Het is al langsgekomen als post Illusion in "[ZT] Russisch-Westerse verhoudingen deel 3" Maar aangezien het (imho) een uitstekend journalistiek artikel is, die aan de andere kant zeer tekenend is voor de Nederlandse bestuurscultuur, verdient het imho een eigen topic.
Het is een lang artikel, dus met enkele relevante quotes is ook de samenvatting wat langer
Hoe Balkenende en Rutte de deuren openzetten voor Russische spionage
De dynamiek is als volgt. De politieke ideologie gaat er vanuit dat macht moet worden verschoven naar het private domein. Wat als gevolg heeft dat het private domein invloed krijgt op de politiek. Private partijen denken vaak alleen in hun selectieve eigenbelang en hebben geen oog voor het algemene belang en dus ook niet voor geopolitieke verhoudingen.
Dit zag je terug met de vervlechting van de politiek met bedrijven zoals Shell en Gasunie, zakelijke belangen werden behartigd door de politiek.
Het is ook opvallend dat hoewel je in het begin misschien nog kan uitgaan van onwetendheid, er gedurende de kwestie zoveel waarschuwingen zijn geweest dat het negeren waarschijnlijk bewust is gebeurd.
Dat deze kwestie niet speelt is dan ook niet vreemd omdat er geen wijziging is geweest in politiek ideologie en bestuurscultuur. Het is zoals het artikel zegt, het wordt ook beschouwd als overheid die een zakelijk deal sluit die is mislukt. Een pechgeval.
Maar vanuit geopolitiek oogpunt is het dat natuurlijk totaal niet, nordstream was infiltratie project door Rusland en heeft reële schade aangericht en Europa onveiliger gemaakt met een oorlog als gevolg. Dat gaat veel verder dan alleen een mislukte zakendeal.
Ik ben benieuwd of deze kwestie n.a.v. dit artikel tot meer politieke introspectie leidt, maar ik denk eigenlijk van niet.
Vanuit retrospectief was deze kwestie in AWM al in 2014/2015 besproken, interessant om terug te lezen:
Keyword gasrotonde
Keyword gasunie
De rechtszaak tegen P.
Rechtbank
Gerechtshof
Hoge Raad
Het is een lang artikel, dus met enkele relevante quotes is ook de samenvatting wat langer
Hoe Balkenende en Rutte de deuren openzetten voor Russische spionage
Het nieuws in dit artikel:
- Rusland heeft de „zéér vergaande samenwerking” met Nederland in de energiesector misbruikt om Nederland te bespioneren. Rusland kon zich zo innestelen in vitale nationale infrastructuur. Dit zegt het oud-hoofd Buitenlandse Inlichtingen van de AIVD, Kees Klompenhouwer, tevens voormalig ambassadeur in Oekraïne.
- De kabinetten-Balkenende en -Rutte streefden sinds Poetins aantreden in 2000 naar vervlechting met Rusland, maar uit een reconstructie blijkt dat ze Poetins dubbelspel over het hoofd zagen. Zo was de gaspijpleiding Nord Stream, waaraan Nederland voor 1,7 miljard euro deelnam, volgens Klompenhouwer „absoluut een Russisch infiltratieproject”.
- Hij herinnert eraan dat Rusland Oekraïense energiecentrales geregeld onklaar maakt en dat Oekraïners al jaren zeggen: „Wat Rusland nu bij ons doet, zullen ze later bij jullie proberen.”
- Klompenhouwer maakte als AIVD’er in 2003 kennis met de methoden van de geheime dienst FSB. „Chantage, omkoping, moord – alles. Een criminele organisatie binnen de staat. Ik kreeg het koud op mijn rug.”
Vandaar dat hij 27 februari 2002 het hoofd beveiliging van Gasunie in een memo schreef dat Aleksej Miller hem liet ‘doorlichten’. „Kennelijk is er [...] sprake van een gestructureerde FSB-inzet in de richting van Gasunie-activiteiten [in] Rusland.”
Het verhinderde niet dat dezelfde Aleksej Miller later in 2002, 26 november, welkom in Den Haag was. Premier Jan Peter Balkenende ontving hem in het Torentje.
Confronterende vragen
[...]
Sinds hij vorig jaar Oekraïne binnenviel plaatst dit ook Nederland voor confronterende vragen. Het land heette Russen sinds 2000 van harte welkom in bijna alle maatschappelijke domeinen – energie, politiek, nanotechnologie, pijpleidingen, cultuur, bestuur, diplomatie, et cetera – en bood Poetins spionnen zo enorme kansen.
En niemand die nu weet hoezeer Russen daarvan misbruik hebben gemaakt – al is er genoeg bewijs dat ze niet stil hebben gezeten.
AIVD’er bezoekt Poetins wereld
[...]
„Ik ontmoette een boevenbende”, zegt Klompenhouwer nu. „Ze spraken openlijk over hun methoden: chantage, omkoping, moord – alles. Een criminele organisatie binnen de staat. Ik kreeg het koud op mijn rug.”
Maar Den Haag stond op politieke samenwerking en maatschappelijke vervlechting. De krijgsmacht was na de Koude Oorlog gehalveerd. En de enorme olie- en gasvoorraden van Rusland boden kansen aan Shell en Gasunie, wereldspelers in de energiesector.
Ex-Stasi-majoor leidt Nord Stream
[...]
„Nord Stream heeft altijd gestonken”, vertelt de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken voor Europa in 2005-2009, Dan Fried, telefonisch vanuit Washington. Schröders gedrag was, zegt hij, „gewoon corrupt”. En Poetin „een man van wie je wist dat hij niet te vertrouwen is”.
Fried: „Dus ik zei destijds tegen mijn Europese vrienden: geef Poetin nóóit een machtig wapen als Nord Stream, want hij zal het misbruiken.”
De AIVD-zorgen maakten opnieuw amper indruk: de kabinetten-Balkenende II, III en IV wilden zo graag het gasknooppunt (‘gasrotonde’) van Europa worden, dat ze de ongemakkelijke kanten van Poetin en zijn pijplijn dan maar op de koop toe namen.
Later toonden ook Balkenende en Rutte zich enthousiast. Beiden bezochten tweemaal Nord Stream-plechtigheden, waarbij ook Warnig present was. Rutte tweemaal in 2011, Balkenende in 2010 en 2007.
Via Wikileaks bleek dat de laatste hoog opgaf over zijn gesprekken met Poetin: de economische banden boden hem ruimte gevoelige thema’s aan te snijden. De Amerikaanse ambassadeur in Den Haag noteerde in 2007: „Balkenende was duidelijk onder de indruk van Poetin.”
Wist Den Haag waaraan het begon?
[...]
Er ligt een diepere vraag onder: moet je Nord Stream achteraf interpreteren als alleen een gaspijpleiding, of was het ook een Russisch infiltratieproject om positie in vitale westerse bedrijven als Gasunie te krijgen?
Voor Klompenhouwer is het na zijn ervaringen bij de AIVD en in Oekraïne geen vraag. „Dit was absoluut een Russisch infiltratietraject”, zegt hij. Een oud-Stasi-topman als directeur, het cultiveren en binnenhalen van mensen als Schröder, deelnemende landen paaien tot ze niet meer terug kunnen – „het past volledig in de modus operandi van Poetin.”
Op 24 maart 2012 werd een ambtenaar van Buitenlandse Zaken (BZ), Raymond P., voormalig vice-consul in Hongkong, aangehouden op verdenking van spionage voor Rusland.
Nog zorgelijker: P. had informatie over diplomaten aangeleverd: „functies, seksuele voorkeuren, burgerlijke staat alsmede hobby’s en zwakheden van collega’s”. Inlichtingenmensen wisten genoeg: de Russen waren doende méér spionnen op BZ te werven.
„Hoe langer je naar de zaak-P. keek”, zei een betrokkene, „hoe vaker je dacht: dit is het topje van de ijsberg.”
Maar politiek leiders hadden geen idee. In de maanden dat AIVD-hoofd Bertholee de schade van de zaak-P. in kaart bracht, besloten Mark Rutte (VVD) en Diederik Samsom (PvdA) in de formatie van 2012 het budget van de AIVD te korten, met 38 procent.
De conclusie:Nanotechnologie delen met Moskou
Toch hielden BZ en EZ tot vlak voor de invasie van Oekraïne vast aan het pad dat ze hadden uitgestippeld. Buitenlandminister Maxime Verhagen (CDA, 2007-2010) schreef de Tweede Kamer in het voorjaar van 2008 dat Poetin „van meet af aan [heeft] gewerkt aan [...] de integriteit van de Russische staat.” Poetins assertiviteit leidde tot „fricties”, meende Verhagen, maar meer handel en onderlinge afhankelijkheid zouden de relatie verbeteren. „Economische vervlechting”, schreef hij, was „eerder een kans dan een bedreiging.”
En zo gebeurde het – het had alles te maken met Shell. In het eerste jaar van Poetins presidentschap kocht het bedrijf, toen nog Nederlands-Brits, in Siberië het grootste olie- en gasveld ter wereld, Sakhalin II. In 2005 eiste Poetin met betwistbare argumenten de zeggenschap op – en Shell boog in 2007.
Nederland betaalde ruim 1,5 miljard euro aan een door een oud-Stasi-topman geleide pijpleiding die Poetins greep op de gastoevoer vergrootte en volgens kenners een klassiek Russisch infiltratieproject was.
Het zocht de diplomatieke dialoog, maar kreeg er een spionage-gestuurde overval op BZ voor terug en belandde online in een nieuwe wapenwedloop.
Het werkte aan economische vervlechting – maar gaf elementaire kennis aan Russen prijs en stelde de energiesector bloot aan Russische innesteling.
En nadat de inlichtingendienst in elk van deze gevallen al vroeg wees op de risico’s of gevolgen van werken met Poetins spionnenstaat, werd haar begroting met ruim een derde gekort.
Het is inderdaad opvallend, maar niet vreemd dat deze kwestie eigenlijk totaal niet speelt in Nederland. Want ook dit dossier heeft raakvlakken met de heersende politieke ideologie en bestuurscultuur die we in Nederland al decennia hebben.In Duitsland zijn politici en media sinds de invasie van Oekraïne niet bang zichzelf grote vragen te stellen: hoe konden ze Poetin zo verkeerd inschatten? Nederland behandelt het tot nu toe als een mislukt handeltje: pech gehad, zand erover.
Klompenhouwer: „Maar ook wij mogen ons afvragen: waarom hebben we ons zo enorm vergist?”
De dynamiek is als volgt. De politieke ideologie gaat er vanuit dat macht moet worden verschoven naar het private domein. Wat als gevolg heeft dat het private domein invloed krijgt op de politiek. Private partijen denken vaak alleen in hun selectieve eigenbelang en hebben geen oog voor het algemene belang en dus ook niet voor geopolitieke verhoudingen.
Dit zag je terug met de vervlechting van de politiek met bedrijven zoals Shell en Gasunie, zakelijke belangen werden behartigd door de politiek.
Het is ook opvallend dat hoewel je in het begin misschien nog kan uitgaan van onwetendheid, er gedurende de kwestie zoveel waarschuwingen zijn geweest dat het negeren waarschijnlijk bewust is gebeurd.
Dat deze kwestie niet speelt is dan ook niet vreemd omdat er geen wijziging is geweest in politiek ideologie en bestuurscultuur. Het is zoals het artikel zegt, het wordt ook beschouwd als overheid die een zakelijk deal sluit die is mislukt. Een pechgeval.
Maar vanuit geopolitiek oogpunt is het dat natuurlijk totaal niet, nordstream was infiltratie project door Rusland en heeft reële schade aangericht en Europa onveiliger gemaakt met een oorlog als gevolg. Dat gaat veel verder dan alleen een mislukte zakendeal.
Ik ben benieuwd of deze kwestie n.a.v. dit artikel tot meer politieke introspectie leidt, maar ik denk eigenlijk van niet.
Vanuit retrospectief was deze kwestie in AWM al in 2014/2015 besproken, interessant om terug te lezen:
Keyword gasrotonde
Keyword gasunie
De rechtszaak tegen P.
Rechtbank
Gerechtshof
Hoge Raad
Climate dashboard | “Reality is that which, when you stop believing in it, doesn't go away.”