We wilden meer zonnepanelen dan er op ons dak paste, dus we besloten er ook een paar aan onze gevel te laten hangen. Vergunning aangevraagd, want bij alles wat ik online kan vinden (inclusief officiële overheidsvoorlichting) wordt gezegd dat voor panelen aan de gevel een vergunning nodig is. Het antwoord van de omgevingsdienst verbaasde ons: er was in dit geval geen vergunning nodig, met verwijzingen naar de regelgeving. Aangezien er op internet niks te vinden is over in welke gevallen je geen vergunning nodig hebt voor zonnepanelen aan je gevel wil ik dat hier maar eens op een rijtje zetten. Hopelijk vindt Google het dan ook.
Onze aanvraag was voor drie panelen die als luifel aan de muur gemonteerd worden met een ValkCanopy frame. Ze zitten aan de achtergevel, tussen de ramen van de eerste verdieping en de tweede verdieping in.

Voor zonnepanelen op het dak is een uitzondering opgenomen (artikel 2 onderdeel 6). Zonnepanelen aan de gevel worden niet expliciet behandeld, dus daarvoor moeten we het hebben van de generieke regels. Er zijn verschillende regels waaruit blijkt dat voor zonnepanelen aan de gevel onder voorwaarden geen omgevingsvergunning nodig is. Sommigen er van zijn gebaseerd op mijn interpretatie van de regelgeving, dus zekerheid is er pas als een rechter of bevoegd gezag er een uitspraak over heeft gedaan. Voor zover ik kon vinden is er niet of nauwelijks jurisprudentie op dit gebied.
Bij ons gaf de omgevingsdienst in zijn antwoord aan dat onze aanvraag ook onder deze uitzondering viel, met verwijzing naar artikel 3 onderdeel 1 van Bijlage II, waarin de eisen voor bijbehorende bouwwerken worden gedefinieerd. Dat was vreemd want de gevelpanelen zitten hier aan het huis, dus niet aan een bijgebouw. Ik kan er niks anders van maken dan dat de omgevingsdienst zich in dit antwoord heeft vergist.
Zonnepanelen op het dak worden als vergunningsvrij in artikel 2 onderdeel 6 genoemd. Dat artikel luidt "een collector voor warmteopwekking of een paneel voor elektriciteitsopwekking op een dak, mits wordt voldaan aan de volgende eisen: [...]". De vraag is hier of dit onderdeel gaat over zonnepanelen of alleen over zonnepanelen op een dak. De tekst is niet helemaal duidelijk, maar volgens mij ligt de uitleg dat dit onderdeel alleen gaat over panelen op een dak meer voor de hand, mede omdat er een expliciet lijstje eisen volgt. Een uitspraak van een omgevingsdienst of een rechter die deze lezing bevestigd of afwijst zou duidelijkheid geven, maar voor zover ik weet is die er nu niet.
[1]: artikel 2.10, eerste lid, punt d, van de Wabo
[2]: artikel 12, eerste lid, van de Woningwet
Onze aanvraag was voor drie panelen die als luifel aan de muur gemonteerd worden met een ValkCanopy frame. Ze zitten aan de achtergevel, tussen de ramen van de eerste verdieping en de tweede verdieping in.

Gronden waarop geen omgevingsvergunning nodig is
Om maar bij het begin te beginnen, de wet omgevingsrecht art. 2.1 bepaalt dat voor bouwen, waaronder ook valt 'veranderen' (zie definities), een omgevingsvergunning nodig is. In het ministerieel besluit omgevingsrecht, bijlage II, artikelen 2 en 3 worden uitzonderingen gegeven waarvoor geen vergunning nodig is. Voor het geval van zonnepanelen op een gevel hangen is er geen verschil tussen artikelen 2 en 3.⚠️ Disclaimer: ik ben geen jurist en accepteer geen aansprakelijkheid
Voor zonnepanelen op het dak is een uitzondering opgenomen (artikel 2 onderdeel 6). Zonnepanelen aan de gevel worden niet expliciet behandeld, dus daarvoor moeten we het hebben van de generieke regels. Er zijn verschillende regels waaruit blijkt dat voor zonnepanelen aan de gevel onder voorwaarden geen omgevingsvergunning nodig is. Sommigen er van zijn gebaseerd op mijn interpretatie van de regelgeving, dus zekerheid is er pas als een rechter of bevoegd gezag er een uitspraak over heeft gedaan. Voor zover ik kon vinden is er niet of nauwelijks jurisprudentie op dit gebied.
1. Ondergeschikte bouwdelen
In de meeste bestemmingsplannen staat een uitzondering voor "ondergeschikte bouwdelen" of iets vergelijkbaars. In ons bestemmingsplan luidt datIn het antwoord dat we van de omgevingsdienst kregen gaven zij aan dat de zonnepanelen als ondergeschikt bouwdeel aan te merken waren. Voor een niet te groot aantal zonnepanelen zal dit dus op de meeste plekken gelden. Controleer wel even je bestemmingsplan, dat kan via www.ruimtelijkeplannen.nl.Bij toepassing van het bepaalde ten aanzien van het bouwen worden ondergeschikte bouwdelen buiten beschouwing gelaten, zoals:
- dakkapellen met een maximale breedte van 50% van de gevelbreedte;
- plinten, pilasters, kozijnen, gevelversieringen, ventilatiekanalen, schoorstenen, gevel- en kroonlijsten, luifels, erkers, trappen, balkons en overstekende daken, mits de overschrijding niet meer bedraagt dan 1 m.
2. Panelen aan vergunningsvrije bouwwerken
Aangezien zonnepanelen plaatsen geldt als verandering van een gebouw, is er geen vergunning nodig als er voor dat bouwwerk zelf geen vergunning nodig is. Dat geldt onder andere voor schuurtjes, tuinhuisjes, etc. en ook voor een uitbouw, mits in de achtertuin en niet te groot/hoog. Deze regels staan ook in het ministerieel besluit, of zie internet.Bij ons gaf de omgevingsdienst in zijn antwoord aan dat onze aanvraag ook onder deze uitzondering viel, met verwijzing naar artikel 3 onderdeel 1 van Bijlage II, waarin de eisen voor bijbehorende bouwwerken worden gedefinieerd. Dat was vreemd want de gevelpanelen zitten hier aan het huis, dus niet aan een bijgebouw. Ik kan er niks anders van maken dan dat de omgevingsdienst zich in dit antwoord heeft vergist.
3. Zonnewering
Volgens het besluit omgevingsrecht blijlage II artikel 2 onderdeel 8 zijn zonweringen ook vergunningsvrij. Dus als zonnepanelen ook een zonwerende functie hebben zouden ze op grond van deze uitzondering vergunningsvrij zijn.4. Overige veranderingen
Het besluit omgevingsrecht blijlage II artikel 3 onderdeel 8 luidt:Volgens artikel 5 onderdeel 5 betreft het bovenstaande artikel een restcategorie en is die dus niet van toepassing op een activiteit die ook al expliciet in artikel 2 of 3 worden genoemd, "maar niet voldoet aan de in die artikelen ten aanzien van die activiteit gestelde eisen". Zonnepanelen aan de gevel voldoen aan alle eisen die onderdeel 8 hier stelt. Als die niet al onder één van de andere onderdelen vallen, zijn ze volgens mij op grond van dit artikel ook vergunningsvrij.8. een verandering van een bouwwerk, mits wordt voldaan aan de volgende eisen:
- geen verandering van de draagconstructie,
- geen verandering van de brandcompartimentering of beschermde subbrandcompartimentering,
- geen uitbreiding van de bebouwde oppervlakte, en
- geen uitbreiding van het bouwvolume.
Zonnepanelen op het dak worden als vergunningsvrij in artikel 2 onderdeel 6 genoemd. Dat artikel luidt "een collector voor warmteopwekking of een paneel voor elektriciteitsopwekking op een dak, mits wordt voldaan aan de volgende eisen: [...]". De vraag is hier of dit onderdeel gaat over zonnepanelen of alleen over zonnepanelen op een dak. De tekst is niet helemaal duidelijk, maar volgens mij ligt de uitleg dat dit onderdeel alleen gaat over panelen op een dak meer voor de hand, mede omdat er een expliciet lijstje eisen volgt. Een uitspraak van een omgevingsdienst of een rechter die deze lezing bevestigd of afwijst zou duidelijkheid geven, maar voor zover ik weet is die er nu niet.
Welstandseisen
Ook een verandering aan een gebouw die niet vergunningsplichtig is "mag niet in ernstige mate in strijd zijn met redelijke eisen van welstand" zoals die door de gemeente zijn opgesteld (volgens artikel 12 van de Woningwet). Dat betekent dat je alleen zomaar zonnepanelen aan de gevel van je huis kan hangen op grond van één van de bovengenoemde gronden als je ze aan een achtergevel of aan een niet naar openbaar gebied gerichte zijgevel hangt. Voor de voorgevel van je huis loop je het risico dat de gemeente vindt dat de panelen in ernstige mate in strijd zijn met de welstandseisen. Of dat zo is zal van allerlei dingen afhangen, zoals hoe veel panelen, hoe goed ze te zien zijn vanuit openbaar gebied, of ze erg uit de toon vallen met de rest van de omgeving, etc. Je kan dan alsnog een aanvraag voor een vergunning doen (waarbij ook een toets door de welstandscommissie wordt gedaan), of het risico nemen dat de gemeente er geen probleem van maakt.Afsluitend
Het komt er op neer dat er veel gevallen zijn waarbij volgens mij geen vergunning nodig is om zonnepanelen aan je gevel te hangen, ook al wordt dat niet expliciet in de regelgeving genoemd. Het zou mooi zijn als er daarover meer te vinden was op internet, hopelijk helpt deze post daar aan mee. Andere inzichten of ervaringen m.b.t. vergunningen voor zonnepanelen aan de gevel zijn in dit topic welkom.Toevoegingen
Bovenstaande komt er op neer dat je aan de achterkant van je woning meestal wel zomaar panelen mag hangen, maar dat aan de voorkant de welstandscommissie vaak roet in het eten gooit, onafhankelijk van of je een vergunning nodig hebt. Toch maakt het (in theorie) wel wat uit of je een vergunning nodig hebt: bij de beoordeling van een vergunning oordeelt de welstandscommissie of de wijziging niet in strijd is met redelijke eisen van welstand[1], bij het achteraf verbieden oordeelt de welstandscommissie of de wijziging niet in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand.[2]. Hoeveel dat in de praktijk uit maakt is de vraag, maar deze rechter vond dat er wel een verschil is: "Het relevante criterium bij de beoordeling van bouwaanvragen als de onderhavige is immers neergelegd in artikel 2.10 van de Wabo. De excessenregeling is het toetsingskader voor repressief optreden, dat wil zeggen handhavend optreden achteraf, hetgeen hier niet aan de orde is."[1]: artikel 2.10, eerste lid, punt d, van de Wabo
[2]: artikel 12, eerste lid, van de Woningwet
[ Voor 8% gewijzigd door somejan op 09-08-2022 23:20 . Reden: Toevoeging verschil vooraf of achteraf toetsen aan welstand ]