Combi verduurzaming: warmtepomp+koelen+dakisolatie+PV

[MooDyBLueS]

Waar het om gaat is dat ik al aardig ingelezen heb op warmtepompen en moet toegeven dat ik nog niet de hele cyclus snap en zodoende ook nog lastig in kan schatten welke versie in onze situatie geschikt is. Wel lijkt het erop dat we of naar een lucht/water warmtepomp moeten kijken of een grond/water warmtepomp die passief kan koelen.

Daarnaast speelt mee dat we ook willen verkoelen. We hebben een vrijstaande woning uit 2011 van 155m2 met 2 woonlagen, beneden is 105m2 en boven 50m2 met lessenaarsdak, beneden is ofwel plat dak ofwel heeft de verdieping er bovenop zitten. De lange zijde van de woning ligt op het zuidoosten en vangt dus veel zon.

Er spelen dus een aantal zaken:

1. We willen de stadsverwarming eruit hebben, dit is een kostenpost van €140/mnd puur voor water verwarmen. Oplossing: warmtepomp.
2. We willen het schuine dak van de verdieping beter isoleren omdat daar veel warmte door naar binnenkomt en in de winter eruit gaat, maar ook omdat het bij harde wind (herfst/winter) best gehorig is. Oplossing: gewone dakisolatie, sedumdak en/of zonnepanelen?
3. We willen het huis kunnen verkoelen. Multi-unit split airco was de eerste keuze, tot ik erachter kwam dat een warmtepomp zichzelf (vaak) ook kan omkeren en kan koelen. Bij een grond/water warmtepomp is dit passief (dus alleen water rondpompen) en bij een lucht/water warmtepomp is dit actief met de compressor (feitelijk de gewone airco).
4. We willen omwille van de warmtepomp én een elektrische auto die eraan zit te komen zonnepanelen installeren, dit schijnt ook het dak al wat beter te beschermen tegen met name zonnewarmte, maar ik kan nergens iets vinden in hoeverre gewone dakisolatie of een sedumdak dan nog nodig is of dat het dan alleen op plekken hoeft waar geen PV's komen.

Nu begreep ik al dat een grond/water warmtepomp wel (een van) de meest efficiënte is én passief kan koelen. Een informatie website had het over 30 graden buiten en dan binnen 23 graden kunnen houden via de vloerverwarming. Dat klinkt perfect. Maar is dit wel realistisch?
En ik begreep dat voor koeling met een warmtepomp (welke dan ook) eigenlijk alleen vloerverwarming geschikt is? Wij hebben boven radiatoren op de 2 slaapkamers en badkamer, maar de 2 slaapkamers is geen al te groot struikelblok om daar vloerverwarming neer te leggen. Badkamer is beter van niet begreep ik al.
Wij hebben weliswaar een vrijstaande woning, maar de tuin is niet al te groot, achter de woning is dat 7x7 meter waarvan een tuinhuis met overkapping van totaal 3x4 een deel afsnoept en de tuin loopt aan de zijkant van het huis door middels een strook van 2 meter breed en totaal 18 meter lang tot de voortuin die 7x3 meter is. De andere zijkant staat op de erfgrens. Is dit genoeg voor een (verticale) grond/water warmtepomp voor een woning van ons formaat?

En voor elk punt (WP, PV, dakisolatie, koelen) kom ik er los wel uit op zich, maar ik zoek juist naar advies over de juiste combinatie voor onze situatie. Ik weet bijv. dat de investering van een grond/water warmtepomp het hoogst is, maar wel veel efficiënter is, veel minder stroom verbruikt én passief kan koelen. Dit combinatie klinkt mij al heel veel waard. Het gaat namelijk ook niet alleen maar om verduurzamen en kosten omlaag brengen, maar ook om het wooncomfort te verhogen.

Wat ik ook moeilijk te vinden vind, is een vergelijk qua stroomkosten tussen een L/W warmtepomp en G/W warmtepomp. En dan liefst ook kijken naar wat koeling in beide gevallen oplevert en kost (dus hoeveel koelcapaciteit hebben ze en hoeveel stroom gaat dat kosten).

Geluid speelt daarbij ook een rol, als er geen airco-achtige unit (dus ook zoals bij een lucht/water warmtepomp) in de tuin of op het dak hoeft, dan is ons dat ook wel wat waard.

Zonnepanelen zijn verder een no-brainer en in onze situatie zou ik denk ik gewoon zoveel mogelijk neerleggen, met het oog op de rest (EV, WP). Maar uiteraard hoeft er geen 8.000 kWh opgewekt te worden als we maar 5.000 kWh nodig hebben en straks geen saldering meer mogelijk is.

Als laatste punt is dus de dakisolatie, volgens de bouwtekeningen (wij zijn niet de eerste bewoners) heeft het schuine dak een Rc-waarde van 3,3. Gezien het windgeluid (we zitten hemelsbreed 100 meter achter een dijk waarachter een groot water zit, zonder verdere hoge gebouwen die ons behoeden voor de wind) en hoe makkelijk warmte binnenkomt en in de winter juist weggaat, zullen we dit beter/verder willen isoleren. Dus deels geluid, deels warmte. Een sedumdak spreekt ons ook erg aan, dat komt sowieso op het platte dak van een deel van de begane vloer, maar schijnt tot een bepaalde hoek ook prima op schuin dak te kunnen. Wat is hier verstandig in en is het dan nuttig/handig om indien we voor sedumdak gaan om dat eerst te doen en dan de PV er op te leggen of juist niet? PV zal niks voor wind doen namelijk, dus misschien is een normale isolatie dan beter op die plek?

Kortom: ik ben nog wat zoekende om de puzzelstukjes bij elkaar te zoeken en hoor graag jullie tips en adviezen. Is er bijv. een bedrijf die dit allemaal doet (op wellicht PV na)? Dan zou ik een dergelijk bedrijf graag een keer langs laten komen, dat heb ik tot nu toe nog niet gedaan omdat het voor mij nog teveel losse puzzelstukjes zijn en ik huiverig ben voor een bedrijf wat geen baat heeft bij een van de andere onderdelen.

[Xqlusive]

Aangezien ik lees dat je graag zou willen koelen moet je wel beseffen dat koelen met een warmtepomp niet hetzelfde comfort levert in vergelijking met een airco.

Dit verschil zit hem in de (relatieve) luchtvochtigheid. Een warmtepomp (L/W of W/W maakt niet uit) koelt de lucht enkel af maar ontvochtigd de lucht niet, een airco doet dit wel. Als je de lucht afkoelt met een warmtepomp stijgt de relatieve luchtvochtigheid wat kan zorgen voor een oncomfortabel 'plakkerig' gevoel. In de praktijk betekent dit dat er een limiet zit aan hoe ver je je huis kan afkoelen met een warmtepomp. Dit neemt niet weg dat een paar graden koeler in huis al erg prettig kan zijn, maar besef je goed dat het niet hetzelfde comfort levert als een airco.

Daarnaast, koelen met normale radiatoren heeft niet veel zin, hier heb je vloerverwarming of (gebooste) convectoren voor nodig.

Wat betreft je keuze tussen een L/W of W/W warmtepomp is een W/W stiller, mooier, en veelal efficienter, maar hier zit dan ook een stevig prijskaartje aan. Of dit het jou waard is zul je zelf moeten beslissen

[JT]

Met ^^^ op zich eens. Alleen, een airco kun je later laten plaatsen. Ik zou eens kijken wat koelen met je warmtepomp extra kost in aanschaf volgens mij is dat heel weinig. Wellicht dat je dat dan eerst neemt. Dan kun je ondervinden hoe het comfort is met je nieuwe maatregelen. Is het dan nog niet afdoende dan wellicht alsnog split unit airco.

MooDyBLueS schreef op maandag 14 juni 2021 @ 14:11:
Als laatste punt is dus de dakisolatie, volgens de bouwtekeningen (wij zijn niet de eerste bewoners) heeft het schuine dak een Rc-waarde van 3,3. Gezien het windgeluid (we zitten hemelsbreed 100 meter achter een dijk waarachter een groot water zit, zonder verdere hoge gebouwen die ons behoeden voor de wind) en hoe makkelijk warmte binnenkomt en in de winter juist weggaat, zullen we dit beter/verder willen isoleren. Dus deels geluid, deels warmte. Een sedumdak spreekt ons ook erg aan, dat komt sowieso op het platte dak van een deel van de begane vloer, maar schijnt tot een bepaalde hoek ook prima op schuin dak te kunnen. Wat is hier verstandig in en is het dan nuttig/handig om indien we voor sedumdak gaan om dat eerst te doen en dan de PV er op te leggen of juist niet? PV zal niks voor wind doen namelijk, dus misschien is een normale isolatie dan beter op die plek?

Sedum is zwaar. Je moet echt checken wat er constructietechnisch mogelijk is en wat het sedum gaat wegen. Verder, heb je afgelopen 2 jaar wel vaker die berichten langs zien komen van mensen met een warmtepomp die in de kou zitten? Heeft bijna altijd te maken met een gebrek aan isolatie. Isolatie is extreem belangrijk met een warmtepomp. Dus als je merkt dat de warmte makkelijk binnen komt / snel ontsnapt. Aan de hand van jouw beschrijving vraag ik me af of je niet gewoon openingen hebt in je isolatie. Wellicht interessant linkje: https://www.subsidiesisolatie.nl/bouwbesluit-en-rc-waarde/

Zeker verder isoleren dus.

[ Voor 9% gewijzigd door JT op 14-06-2021 17:58 ]

[frisianstar]

Geluid en thermische isolatie: Rockwool pakweg 9cm dik (dikte cls balken) zorg er voor dat de isolatie passend dus zonder kieren tussen de balken klemt.

Ik heb sinds 2 weken de koel functie van mijn lucht water WP aan staan, gaat uitsluitend via de vloerverwarming.
Man wat is dat lekker in de woonkamer waar de zon ongehinderd van alle kanten naar binnen schijnt!
Condens? ja aan de toevoerbuizen, klam? nee maar ik ventileer in de nacht wel, maar ventileren moet altijd wel.
Geluid van WP? nihil, op 6 meter hoor ik eigenlijk niets meer, (door omgeving geluid overstemt)
Elektrische verbruik: afgelopen 7 dagen 8,6 KWh bij een woonkamer temperatuur van 21.5 graden gemiddeld.
Koeling gaat in de avond uit en overdag weer aan, de vloer blijft nog lang koel.

[ Voor 5% gewijzigd door frisianstar op 14-06-2021 18:06 ]

[de Peer]

@MooDyBLueS heb je ook overwogen om alleen airco's te nemen voor zowel koelen als verwarmen? (heb ik hier ook, geen gas meer, huis uit 2006).

Het is meestal de goedkoopste optie, je hebt geen vloerverwarming of radiatoren nodig. En koelen gaat perfect natuurlijk.

Qua comfort in de winter wint vloerverwarming het wel denk ik.

Ik was 1500 euro kwijt voor 1 airco in de woo kamer. Een aparte warmtepompboiler erbij voor het warme water. Die waren destijds praktisch gratis na aftrek subsidie. Nu nog maar 50 procent subsidie geloof ik. maargoed dan kun je ook voor 1000 euro klaar zijn.

[ Voor 28% gewijzigd door de Peer op 14-06-2021 19:10 ]

[MooDyBLueS]

Xqlusive schreef op maandag 14 juni 2021 @ 17:28:
Aangezien ik lees dat je graag zou willen koelen moet je wel beseffen dat koelen met een warmtepomp niet hetzelfde comfort levert in vergelijking met een airco.

Dit verschil zit hem in de (relatieve) luchtvochtigheid. Een warmtepomp (L/W of W/W maakt niet uit) koelt de lucht enkel af maar ontvochtigd de lucht niet, een airco doet dit wel. Als je de lucht afkoelt met een warmtepomp stijgt de relatieve luchtvochtigheid wat kan zorgen voor een oncomfortabel 'plakkerig' gevoel. In de praktijk betekent dit dat er een limiet zit aan hoe ver je je huis kan afkoelen met een warmtepomp. Dit neemt niet weg dat een paar graden koeler in huis al erg prettig kan zijn, maar besef je goed dat het niet hetzelfde comfort levert als een airco.

Daarnaast, koelen met normale radiatoren heeft niet veel zin, hier heb je vloerverwarming of (gebooste) convectoren voor nodig.

Wat betreft je keuze tussen een L/W of W/W warmtepomp is een W/W stiller, mooier, en veelal efficienter, maar hier zit dan ook een stevig prijskaartje aan. Of dit het jou waard is zul je zelf moeten beslissen

Daar heb je een heel goed punt, die ik zeker mee ga nemen in de overweging. Al zou in elke slaapkamer een eigen ontvochtiger ook al meehelpen natuurlijk. En sowieso vind ik de afgelopen tijd niet heel vochtig, in huis schommelt het tussen de 42 en 55% als ik de afgelopen paar dagen bekijk. Maar juli en augustus moeten nog komen.

Goed om te weten van de radiatoren ook, ik had al zoiets gelezen, dus dat zou betekenen dat de 2 slaapkamers boven nog wel van vloerverwarming voorzien moeten worden, maar dat is op zich geen ramp en uiteindelijk in de winter ook weer comfortverhogend.

Maakt het voor koelen nog uit of ik L/W of W/W neem? En kan iemand iets zeggen over het verbruik tussen beide?

[MooDyBLueS]

JT schreef op maandag 14 juni 2021 @ 17:56:
Met ^^^ op zich eens. Alleen, een airco kun je later laten plaatsen. Ik zou eens kijken wat koelen met je warmtepomp extra kost in aanschaf volgens mij is dat heel weinig. Wellicht dat je dat dan eerst neemt. Dan kun je ondervinden hoe het comfort is met je nieuwe maatregelen. Is het dan nog niet afdoende dan wellicht alsnog split unit airco.

Goed punt, als het niet of nauwelijks extra kost om gelijk met een warmtepomp te kunnen koelen, dan is dat inderdaad een no-brainer.

Sedum is zwaar. Je moet echt checken wat er constructietechnisch mogelijk is en wat het sedum gaat wegen. Verder, heb je afgelopen 2 jaar wel vaker die berichten langs zien komen van mensen met een warmtepomp die in de kou zitten? Heeft bijna altijd te maken met een gebrek aan isolatie. Isolatie is extreem belangrijk met een warmtepomp. Dus als je merkt dat de warmte makkelijk binnen komt / snel ontsnapt. Aan de hand van jouw beschrijving vraag ik me af of je niet gewoon openingen hebt in je isolatie. Wellicht interessant linkje: https://www.subsidiesisolatie.nl/bouwbesluit-en-rc-waarde/

Zeker verder isoleren dus.

Isoleren is inderdaad voor ons van belang, ik zie duidelijk dat er boven meer verwarmd moet worden in de winter, al is het ook weer niet eerlijk vergelijken want:
BG = plat dak of verdieping erboven + vloerverwarming
verdieping = lessenaarsdak + radiatoren

Misschien een stomme vraag, maar bij ons dak zie ik dwarsbalken aan de binnenkant lopen. Die zijn zo'n 20cm diep. Tussen de dwarsbalken zitten houten platen die onderling met een strip zijn afgedekt. Komt de isolatie dan tussen die dwarsbalken? Of moeten de houten platen eruit en komt daar de isolatie in? Reden van mijn vraag is dat ons vorige huis (een rijtjeswoning uit 2010) een puntdak had en daar geen dwarsbalken zichtbaar waren, maar wel die zelfde houten platen met strips tussen de platen als verbinding.

[MooDyBLueS]

frisianstar schreef op maandag 14 juni 2021 @ 18:04:
Geluid en thermische isolatie: Rockwool pakweg 9cm dik (dikte cls balken) zorg er voor dat de isolatie passend dus zonder kieren tussen de balken klemt.

Top! Ik heb als reactie hier direct boven ook nog een vraag gesteld over waar de isolatie nu moet komen. Omdat een plaatje meer zegt dan woorden, een foto van het dak aan de binnenkant (wide-angle zodat er veel oppast, dus vertekent enigszins):

Deze foto is van de grote slaapkamer met balkon (zie de deur) op het zuiden. Je ziet daar een appartementencomplex wat schuin tegenover ons staat en direct daarachter ligt parallel aan ons huis een dijk met groot water erachter, dus veel wind maar ook geen obstructies voor zon. Kan je iets zeggen over of het dus tussen deze dwarsbalken moet komen? Aan de andere kant hebben we namelijk een deur waarvan het kozijn nét onder de 1 na laatste dwarsbalk (rechts op de foto) doorloopt. Je kan het voor je zien als je optisch de lijn van de balkondeur doortrekt naar rechts.

Ik heb sinds 2 weken de koel functie van mijn lucht water WP aan staan, gaat uitsluitend via de vloerverwarming.
Man wat is dat lekker in de woonkamer waar de zon ongehinderd van alle kanten naar binnen schijnt!
Condens? ja aan de toevoerbuizen, klam? nee maar ik ventileer in de nacht wel, maar ventileren moet altijd wel.
Geluid van WP? nihil, op 6 meter hoor ik eigenlijk niets meer, (door omgeving geluid overstemt)
Elektrische verbruik: afgelopen 7 dagen 8,6 KWh bij een woonkamer temperatuur van 21.5 graden gemiddeld.
Koeling gaat in de avond uit en overdag weer aan, de vloer blijft nog lang koel.

Wat voor WP heb je? Een L/W of W/W? 8.6 kWh klinkt voor mij erg hoog, dat is volgens mij zelfs hoger dan een vaste airco, klopt dat?

[MooDyBLueS]

de Peer schreef op maandag 14 juni 2021 @ 19:06:
@MooDyBLueS heb je ook overwogen om alleen airco's te nemen voor zowel koelen als verwarmen? (heb ik hier ook, geen gas meer, huis uit 2006).

Het is meestal de goedkoopste optie, je hebt geen vloerverwarming of radiatoren nodig. En koelen gaat perfect natuurlijk.

Qua comfort in de winter wint vloerverwarming het wel denk ik.

Ik was 1500 euro kwijt voor 1 airco in de woo kamer. Een aparte warmtepompboiler erbij voor het warme water. Die waren destijds praktisch gratis na aftrek subsidie. Nu nog maar 50 procent subsidie geloof ik. maargoed dan kun je ook voor 1000 euro klaar zijn.

Ik denk niet dat we de vloerverwarming kunnen missen in de winter, dat hebben we nu in het 2e huis en het huis daarvoor vonden we altijd zo koud in de winter qua vloer, ondanks dat het ook gewoon 20/21 graden in huis werd met radiatoren.

Het gaat voor ons niet alleen om verduurzamen en investeren zodat maandelijkste kosten omlaag kunnen, maar ook wooncomfort verhogen. En vloerverwarming niet gebruiken gaat daar in mijn ogen tegenin. Ik snap wel je voorstel.

[frisianstar]

MooDyBLueS schreef op dinsdag 15 juni 2021 @ 13:49:
[...]

Top! Ik heb als reactie hier direct boven ook nog een vraag gesteld over waar de isolatie nu moet komen. Omdat een plaatje meer zegt dan woorden, een foto van het dak aan de binnenkant (wide-angle zodat er veel oppast, dus vertekent enigszins):
[Afbeelding]
Deze foto is van de grote slaapkamer met balkon (zie de deur) op het zuiden. Je ziet daar een appartementencomplex wat schuin tegenover ons staat en direct daarachter ligt parallel aan ons huis een dijk met groot water erachter, dus veel wind maar ook geen obstructies voor zon. Kan je iets zeggen over of het dus tussen deze dwarsbalken moet komen? Aan de andere kant hebben we namelijk een deur waarvan het kozijn nét onder de 1 na laatste dwarsbalk (rechts op de foto) doorloopt. Je kan het voor je zien als je optisch de lijn van de balkondeur doortrekt naar rechts.


[...]

Wat voor WP heb je? Een L/W of W/W? 8.6 kWh klinkt voor mij erg hoog, dat is volgens mij zelfs hoger dan een vaste airco, klopt dat?

Meer over isolatie kan ik je niet vertellen; dampwerende folie/ plastiek dat soort dingen, je moet wel op de juiste plaatsen ventileren, dat je dakconstructie achter de isolatie gaat rotten wil je niet hebben
Ik heb een lucht water Panasonic wp van 7 kw, ik vind het verbruik bij koelen juist erg mee vallen zo'n 1,2KWh per dag en die energie komt direct van de zonnepanelen, die koeling kost mij niets

[MooDyBLueS]

@frisianstar Oh, ik had je verkeerd. begrepen. Ik dacht 8.6 kWh per dag. Dan snap ik hem ja, thanks!

Bij ons komen er ook zonnepanelen, dus dat zal dan ook een groot deel (of alles) van de energievoorziening voor z'n rekening nemen.

Edit: ter beeldvorming: hoe koel kan je het houden/krijgen met deze dagen van 25-27 graden grofweg? En heb je daarvoor overal vloerverwarming liggen?

Ik probeer een beetje in te schatten hoe dat voor ons straks zou gaan zijn. En kan je een bedrijf aanbevelen voor een WP? Regio Amsterdam.

[ Voor 38% gewijzigd door MooDyBLueS op 15-06-2021 16:12 ]

[Xqlusive]

MooDyBLueS schreef op dinsdag 15 juni 2021 @ 13:32:
[...]

Maakt het voor koelen nog uit of ik L/W of W/W neem? En kan iemand iets zeggen over het verbruik tussen beide?

Voor de effectiviteit (comfort) van koelen met een warmtepomp maakt het niet uit of het L/W of W/W is, in beide gevallen zal koud water door de vloer/convector lopen. De W/W warmtepomp doet dat echter op een passieve manier door de kou uit de grond te halen, een L/W warmtepomp zal actief koelen op een soortgelijke manier als een normale airco (Bij een L/W warmtepomp wordt echter water (en daarmee de vloer) ipv lucht afgekoeld).

De L/W warmtepomp gebruikt hierdoor veel meer energie dan een W/W warmtepomp die enkel water (eigenlijk veelal glycol) hoeft op te pompen.

Maar als je toch gaat combineren met zonnepanelen dan kun je die paar kWh per dag om actief te koelen ook wel missen.

[MooDyBLueS]

@Xqlusive Thanks! Wederom zeer bruikbare info. Kan je iets zeggen over het stroomverbruik van zo'n L/W warmtepomp op warme zomerdagen? Daarmee bedoel ik dat hierboven al 1,2 kWh per dag genoemd wordt, maar voor welke (hoeveelheid) dagen moet ik daarmee rekenenen? En geldt net als bij verwarming dat als het zeg 23 graden is en je wilt 21 graden hebben dat het maar een beetje hoeft te koelen en dus wellicht op 0,6 kWh uitkomt, terwijl als het 33 graden is het misschien 1,6 kWh verbruik kost?

Uiteraard snap ik dat het per huis afhankelijk is en ongetwijfeld ook afhankelijk van temperaturen, maar ik zoek even een om-en-nabij getal waar een gemiddeld huishouden op kan rekenen.

En laatste wat me nu te binnen schiet: hoe regel je de koeling eigenlijk? Lijkt mij dat de standaard/slimme thermostaten niet op koeling toebedeeld zijn. Ik heb nu een Tado slimme thermostaat en boven radiatorknoppen, deze kan weliswaar tot zo laag als 15 graden staan, maar die stuurt volgens mij geen "koelsignaal". En kan die koeling ook per zone? Of is het alles of niets?

[ Voor 21% gewijzigd door MooDyBLueS op 15-06-2021 22:06 ]

[martijn v o]

Koeling hangt af van wat je wil maken.
In mijn geval (machine is in bestelling) : water van 18 graden om in de vloer te doen, komt er dan 23 graden weer uit.
De warmtepomp heeft een rendement van (EER) van 5,05 met een koelcapaciteit van 5 kw. Dus grofweg ieder uur dat hij draait is 1kWh. op vol vermogen. Daarbij is het uitgangspunt dat het buiten 35 graden is.

Ik heb dat volle vermogen niet nodig en moduleert de machine terug.
Hoe lang de machine aanstaat is van welke temperatuur je af komt en tot hoe ver je wil koelen.

Met andere woorden er is over het verbruik niet zo heel goed te voorspellen.

Regeling als volgt: Thermostaat zet machine aan bij koelvraag. Machine regelt op wateruittrede temperatuur.

[JT]

MooDyBLueS schreef op dinsdag 15 juni 2021 @ 13:38:
[...]

Isoleren is inderdaad voor ons van belang, ik zie duidelijk dat er boven meer verwarmd moet worden in de winter, al is het ook weer niet eerlijk vergelijken want:
BG = plat dak of verdieping erboven + vloerverwarming
verdieping = lessenaarsdak + radiatoren

Wellicht interessant om te weten ter referentie: ons nieuwbouwhuis, vorig jaar opgeleverd, gevels RC 4,5, dak RC 6, is het in de winter op zolder 1-1,5 graden koeler, in de zomer is het hetzelfde aantal graden warmer, soms een tikkie meer. Let wel, zonder enige koel/warmtevoorziening op zolder.

Misschien een stomme vraag, maar bij ons dak zie ik dwarsbalken aan de binnenkant lopen. Die zijn zo'n 20cm diep. Tussen de dwarsbalken zitten houten platen die onderling met een strip zijn afgedekt. Komt de isolatie dan tussen die dwarsbalken? Of moeten de houten platen eruit en komt daar de isolatie in? Reden van mijn vraag is dat ons vorige huis (een rijtjeswoning uit 2010) een puntdak had en daar geen dwarsbalken zichtbaar waren, maar wel die zelfde houten platen met strips tussen de platen als verbinding.

Pfoe. Isolatie komt wel tussen die balken ja. Alleen denk ik dat het er vanaf hangt hoe het er tussen je dakbeschot en die platen aan de binnenkant uit ziet. Ik weet bijvoorbeeld niet of het wel goed gaat als er al damp remmende folie in zit, je daarachter aan de binnenkant isolatie installeert en dan weer folie. Dus hangt er vanaf wat er al zit en hoe het nieuwe eruit moet zien. Ik kan me herinneren dat ik eens boven een plafond van een aanbouw met plat dak heb geisoleerd met glaswol met folie erop, verder naden dicht getapet. Ventilatie zou namelijk boven die isolatie plaats vinden. Maar geen idee of dat voor jou ook van toepassing is. Volgens mij moet je 2 stappen volgen:

1. Bepalen wat je in welke volgorde moet plaatsen voor isolatie
2. Bepalen of wat er al zit samen gaat met wat je aan wil brengen. Dan moet je daar eerst achter komen (wellicht makkeljker van buiten af te doen).