PC voor digital art, fotobewerking, blender en gaming

[RoyK]

Beste tweakers,

Ik ben een digitaal tekenaar die zijn 6 jaar oude computer wil gaan vervangen. Ik denk dat ik een leuke setup heb kunnen maken maar kan het misschien beter. Je feedback is van harte welkom. Ik heb mijn best gedaan om het zo goed mogelijk neer te zetten.

De afgelopen weken veel video's bekeken, reviews gelezen en rond zitten snuffelen. Kortom, een hoop geleerd. Bronnen:

Tweakers + diverse andere sites
Youtube: (grotendeels PC builder, Linus en Tech Notice)
PSU tier list: PSU Tier List rev. 16.1A - Cultists Network


Budget:
Ik heb niet een duidelijk budget. 100 meer of minder is in ieder geval niet spannend. De computer moet weer jaren mee kunnen. Goedkoper is uiteraard altijd prettig. Ik ben nu uitgekomen op een systeem rond de 1700 euro.


Gaat ik tweaken / overklokken?
Nee!

Doel van de computer:
Prio 1: Illustreren, foto’s bewerken (grote documenten) en een klein beetje werken in Blender. De computer zal grotendeels werken in Photoshop en Affinity Designer.

Prio 2, af en toe een spelletje. Gewoon een paar uurtjes per week. Het mag geen naam hebben en is er geen wens naar ultra settings.

Uitdagingen:
Illustraties kunnen op groot formaat en hoge resolutie soms zwaar worden. Brushes kunnen lag vertonen, tools in Photoshop minder snappy. In de gehele lijn wat vertraging.. Ook werk ik regelmatig aan grote fotobewerkingen voor o.a. beurzen. Deze documenten groeien naar flinke proporties en heeft mijn huidige computer hier behoorlijk merkbaar moeite mee. Ook vind ik het een uitdaging in de huidige tijdgeest om een PC samen te stellen die (als hij het rustig heeft) lekker zuinig kan zijn.


Huidige PC:
i7 6800K, 32gb 2400 mem, 1070GTX, 512GB 950 Pro (M2) + 1GB 850 evo SSD. De 1GB SSD neem ik mee naar mijn nieuwe PC. De rest schuift door naar mijn zoon om op te gamen.


Mindset in gemaakte hardware keuzes:

CPU: 12500 of de 12600
Photoshop houd van rappe cores. Boven een 8 core is er weinig gain. Ik heb daarom 2 setups gemaakt. De 12600 is overduidelijk een stuk sterker. Maar wel iets duurder en minder zuinig. In de toekomst mogelijk de levensduur van de PC verlengen door te upgraden naar een 12700 of 12900.

Koeler:
Een eenvoudige koeler die lekker stil is. Er zijn natuurlijk een aantal populaire koelers, waarvan de Muggen er ook 1 van is. De Cooler Master Hyper 212 voor 4 tientjes wellicht ook een prima koelertje.

Geheugen:
Ik heb voor 64GB 3200 C16 gekozen in een kit van 2. Met XMP in de bios laat ik het moederbord de modules automatisch overklocken.

Moederbord:
Blijft een lastig onderwerp met veel keuzes en kleine verschillen. Ik moet kiezen tussen B660 en de Z690. Ik ga niet handmatig tweaken over overclocken. Dit laat ik zo veel mogelijk door de bios zelf doen. Vermoedelijk is de B660 daarom meer dan geschikt voor mij.

SSD:
De impact van 4.0 pci SSD’s in creative programma’s is op dit moment te verwaarlozen. Ik ben voor Samsung 980 pro 512GB gegaan omdat deze door Tweakers goed is aangeschreven. Aan 512 heb ik tot nu toe (OS en programma’s) meer dan genoeg. Ik neem de 1TB SSD van mijn huidige PC mee als D:/

Videokaart:
De RTX 3060 is (denk ik) de sweet spot. De RTX en cuda cores helpen in programma’s als Blender. Ook Photoshop benut beetje voor beetje de GPU meer met AI neural engine tools. Maar in hoofdlijnen voegt een GPU verder niet veel toe. Laat ik het zo zeggen, of je er een 3060 of een 4090 inzet, Photoshop gaat er niet sneller door worden. De 3050 is goedkoper, maar lijkt in het geheel een minder goede aankoop te zijn.

Voeding:
Via diverse reviews ben ik op deze PSU uitgekomen, die in de Tier B lijst staat van PSU’s (zie link bovenaan). Een goedkopere / betere PSU is natuurlijk altijd welkom.

Qua kast ben ik er nog niet uit. Er zijn er zoveel. Maar deze twee zijn wel kansmakers:

De Be Quiet! Pure Base 500 en de Fractal Design Black Solid. Het liefst iets onder de 100 euro en lekker stil kan zijn. De kast staat onder het bureau en mag wat onzichtbaar zijn. Tips zijn welkom!

EDIT 7 november met aangepaste PSU, zie pagina 2.

Final lijkt op dit uit te zijn gekomen:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i5-13600K Boxed	€ 399,99	€ 399,99
1	Moederborden	MSI PRO Z690-A DDR4	€ 199,90	€ 199,90
1	Videokaarten	Inno3D GeForce RTX 3060 TWIN X2 OC LHR	€ 399,-	€ 399,-
1	Behuizingen	Corsair 4000D Airflow Tempered Glass Zwart	€ 104,28	€ 104,28
1	Besturingssystemen	Microsoft Windows 11 Home (NL, Retail)	€ 116,95	€ 116,95
1	Processorkoeling	Scythe Mugen 5 Rev.C	€ 55,81	€ 55,81
2	Geheugen intern	G.Skill Ripjaws V F4-3200C16D-32GVK	€ 109,16	€ 218,32
1	Voedingen	Corsair RM750x (2021) Zwart	€ 99,90	€ 99,90
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 1TB	€ 138,95	€ 138,95
			Totaal	€ 1.733,10

[ Voor 36% gewijzigd door RoyK op 07-11-2022 11:51 ]

[martyw]

Voor de CPU zijn de i5-13400 of i5-13500 interessante opties, als deze ongeveer evenveel als de huidige i5's gaan kosten en als je nog tot begin volgend jaar kan wachten. Deze modellen komen ook met E-Cores naast de P-Cores die de huidige generartie slechts biedt in de non-K i5.

Verder:

• De CPU koeler heeft geen beugel voor socket LGA1700, een Cooler Master Hyper 212 Black Edition with LGA1700 voldoet, en als je wat meer wilt uitgeven is er de Scythe Mugen 5 Rev.C
• Je hebt een mini ATX moederbord, daar past een Fractal Design Pop Mini Silent Black Solid bij die wat kleiner is dan de Be Quiet kast en stil is (zie de test alhier die in Pricewatch gelinkt is). Welke Black Solid Fractal bedoel jij?
• Een 550 Watt voeding voldoet, Cooler Master V550 Gold-V2.

[ Voor 7% gewijzigd door martyw op 28-10-2022 15:37 ]

[RoyK]

Bedankt @martyw voor je reactie.

ik heb helemaal niet in de gaten dat ik een mini ATX bord heb gekozen. Maar als alles past is dat misschien zelfs wel een prima ongelukje.

Bedankt voor de feedback op de cooler. Die pas ik aan.

Vanwaar kies je de Cooler Master V550? (uit pure interesse)

Wat betreft wachten op de 13 reeksen.. ik wil de aankomende Black Friday gebruiken om de artikelen bij elkaar te schrapen. Hopelijk met nog wat discount. Aangezien het ook een 1700 Sock is, kan ik er altijd nog naar toe in de toekomst.

[martyw]

RoyK schreef op vrijdag 28 oktober 2022 @ 15:46:
ik heb helemaal niet in de gaten dat ik een mini ATX bord heb gekozen. Maar als alles past is dat misschien zelfs wel een prima ongelukje.

De B660 die het best bij jou past is mini-ATX, maar de Z690 uit je 2e lijst niet!

RoyK schreef op vrijdag 28 oktober 2022 @ 15:46:
Vanwaar kies je de Cooler Master V550? (uit pure interesse)

Omdat deze in het voedingen topic alhier goed besproken wordt, en je niet meer dan 550Watt nodig hebt met dit systeem, ook is hij geluidloos tot 200 Watt belasting

[ Voor 4% gewijzigd door martyw op 28-10-2022 15:59 ]

[RoyK]

Wat betreft mini ATX, is dit aan te bevelen? Ik kan me voorstellen dat er in een kleinere omgeving misschien ook warmte een rol gaat spelen. Ik werk op zolder waar het in de zomer best warm kan zijn. Wat zouden jullie aanbevelen als ATX mobo in de B660 reeks?

[RoyK]

Afgelopen dagen nog (erg) veel materiaal tot me genomen over moederborden, geheugen en voedingen. Ik twijfel enorm of een 550 watt voeding voldoende is. In diverse builds op Youtube met ongeveer een gelijke config pakken hogere PSU's. En via een calculator kom ik zelfs in de 850 watt uit. Ik ben nieuwsgierig naar jullie visie hierop.

Wat betreft de moederborden is eigenlijk alleen de Z690 mogelijk met mijn 12600K config. Ik ga dan voor een DDR4 moederbord. Ik zie dat ik een keuze moet maken in Wifi of niet. Naast dat het mogelijk is om draadloos internet te kunnen ontvangen betekend dit geloof ik ook dat je toegang hebt tot Bleutooth, wat natuurlijk wel interessant kan zijn met ander draadloos materiaal, zoals een toetsenbord, muis en koptelefoon.

Er zijn nu nog 4 moederborden overgebleven waar ik een beetje in vastloop. Ze hebben allemaal hun eigen sterke kanten.

Ik ga een tekenscherm aankopen die via 1 USB-C kabel beeld, input en power gaat krijgen. Dat is voor mij in ieder geval belangrijk.

Vergelijker: https://tweakers.net/pric...;1761212;1761230;1760612/

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Moederborden	ASUS PRIME Z690-P WIFI D4	€ 230,25	€ 230,25
1	Moederborden	ASUS ROG Strix Z690-A GAMING WIFI D4	€ 285,10	€ 285,10
1	Moederborden	Gigabyte Z690 UD DDR4 (rev. 1.0)	€ 199,-	€ 199,-
1	Moederborden	MSI PRO Z690-A DDR4	€ 199,90	€ 199,90
			Totaal	€ 914,25

Ik hoop nog op een beetje input van jullie Tweaker hardware kenners

[youridv1]

Die 4 moederborden zitten dicht op elkaar qua features. Persoonlijk zou ik op de MSI uit komen. Ik prefereer altijd een Intel netwerkkaart over een Realtek. Te veel problemen gehad. Dus dan zit ik tussen de MSI Pro en de Asus Strix. Ik vind de strix stomweg te duur, dus zo kom ik op MSI.

De MSI heeft ook gewoon een type-c front panel header, dus volgensmij mist dat bord niets dat jij zoekt

Als je wifi wilt, dan is dat MSI bord ook daarmee verkrijgbaar uitvoering: MSI PRO Z690-A WIFI DDR4

Ik kom op het eerste gezicht ook deze tegen met jouw eisen ingesteld in de pricewatch
uitvoering: ASUS TUF Gaming Z690-PLUS WIFI D4

Verder kun je een uitvoering: Intel Core i5-13600K Boxed overwegen voor 60-70 euro extra. Die is sneller in photoshop review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139...

Verder is 550 watt dik in orde. Zelfs een CPU als de 13600K blijft steken rond 180 watt en datzelfde geldt voor de RTX 3060 (https://www.techspot.com/review/2211-geforce-rtx-3060/)
Dan zit je dus op 360 watt gecombineerd voor de zware verbruikers. De rest van je componenten redden het wel met 190 watt. fans en SSD's verbruiken bijna niets.
Anders: uitvoering: Corsair TX650M (2021)

[ Voor 87% gewijzigd door youridv1 op 01-11-2022 13:38 ]

[RoyK]

youridv1 schreef op dinsdag 1 november 2022 @ 13:26:
Die 4 moederborden zitten dicht op elkaar qua features. Persoonlijk zou ik op de MSI uit komen. Ik prefereer altijd een Intel netwerkkaart over een Realtek. Te veel problemen gehad. Dus dan zit ik tussen de MSI Pro en de Asus Strix. Ik vind de strix stomweg te duur, dus zo kom ik op MSI.

De MSI heeft ook gewoon een type-c front panel header, dus volgensmij mist dat bord niets dat jij zoekt

Als je wifi wilt, dan is dat MSI bord ook daarmee verkrijgbaar uitvoering: MSI PRO Z690-A WIFI DDR4

Ik kom op het eerste gezicht ook deze tegen met jouw eisen ingesteld in de pricewatch
uitvoering: ASUS TUF Gaming Z690-PLUS WIFI D4

Verder kun je een uitvoering: Intel Core i5-13600K Boxed overwegen voor 60-70 euro extra. Die is sneller in photoshop review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139...

Bedankt voor je feedback! Stof om over na te denken.

Betreft de 13600, dat heb ik zeker bekeken. Dit is wel weer een cpu die meer energie slurpt en heeft het een betere koeling nodig. Ik zie er ook wel een uitdaging in om de computer sterk maar zuinig neer te zetten. Tot zover ik het allemaal heb kunnen volgen is de aankomende 13500 de echte tegenhanger van de 12600, alleen moet die nog komen.

[youridv1]

Je kunt de 13600K altijd powerlimiten om de pieken af te vangen. Standaard staan op Z690 borden alle powerlimits uit. Als je het stock 180 watt profiel enabled blijft hij volgensmij steken op 150 echte watts, in plaats van 180, maar up to you natuurlijk

[RoyK]

youridv1 schreef op dinsdag 1 november 2022 @ 13:41:
Je kunt de 13600K altijd powerlimiten om de pieken af te vangen. Standaard staan op Z690 borden alle powerlimits uit. Als je het stock 180 watt profiel enabled blijft hij volgensmij steken op 150 echte watts, in plaats van 180, maar up to you natuurlijk

Potverdikkie, je brengt me aan het twijfelen haha. Ik ga daar eens wat meer info over inwinnen. Thanks!

[RoyK]

@youridv1 waar ik nog verwarring voel is dat ik met de K versies een Z690 moederbord nodig heb ivm overclocken. Echter geld dit denk ik voor handmatig overclocken. Ik ga dat niet doen en laat dit aan het systeem zelf over. Dit kan dan misschien met een B660 prima.

Ik zie in ieder geval builds voorbij komen met 13600 / 12600 en B660 borden. Ik vind het maar verwarrend haha

[youridv1]

Het enige dat je opgeeft is handmatig overclocken inderdaad. Je kunt een K processor op een B moederbord plaatsen. Dat is normaal een beetje zinloos, omdat overclocking dan niet werkt, maar een 12600K is een wezenlijk andere cpu dan de 12600. De 12600 heeft geen E cores, de 12600K wel, dus daarom zie je mensen dat toch doen.

In principe is er dus niets mis met een 12600K of een 13600K op een B660 bord plaatsen als je niet van plan bent om handmatig te overclocken, maar de andere specs van de K variant wel interessant vindt.

Waar je dan wel op moet letten, is dat het B660 moederbord in kwestie genoeg stroomvoorziening heeft om de K cpu met zijn hogere stock stroomverbruik goed te supporten. Sommige goedkopere borden hebben een beetje matig uitgevoerde stroomvoorziening (VRM) en/of hebben hier te weinig koeling voor. Hierdoor kan onder zware load, bij hoge wattages, de VRM oververhit raken. Het moederbord grijpt dan in door de CPU in te perken. Precies hetzelfde als thermal throttling wanneer de CPU zelf oververhit.

Je kunt op de website van de fabrikant kijken op de pagina van het moederbord onder het tabje support of compatibility. Daar vermelden ze nog wel eens tot welk vermogen het moederbord geschikt is. Als dat niet wordt vermeld, zul je of zelf een overwogen keuze moeten maken aan de hand van de specs van de VRM, die je hier op tweakers vaak al niet kunt vinden, of een moederbord uit te zoeken dat wel expliciteit vermeldt wat de hoogste supported power/tdp is.

Alternatief kun je dus ook een powerlimit instellen zodat het moederbord daardoor beschermd wordt en niet hoeft in te grijpen door oververhitting van de VRM. Als een moederbord bijvoorbeeld vermeld dat de i7 12700 wel supported is, dan zou je je 13600K kunnen powerlimiten op het maximale wattage van een 12700 en dan zit je binnen de grenzen van het bord

[ Voor 5% gewijzigd door youridv1 op 01-11-2022 15:00 ]

[Migrator]

RoyK schreef op dinsdag 1 november 2022 @ 14:15:
@youridv1 waar ik nog verwarring voel is dat ik met de K versies een Z690 moederbord nodig heb ivm overclocken.

áls je gaat overclocken. Je kunt prima een -K versie op een B660 moederbord gebruiken, maar dan ga je dus niet kunnen overclocken. Waarom zou je dat dan wel doen? Nou, omdat de 12600K(F) ten opzichte van de 12600 niet alleen 'unlocked' is, maar ook standaard een iets hogere kloksnelheid heeft én 4 Efficiency cores heeft die bij de 12600 ontbreken.

[RoyK]

Dank voor jullie inzichten @youridv1 en @Migrator! Ik ga weer terug naar de tekentafel!

[youridv1]

Je zou denk ik deze kunnen overwegen:
uitvoering: ASUS TUF Gaming B660-Plus WiFi D4

Wifi, type-c zitten er beide op. Met een 500A Vcore VRM met heatsinks moet je het redden. Dat is ver boven wat benodigd is.

[ Voor 17% gewijzigd door youridv1 op 01-11-2022 16:37 ]

[RoyK]

youridv1 schreef op dinsdag 1 november 2022 @ 16:36:
Je zou denk ik deze kunnen overwegen:
uitvoering: ASUS TUF Gaming B660-Plus WiFi D4

Wifi, type-c zitten er beide op. Met een 500A Vcore VRM met heatsinks moet je het redden. Dat is ver boven wat benodigd is.

Bedankt voor het meedenken. Vanavond eens wat reviews checken over dit bord!

[Migrator]

Of nog wat goedkoper is: uitvoering: MSI Pro B660M-A WiFi DDR4 die ook WiFi en type-c heeft en bij de Tweakers test de VRM test goed doorstond en volgens MSI zelf zelfs de i9 ondersteunt. Is een micro-ATX bord, ik gebruik hem zelf al een ruime maand naar volle tevredenheid met een 12600KF.

[ Voor 7% gewijzigd door Migrator op 01-11-2022 17:24 ]

[RoyK]

Migrator schreef op dinsdag 1 november 2022 @ 17:24:
Of nog wat goedkoper is: uitvoering: MSI Pro B660M-A WiFi DDR4 die ook WiFi en type-c heeft en bij de Tweakers test de VRM test goed doorstond en volgens MSI zelf zelfs de i9 ondersteunt. Is een micro-ATX bord, ik gebruik hem zelf al een ruime maand naar volle tevredenheid met een 12600KF.

Bedankt voor de leuke tip. Ik neem dit ook vanavond even mee! Genoeg uitzoekvoer haha.

[Ernemmer]

RoyK schreef op woensdag 2 november 2022 @ 08:57:
[...]


Ik beschouw die R23 benchmarks altijd maar een beetje als "leuk voor de cijfers maar dat is het dan ook wel". Een paar duizend punten meer of minder gaat je in het dagelijks leven (denk ik) nauwelijks merken tijdens werkzaamheden. Want dat fluctueert toch alle kanten op. En zit je 10 renders per dag te bakken, snap ik dat je een half uur kunt winnen.

Heb je toevallig een lijstje met gekozen componenten waar ik eens doorheen kan snuffelen?

Ik gebruik mijn systeem niet voor gaming

Mijn systeem bestaat uit;

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i7-13700K Boxed	€ 509,-	€ 509,-
1	Moederborden	Gigabyte Z690 AORUS ELITE DDR4 (rev. 1.0)	€ 239,-	€ 239,-
1	Videokaarten	MSI GeForce GTX 1070 Ti Gaming 8G	€ 0,-	€ 0,-
1	Behuizingen	Fractal Design Define R5 Zwart	€ 140,22	€ 140,22
1	Processorkoeling	Scythe Mugen 5 PCGH Edition	€ 59,90	€ 59,90
2	Geheugen intern	G.Skill Ripjaws V F4-3200C16D-32GVK	€ 109,16	€ 218,32
1	Voedingen	Corsair RM550x (2018) (EU-model) Zwart	€ 74,90	€ 74,90
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (met heatsink) 1TB	€ 129,99	€ 129,99
Bekijk collectie Importeer producten			Totaal	€ 1.371,33

Behuizing en voeding en GPU zijn al wat ouder.
Ik heb de mugen 5 pcgh versie gekozen omdat deze echt stil is (gebruik 'm al een jaar of 5). Er is nu net een rev B beschikbaar, dan zit de socket 1700 bracket er bij. uitvoering: Scythe Mugen 5 PCGH Edition Rev. B

[ Voor 4% gewijzigd door Ernemmer op 02-11-2022 10:00 ]

[RoyK]

Ernemmer schreef op woensdag 2 november 2022 @ 09:54:
[...]


Behuizing en voeding en GPU zijn al wat ouder.
Ik heb de mugen 5 pcgh versie gekozen omdat deze echt stil is. Er is nu net een rev B beschikbaar, dan zit de socket 1700 bracket er bij. uitvoering: Scythe Mugen 5 PCGH Edition Rev. B

Bedankt voor het delen!

[RoyK]

Bedankt voor alle reacties. Ik denk dat ik eruit ben en ga ik proberen de onderdelen zo goedkoop mogelijk bij elkaar te sprokkelen

Ik denk dat ik gezien het prijs verschil naar de 13600K klim. Ik ben ook van geheugen geswitched. Van 2x 32gb naar 4x 16gb.

Ik doe er een BT dongel voor alle draadloze tools rondom mijn computer.

Ook de voeding lijkt meer dan genoeg via verschillende keren feedback van tweakers, test resultaten en partpickers. Ik ben benieuwd wat jullie van dit systeem vinden. Mijn vorige Pc heet "BEEST" en schuift door naar mijn zoon. Deze Pc gaat "MONSTER" heten

Systeem:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i5-13600K Boxed	€ 399,99	€ 399,99
1	Moederborden	MSI PRO Z690-A DDR4	€ 199,90	€ 199,90
1	Videokaarten	Inno3D GeForce RTX 3060 TWIN X2 OC LHR	€ 399,-	€ 399,-
1	Behuizingen	Fractal Design Define R5 Zwart	€ 140,22	€ 140,22
1	Bluetooth en IR dongels	TP-Link Bluetooth 5.0	€ 10,98	€ 10,98
1	Processorkoeling	Scythe Mugen 5 Rev.C	€ 55,81	€ 55,81
2	Geheugen intern	G.Skill Ripjaws V F4-3200C16D-32GVK	€ 109,16	€ 218,32
1	Voedingen	Corsair RM550x (2018) (EU-model) Zwart	€ 74,90	€ 74,90
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 1TB	€ 129,-	€ 129,-
			Totaal	€ 1.628,12

Misschien moet ik nog een tubetje koeling mee bestellen. Of zit dat bij de koeler zelf?

[Hackus]

thermal paste zit erbij

[Djarune]

Mooi systeem zo.

Enige opmerking. Waarom een kast uit 2015? Pak liever de nieuwe Define 7. Die heeft betere koeling en USB-C aansluiting.

Edit: de Define 7 is momenteel duur. De uitvoering: Fractal Design Pop Air Black Solid is een betere optie.

[ Voor 41% gewijzigd door Djarune op 02-11-2022 13:31 ]

[RoyK]

Djarune schreef op woensdag 2 november 2022 @ 13:11:
Mooi systeem zo.

Enige opmerking. Waarom een kast uit 2015? Pak liever de nieuwe Define 7. Die heeft betere koeling en USB-C aansluiting.

Ik bezit momenteel de Define S. Wat ik een prima maatje vind.

Ik ben al een uurtje aan het neuzen tussen alle kasten. Er is zoveel keuze. Ik ben op zoek naar een eenvoudige no-nonsens kast. Stil en het hoeft geen aandacht te vragen. Ik zet hem aan en uit, staat verder onder mijn bureau.

Wat me tegenhoud zijn de prijzen. Oef.. 150+ euro kom je makkelijk in.

De Pop Silent vind ik wel interessant. Het heeft een usb-c aansluiting (plek) alleen moet je dat nog wel zelf regelen (raar)

uitvoering: Fractal Design Pop Silent Black Solid

De kast zit nog in een beetje in de redelijkheid met 100 euro.

[Djarune]

Prima keus. Wil je ooit een zwaardere videokaart is de “air” variant een betere keus.

[Ernemmer]

RoyK schreef op woensdag 2 november 2022 @ 11:29:
Bedankt voor alle reacties. Ik denk dat ik eruit ben en ga ik proberen de onderdelen zo goedkoop mogelijk bij elkaar te sprokkelen

Ik denk dat ik gezien het prijs verschil naar de 13600K klim. Ik ben ook van geheugen geswitched. Van 2x 32gb naar 4x 16gb.

Ik doe er een BT dongel voor alle draadloze tools rondom mijn computer.

Ook de voeding lijkt meer dan genoeg via verschillende keren feedback van tweakers, test resultaten en partpickers. Ik ben benieuwd wat jullie van dit systeem vinden. Mijn vorige Pc heet "BEEST" en schuift door naar mijn zoon. Deze Pc gaat "MONSTER" heten

Systeem:

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i5-13600K Boxed	€ 399,99	€ 399,99
1	Moederborden	MSI PRO Z690-A DDR4	€ 199,90	€ 199,90
1	Videokaarten	Inno3D GeForce RTX 3060 TWIN X2 OC LHR	€ 399,-	€ 399,-
1	Behuizingen	Fractal Design Define R5 Zwart	€ 140,22	€ 140,22
1	Bluetooth en IR dongels	TP-Link Bluetooth 5.0	€ 10,98	€ 10,98
1	Processorkoeling	Scythe Mugen 5 Rev.C	€ 55,81	€ 55,81
2	Geheugen intern	G.Skill Ripjaws V F4-3200C16D-32GVK	€ 109,16	€ 218,32
1	Voedingen	Corsair RM550x (2018) (EU-model) Zwart	€ 74,90	€ 74,90
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 1TB	€ 129,-	€ 129,-
			Totaal	€ 1.628,12

Misschien moet ik nog een tubetje koeling mee bestellen. Of zit dat bij de koeler zelf?

toon volledige bericht

Ik zou nu niet de R5 nemen, maar iig een kast met USB C aan de voorkant.

[Djarune]

Let er trouwens wel op dat de USB-C poort optioneel is op de Pop series. Deze vereist deze slecht leverbare kabel: uitvoering: Fractal Design USB-C 10Gbps Cable - Model D Zwart

[youridv1]

Ik denk dat ik gezien het prijs verschil naar de 13600K klim. Ik ben ook van geheugen geswitched. Van 2x 32gb naar 4x 16gb.

De 12e generatie van intel had moeite met 4 dimms op hoge snelheid stabiel krijgen. Daar bovenop bestel je twee losse kits die per definitie niet samen worden gevalideerd. De kans dat je die 3200MHz gaat halen zonder handmatig geklooi met geheugen voltage en timings stellen schat ik vrij minimaal. Geheugen instabiliteit is vrij vervelend, gezien dat in de regel leidt tot blue screens of ander soort freezes, of dat de pc helemaal niet opstart totdat je de bios instellingen naar default reset

Je kunt, als je de interne GPU niet nodig hebt, ook de F vesie nemen natuurlijk. Ik weet niet of dat in dit topic al vermeld was. uitvoering: Intel Core i5-13600KF Boxed Die is iets goedkoper

[ Voor 17% gewijzigd door youridv1 op 02-11-2022 14:49 ]

[Ernemmer]

youridv1 schreef op woensdag 2 november 2022 @ 14:42:
[...]


De 12e generatie van intel had moeite met 4 dimms op hoge snelheid stabiel krijgen. Daar bovenop bestel je twee losse kits die per definitie niet samen worden gevalideerd. De kans dat je die 3200MHz gaat halen zonder handmatig geklooi met geheugen voltage en timings stellen schat ik vrij minimaal. Geheugen instabiliteit is vrij vervelend, gezien dat in de regel leidt tot blue screens of ander soort freezes, of dat de pc helemaal niet opstart totdat je de bios instellingen naar default reset

Ik had met mijn geheugen inderdaad ook problemen op 12th gen, waar ze op 13th gen perfect werken met XMP aan.

[RoyK]

Bedankt voor de waardevolle feedback @youridv1. Ik ben nu wel op de 13th generatie een systeem aan het opzetten. Is dit dan nog steeds hetzelfde verhaal? Ik ga in ieder geval niet zelf OC maar laat ik het het moederbord over via xmp.

Misschien dat @Ernemmer het antwoord al heeft gegeven haha

Bedankt @Djarune ik begin in te zien dat het gaat over met of zonder USB-C. Ik vraag me af waar ik nu USB-C op de voorkant voor zou moeten gebruiken. Op dit moment zou ik het niet weten. Misschien het opladen van mijn telefoon? Aan de achterzijde zit straks ook een USB-C welke ik wil gaan gebruiken voor een Huion tekentablet.

Het lijkt erop dat ik nog wat kan besparen op de 3060 door een ander merkje te kiezen en gebruik ik het geld dat ik minder uitgeef aan een kast. Het is jammer dat kasten zo prijzig zijn tegenwoordig.

[RoyK]

youridv1 schreef op woensdag 2 november 2022 @ 14:42:
[...]

Je kunt, als je de interne GPU niet nodig hebt, ook de F vesie nemen natuurlijk. Ik weet niet of dat in dit topic al vermeld was. uitvoering: Intel Core i5-13600KF Boxed Die is iets goedkoper

Ik heb hier best wel wat over gelezen. De internet GPU kan best tot zijn recht komen. De computer moet weer een jaar of 5 zijn mannetje gaan staan. Ik bewerk wel eens een video, neem mijn scherm op en zijn er misschien nog wel meer perks voor me beschikbaar. De IGPU kan samen met de GPU werken.

[youridv1]

Als je niet direct een use case voor front panel USB-C kunt verzinnen, zou ik het gelijk laten vallen op zowel de kast als het moederbord. (de front panel header dan, natuurlijk niet de poort achterop voor de tablet )

Kasten met die feature zijn inderdaad gewoon duur. Duurder dan een USB-hub met een C poort erop die je later nog kunt kopen.

Ik ging er tot nog toe vanuit dat je die wel graag voorop wilde hebben, dus ik heb daar ook op gefilterd bij moederborden zoeken. Misschien dat er zonder die optie nog goedkopere te krijgen zijn, maar ik vermoed niet of minder dan 10 euro verschil

[ Voor 26% gewijzigd door youridv1 op 02-11-2022 16:03 ]

[Migrator]

Het niet hebben van WiFi/Bluetooth op het moederbord zelf is dus een bewuste keuze? Ik verwacht met interne BT een stabielere verbinding dan met een USB dongle, maar wellicht zit ik daar compleet naast

[RoyK]

Migrator schreef op woensdag 2 november 2022 @ 16:17:
Het niet hebben van WiFi/Bluetooth op het moederbord zelf is dus een bewuste keuze? Ik verwacht met interne BT een stabielere verbinding dan met een USB dongle, maar wellicht zit ik daar compleet naast

Toen ik de dongels zag voor a 10 euro ben ik gestopt met de WIFI modellen inderdaad. Ik koos alleen de WIFI varianten voor blauwtand, aangezien ik wired verbonden ben met het internet.

Ik heb hier een heel lief Logitech toetsenbordje liggen die ik graag wil gebruiken. Maar dit alles is geen must have.

Als ik naar een nieuwe draadloze muis gaat (ik denk de Logitech Master 3) dan zit daar vaak een eigen dongel bij en komt het ook wel weer goed.

Of mis ik iets?

[Migrator]

RoyK schreef op woensdag 2 november 2022 @ 16:34:
[...]


Toen ik de dongels zag voor a 10 euro ben ik gestopt met de WIFI modellen inderdaad. Ik koos alleen de WIFI varianten voor blauwtand, aangezien ik wired verbonden ben met het internet.

Check, wilde het vooral weten omdat je het eerder wel over de WiFi moederborden had

Of mis ik iets?

Nee, klinkt logisch, maar ik ben dan zoals gezegd ook niet bepaald thuis in wat de beste BT-dongles, antennes, etc. zijn

[youridv1]

Ik heb toevallig MX Master's thuis liggen (volgensmij allemaal de 2S uitvoering). Ze zijn weliswaar niet strict van mij, maar ik ben "natuurlijk" wel de IT guy die hem heeft ingesteld.

Bij MX Masters zit een logitech specifieke dongel die logitechs specifieke wireless protocol spreekt. Dit heet volgensmij Unify oid. Kun je op de site vast meer marketing over vinden. Dit is dus géén bluetooth. De MX Master heeft overigens wel de mogelijkheid om via bluetooth met een computer te verbinden, maar doet daarbij wel de aanname dat die computer zelf ook bluetooth heeft en levert geen bluetooth dongeltje daarvoor mee.

Je kunt iets van 3 devices koppelen en op de onderkant van de muis zit een wisselknop. Je kunt dus de dongel in je pc steken en bluetooth gebruiken voor je laptop bijvoorbeeld. (als je vaak met de desktop en laptop naast elkaar werkt, gebruik dan niet de wisselknop maar gewoon Microsoft's Mouse without borders)

Ook kun je, als je meerdere logitech apparaten hebt met een unify receiver, toetsenbord muis headset etc, ze allemaal via 1 receiver koppelen. Logitech heeft een GUI tooltje daarvoor met een pairing tabje.

Volgensmij heette het vroeger unify en is er tegenwoordig ook zoiets als bolt ofzo en lightning voor de wireless gaming muizen voor ultra low latency maar hoger accuverbruik.

Ontzettend fijne muizen trouwens. Ik gebruik zelf een Logitech G703 wireless omdat ik primair game, naast werken, op mijn desktop. Ik vind 2 muizen hebben te duur, maar anders zou ik ook een Master kopen voor mezelf.

[ Voor 21% gewijzigd door youridv1 op 02-11-2022 17:02 ]

[RoyK]

youridv1 schreef op woensdag 2 november 2022 @ 16:51:
Ik heb toevallig MX Master's thuis liggen (volgensmij allemaal de 2S uitvoering). Ze zijn weliswaar niet strict van mij, maar ik ben "natuurlijk" wel de IT guy die hem heeft ingesteld.

Bij MX Masters zit een logitech specifieke dongel die logitechs specifieke wireless protocol spreekt. Dit heet volgensmij Unify oid. Kun je op de site vast meer marketing over vinden. Dit is dus géén bluetooth. De MX Master heeft overigens wel de mogelijkheid om via bluetooth met een computer te verbinden, maar doet daarbij wel de aanname dat die computer zelf ook bluetooth heeft en levert geen bluetooth dongeltje daarvoor mee.

Je kunt iets van 3 devices koppelen en op de onderkant van de muis zit een wisselknop. Je kunt dus de dongel in je pc steken en bluetooth gebruiken voor je laptop bijvoorbeeld.

Ook kun je, als je meerdere logitech apparaten hebt met een unify receiver, toetsenbord muis headset etc, ze allemaal via 1 receiver koppelen. Logitech heeft een GUI tooltje daarvoor met een pairing tabje.

Volgensmij heette het vroeger unify en is er tegenwoordig ook zoiets als bolt ofzo en lightning voor de wireless gaming muizen voor ultra low latency maar hoger accuverbruik.

Ontzettend fijne muizen trouwens. Ik gebruik zelf een Logitech G703 wireless omdat ik primair game, naast werken, op mijn desktop. Ik vind 2 muizen hebben te duur, maar anders zou ik ook een Master kopen voor mezelf.

toon volledige bericht

Thanks voor de leuke extra info!

[RoyK]

Ik geef mijn eigen draadje even een bump ter info voor iedereen die ook een 13600K systeem aan het bouwen is. Ik heb in mijn huidige setup gewerkt met een 550 watt voeding. Maar dit is onvoldoende. De vuistregel is alles optellen en dit x 1,5 te doen. Ik kom dan op 705 watt aan piek vermogen. Om dit te dekken ben ik voor een 750 watt voeding gegaan. Dus wees voorzichtig met wat je kiest.

op bijvoorbeeld https://pcpartpicker.com/list/ kun je berekenen hoeveel watt er ongeveer nodig zal zijn. Doe dit aantal maal 1,5 en je weet naar welke voedingen je kunt gaan kijken.

Ik ben gegaan voor en RM750x

#	Category	Product	Prijs	Subtotaal
1	Processors	Intel Core i5-13600K Boxed	€ 399,99	€ 399,99
1	Moederborden	MSI PRO Z690-A DDR4	€ 199,90	€ 199,90
1	Videokaarten	Inno3D GeForce RTX 3060 TWIN X2 OC LHR	€ 399,-	€ 399,-
1	Behuizingen	Corsair 4000D Airflow Tempered Glass Zwart	€ 104,28	€ 104,28
1	Besturingssystemen	Microsoft Windows 11 Home (NL, Retail)	€ 116,95	€ 116,95
1	Processorkoeling	Scythe Mugen 5 Rev.C	€ 55,81	€ 55,81
2	Geheugen intern	G.Skill Ripjaws V F4-3200C16D-32GVK	€ 109,16	€ 218,32
1	Voedingen	Corsair RM750x (2021) Zwart	€ 99,90	€ 99,90
1	Solid state drives	Samsung 980 Pro (zonder heatsink) 1TB	€ 138,95	€ 138,95
			Totaal	€ 1.733,10

Ik ben al een beetje aan het inkopen. De voeding is op Amazon een stuk goedkoper. Azerty komt vrijdag met Black Friday deals. Interessant gegeven is dat sommige artikelen de afgelopen dagen duurder zijn geworden. De 980 pro is van 125 euro naar 136 euro gegaan.

[youridv1]

@RoyK ben je daar tijdens testen achter gekomen, dat die voeding onvoldoende is?

Volgens tests https://www.techspot.com/review/2211-geforce-rtx-3060/ trekt de 3060 maar 180 watt en een 13600K ook, dus zou je max op 360 watt uit moeten komen onder full system load exclusief fans enzo

550 watt is dan niet erg ruim bemeten, maar een kwaliteit 550 watt model mag geen problemen vertonen

Die 470 watt waar pcpartpicker mee komt is up to. Ze rekenen daarin het piekvermogen van al je componenten mee. De volle 180 watt voor de cpu, de volle 170 voor de gpu en 70!! watt voor je moederbord.

Vooral dat laatste is bullshit. Als je in de tweakers tests kijkt review: Intel 13th Gen Core Raptor Lake - Core i5 13600K, i7 13700K en i9 139... zie je dat de 13600K maar 178 watt trekt door de 24 pin en 8 pin eps gecombineerd onder een all core cinebench R23 load. Dus waar ze die 70 watt voor je moederbord vandaan halen is mij een absoluut raadsel.

Dat die 70 watt naar het gpu slot gaan zou een uitleg zijn, maar dan moet je voor de GPU alleen het vermogen rekenen dat hij door de PCIe kabels trekt, maar ze rekenen de volle 170 watt, dus ze rekenen of dubbel, of hebben het simpelweg fout

Daarbij weet ik niet of pcpartpicker wel eens gekeken heeft hoeveel koeling er op het gemiddelde moederbord zit, maar als een moederbord 70 watt zou verbruiken, dan zou het spontaan oververhitten tot het punt dat het systeem afsluit door overheat protection. Voor 70 watt heb je een cpu koeler formaat heatsink nodig met fan, maar moederborden hebben buiten een paar kleine blokjes op de vrm en een dun plakje op de chipset niets en zijn, op uitzonderingen na, volledig passief. Als je daar 70 watt mee kon koelen, dan gameden we allemaal op intel nucs.

Dus je systeem zit in de praktijk meer op 400 watt, in gaming loads eerder 340. (want de CPU en GPU worden dan nooit tegelijk vol belast, zie de tweakers review voor gaming verbruik van de 13600 )Dus dan kun je met een 550 watt voeding prima af, maar zou je beter een 650 kunnen kiezen voor marge, maar dan zit je al ruim goed. Meer dan een uitvoering: Corsair TX650M (2021) gaat dit systeem nooit nodig hebben

De TX650M is overigens een erg goede voeding

[ Voor 95% gewijzigd door youridv1 op 07-11-2022 19:56 ]

[RoyK]

@youridv1 bedankt voor je prettige inbreng Ik waardeer het meedenken enorm!

Ik ben tot mijn berekening gekomen via PC Builder die hier een mooie video over PSU's heeft gemaakt (video start op het punt van berekenen)

YouTube: 🛑STOP🛑 Making These PSU Mistakes! Best Power Supply for PC 2022

En in deze video is hij een 13600K systeem aan het opzetten waarin hij een stevige GPU geruikt. Maar ook echt flink omhoog zit met de PSU. Hij reageerde op mijn pm dat 550w niet voldoende is.

YouTube: Best Intel i5 13600K Gaming PC Build 2022 | DDR4 vs DDR5, Motherboar...

Ik ben met 750w dus weer te ver uit de bocht en is de 650w ruimschoots voldoende.

Ik ga dan denk ik wel voor de RM650X, deze heeft een grotere fan en is een stuk stiller. En misschien nog wel een andere. Vanavond even snuffelen.

[EDIT] Helaas kan ik mn bestelling niet meer tegenhouden. Ik had vanmiddag de voeding op Amazon voor een scherpe prijs. Ai.. dus morgen heb ik hier een mooie 750w voeding liggen. Onder aan de streep is het denk ik geen probleem toch, wat extra overhead?

[ Voor 32% gewijzigd door RoyK op 07-11-2022 20:11 ]

[youridv1]

dan ben ik het niet helemaal met pcbuilder eens, zo simpel is het.

650 vs 750 maakt niet veel uit, je spendeert alleen iets te veel voor wat je nodig hebt imho

[RoyK]

youridv1 schreef op maandag 7 november 2022 @ 20:49:
dan ben ik het niet met pcbuilder eens, zo simpel is het.

650 vs 750 maakt niet veel uit, je spendeert alleen iets te veel voor wat je nodig hebt imho

Het is dat ik hem helaas niet meer tegen kan houden, anders zou ik voor de 650 watt gaan. Prijs technisch heb ik een mooie deal. Zelfs nog iets goedkoper dan de huidige 650 watt voedingen.

Thanks voor je inbreng Youridv!!

[youridv1]

Het gaat erom dat je een goede deal hebt aan het einde