Semi off grid installatie

[D.Ramakers]

Beste,

Situatie schets:
Land: België
Woning op gas verwarmd
Zwembad + jacuzzi op stroom verwarmd
Goed geïsoleerd huis
Pv installatie van 15.000wp solaredge
Thuisbatterij van 16kWh BYD

Probleem:
+/- 4kWh verbruik continue + 2-4 kWh incidenteel (denk aan inductie, oven, magnetron, wasmachine en droogkast).
Stroomprijs: 0,28 - 0,30 c€ per kWh

We hebben dus een jaarverbruik van +/- 36.500 - 40.000kWh

Nu ben ik eens gaan rekenen wat gas me kost om hier dan een generator op te laten draaien.

En als mijn berekeningen juist zijn zou ik nog niet de helft betalen als dat we nu doen (afschrijving e onderhoud meegerekend).

Prijs stroom kWh: 0,28 c€
Prijs gas m3: 0,29

Aankoop generator 7.000-8.000€ incl plaatsing en btw
Pramac GA-20000 verbruik bij 100% belasting = 7,02m3/u

Dus laten we het gemakkelijk houden en de pv installatie vergeten.

100kWh benodigd per dag, thuis batterij van 16kW
4-5 uur gebruik aggregaat

5u x 7,03m3 x 0,29 c€ x 365 dagen = 2978.66 € BTW incl.
100kWh x 028 c€ x 365 = 10.220,00 € BTW incl.

Terugbetaling van generator na 1,5 jaar!

Zie ik iets over het hoofd ?

Nadelen?:
Geluidsoverlast (is zelfs miniem, daar deze bij 100% belasting max 70dB staat ook nog eens +80m van de bewoonde wereld achter een poolhouse.

Zijn er mensen hier die dit al uitgevoerd hebben en of ook aan denken?

[Navi]

40.000 kWh per jaar zonder elektrische auto?

Hoe groot is dat zwembad? Kun je die dan niet beter op gas verwarmen?
Is misschien nog efficiënter dan eerst omzetten naar elektriciteit en daarna weer naar warmte.
Nog goedkoper zou zijn een aardgas warmtepomp. Aanschaf wel duurder.

Let ook op de power factor van die Pramac, volgens mij gaat je opbrengst nog * 0.8.

Gas is inderdaad wel een stuk goedkoper in België, zie ook deze tabel voor de kosten van 20.000 kWh:
https://www.gas.be/nl/particulier/voordelen/kostenplaatje

PS: Let op je gebruik van kWh en kW.

[ Voor 75% gewijzigd door Navi op 20-09-2021 14:02 ]

[Fr33z]

je eenheden kloppen niet overal, let even goed op kWh (hoeveelheid energie, net zoals 1 liter water een hoeveelheid is) en kW (is vermogen, dus bijv. zoiets als stroomsnelheid van 10 Liter per uur).

ik kan me niet voorstellen dat je getallen kloppen, vooral die gasprijs. ik ken belgie niet goed maar ik zou dat bedrag echt even dubbelchecken.

Als het echt zo is zou dat ook heel raar zijn dat stroom dan zo duur is, want je kunt heel goed uit 1 m3 aardgas iets van 4 a 5 kWhs elektriciteit maken (in de grote energiecentrales). ik zie dat volgens je berekening die generator iets van 7 m3 nodig heeft voor 20 kWh stroom. Dat is echt een verdrietig rendement. je haalt dan dus uit elke m3 aardgas maar 2,9 kWh stroom, de rest vliegt als warmte de lucht in. Qua rendement, CO2 en duurzaamheid dus vrij bedroevend.

[ Voor 91% gewijzigd door Fr33z op 20-09-2021 13:42 ]

[Freeaqingme]

Ik dacht dat men in Belgie de gasprijs uitdrukte in euro per kWh ofzo, omdat er wisselend (per regio?) laag- of hoog-calorisch gas gebruikt wordt. Wellicht verklaart dat de genoemde gasprijs?

[D.Ramakers]

Dit is onze gasprijs.
Prijs per kWh: 1.263 c€
Energiebijdrage: 0.12073 c€
Federale bijdrage: 0.07513 c€
Proportionele term: 0.954 c€
Transport: 0.182 c€
Totaal: 2.594586 c€ per kWh * 11.2 = 0.290624 / 100 = 0.290624 €

+ 51.03 € jaar

Ik heb de waarde 11.2 kWh/m3 genomen daar dit op de afrekening staat

[ Voor 22% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 14:41 ]

[jeroen3]

In Belgie moeten generatoren die op het net draaien aan een hoop normen voldoen en direct in communicatie staan met de netbeheerder zodat deze bediend kan worden in piektijden.
Kortom, als je dit wil moet je dit eiland gaan doen. Met een transfer switch, dan is het bij het schakelen dus eventjes donker.

Volgens mij kun je beter in een warmtepomp investeren voor je jaccuzi en zwembad.

[D.Ramakers]

jeroen3 schreef op maandag 20 september 2021 @ 14:41:
In Belgie moeten generatoren die op het net draaien aan een hoop normen voldoen en direct in communicatie staan met de netbeheerder zodat deze bediend kan worden in piektijden.
Kortom, als je dit wil moet je dit eiland gaan doen. Met een transfer switch, dan is het bij het schakelen dus eventjes donker.

Volgens mij kun je beter in een warmtepomp investeren voor je jaccuzi en zwembad.

Wie zegt dat ik aan het net gekoppeld wil blijven? Dit is namelijk geen wettelijke verplichting meer.
Beide zwembaden hebben een warmtepomp.

[Admiral Freebee]

Zo te lezen woon je vrijstaand maar onderschat eventuele geluidsoverlast toch niet. In een stille omgeving kan geluid ver dragen en 70dB is vrij luid. Ook hangt het dan nog af van de frequentie hoe storend het geluid zal zijn. Jij gaat het geluid misschien niet erg vinden want het is voor jezelf maar eventuele buren zullen misschien minder blij zijn met jouw plannen die je ook niet meer gaat terugdraaien na zo'n grote investering.

[D.Ramakers]

Admiral Freebee schreef op maandag 20 september 2021 @ 14:49:
Zo te lezen woon je vrijstaand maar onderschat eventuele geluidsoverlast toch niet. In een stille omgeving kan geluid ver dragen en 70dB is vrij luid. Ook hangt het dan nog af van de frequentie hoe storend het geluid zal zijn. Jij gaat het geluid misschien niet erg vinden want het is voor jezelf maar eventuele buren zullen misschien minder blij zijn met jouw plannen die je ook niet meer gaat terugdraaien na zo'n grote investering.

We wonen inderdaad afgelegen met landbouwgrond rond om ons.
Was sowieso van plan om hem eventueel in de grond te plaatsen met voldoende verluchting zodat dit nog verder terug gedrongen kan worden.

[D.Ramakers]

Fr33z schreef op maandag 20 september 2021 @ 13:36:
je eenheden kloppen niet overal, let even goed op kWh (hoeveelheid energie, net zoals 1 liter water een hoeveelheid is) en kW (is vermogen, dus bijv. zoiets als stroomsnelheid van 10 Liter per uur).

Ga de post aanpassen, je hebt gelijk.

ik kan me niet voorstellen dat je getallen kloppen, vooral die gasprijs. ik ken belgie niet goed maar ik zou dat bedrag echt even dubbelchecken.

Zie tabel

Als het echt zo is zou dat ook heel raar zijn dat stroom dan zo duur is, want je kunt heel goed uit 1 m3 aardgas iets van 4 a 5 kWhs elektriciteit maken (in de grote energiecentrales). ik zie dat volgens je berekening die generator iets van 7 m3 nodig heeft voor 20 kWh stroom. Dat is echt een verdrietig rendement. je haalt dan dus uit elke m3 aardgas maar 2,9 kWh stroom, de rest vliegt als warmte de lucht in. Qua rendement, CO2 en duurzaamheid dus vrij bedroevend.

Wat dit betreft heb ik er totaal geen oor naar wat wel en niet duurzaam of met CO2 te maken heeft.

Heb 2 jaar geleden zwaar geïnvesteerd in 15.000wp om zo van verschillende formules gebruik te kunnen maken om deze terug te verdienen. Hierop heeft onze regering gewoon een jaar later alles terug gedraaid met een hoge factuurprijs er boven op.

dwingen om ons elektrische te laten rijden maar sinds vorig jaar de prijs van elektriciteit verhoogd te hebben van 0.22 naar 0.33 cent de kWh en dit door verdoken taksen en heffingen.

Nee heb het helemaal gehad met energiezuinig denken. Op dit moment wil ik vooral af van het spekken van een staatskas die beheerd wordt door graaiers en clowns.

En dus wil ik geleidelijk aan los van de staat staan in de zaken waar het kan.
Gas is nu eenmaal een pak goedkoper dan elektriciteit.

Om nu onze warmptepomp te gaan vervangen door gas gestookte ketels voor het zwembad ben ik duurder uit dan een generator.

[ Voor 7% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 15:00 ]

[CrazyOne]

Als je toch afgelegen woont met landbouwgrond, is een kleine windmolen geen optie?
Zoiets: https://www.eazwind.nl/

[D.Ramakers]

CrazyOne schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:02:
Als je toch afgelegen woont met landbouwgrond, is een kleine windmolen geen optie?
Zoiets: https://www.eazwind.nl/

Nee, helaas ben ik het eens wat Tweakers hier over geschreven heeft.

Mocht er geen wind noch zon zijn zit ik nog altijd zonder. Dat is niet de bedoeling.

[ Voor 10% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 15:08 ]

[jeroen3]

Fr33z schreef op maandag 20 september 2021 @ 13:36:
Als het echt zo is zou dat ook heel raar zijn dat stroom dan zo duur is, want je kunt heel goed uit 1 m3 aardgas iets van 4 a 5 kWhs elektriciteit maken (in de grote energiecentrales). ik zie dat volgens je berekening die generator iets van 7 m3 nodig heeft voor 20 kWh stroom. Dat is echt een verdrietig rendement. je haalt dan dus uit elke m3 aardgas maar 2,9 kWh stroom, de rest vliegt als warmte de lucht in. Qua rendement, CO2 en duurzaamheid dus vrij bedroevend.

De meeste mensen die dit doen hebben glastuinbouw of een commercieel zwembad gebruiken ook de co2 en de restwarmte voor hun bedrijf.
Voor thuis lijkt mij dat niet haalbaar. De meeste systemen die ik gezien hebben zijn een een paar honderd kW tot enkele MW.

[CrazyOne]

@D.Ramakers de windmolen die ik linkte kost (relatief) weinig en leveren gemiddeld 35.000 Kw per jaar. Bij ons in Noord Nederland hebben een flink aantal boerderijen al zo'n ding.

[ Voor 3% gewijzigd door CrazyOne op 20-09-2021 15:11 ]

[D.Ramakers]

CrazyOne schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:10:
@D.Ramakers de windmolen die ik linkte kost (relatief) weinig en leveren gemiddeld 35.000 Kw per jaar. Bij ons in Noord Nederland hebben een flink aantal boerderijen al zo'n ding.

Maar in Nederland heb je nog altijd de salderingsregeling. Deze is per direct afgeschaft in BE dit jaar op 1 maart. (Nu weet ik niet of dit ook geldt voor boeren etc).

Waardoor ik geen overschot het net op kan sturen sturen en het op een later tijdstip terug te vragen.
Ik krijg 0.045 c€ per kWh voor terug. Terwijl het me 0.28-0.30 c€ kost.

[ Voor 4% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 15:22 ]

[CrazyOne]

Ik denk, gezien je verbruik, zelfs met een windmolen weinig te salderen valt. Ligt uiteraard ook aan de wind etc. Maar zo'n molen levert gemiddeld 4 kw per uur op, precies genoeg voor je continue verbruik. Samen met je panelen en je batterij heb je dan genoeg om semi off grid te wonen.

[TheGhostInc]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 13:09:
Zie ik iets over het hoofd ?

Jep

Allereerst, als je €10k aan energie verstookt, dan kun je inderdaad nog eens kijken naar alternatieven. Of je rekensom helemaal uitkomt, dat weet ik niet, maar het zou kunnen.

Maar, je vergeet wel even dat je nu 3 bronnen van elektriciteit gaat koppelen.
Als er een wolkje voor de zon trekt, kunnen je panelen ontzettend snel uitschakelen, of, als ze lekker koud zijn, ook ontzettend snel volle bak gaan leveren. Meestal gaat dat goed, maar als je panelen ineens veel leveren, ze boven de 253V komen en afslaan, dan moet er wel iemand het opvangen. Als je aggregaat te laat is, dan slaat de boel gewoon af.

Dus normaal heb je bij dit soort complexere installaties flink wat regel elektronica nodig. Je zonnepanelen zijn bijvoorbeeld alleen 'ondersteunend', zonder netspanning/frequentie gaan die niet leveren. Je aggregaat is niet heel 'netjes' qua stroomvoorziening. 49Hz of 50Hz, ach, dat is meer een detail en 230V is ook maar een richtspanning En wat denk je bijvoorbeeld van onbalans tussen de fases? Zit de ene fase op 210V en de andere op 250V.

Daarom dat 'off grid' jongens vaak werken met accu's en gelijkspanning. Wisselspanning is namelijk lastiger te 'syncen'. Zet je echter een rij 24V batterijen neer, dan kun je die opladen, ontladen, maakt niet uit, de spanning zal altijd rond de 24V zijn. En vanaf die 24V maak je dan wel weer 230V.

O ja, en zorg er wel voor dat alles 'klopt' qua bekabeling e.d. 15kW zonnepanelen, 20kW aggregaat, nog een netaansluiting (in het begin), dan kom je op vermogens die niet meer door je standaard groepenkastje mogen.

[Navi]

TheGhostInc schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:36:
[...]

Jep

Allereerst, als je €10k aan energie verstookt, dan kun je inderdaad nog eens kijken naar alternatieven. Of je rekensom helemaal uitkomt, dat weet ik niet, maar het zou kunnen.

Maar, je vergeet wel even dat je nu 3 bronnen van elektriciteit gaat koppelen.
Als er een wolkje voor de zon trekt, kunnen je panelen ontzettend snel uitschakelen, of, als ze lekker koud zijn, ook ontzettend snel volle bak gaan leveren. Meestal gaat dat goed, maar als je panelen ineens veel leveren, ze boven de 253V komen en afslaan, dan moet er wel iemand het opvangen. Als je aggregaat te laat is, dan slaat de boel gewoon af.

Dus normaal heb je bij dit soort complexere installaties flink wat regel elektronica nodig. Je zonnepanelen zijn bijvoorbeeld alleen 'ondersteunend', zonder netspanning/frequentie gaan die niet leveren. Je aggregaat is niet heel 'netjes' qua stroomvoorziening. 49Hz of 50Hz, ach, dat is meer een detail en 230V is ook maar een richtspanning En wat denk je bijvoorbeeld van onbalans tussen de fases? Zit de ene fase op 210V en de andere op 250V.

Daarom dat 'off grid' jongens vaak werken met accu's en gelijkspanning. Wisselspanning is namelijk lastiger te 'syncen'. Zet je echter een rij 24V batterijen neer, dan kun je die opladen, ontladen, maakt niet uit, de spanning zal altijd rond de 24V zijn. En vanaf die 24V maak je dan wel weer 230V.

O ja, en zorg er wel voor dat alles 'klopt' qua bekabeling e.d. 15kW zonnepanelen, 20kW aggregaat, nog een netaansluiting (in het begin), dan kom je op vermogens die niet meer door je standaard groepenkastje mogen.

Hij heeft toch een 16 kWh BYD batterij staan? das een mooi buffertje voor dit soort schakelmomenten, gewoon zorgen dat je die altijd op 60% houd ofzo.

[D.Ramakers]

TheGhostInc schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:36:
[...]

Jep

Allereerst, als je €10k aan energie verstookt, dan kun je inderdaad nog eens kijken naar alternatieven. Of je rekensom helemaal uitkomt, dat weet ik niet, maar het zou kunnen.

Maar, je vergeet wel even dat je nu 3 bronnen van elektriciteit gaat koppelen.
Als er een wolkje voor de zon trekt, kunnen je panelen ontzettend snel uitschakelen, of, als ze lekker koud zijn, ook ontzettend snel volle bak gaan leveren. Meestal gaat dat goed, maar als je panelen ineens veel leveren, ze boven de 253V komen en afslaan, dan moet er wel iemand het opvangen. Als je aggregaat te laat is, dan slaat de boel gewoon af.

Dus normaal heb je bij dit soort complexere installaties flink wat regel elektronica nodig. Je zonnepanelen zijn bijvoorbeeld alleen 'ondersteunend', zonder netspanning/frequentie gaan die niet leveren. Je aggregaat is niet heel 'netjes' qua stroomvoorziening. 49Hz of 50Hz, ach, dat is meer een detail en 230V is ook maar een richtspanning En wat denk je bijvoorbeeld van onbalans tussen de fases? Zit de ene fase op 210V en de andere op 250V.

Daarom dat 'off grid' jongens vaak werken met accu's en gelijkspanning. Wisselspanning is namelijk lastiger te 'syncen'. Zet je echter een rij 24V batterijen neer, dan kun je die opladen, ontladen, maakt niet uit, de spanning zal altijd rond de 24V zijn. En vanaf die 24V maak je dan wel weer 230V.

O ja, en zorg er wel voor dat alles 'klopt' qua bekabeling e.d. 15kW zonnepanelen, 20kW aggregaat, nog een netaansluiting (in het begin), dan kom je op vermogens die niet meer door je standaard groepenkastje mogen.

Navi schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:38:
[...]


Hij heeft toch een 16 kWh BYD batterij staan? das een mooi buffertje voor dit soort schakelmomenten, gewoon zorgen dat je die altijd op 60% houd ofzo.

Dit dus =)

Mijn plan / gedachten zijn zo:
Max dat de Accu kan leveren is 5 kWh (Dit is een limiter van de solaredge hybrid dus die zal wss vervangen worden).

Wanneer er vraag is voor 3,5+ kWh moet de generator bijspringen om zo het vermogen juist te houden.
Wanneer de thuisbatterij onder 40% - 60 % gaat moet de generator bijspringen om deze bij te laden.

Het is nooit de bedoeling om de generator 24/7 te laten draaien op een laag pitje. Nee hij moet enkel aanschakelen wanneer nodig.

[ Voor 10% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 15:43 ]

[spokje]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 14:58:
[...]


Nee heb het helemaal gehad met energiezuinig denken. Op dit moment wil ik vooral af van het spekken van een staatskas die beheerd wordt door graaiers en clowns.

Begrijpelijk dat je gefrustreerd bent na dit soort praktijken, maar om daarom nou klaar te zijn met energiezuinig denken lijkt me niet de oplossing als je met dermate bedragen en verbruik strooit kun je wat mij betreft ook best een beetje inleveren om na te denken hoe je deze aardkloot wat beter kunt ontlasten dan je nu doet...politiek erbuiten gelaten.

[Navi]

Toch zit er wel wat in, als ik zo die gasprijzen zie in België, en je haalt daar 7 - 10 kWh uit, dan ben je eigenlijk gek als je dat niet doet..

Goed voor het milieu en groen hoeft echt niet het goedkoopst te zijn, mag echt wel meer kosten dan grijs, maar niet een factor 5!

[ Voor 31% gewijzigd door Navi op 20-09-2021 15:45 ]

[D.Ramakers]

spokje schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:43:
[...]
Begrijpelijk dat je gefrustreerd bent na dit soort praktijken, maar om daarom nou klaar te zijn met energiezuinig denken lijkt me niet de oplossing als je met dermate bedragen en verbruik strooit kun je wat mij betreft ook best een beetje inleveren om na te denken hoe je deze aardkloot wat beter kunt ontlasten dan je nu doet...politiek erbuiten gelaten.

Als je me een alternatief kan bieden graag zelfs! Echter met de aankomende sluiting van de meest CO2 neutrale oplossing van heel het elektriciteitsnet in BE ben ik van mening dat zelfs de overheid het niet serieus neemt.
Door de sluiting van de kerncentrales staat ons landje dadelijk (binnen 5 - 10 jaar) volledig op wankelende stroomvoorziening. Waardoor de prijs waarschijnlijk nog flink gaat stijgen ook.
De eerste aanvraag voor een vergunning van het bouwen van een gascentrale is al afgekeurd.

Een elektrische auto is net per see duurzamer / gezonder dan een diesel! Veel wijst zelfs op het tegengestelde.

[ Voor 13% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 15:48 ]

[IceTeaGX]

Dit even hier snel gooien: Warmte + stroom uit 1 systeem.
Wikipedia: Microwarmte-krachtkoppeling

[D.Ramakers]

IceTeaGX schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:48:
Dit even hier snel gooien: Warmte + stroom uit 1 systeem.
Wikipedia: Microwarmte-krachtkoppeling

Heb een prijs opgevraagd voor zo een krachtkoppeling, je begint bij 16.000 euro's. Zonder de installatie.

[D.Ramakers]

Navi schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:45:
Toch zit er wel wat in, als ik zo die gasprijzen zie in België, en je haalt daar 7 - 10 kWh uit, dan ben je eigenlijk gek als je dat niet doet..

Goed voor het milieu en groen hoeft echt niet het goedkoopst te zijn, mag echt wel meer kosten dan grijs, maar niet een factor 5!

Dit is dus waarom mijn hoofd er versteld van staat waarom niet meer mensen dit doen. Ik moet ergens iets missen, maar ik zie niet wat.

Dat het geïnstalleerd moet worden volgens de geldende normen en dat het veilig moet, daar ben ik het mee eens.

[ybos]

Leuke case
En wat een belachelijk lage gasprijs in BE.
Ik denk dat je je systeem nog een stuk efficienter kan maken door een groter accusysteem en dan kleiner aggregaat.
Van de besparing van een goedkoper aggregaat kan je (deels) een groter accupakket neerzetten.
Hiermee voorkom je ook denk ik dat je aggregaat steeds zeer kortstondig draait.

Groter accupakket:
- meer zonne-energie op te slaan
- langere periode zonder zonnestroom te overbruggen
- in combinatie met kleiner aggregaat: laadtijd van het accupakket door aggregaat is langer, beter voor de motor.

Ik zou noooooit voor een luchtgekoeld aggregaat gaan voor deze situatie. Vloeistofgekoeld is over het algemeen stiller, en daarnaast kan je de restwarmte relatief simpel in je zwembad krijgen met een warmtewisselaar, paar graadjes warmer maakt dan ook niet meer uit.
Dan zakt meteen je elektraverbruik ook nog doordat de warmtepomp nagenoeg uit kan.

[jeroen3]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:52:
[...]


Dit is dus waarom mijn hoofd er versteld van staat waarom niet meer mensen dit doen. Ik moet ergens iets missen, maar ik zie niet wat.

Dat het geïnstalleerd moet worden volgens de geldende normen en dat het veilig moet, daar ben ik het mee eens.

Je hebt best wel veel automatisering en regeling eromheen nodig. Als je iemand met kennis moet betalen om dit te ontwerpen en plaatsen is het niet meer leuk.
Ik ken wel iemand die teruglevert met een generator op oud frituurvet, maar dat is echt een cowboy.

[D.Ramakers]

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:10:
Leuke case
En wat een belachelijk lage gasprijs in BE.
Ik denk dat je je systeem nog een stuk efficienter kan maken door een groter accusysteem en dan kleiner aggregaat.
Van de besparing van een goedkoper aggregaat kan je (deels) een groter accupakket neerzetten.
Hiermee voorkom je ook denk ik dat je aggregaat steeds zeer kortstondig draait.

Groter accupakket:
- meer zonne-energie op te slaan
- langere periode zonder zonnestroom te overbruggen
- in combinatie met kleiner aggregaat: laadtijd van het accupakket door aggregaat is langer, beter voor de motor.

Het is zeker nog de bedoeling om op termijn de BYD uit te breiden.

Ik zou noooooit voor een luchtgekoeld aggregaat gaan voor deze situatie. Vloeistofgekoeld is over het algemeen stiller, en daarnaast kan je de restwarmte relatief simpel in je zwembad krijgen met een warmtewisselaar, paar graadjes warmer maakt dan ook niet meer uit.
Dan zakt meteen je elektraverbruik ook nog doordat de warmtepomp nagenoeg uit kan.

Ben al even aan het rondkijken maar op de BE en NL markt vind je weinig tot geen vloeistof gekoelde. Of ik zoek fout. Vind het al moeilijk om er eentje te vinden die op lucht gekoeld wordt (gas dan, diesel en benzine vindt je genoeg).

[D.Ramakers]

jeroen3 schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:21:
[...]

Je hebt best wel veel automatisering en regeling eromheen nodig. Als je iemand met kennis moet betalen om dit te ontwerpen en plaatsen is het niet meer leuk.
Ik ken wel iemand die teruglevert met een generator op oud frituurvet, maar dat is echt een cowboy.

En waarom zal dit dan niet leuk zijn?
Victron energy heeft gewoon modules die dit regelen. Daar de main source van voeding het accupakket gaat zijn zit alles in de omvormers.

https://www.victronenergy...deo-off-grid-lithium-byd/
Hier is een blog waar een kleine case beschreven staat.

[ybos]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:21:
[...]


Het is zeker nog de bedoeling om op termijn de BYD uit te breiden.


[...]


Ben al even aan het rondkijken maar op de BE en NL markt vind je weinig tot geen vloeistof gekoelde. Of ik zoek fout. Vind het al moeilijk om er eentje te vinden die op lucht gekoeld wordt (gas dan, diesel en benzine vindt je genoeg).

Ik kan me voorstellen dat de zoektocht voor een watergekoeld model wat tegenvalt maar kan me niet voorstellen dat ze er niet zijn.
En anders de uitlaat (degelijk) verlengen en daar een wisselaar op maken, is ook niet zo gek moeilijk..

Mijn handen zouden jeuken om zo'n project thuis te doen
Goed bezig

[D.Ramakers]

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:25:
[...]

Ik kan me voorstellen dat de zoektocht voor een watergekoeld model wat tegenvalt maar kan me niet voorstellen dat ze er niet zijn.
En anders de uitlaat (degelijk) verlengen en daar een wisselaar op maken, is ook niet zo gek moeilijk..

Mijn handen zouden jeuken om zo'n project thuis te doen
Goed bezig

Deze beginnen veelal bij grote zie:
https://www.homedepot.com...sZ1z0z73n?storeSelection=
https://www.electricgener...id-cooled-generators.html

Maar dat is allemaal the land of the free... Generac vindt je hier bijna niet terug.
De Brigss and Stratom hebben hier verdelers maar deze leveren geen generator..

[ Voor 10% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 16:30 ]

[TheGhostInc]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:25:
[...]

En waarom zal dit dan niet leuk zijn?
Victron energy heeft gewoon modules die dit regelen. Daar de main source van voeding het accupakket gaat zijn zit alles in de omvormers.

https://www.victronenergy...deo-off-grid-lithium-byd/
Hier is een blog waar een kleine case beschreven staat.

Victron is een van de (weinige) partijen die dus dit levert, maar kijk op die blog eens naar de lijst met spullen die specifiek voor deze oplossing nodig zijn. Dit is geen 'ik steek even mijn omvormer in het stopcontact'-oplossing.

Met een generator erbij maak je het nog een stapje complexer.

Het kan allemaal wel, maar hier moet je echt wel professionele hulp bij hebben.

[D.Ramakers]

TheGhostInc schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:30:
[...]

Victron is een van de (weinige) partijen die dus dit levert, maar kijk op die blog eens naar de lijst met spullen die specifiek voor deze oplossing nodig zijn. Dit is geen 'ik steek even mijn omvormer in het stopcontact'-oplossing.

Met een generator erbij maak je het nog een stapje complexer.

Het kan allemaal wel, maar hier moet je echt wel professionele hulp bij hebben.

Klopt, is ook niet de bedoeling dat ik dit volledig zelf op poten zet. Dit is fase 1, informatie winnen of mijn berekeningen kloppen.
Dan uitzoeken wie dit kan plaatsen en offertes vragen.
Echter deze stap is denk ik meteen ook het einde van de professionele hulp. Daar er zo weinig te vinden is over Off-Grid gaan in de lage landen dat ik verwacht dat er niemand genoeg kennis heeft om dit te komen doen zonder te prutsen.

En dan moet ik zeggen, doe ik het liever zelf met behulp van Victron (die een geweldige support hebben).

[ybos]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:33:
[...]


Klopt, is ook niet de bedoeling dat ik dit volledig zelf op poten zet. Dit is fase 1, informatie winnen of mijn berekeningen kloppen.
Dan uitzoeken wie dit kan plaatsen en offertes vragen.
Echter deze stap is denk ik meteen ook het einde van de professionele hulp. Daar er zo weinig te vinden is over Off-Grid gaan in de lage landen dat ik verwacht dat er niemand genoeg kennis heeft om dit te komen doen zonder te prutsen.

En dan moet ik zeggen, doe ik het liever zelf met behulp van Victron (die een geweldige support hebben).

Ik zou eens bij partijen informeren die in de luxe jachtenbouw zitten, dat komt beetje op hetzelfde neer?

netgekoppeld, want kunnen vaak ook op walstroom
off grid, als men vaart geen netaansluiting

Ik denk dat die hier een prima oplossing voor kunnen verzinnen. Grote kans dat ze inderdaad met spullen van Victron op de proppen komen.

[Karp]

Levert een generator geen fijnstof op?

[jeroen3]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:21:
[...]


Het is zeker nog de bedoeling om op termijn de BYD uit te breiden.


[...]


Ben al even aan het rondkijken maar op de BE en NL markt vind je weinig tot geen vloeistof gekoelde. Of ik zoek fout. Vind het al moeilijk om er eentje te vinden die op lucht gekoeld wordt (gas dan, diesel en benzine vindt je genoeg).

https://kohlerpower.com/e...strial/product/kg40_50_ng

Er is ook nog ENER-G Nedalo, maar ik kan hun website zo snel niet vinden, was een belgische firma als ik het goed herinner.

[D.Ramakers]

jeroen3 schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:38:
[...]

https://kohlerpower.com/e...strial/product/kg40_50_ng

Er is ook nog ENER-G Nedalo, maar ik kan hun website zo snel niet vinden, was een belgische firma als ik het goed herinner.

Dat is een 40 KVA, dat gaat er los over

[TheGhostInc]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:33:
Daar er zo weinig te vinden is over Off-Grid gaan in de lage landen dat ik verwacht dat er niemand genoeg kennis heeft om dit te komen doen zonder te prutsen.

In Nederland is dit ook nog helemaal niet aan de orde, op een verdwaalde anti-saldeerder na is iedereen nog lekker aan het salderen.

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:33:
En dan moet ik zeggen, doe ik het liever zelf met behulp van Victron (die een geweldige support hebben).

Heel verstandig

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:37:
Ik zou eens bij partijen informeren die in de luxe jachtenbouw zitten, dat komt beetje op hetzelfde neer?

10 punten.

Als je zoekt op Victron Quattro kom je ook bij dat soort partijen uit:
https://www.bootschappen.nl/quattro-combinatie.html

[D.Ramakers]

Karp schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:38:
Levert een generator geen fijnstof op?

Doet een auto dat niet ook?
Sorry, kon het niet laten.
Wat wil je er mee zeggen? Dat dit schadelijk is voor onze gezondheid?

[ Voor 21% gewijzigd door D.Ramakers op 20-09-2021 16:47 ]

[T_knoop]

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:37:
[...]

Ik zou eens bij partijen informeren die in de luxe jachtenbouw zitten, dat komt beetje op hetzelfde neer?

netgekoppeld, want kunnen vaak ook op walstroom
off grid, als men vaart geen netaansluiting

Ik denk dat die hier een prima oplossing voor kunnen verzinnen. Grote kans dat ze inderdaad met spullen van Victron op de proppen komen.

Panda zou dat bv denk ik:
https://www.fischerpanda....d-boating-up-to-200kw.htm

kleine watergekoelde apparaatjes, dan zou je 'm direct je zwembad kunnen laten verwarmen lijkt me. Ben alleen wel bang dat ze nogal aan de prijs zijn, zoals de meeste dingen met "nautisch-" ervoor.

[ybos]

jeroen3 schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:38:
[...]

https://kohlerpower.com/e...strial/product/kg40_50_ng

Er is ook nog ENER-G Nedalo, maar ik kan hun website zo snel niet vinden, was een belgische firma als ik het goed herinner.

dingen zijn veel te groot.
Naar mijn idee heeft TS idealiter genoeg aan een 8KW generator (of zelfs nog kleiner)
Continue gebruik is 4kW, en zo nu en dan nog een paar KW erbij.
In theorie kan de generator het gehele vermogen leveren, maar door de accubuffer is die niet nodig.
Dan laat je de accu's zo leeg als mogelijk gaan, met natuurlijk een noodbuffer. Dan start bij bijvoorbeeld 30% accuniveau de generator en gaat op zijn dooie akkertje laden. Motortje draait dan redelijk lang, afhankelijk van de hoeveelheid zonneschijn. Op die manier voorkomt je korte looptijden van de motor.
Mooist is ook nog om een soort weersafhankelijke regeling te maken. Dus ook laadstroom meten van de zonnepanelen, en hier rekening mee houden. Kan best een complexe maar interessante regeling worden

[D.Ramakers]

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:47:
[...]

dingen zijn veel te groot.
Naar mijn idee heeft TS idealiter genoeg aan een 8KW generator (of zelfs nog kleiner)
Continue gebruik is 4kW, en zo nu en dan nog een paar KW erbij.
In theorie kan de generator het gehele vermogen leveren, maar door de accubuffer is die niet nodig.
Dan laat je de accu's zo leeg als mogelijk gaan, met natuurlijk een noodbuffer. Dan start bij bijvoorbeeld 30% accuniveau de generator en gaat op zijn dooie akkertje laden. Motortje draait dan redelijk lang, afhankelijk van de hoeveelheid zonneschijn. Op die manier voorkomt je korte looptijden van de motor.
Mooist is ook nog om een soort weersafhankelijke regeling te maken. Dus ook laadstroom meten van de zonnepanelen, en hier rekening mee houden. Kan best een complexe maar interessante regeling worden

Zijn deze dan beter geschikt? Zou ze liever niet dag en nacht hebben aanstaan eigenlijk.
Zo hebben we de panelen ook berekend, 2 uur zon en de BYD is vol. Zodat alles zo kort mogelijk belast wordt.

Kan mis zijn

[Navi]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:29:
[...]


Deze beginnen veelal bij grote zie:
https://www.homedepot.com...sZ1z0z73n?storeSelection=
https://www.electricgener...id-cooled-generators.html

Maar dat is allemaal the land of the free... Generac vindt je hier bijna niet terug.
De Brigss and Stratom hebben hier verdelers maar deze leveren geen generator..

Weetje: In de Pramac GA-20000 uit de TS zit een Generac (G-Force 1000 Series) motor

Je links werken hier overigens niet, denk omdat het amerikaanse winkels zijn?

[ Voor 6% gewijzigd door Navi op 20-09-2021 16:58 ]

[D.Ramakers]

Navi schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:57:
[...]


Weetje: In de Pramac GA-20000 uit de TS zit een Generac (G-Force 1000 Series) motor

Je links werken hier overigens niet, denk omdat het amerikaanse winkels zijn?

Waarom zouden amerikaanse links niet werken?
Maar dat klopt inderdaad, beide USA.

[Navi]

Omdat homedepot en dergelijke europeese bezoekers (ip ranges) blokkeren

T_knoop schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:46:
[...]


Panda zou dat bv denk ik:
https://www.fischerpanda....d-boating-up-to-200kw.htm

kleine watergekoelde apparaatjes, dan zou je 'm direct je zwembad kunnen laten verwarmen lijkt me. Ben alleen wel bang dat ze nogal aan de prijs zijn, zoals de meeste dingen met "nautisch-" ervoor.

Dat is een diesel generator, hier gaat het over gas.

[ Voor 87% gewijzigd door Navi op 20-09-2021 17:02 ]

[Lollercopter]

Ik zou toch voor 2000 euro per stuk een gasketel steken puur voor die zwembaden ? Dan zet je direct gas in warmte om zonder verliezen. En dat beleid in belgie is wel bizar, wat een naaiers. Ik snap de frustratie volkomen.

Puur uit interrese, hoe groot is dat zwembad ? Deze elktra verbruiken zijn wel astronomisch zeg maar.

[D.Ramakers]

Lollercopter schreef op maandag 20 september 2021 @ 17:02:
Ik zou toch voor 2000 euro per stuk een gasketel steken puur voor die zwembaden ? Dan zet je direct gas in warmte om zonder verliezen. En dat beleid in belgie is wel bizar, wat een naaiers. Ik snap de frustratie volkomen.

Puur uit interrese, hoe groot is dat zwembad ? Deze elktra verbruiken zijn wel astronomisch zeg maar.

De warmtepompen zitten er net een jaar in ;-), alles was berekend op de salderingsregeling voor de komende 15 jaar...

Zwembad is 5 * 10 verwarmd op 29-31 graden
Jacuzzi is voor 6 personen.

[ybos]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:53:
[...]


Zijn deze dan beter geschikt? Zou ze liever niet dag en nacht hebben aanstaan eigenlijk.
Zo hebben we de panelen ook berekend, 2 uur zon en de BYD is vol. Zodat alles zo kort mogelijk belast wordt.

Kan mis zijn

Het is toch verre van efficiënt om in 2 uur je accu's vol te blazen en voor de rest van je zonne energie een shitprijs te krijgen
Een motor, zeker een generator is gebouwd om uren te maken. Slijten bij wijze van spreken meer van het stilstaan dan het draaien.
mijn gevoel is een generator zoeken en die op 90% van zijn capaciteit de accu's laden, en daar minimaal wat langer over doet, zeg een uur of 8 á 9. Dat combineren met een regeling op de zonnestroom: eerst huidig verbruik afdekken, daarna accu's laden. Als jij een zodanig grote generator neemt dat die ook de accu's in 2 uur vol blaast, krijg je alleen maar minder voor je KWh's uit de zonnepanelen.
Idealiter zou je met je generator alleen het huidige verbruik willen bijhouden, wanneer er geen zon is en de accu's leeg zijn.
Zodat wanneer er zon is, de zon het verbruik afdekt EN de accu's laadt, en wanneer energie tekort en accuniveau laag, dan pas generator aan. Dan ben je denk ik het meest efficiënt bezig. Op die manier zou je prima offgrid kunnen gaan (qua elektra). Alleen kan je dan je overtollige KWh's niet meer kwijt

[ Voor 5% gewijzigd door ybos op 20-09-2021 17:11 ]

[Fr33z]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 14:29:
[Afbeelding]

Dit is onze gasprijs.
Prijs per kWh: 1.263 c€
Energiebijdrage: 0.12073 c€
Federale bijdrage: 0.07513 c€
Proportionele term: 0.954 c€
Transport: 0.182 c€
Totaal: 2.594586 c€ per kWh * 11.2 = 0.290624 / 100 = 0.290624 €

+ 51.03 € jaar

Ik heb de waarde 11.2 kWh/m3 genomen daar dit op de afrekening staat

die gasprijs deugt niet denk ik. volgens bijv. deze energievergelijker kost 10.000 kwh aan aardgas aan verbruik circa 494 euro per jaar --> das dus ~45 cent per m3. is dus ruim 50% duurder dan jouw berekening.

https://my.eneco.be/nl/pb...s%3A%2F%2Feneco.be%2Fnl#8

[D.Ramakers]

Fr33z schreef op maandag 20 september 2021 @ 17:14:
[...]


die gasprijs deugt niet denk ik. volgens bijv. deze energievergelijker kost 10.000 kwh aan aardgas aan verbruik circa 494 euro per jaar --> das dus ~45 cent per m3. is dus ruim 50% duurder dan jouw berekening.

https://my.eneco.be/nl/pb...s%3A%2F%2Feneco.be%2Fnl#8

Kunt ook gewoon kijken naar het document dat ik heb toegevoegd.

[D.Ramakers]

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 17:09:
[...]

Het is toch verre van efficiënt om in 2 uur je accu's vol te blazen en voor de rest van je zonne energie een shitprijs te krijgen
Een motor, zeker een generator is gebouwd om uren te maken. Slijten bij wijze van spreken meer van het stilstaan dan het draaien.
mijn gevoel is een generator zoeken en die op 90% van zijn capaciteit de accu's laden, en daar minimaal wat langer over doet, zeg een uur of 8 á 9. Dat combineren met een regeling op de zonnestroom: eerst huidig verbruik afdekken, daarna accu's laden. Als jij een zodanig grote generator neemt dat die ook de accu's in 2 uur vol blaast, krijg je alleen maar minder voor je KWh's uit de zonnepanelen.
Idealiter zou je met je generator alleen het huidige verbruik willen bijhouden, wanneer er geen zon is en de accu's leeg zijn.
Zodat wanneer er zon is, de zon het verbruik afdekt EN de accu's laadt, en wanneer energie tekort en accuniveau laag, dan pas generator aan. Dan ben je denk ik het meest efficiënt bezig. Op die manier zou je prima offgrid kunnen gaan (qua elektra). Alleen kan je dan je overtollige KWh's niet meer kwijt

Dit is in ons klimaat anders het beste, zodat wanneer er zo’n is zo snel mogelijk je accu’s vol zijn.
Verder was het berekend als salderend, dus alles wat we het net op bliezen we ook 1 op 1 terug konden nemen… dat is helaas weg sinds maart. Maar ja, het systeem ligt al sinds 2019.

De generator moet eigenlijk het volledig verbruik incl piekbelasting aan kunnen. Dit zodat wnr de accu’s om 1 of andere reden niet maximaal zijn wel alles kan draaien en dan doel ik vooral op de inductieplaat die toch even 4kWh trekt bij opstart als ik me niet vergis

[Fr33z]

met @Lollercopter :

gooi die wps maar weg dan en ga gewoon een gasketel gebruiken voor dat zwembad en die jacuzzi. Dan haal je ook echt 9 of mss wel 10 kWhs energie uit 1 kuub gas. gezien zo'n groot deel vanje energievraag uit warmte bestaat is dat niet zo gek.

side-note:

energieprijzen zijn echt gestoord in belgie zeg :-0 hoe kan in vredesnaam gas zo goedkoop zijn daar. per eenheid even duur als elektriciteit maar 10-11 keer zoveel energie...

[jeroen3]

ybos schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:47:
[...]

dingen zijn veel te groot.
Naar mijn idee heeft TS idealiter genoeg aan een 8KW generator (of zelfs nog kleiner)
Continue gebruik is 4kW, en zo nu en dan nog een paar KW erbij.
In theorie kan de generator het gehele vermogen leveren, maar door de accubuffer is die niet nodig.
Dan laat je de accu's zo leeg als mogelijk gaan, met natuurlijk een noodbuffer. Dan start bij bijvoorbeeld 30% accuniveau de generator en gaat op zijn dooie akkertje laden. Motortje draait dan redelijk lang, afhankelijk van de hoeveelheid zonneschijn. Op die manier voorkomt je korte looptijden van de motor.
Mooist is ook nog om een soort weersafhankelijke regeling te maken. Dus ook laadstroom meten van de zonnepanelen, en hier rekening mee houden. Kan best een complexe maar interessante regeling worden

Als je de generator niet netsynchroon mag hebben moet je aardig de-raten als je niet-lineare belastingen hebt. Je kunt volgens mij we kleinere setjes krijgen, maar dat is op aanvraag. Een 20kva marelli aan een motor is ook zelf nog wel te bouwen.

Als je zo aan gasmotoren en installaties mag sleutelen. Weet niet wat de regels in belgie zijn.

Wellicht is het eenvoudiger om een dc generator te gebruiken om een grid-tie inverter te voeden?

[ Voor 7% gewijzigd door jeroen3 op 20-09-2021 18:24 ]

[D.Ramakers]

jeroen3 schreef op maandag 20 september 2021 @ 18:22:
[...]
Wellicht is het eenvoudiger om een dc generator te gebruiken om een grid-tie inverter te voeden?

Een DC generator is toch een normale generator die zijn output in DC omzet of heb ik het mis? Dus er zit al een omvormer in de generator.

Dan zou ik liever opteren dat de Victron dit regelt daar deze dan over alles de baas is.

[borft]

D.Ramakers schreef op vrijdag 1 oktober 2021 @ 11:25:
[...]


Een DC generator is toch een normale generator die zijn output in DC omzet of heb ik het mis? Dus er zit al een omvormer in de generator.

Dan zou ik liever opteren dat de Victron dit regelt daar deze dan over alles de baas is.

Een omvormer is niet hetzelfde als een gelijkrichter Ik weet niet wat een "normale" generator is, maar je heb wisselspanning en gelijkspanningsgeneratoren.

[IvoB2]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 15:52:
[...]


Dit is dus waarom mijn hoofd er versteld van staat waarom niet meer mensen dit doen. Ik moet ergens iets missen, maar ik zie niet wat.

Dat het geïnstalleerd moet worden volgens de geldende normen en dat het veilig moet, daar ben ik het mee eens.

Het antwoord ligt nogal voor de hand.
Ipv afhankelijk te zijn van de elektriciteitsprijs, waar je nog een deel zelf van kan opwekken, ga je jezelf totaal afhankelijk maken van de gasprijs. Ik ken weinig huishoudens die hun eigen gas kunnen produceren.
Je riskeert dus opnieuw te herinvesteren om nadien met hetzelfde fenomeen geconfronteerd te worden? Je gaat een lange termijn investering aan zonder enige invloed te hebben op de prijs van de energiedrager. Wie zegt dat de gasprijs, waar nu je rekenmodel volledig op gebaseerd is over enkele jaren niet door het dak gaat?
Je basisprobleem is dat je verbruik, productie en opslagcapaciteit volledig in onbalans zijn. Als je een duurzame oplossing nastreeft moet je dat probleem eerst oplossen.

-

[IvoB2]

D.Ramakers schreef op maandag 20 september 2021 @ 16:33:
[...]


Klopt, is ook niet de bedoeling dat ik dit volledig zelf op poten zet. Dit is fase 1, informatie winnen of mijn berekeningen kloppen.
Dan uitzoeken wie dit kan plaatsen en offertes vragen.
Echter deze stap is denk ik meteen ook het einde van de professionele hulp. Daar er zo weinig te vinden is over Off-Grid gaan in de lage landen dat ik verwacht dat er niemand genoeg kennis heeft om dit te komen doen zonder te prutsen.
I
En dan moet ik zeggen, doe ik het liever zelf met behulp van Victron (die een geweldige support hebben).

Nou ik ben toch al een tijdje semi off grid en dit met een installateur die meedenkt en alles voortreffelijk heeft afgewerkt. Maar ik heb dan ook niet jouw verbruikersprofiel wat het wat gemakkelijker en vooral betaalbaarder maakt. Maar inderdaad, na 18 maanden de markt te hebben verkend ben ik als een van de weinig werkbare oplossingen ook bij Victron uitgekomen en mee in zee gegaan.
De enige reden dat ik nog niet off grid ben is dat ik nog 10 jaar GSC steun trek waardoor een deel van de installatie voor die periode AC gekoppeld moet blijven. De dag dat dit afloopt wordt alles volledig DC aangesloten.

[IvoB2]

Fr33z schreef op maandag 20 september 2021 @ 18:21:
met @Lollercopter :

Energieprijzen zijn echt gestoord in belgie zeg :-0 hoe kan in vredesnaam gas zo goedkoop zijn daar. per eenheid even duur als elektriciteit maar 10-11 keer zoveel energie...

Omdat de gasprijs in België momenteel nog gesubsidieerd wordt en de elektriciteitsprijs zwaar belast wordt. Maar het is niet uitgesloten dat dit over enkele jaren het omgekeerde zal zijn. Dan sta je daar mooi met je omschakeling.