GPU beschadigd door ESD na aanranking?

[Husky_]

Goedemiddag allemaal!

Ik maak mij weer eens ontzettende zorgen en dit keer om iets, waar de meningen sterk over verdeeld lijken te zijn -- Elektrostatica!
Nu ben ik niet zo heel goed in samenvatten, ik heb mijn best gedaan maar ik zal alsnog een tl;dr onderaan het bericht plaatsen

Ik probeer bij het prutsen aan mijn PC voorzichtig te zijn op dit gebied -- ik schuifel niet met sokken over de vloerbedekking, schuifel niet te veel over mijn stoffen stoel en heb de voeding (met de schakelaar uit) verbonden aan een stekkerdoos die in een geaard stopcontact zit, maar desondanks leek het dit keer (mogelijk) mis te zijn gegaan...
Ik was bezig met het cable-managen van naja... kabels en had hiervoor mijn grafische kaart tijdelijk een veilig plekje buiten de kast gegeven -- zo ging het net even iets makkelijker en zou ik niet per ongeluk boven op de videokaart drukken, in de hoop om zo buiging / beschadigingen te voorkomen

In principe is dit allemaal gelukt! Totdat ik de grafische kaart terug probeerde te zetten in zijn huisje -- het was even iets pruts werk en ik kwam hierbij geheel per ongeluk op het stukje dat ik op de afbeelding heb aangewezen met "pijl 1" -- nu weet ik echter niet zeker... of dat ik het misschien ook bij "pijl 2" heb aangetikt met mijn vinger, omdat ik deze kant van de video kaart niet kon zien -- ik kon alleen voelen, dat ik of op de locatie van pijl 2 of op de locatie van pijl 1 met mijn vinger zat -- van schrik heb ik mijn hand meteen weggetrokken maar de zorg is groot dat ik mogelijk iets beschadigd zou kunnen hebben, vooral omdat het leek alsof ik een "lichte tinteling" voelde in mijn vinger top (dit zou echter ook het gevoel kunnen zijn geweest van het stroef glijden van mijn vinger over de "houdertjes" bij pijl 1, ik zie hier namelijk ook een veegje op zitten nu -- waarschijnlijk van mijn vinger )
Hieronder het plaatje!



Nu heb ik heel wat gegoogle'd en ik ben allerlei soorten berichten tegen gekomen; van mensen die een vergissing zoals deze als doodvonnis van de videokaart beschreven tot weer andere mensen die meenden dat het redelijkerwijs vrijwel onmogelijk is om op deze manier een grafische kaart te beschadigen omdat het om de buitenkant van de grafische kaart zou gaan (heel wat wilde verhalen gelezen over grafische kaarten op vloerbedekking en dergelijke )

Slot -- Graag zou ik willen weten hoe groot de kans is dat ik mijn videokaart verwoest / beschadigd heb nadat ik de videokaart met mijn vinger bij de locatie van pijl 1 (en mogelijk pijl 2) heb aangeraakt -- ik heb mij geprobeerd statisch te ontladen door enkele minuten hiervoor mijn verwarming aan te tikken evenals mijn voeding die via een stekkerdoos verbonden was met een geaard stopcontact -- mijn arm had ik vrijwel constant tegen de voeding / kast (waarin de voeding bevestigd zit) aan liggen terwijl ik aan het prutsen was met de videokaart (zat wel de stof van een trui tussen -- weet niet of dat dit dan averechts werkt?)
Ik hoor graag wat jullie ervaringen zijn en hoe groot jullie de kans achten dat de videokaart na mijn actie daadwerkelijk beschadigd is geraakt, is er trouwens ook iets om dit softwarematig te kunnen testen?

Bedankt voor het lezen!

[DukeBox]

Had je deze al gezien ? YouTube: Can static KILL your PC? (ft. Electroboom)
Kans is dus niet groot maar ook niet 0. soms kan ESD schade ook pas na jaren naar voren komen.

[Helza]

DukeBox schreef op woensdag 3 november 2021 @ 16:26:
Had je deze al gezien ? YouTube: Can static KILL your PC? (ft. Electroboom)
Kans is dus niet groot maar ook niet 0. soms kan schade ook pas na jaren naar voren komen.

hahaha, die wou ik net posten

Maar antwoordend op de vraag, kleine kans, maar blijft mogelijk.

Ik heb hier nog nooit problemen mee gehad

[ Voor 13% gewijzigd door Helza op 03-11-2021 16:29 ]

[ResuCigam]

Als de videokaart gewoon werkt zou ik er niet wakker van liggen.

[Husky_]

Dank voor jullie reacties!

Ik heb de video inderdaad gezien, vond het leuk gedaan!
Het lijkt dat er heel wat voor nodig is om een videokaart te beschadigen, maar ik weet niet of dat het voor de videokaart iets uit maakt of dat ik hem op de plaats van pijl 1 of pijl 2 een schokje zou geven -- is er een mogelijkheid om softwarematig te testen of dat de videokaart beschadigd is geraakt of moet ik dan echt een poos wachten voordat de problemen (mogelijk) opduiken?

Weet een van jullie misschien hoe het zit met het "anti-statisch" worden door een voeding bij de hand te hebben wanneer deze via een stekkerdoos aangesloten is? Zorgt de voeding er alleen voor dat je anti-statisch word wanneer deze direct op het stopcontact is aangesloten? En hoe zit dit wanneer er bijv. een stof van een trui tussen zit?
Ik heb geprobeerd dit te googelen maar omdat ik niet zo goed weet hoe ik dit in het Engels moet verwoorden ben ik helaas niet veel wijzer geworden

[DukeBox]

Husky_ schreef op woensdag 3 november 2021 @ 16:32:
Weet een van jullie misschien hoe het zit met het "anti-statisch" worden door een voeding bij de hand te hebben wanneer deze via een stekkerdoos aangesloten is?

Zolang de randaarde is aangesloten (in de gehele keten naar je meterkast en aardpen) kan je jezelf ontladen door een het chassis/buitenkant voeding (zolang het blank metaal is) aan te raken.

[Husky_]

DukeBox schreef op woensdag 3 november 2021 @ 16:35:
[...]

Zolang de randaarde is aangesloten (in de gehele keten naar je meterkast en aardpen) kan je jezelf ontladen door een het chassis/buitenkant voeding (zolang het blank metaal is) aan te raken.

Ah dit is het geval geweest! (Randaarde in de gehele keten aangesloten)
Mijn kast en voeding lijken allebei een likje verf te hebben gekregen vanuit de fabriek, dit zorgt er dan voor dat het niet langer een anti-statische werking heeft? Dat is goed en interessant om te weten!

[br00ky]

Ik heb je topic van een inhoudelijker titel voorzien. Ik zie in je historie een aantal topics die beginnen met "vraagje mbt...". Probeer dit in de toekomst te vermijden. Dat je een vraag wilt stellen kan je immers al aanvinken als topictype (vs. discussie).

[Husky_]

br00ky schreef op woensdag 3 november 2021 @ 16:50:
Ik heb je topic van een inhoudelijker titel voorzien. Ik zie in je historie een aantal topics die beginnen met "vraagje mbt...". Probeer dit in de toekomst te vermijden. Dat je een vraag wilt stellen kan je immers al aanvinken als topictype (vs. discussie).

Okidoki dank! Ik zal het onthouden

[Sissors]

DukeBox schreef op woensdag 3 november 2021 @ 16:35:
[...]

Zolang de randaarde is aangesloten (in de gehele keten naar je meterkast en aardpen) kan je jezelf ontladen door een het chassis/buitenkant voeding (zolang het blank metaal is) aan te raken.

Jezelf wel ja, de kaart kan nog wel een statische lading hebben die zich ontlaadt via jou.

Anyway,als 1 al ergens op aangesloten is, dan zal het de aarde zijn, dat heeft niet zo'n groot risico. En 2 zijn rijen condensatoren voor de voedingspinnen. Die kunnen een hoop meer hebben dan signaal pinnen.

100% uitsluiten kan je het niet, maar ik zou me niet heel druk erover maken.

[CH4OS]

Had je niet sneller geweest als je de PC gewoon probeerde op te starten?

Zoals je de tekst nu althans geschreven hebt, is het net alsof je de PC nog niet gestart hebt, omdat je dat simpelweg niet meer durfde.

[ Voor 50% gewijzigd door CH4OS op 04-11-2021 09:38 ]

[Mavamaarten]

De kans is er, maar die is heel klein. Er is maar 1 manier om erachter te komen, en dat is gewoon je PC aan te zetten. Moest er schade aangericht zijn, is dat niet het soort schade dat andere componenten (je CPU, moederbord, ram) mee zou nemen, dus je kan gewoon je PC weer aanzetten. Werkt het? Dan heb je niks meer om je druk over te maken.

[timberleek]

Husky_ schreef op woensdag 3 november 2021 @ 16:32:
maar ik weet niet of dat het voor de videokaart iets uit maakt of dat ik hem op de plaats van pijl 1 of pijl 2 een schokje zou geven

Plek 1 is een metalen beugel, die zit aan alle kanten verbonden aan de elektrische massa van het systeem (al dan niet capacitief). Die is het "veiligst".
Plek 2 is een batterij aan condensatoren. Die zitten allemaal aan 1 kant aan de massa en de andere kant aan voedingscircuits. Hier is de kans op schade iets groter, maar eigenlijk marginaal. Als de "vonk" al overslaat naar de kant van een voedingscircuit, komt het meteen die batterij aan capaciteit tegen die het gros van de energie dempt. En zo niet, komt het in een relatief stevig stuk van het circuit terecht.

Kan nog steeds stuk, maar de kansen zijn echt nihil.

-- is er een mogelijkheid om softwarematig te testen of dat de videokaart beschadigd is geraakt of moet ik dan echt een poos wachten voordat de problemen (mogelijk) opduiken?

Afgezien van "normaal" in gebruik nemen kun je er niks mee. ESD schade is een vervelend en onbetrouwbaar beestje. Kan zijn dat er wel schade is, maar je er nooit last van krijgt. Kan zijn dat hij het nu prima doet, maar over een half jaar kuren gaat vertonen. Maar zo met de koeler er omheen zijn de kaarten relatief goed beschermd, dus waarschijnlijk zal het wel los lopen.

Weet een van jullie misschien hoe het zit met het "anti-statisch" worden door een voeding bij de hand te hebben wanneer deze via een stekkerdoos aangesloten is? Zorgt de voeding er alleen voor dat je anti-statisch word wanneer deze direct op het stopcontact is aangesloten? En hoe zit dit wanneer er bijv. een stof van een trui tussen zit?
Ik heb geprobeerd dit te googelen maar omdat ik niet zo goed weet hoe ik dit in het Engels moet verwoorden ben ik helaas niet veel wijzer geworden

Hier is wat begripvorming nodig.
In principe is het totaal onbelangrijk hoeveel lading jij bij je draagt. Het gaat hier in alle gevallen om potentiaal>verschil<.

Er bestaat niet zoiets als spanning op een plek. Er is altijd spanning in vergelijking met een andere plek. Meestal benoemen we het niet zo duidelijk, maar vaak refereren we aan de aarde om ons heen (de randaarde is huis is vrijwel altijd gelijk aan de "aarde" buiten.

Een 12v accu heeft ook niet 12v op de pluspool. Hij heeft een verschil van 12v tussen de plus en minpool. Misschien heeft hij wel 16651v tussen de pluspool en de aarde buiten, ze zijn niet aan elkaar gekoppeld dus wie weet waar ze (ten opzichte van elkaar) heen gedreven zijn.

Bij het werken aan je pc wil je dat jij geen potentiaalverschil hebt met de pc en zijn onderdelen. Als je een geleidend deel van de kast beetpakt vloeit alle eventuele verschil tussen jullie 2 weg. Op dat moment kun je geen "schok" meer aan de pc geven, je zit immers op hetzelfde niveau. Maar zodra je de kast loslaat kan het natuurlijk wel weer zijn dat jij en/of de pc lading gaat opbouwen. Een nette methode is dan ook om een geleidend polsbandje te verbinden aan de pc. Dan kan eventueel opgebouwde energie direct weg, in plaats van dat het kan opbouwen tot "gevaarlijke" niveau's.
In de praktijk werkt het ook wel om consequent de behuizing aan te blijven raken.

De hele verbinding met randaarde in huis is hier eigenlijk veel minder interessant. Prima als jij en de pc onderdelen samen op een astronomische spanning zitten tov de aarde. Zo lang jullie maar hetzelfde zijn.
Maar het voordeel aan de boel aan aarde hangen is wel dat je vaak minder kans hebt op grote verschillen met jouw omgeving (en eventuele andere dingen die je aanraakt). Het kan zeker geen kwaad.

Maar de vereffening tussen jou en de onderdelen is het belangrijkste.

Als de videokaart los op tafel ligt, kan het natuurlijk wel zijn dat deze weer op een ander potentiaal zit. Als het het helemaal mooi wil doen probeer je dat te voorkomen door een ESD mat te gebruiken. Een geleidende rubber mat waar je alles op legt. Dan is er nooit een verschil.
Maar als je de videokaart eerst even aanraakt bij de metalen delen, is het eventuele verschil ook weg. En dan bedoel ik niet de connector

[Husky_]

Ontzettend bedankt voor jullie reacties -- Dankzij al jullie behulpzame reacties is dit voor mij een behoorlijk educatieve topic geworden
Zoals een aantal van jullie inderdaad al benoemde, heb ik de PC nog niet aan durven te zetten omdat ik onzeker was over het "risico" -- niet alleen voor de videokaart maar ook voor de andere componenten.
In mijn gedachten spookte rond dat ik de video kaart (mogelijk) een "lading" gegeven had en dat deze de lading eventueel zou kunnen doorgeven aan het moederbord en / of CPU / geheugen etc. wanneer ik hem in het slotje zou drukken.. (:
Ik heb na het lezen van jullie reacties met een gerust(er) gevoel een "poging gewaagd" en de grafische kaart weer terug in de computer gezet -- alles lijkt in orde te zijn, de computer start op en geeft prima beeld weer!

Ondanks alle zorgen, heb ik ook weer een hoop kunnen leren dankzij jullie allen -- dit zal zeker van pas komen voor in de toekomst!