler (NH-D15 toch?) even op met clearance. Die Trident banken zijn aardig hoog en je wil natuurlijk wel dat het allemaal past

[Ancalagon]

@HMS Dank voor de tip, maar hoe kom ik daar achter?

[PilatuS]

Google: Noctua NH-D15 max ram height

In dual fan mode, the NH-D15 should be used with standard height RAM (up to 32mm).

[HMS]

Op de site van Noctua staat wel wat de RAM clearance is (https://noctua.at/en/products/cpu-cooler-retail/nh-d15) en op de site van G.Skill hoe hoog de modules zijn (https://www.gskill.com/faq/1502180912/DRAM-Memory).

Zoals je ziet is de RAM clearance van de NH-D15 32mm in dual fan mode. En de trident modules zijn 44mm hoog. Ik heb hier de Noctua NH-D15S (in dual fan) met Flare X5 geheugen en dat past maar net.

Je kan wellicht de fan wat hoger op de koeler monteren (verlies je wel wat airflow door de heatsinks), of je kan kiezen voor geheugen wat minder hoog is en er onder past. Maar het is wel handig om dit voor het assembleren al te weten

[Ancalagon]

@PilatuS , @HMS Helder. Maar dan vrees ik dat het klieren met de hoogte van de fan gaat worden. Als ik hier op Tweakers kijk naar DDR5 geheugen met maximale hoogte 32 mm, dan zie ik alleen maar varianten met een lagere snelheid en een veel hogere latency (Kingston valueram). Of het worden 4 reepjes van 16GB (kingston fury) maar dan ben ik ook nog eens ruim 400 euro kwijt. En ook dan is de latency beduidend slechter dan de G.skill.

Of ik meot een andere (maar wel goede en stille) koeler vinden met meer clearance.

[ Voor 8% gewijzigd door Ancalagon op 05-06-2023 20:44 ]

[PilatuS]

Los van de fan wat omhoog doen (wat trouwens geen enkel probleem is) kan je ook nog een 120mm fan overwegen. Dit ziet er dan wat netter uit en moet voldoende ruimte geven. Je zou zelfs kunnen testen met een enkele 140mm fan ipv 2 stuks. De vraag is alleen wat het met de temps doet en vooral ook geluid. Misschien is een enkele fan wel prima qua temps en geluid. Testen kan geen kwaad.

Qua RAM nog even gekeken, maar je gaat dan van CAS 30 naar 36 of zelfs 40. Da's wel een aardig verschil.

[Bever!]

PilatuS schreef op maandag 5 juni 2023 @ 20:51:
Los van de fan wat omhoog doen (wat trouwens geen enkel probleem is) kan je ook nog een 120mm fan overwegen. Dit ziet er dan wat netter uit en moet voldoende ruimte geven. Je zou zelfs kunnen testen met een enkele 140mm fan ipv 2 stuks. De vraag is alleen wat het met de temps doet en vooral ook geluid. Misschien is een enkele fan wel prima qua temps en geluid. Testen kan geen kwaad.

Qua RAM nog even gekeken, maar je gaat dan van CAS 30 naar 36 of zelfs 40. Da's wel een aardig verschil.

Op een 7800x3d heb je toch helemaal niet zo'n bakbeest nodig.

[PilatuS]

Bever! schreef op maandag 5 juni 2023 @ 20:51:
[...]

Op een 7800x3d heb je toch helemaal niet zo'n bakbeest nodig.

Is ook zo, vandaar dat testen met 1 fan ook prima kan.

Als ik bij mijn eigen CPU kijk na het gamen dan is de max iets van 75W en dat lukt met 1 fan ook makkelijk zou je denken.

[HMS]

Het Flare X5 geheugen van G.Skill heeft een hoogte van 33mm, dat past bij een Noctua NH-D15S (chromax.black in mijn geval) met 2 fans prima.

Standaard komt de S variant van de D15 wel met maar 1 fan. Ik heb een extra fan erbij om een 7950X koel te houden, maar voor een 7800X3D lijkt mij 1 fan misschien wel voldoende.

[Ancalagon]

@PilatuS en @Bever! : Dank voor de aanvulling.

Reden dat ik voor de Noctua heb gekozen, was vanwege review sites/video's. Ik zie daar vooral deze Noctua voorbij komen. Met als alternatief (en op enkele sites ook de winnaar, maar vaak was daar de Noctua niet meegenomen) de Dark Rock Pro 4.

Voordeel van de Dark Rock is dat deze een hogere clearance heeft, namelijk 40 mm. In dat geval zie ik een aantal opties naar voren komen die wel zouden kunnen, waarbij de G.Skill Ripjaws S5 F5-6000J3040G32GX2-RS5K er direct uit springt. Deze heeft net als de eerdere Z5 Neo een 30/40 timing. Ik moet alleen even kijken of deze compatible is met de setup en wat precies het verschil is tussen een Neo en een Ripjaws. Ik heb helaas niet extreem veel verstand van geheugen :-)


Net gekeken op diverse sites waaronder van G.skill zelf, er lijkt geen enkel verschil in de geheugen modules zelf. Het lijkt er dus op dat de Ripjaws en Dark Rock passen zonder met fans te hoeven klooien.

@HMS Ik zie die flare helaas niet in de webshop waar al het andere wel te krijgen is. Bovendien is dat 5600 36/36 geheugen. Geen idee of je dat in de praktijk gaat merken natuurlijk.

Dus als ik het dan goed begrijp is het of de Dark Rock met de Ripjaws en de fan kan blijven waar die hoort, de trident of ripjawes met de Noctua en de fan iets verplaatsen of zelfs een van de fans weglaten. En gezien de combinatie van CPU en koeler zijn alle drie de opties vermoedelijk prima. Klopt die samenvatting zo ongeveer?

[ Voor 31% gewijzigd door Ancalagon op 06-06-2023 11:07 ]

[Ancalagon]

@HMS : Sorry, ik zie net dat ik je post niet goed genoeg heb gelezen. De opties zijn

1. Noctua NH-D15 met Ripjaws of Trident, verhoog de voorste fan (hopend op voldoende ruimte in de case, minder verhoging nodig met de Ripjaws)
2. Noctua NH-D15 met Ripjaws of Trident, laat de front fan helemaal weg (lijkt wat onzinnig gezien de volgende)
3. Noctua NH-D15S met Ripjaws of Trident, want ruimte zat (en goedkoper). Ik kan alleen geen reviews vinden of dit voldoende koelt, ik lees alleen dat Noctua aangeeft dat dit 1-3 graden kan schelen
4. be quiet! Dark Rock Pro 4 in combinatie met de Ripjaws, want dat zou moeten passen

Reviewsites lijken verdeeld over welke fan beter/stiller is, dus mogelijk dat dit afhankelijk is van de testopstelling die de sites gebruiken en dus in de praktijk voor mij nauwelijks uit maakt. Wel las ik dat de be quiet wat meer gewicht heeft en dus iets meer vervorming van het moederbord veroorzaakt.

[HMS]

De D15S wordt standaard geleverd met 1 fan en de D15 met 2. De S variant is asymmetrisch maar verder identiek aan de normale D15.

Dus die 1-3 graden verschil laat zich snel terugleiden naar de extra fan die de D15 heeft.

Een losse NF-A15 fan is zo’n 30€ trouwens.

[Ancalagon]

Dat is inderdaad ook een beetje mijn twijfel. Die 10 euro verschil tussen beide en de 30 euro voor een extra fan. Maar het a-symetrische model geeft volgens Noctua wel heel veel meer ruimte voor het geheugen.

Aan de andere kant, de kast biedt wel ruimte om de voorste fan wat omhoog te doen. De maximale fan hoogte is 188, terwijl de hoogte van de noctua inclusief fan 165 is. Die kan dus nog 2 cm omhoog, terwijl ik met de Ripjaws maar een centimeter nodig heb. Aan de andere kant heb ik het idee dat ik met de S in combinatie met de 5 fans die al in de case van de Torrent zitten toch wel genoeg zou moeten hebben.

Alles bij elkaar neig ik richting de S. Maar eens de laatste updates doorvoeren en kijken waar ik op uit kom... Het lijkt er op dat we er dan bijna uit zijn.


Ik heb net nog verder gekeken maar de Ripjaws zijn voor Intel XMP. De Trident is voor AMD EXPO. Dus toch de trident, en dan dus ook zeker de Noctua NH-D15S.

[ Voor 9% gewijzigd door Ancalagon op 06-06-2023 21:31 ]

[Ancalagon]

Vergeleken met de eerste opzet is er veel aangepast (bijna alles?) en is er volgens mij een veel beter systeem uit gekomen. Dank aan iedereen die heeft meegeholpen, zonder jullie was dit niet mogelijk geweest.

Nu komt de moeilijkste stap, het overtuigen van mijn vrouw dat dit echt nodig is :-D

[M2M]

Djarune schreef op zondag 4 juni 2023 @ 12:34:
Ik zie het steeds vaker terug. 64GB RAM in game pc’s. De enige reden die ik kan bedenken is dat RAM momenteel goedkoop is. Neemt niet weg dat er geen enkele game is die 64GB gaat gebruiken. Waarschijnlijk ook niet over 5 jaar. De verwachting is dat games meer gebruik gaan maken van ditectstorage. Pak dus 32GB.

wait wut?

[PilatuS]

M2M schreef op dinsdag 6 juni 2023 @ 21:40:
[...]


wait wut?
[Afbeelding]

Ik heb Star Citizen ook wel eens 36GB zien gebruiken bij een streamer, maar dat zijn toch echt uitzonderingen die heel zeldzaam zijn. Met 32GB kom je er voor 99% van de gevallen wel.

[Ancalagon]

Dat snap ik, maar op dit budget ga ik hier niet op bezuinigen en houd ik 64GB aan. Dit systeem moet weer een flink aantal jaren mee.

[PilatuS]

Je kan ook prima 64GB nemen natuurlijk. Persoonlijk ben ik gewoon voor 32GB gegaan. Mocht 64 nodig zijn is het tegen die tijd altijd goedkoper dan nu. Bij PC onderdelen ben je vrijwel altijd beter af om het te kopen wanneer je het nodig hebt. Maar goed, het is redelijk goed betaalbaar nu met DDR5 tegenover toen het net uit was.

[Djarune]

M2M schreef op dinsdag 6 juni 2023 @ 21:40:
[...]


wait wut?
[Afbeelding]

Dat is een spel met een bekende “memory leak bug”. 64GB gaat ook vol…

[Djarune]

@Ancalagon Ik merk gewoon dat diverse Tweakers in de community met veel budget meer RAM nemen dan nodig terwijl capaciteit intern geheugen nooit de bottleneck gaat zijn bij mainstream games en een pc met 32GB RAM. Over 5 jaar zien we wel weer of het 64GB moet zijn. Het zou leuk zijn als Tweakers weer iets op de frontpage zet hierover.

De PS5 heeft slechts 16GB RAM en die draait toch echt vrijwel alle AAA games.

De 24GB VRAM van de 4090 gaat veel sneller vol.

[ Voor 18% gewijzigd door Djarune op 06-06-2023 22:31 ]

[PilatuS]

Bijna 8 jaar terug mijn PC geupgrade en van DDR3 naar DDR4 gegaan, toen voor 16GB gekozen. Vorige week geupgrade en nu met 32GB DDR5. In die 8 jaar nooit RAM tekort gekomen met 16GB waarbij al die tijd 32GB draaien dus nutteloos was geweest.

Ik snap wel dat het prettig kan zijn om futureproof te zijn. Alleen meestal geef je dan geld uit aan iets dat je 5 jaar of langer niet gebruikt en mogelijk zelfs nooit gebruikt. Dan geef je toch geld uit voor niets en is de kans ook groot dat je naar DDR6 gaat voor je het ooit gebruikt.