Waar meer kennis over hardwaretechniek (lenzen en camera's)?

[A3Spruit]

Ik zoek kennis over de hardwaretechniek van lenzen en camera's die ik niet kan vinden op internet of in een boek. Waarbij ik met kennis iets meer bedoel dan uitleg over de simpele basis (ik weet wat een brandpuntsafstand is, een beeldhoek etc.). Wie kan me verwijzen naar bruikbaar materiaal?

Ter toelichting: ik ben met een relatief goedkope Panasonic (betere bridgecamera) aan het ontdekken hoe (bijna-)macrofotografie in de praktijk werkt. Om zo beter te weten wat ik wil als ik meer serieuze spullen ga kopen (waarschijnlijk met MFT-mount met Olympus en Panasonic als de belangrijkste fabrikanten).
Ik ontdek bijv. wat ik een werkbare afstand vind tot - in het wild - te fotograferen insecten en welke vergrotingsfactor ik in welke situatie beschikbaar wil hebben. De volgende stap/ te beantwoorden vraag is dan: worden het een of twee macrolenzen, of bijv. zoomlenzen (kunnen zoomen heeft voordelen) in combinatie met tussenringen of in combinatie met een goede voorzetlens. Er zijn meerdere combinaties en oplossingen mogelijk, waaraan je van tevoren kunt rekenen om te zien wat je ongeveer kunt verwachten (zie bijv. deze webpagina), met overigens ook voor- en nadelen die je niet met rekenen bepaalt. Maar ook dan helpt het denk ik als ik meer van de achterliggende techniek begrijp.
En het verhaal achter zo'n formule en hoe de optiek van lenzen en lenscombinaties werkt in combinatie met een camera, wil ik dus ook begrijpen.
Ik heb al iets meer basiskennis van optische technieken dan ik destijds op de HBS-B (iets tussen huidige havo en vwo in) leerde en een boek over optica vinden dat in algemene zin verdergaat dan dat is ook niet moeilijk, maar zoiets vinden maar dan toegespitst op camera's en lenzen lukt me dus nog niet, ook niet in digitale vorm ergens op internet.

Elke tip die me verder kan helpen, is welkom.

[ Voor 0% gewijzigd door A3Spruit op 30-05-2021 23:39 . Reden: formulering ]

[Grozno]

Je vertelt redelijk algemeen wat je niet zoekt, maar daarmee is het voor mij volstrekt onduidelijk wat je wel zoekt. Welk onderwerp gaat je interesse nu specifiek naar uit?

[107mb]

ga fotograferen. Begin simpel en breidt uit daar waar je tekort komt. Met formules en technieken word je echt geen betere fotograaf.

[Ramon]

@107mb Daar ben ik het zeker mee eens. Maar ik ben toch wel benieuwd naar wat die kennis dan is waar TS naar op zoek is die niet op internet te vinden zou zijn. Dus wat is nou je vraag (in één zin)?

[ Voor 10% gewijzigd door Ramon op 31-05-2021 08:43 ]

[107mb]

voor zover ik het kan opmaken zoekt de TS informatie dat als een insect 1,2 mm lang is, je uit kunt rekenen wat de afstand tussen object en objectief moet zijn, welke F waarde je dan moet gebruiken zodat het insect beeldvullend op de sensor komt. en dan met alle licht-afbuigingen binnen de lens. of zoiets. en dat is misschien wel leuk om te weten, maar geeft geen enkel duidelijke antwoord op de vraag welke apparatuur je moet kopen.

[GrowMyHair]

Heb je al eens gezocht op aberraties, of wellicht diffractie? Eigenschappen van coatings en asferische lenzen zijn wellicht ook interessant.

[Sodela]

Basiskennis kan natuurlijk nooit kwaad en is een mogelijkheid om de materie te benaderen.

Het probleem met fotografie en "kunst"/ artistiek" in het algemeen is natuurlijk dat er geen eenduidige definitie is van wat mooi is of hoe het hoort te zijn. Als iemand iets mooi vindt dan is dat erg persoonlijk. De topicstarter definieert dus zelf wat dat is maar is kennelijk ook geïnteresseerd in hoe iets kan worden vastgelegd en wat er op dat vlak mogelijk is om het technisch ook zo te optimaliseren. Niks mis mee en altijd verstandig want de ene helft heeft commentaar op het motief en de andere helft denkt wat te kunnen vinden van de technische uitwerking.

Als je Duits een beetje op orde is zou dit iets kunnen zijn: https://www.foto-kurs.com/fotografie-grundlagen.php en als het om macro gaat als voorbeeld https://www.foto-kurs.com/makrofotografie.php

[Jackie Moon]

Op dpreview zit een gastje in het mft forum die gebruik maakt van olympus 60mm macro, 10mm 16mm en 30mm tubes, raynox dcr 250 diopter, d505 achromat, meerdere diopters gestacked, etc. Van een zandkorrel tot een oog van een vlieg, per foto 100-en fotos gemixt.

Soms komen er wiskundige formules te pas, waar hij de werking van een tube of diopter uitlegt, en precies kan berekenen wat dit doet bij een bepaalde lens.

Een paar cm voor het onderwerp met de olympus 60mm werkt in het veld voor mij niet echt. Ik schiet zelf op 100 cm met een zoom lens en tc. Dit is meer semi macro (1:2 ipv 1:1), maar voor nu alsnog goed genoeg voor mij. Het insect vliegt niet weg.


Panasonic G9, PL 100-400mm @400mm + 1.4TC

Edit: als je een bridgecamera hebt met sterke zoom (600mm+) dan heb je de raynox dcr-250 diopter nodig om dichterbij te komen. Wel ff checken of het filterdraad past.

[ Voor 7% gewijzigd door Jackie Moon op 31-05-2021 16:13 ]

[A3Spruit]

Dank voor alle reacties.

De Duitse pagina's heb ik bekeken, maar voegen nog te weinig toe aan wat ik al begrijp.

Het tweede antwoord van 107mb formuleert bijna wat ik zoek. Waarbij ik wel wat anders aankijk tegen de zinsnede daar die zegt: 'dat is misschien wel leuk om te weten, maar geeft geen enkel duidelijke antwoord op de vraag welke apparatuur je moet kopen'. Ik vermoed dat ik met meer inzicht en zo nodig wat berekeningen in principe wél inzicht zou kunnen krijgen in wat niet gaat werken en wat (mogelijk? want er zijn natuurlijk geen garanties) wel kan werken.

Verder gaat het me niet om de artistieke kant: ik fotografeer planten, dieren, insecten omdat ze interessant vind en ik anderen iets wil laten zien of zelfs duidelijk maken. Mooi is prima, als dat ook kan, maar ook subjectief. Functioneel is voor mij belangrijker. Zie het begin van wat ik mijn natuurblog noem.

Ik ga nu proberen nog wat duidelijker te maken waar ik naar zoek.
Ten eerste vind ik de webpagina met 'calculater' waarnaar ik verwijs in de post waarmee ik het topic startte nog steeds wel illustratief. Ik wil het verhaal achter zo'n formule begrijpen.
Maar ik benoem hieronder ook concreter wat ik nu heb, wat ik al heb geleerd en in welke richting ik voorlopig zoek.
Ik heb nu de bridgecamera Panasonic Lumix DMC-FZ300 met een 1/2.3"-sensor van ruim 6 x ruim 4,5 mm en met 12 MPixels, een zoomlens met brandpuntsafstanden van 4.5 - 108 mm waarbij de reclamefolders zeggen dat die 108 mm 24 x en 600 mm is als je die 108 mm 'vertaalt' naar een situatie met full frame-sensor. En voor wat nog echte macro is maar wel die kant uitgaat combineer ik de FZ300 met de enige voorzetlens die Panasonic hiervoor beschikbaar heeft: de DMW-LC55 Close-Up Lens met bijpassende 'verlengtubus'.

In mijn tuin(-tje) merk ik dat bijv. kleine bijen fotograferen op zo'n 50 cm afstand goed werkt. Ik verstoor ze dan niet en ze gaan door met waar ze mee bezig waren. Hier een heel recent met de DMC-FZ300 geschoten plaatje op ongeveer 50 cm afstand (bij-tje op bloeiende bieslook).
Wat prettig is, is dat ik kan inzoomen en zo de beeldhoek passend bij de afstand en het onderwerp kan maken.

Waar ik naar toe wil is een Panasonic Lumix DC-G9 MFT-camera en daarbij een of meer lenzen voor macro richting 1:1 bij een afstand van de al genoemde ongeveer 50 cm.
Als ik ook naar lenzen van Olympus kijk zijn daarvoor vier serieuze macro-objectieven beschikbaar, allen met vaste brandpuntsafstand (dus geen zoom, nadeel 1) en ongeveer 1:1-vergroting (van werkelijkheid naar afbeelding op de sensor van 17 x 13 mm) bij de volgende ongeveer afstanden tot het object: 10 cm voor 30 mm macro van Olympus en Panasonic, 15 cm voor 45 mm van Panasonic en 20 cm voor 60 mm macro van Olympus (nadeel 2). Stel dat ik nadeel 1 accepteer, kan ik nadeel 2 dan nog oplossen? Een voorzetlens werkt de verkeerde kant op, vermoed ik. Maar hier krijg ik al behoefte aan meer inzicht in hoe dit optisch werkt, dus behoefte aan plaatjes met uitleg. Tussenringen idem.

Als ik nadeel 1 niet accepteer en ik kijk als voorbeeld naar Panasonic lenzen dan kom ik op zoomlenzen zoals:
- 12 - 60 mm, vergroting 0,3 x bij 20 cm afstand;
- 50 - 200 mm, vergroting 0,25 bij 75 cm afstand;
- 100 - 400 mm, vergroting 0,25 x bij 130 cm afstand.
Kan ik hier met voorzetlenzen en/of tussenringen richting wat ik wil (natuurlijk met verlies van diafragma), dus richting 1:1 bij 50 cm. afstand? Ook hier weer mis ik tot nu toe voldoende kennis en inzicht om zelf op antwoorden te komen. Dit nog los van wat er aan voorzetlenzen en tussenringen voor deze lenzen beschikbaar is, want dat is ook nog maar de vraag. Kijken bij Panasonic levert weinig op, kijken op Amazon naar andere merken, vaak uit Azië, geeft wat meer kans, maar nog steeds beperkt in vergelijking tot mounts van bijv. Canon en Sony, zo is mijn indruk.

En als laatste opmerking: ik kan wel gewoon gaan kopen en experimenteren, maar als ik dan na een jaar en een paar duizend euro concludeer dat wat ik wil niet eens kan met MFT-mount-spullen, dan 'ontdek' ik dat liever eerder.

[Jackie Moon]

Gewoon een raynox dcr-250 kopen (niet de panasonic) voor je fz300 om de afstand te verkleinen.

https://www.kamera-expres...7855/raynox-dcr-250-macro

[A3Spruit]

Dank ook Jackie Moon (ik zag je post pas toen ik klaar was met mijn vorige post).

Op dpreview.com had ik al wat gezien over combinaties met tussenringen en voorzetlenzen. Naar het 'gastje' daar dat 'hiervan gebruik maakt icm. een Olympus 60 mm macro' ga ik op zoek.

Wat je zelf doet met zoom en afstand 100 cm met resultaat 1:2 vind ik ook interessant.

[Gonadan]

Cambridge in colour wel eens bekeken? Daar heb ik altijd met plezier wat meer technische achtergrond vandaan gehaald.
https://www.cambridgeincolour.com/

[A3Spruit]

Dank Gonadan. Cambridgeincolour is mooie site en geeft al bruikbare informatie.

Heb zelf inmiddels nog dit ontdekt: http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/ligcon.html#c1, met onder andere:

http://hyperphysics.phy-a...ase/geoopt/photop.html#c1

http://hyperphysics.phy-a...se/geoopt/lenscon.html#c1

http://hyperphysics.phy-a...hbase/geoopt/zoom.html#c2

met bijv.

soms met formules.

[DirtyBird]

Er is ook nog een 50mm macro met een 2:1 vergroting van het merk Laowa en van Meike een zoomlens.

Ik zou denk ik geen zoomlens gebruiken. Die zijn doorgaans meer prone voor abberaties en macro wil je superstrak hebben, juist omdat het om de details gaat.

Verder denk ik dat youtube een goede bron is. Genoeg mensen die filmpjes maken en vloggen over hele technische niches. Met een beetje zoeken moet dat wel lukken denk ik.

[ehtweak]

@A3Spruit Allemaal heel fraai dit soort theoretische informatie en leerzaam.

Maar dan... hoe helpt dat om een specifiek macro objectief uit te zoeken? Als je die al kunt vinden?

Normaliter kijk je toch naar zaken als prijs, handelbaarheid, praktisch gebruik, allerlei testjes en reviews en natuurlijk vooral voorbeeldfoto's.
Waar de fotograaf en zijn/haar ervarenheid in het hanteren van e.e.a. ook een belangrijke rol spelen. En dan heb ik het nog niet eens over zaken als het beschikbare licht en de specifieke omstandigheden tijdens het maken van de gewenste foto.

Toch?

@DirtyBird D'r is één specifiek macro (of zoals Nikon dat zegt 'micro') zoomobjectief, die is gewoon erg goed:
https://www.kenrockwell.com/nikon/70180.htm
http://www.momentcorp.com/review/nikkor_70-180mm.html
http://www.photographyrev...ed-micro-zoom-nikkor.html
https://imaging.nikon.com/history/story/0018/index.htm

Maar zelfs nu nog, jaren ná de productiestop, tweedehands nog steeds prijzig.

[ Voor 28% gewijzigd door ehtweak op 04-06-2021 10:35 ]

[A3Spruit]

Naast het een beetje begrijpen van de 'theorie' achter hoe dingen werken (die neiging van mezelf heeft me in mijn werk altijd veel opgeleverd, waaronder werk dat ik echt leuk vond) ben ik ook geïnteresseerd in praktijkervaringen met lenzen voor macro, uitgaande van de voorlopige keuze voor de MFT-mount, dus vooral Panasonic en Olympus, en uitgaande van een afstand tot te fotograferen insecten van zo'n (orde van grootte) 50 cm.

Olympus en Panasonic hebben 4 macrolenzen 2 x 30 mm (P&O), 45 mm (P) en 60 mm (O).
Ik neem even de Panasonic 30 mm. De handleiding daarvoor zegt dat het scherpstelbereik loopt van 10,5 cm tot oneindig gemeten vanaf de 'focus distance reference line'. De handleiding van de Panasonic DC-G9 zegt dat het tekentje rechts boven op de camera naast de knop met rode stip de 'focus distance reference mark' is. Als dat overeenkomt met de 'focus distance reference line' (zal wel ter hoogte van de sensor zijn, toch?), dan ga ik van daaraf rekenen. De afstand van de 'reference line' naar het vlak waar de lens op de body aansluit is al 1,5 tot 2 cm. De 30 mm macrolens zelf is volgens de handleiding ruim 6 cm lang. Dus blijft er van die 10,5 cm minimale scherpstelafstand iets van 3 cm over. Klopt dat ongeveer?

Zo ja, dan heb ik daar niets aan voor de meeste levende insecten. En bij een bloem of plantje heb ik dan al snel last van wat er ook bij mijn P Lumix DMC-FZ300 zonder extra conversielens snel gebeurt: ik fotografeer in de schaduw van de lens.



Een van de vervolgvragen is nu: hoe ver kom ik met bijv. de Olympus 60 mm macro en tussenringen. Of ik daaraan kan rekenen is inmiddels wel de vraag. Want ik denk bijna te begrijpen hoe dat moet. Maar het is de vraag of ik daarvoor genoeg gegevens zal hebben. Want bij een objectief dat meer is dan een enkelvoudige lens moet ik dan weten waar de (in de theorie zo genoemde) 'principal' of 'nodal' planes liggen, of minstens wat de afstand is tussen die twee planes bij bijv. de minimale scherpstelafstand. En dat zijn gegevens die ik nergens tegenkom bij de specificaties van lenzen.

Ik heb ook nog gekeken naar de Nikor 70 - 180 macro zoom. Op dpreview.com kwam ik al een paar keer de opmerking tegen dat ook met deze lens bij een serieuze vergroting de afstand tot het te fotografen object ongemakkelijk klein is.

Tot zover voor nu mijn rondkijken in deze wereld.

[euchromatic]

A3Spruit schreef op vrijdag 4 juni 2021 @ 15:12:

Een van de vervolgvragen is nu: hoe ver kom ik met bijv. de Olympus 60 mm macro en tussenringen.

Ik heb een Lumix G80 met Oly 60mm Macro. Zonder tussenringen doet de 60mm macro op maximaal 1:1, met twee (goedkope set van 10mm en 16mm) tussenringen komt de lens tot ca 2:1 maar daarbij halveert ook de minimale focusafstand en zit je op enkele cm van het onderwerp. Het lukt mij trouwens nauwelijks om 2:1 nog uit de hand te fotograferen, zelfs met IBIS.

Autofocus (en zoom) zijn op die afstanden niet echt belangrijk, je beweegt gewoon de camera een mm heen en weer. Meestal wil je een klein diafragma (veel scheptediepte) én een korte sluitertijd dus licht is echt een beperkende factor: flitsen is al snel nodig.

Overigens zijn het krijgen van een goede belichting en een interessante compositie voor mij de grootste uitdagingen bij macro. Met levende insecten speelt ook 'bushcraft' mee: heb je meer succes bij koud of juist warm weer, 's ochtends of 's avonds en hoeveel geduld heb je om te zoeken naar die ene vlieg die niet bang is voor de lens.

[sys64738]

Ik schiet zelf macro met een 90mm Tamron + adapter op een G9. Dat werkt zeer goed en levert iets meer afstand tot je onderwerp op. 60mm met tussenringen lijkt me echt niet fijn omdat je, zoals je al aangeeft, met je glas bijna tegen je onderwerp zit.

Licht is dan ook een grote uitdaging, zeker omdat je scherptediepte flinterdun is (en dus klein diafragma). Dus bji helder weer op pad of in de ochtend (als de beestjes nog te koud zijn om weg te lopen/vliegen) en dan bij voorkeur op statief.

Daarnaast blijft het gewoon behoorlijk lastig en is het vooral kwestie van veel doen. Oefening baart kunst,

@A3Spruit Inderdaad. Dat rondje met streepje er door is universele indicatie voor je sensorvlak. Dit is bij elke camera zo en is de lijn die je moet gebruiken om je focus distance te meten.

[ Voor 13% gewijzigd door sys64738 op 07-06-2021 17:14 ]

[DirtyBird]

Omdat je bij macro vaak dicht op je onderwerp zit, zijn ringflitsers een uitkomst.
Deze monteer je voor op de lens, zodat de lens zelf niet in de weg zit.
Deze kunnen vrij prijzig worden, maar handmatige aftermarketflitsers kun je ook voor een paar tientjes van bol.com/amazon trekken.

[A3Spruit]

@sys64738 Heb je de SP 90mm F/2.8 Di MACRO 1:1 VC USD? Welke adapter naar MFT heb je?
En mocht dat een oplossing zijn voor ook andere Tamron objectieven, dan lijkt er meer interessant, t/m een zoomlens met de naam AF 70-300mm F/4-5.6 Di LD MACRO 1:2. Zonder adapter lijken de mogelijkheden beperkt. Panasonic Lumix G als serie wordt door Tamron wel genoemd bij de mogelijkheden, maar de DC-G9 staat daar niet bij. Of is dat misschien gewoon slordigheid van contentbeheer.

Nog kortere afstanden tot het onderwerp met tussenringen bij gewone macro's herken ik wel. Als je meer ruimte wil tot je onderwerp dan werkt dat de verkeerde kant uit. Dan beter beginnen met lange brandpuntsafstanden en afstand tot onderwerp terugbrengen met tussenringen. Een extra positieve lens zoals van Raynox werkt veronderstel ik dezelfde kant uit, dus maakt afstand tot onderwerp korter.

Wat betreft ringflitsers kijk ik ook naar wat mogelijk wat natuurlijker beeld oplevert. Robin Wong gebruikt (zie zijn kanaal op Youtube en zoek op 'macro') een flitser met een soort diffuser van het merk Gamilight. Zie hieronder.



Ben zelf verdergegaan met duiken in de theorie met als resultaat:
- bij een 'gewone' lens met brandpuntsafstand f en vergroting 1:1 geldt afstand onderwerp tot lens (d1) = afstand lens tot sensor (d2), dus d1 = d2 en geldt ook 1/d1 + 1/d2 = 1/f;
- dus bij f = 60 mm is d1 = 120 en d2 = 120 mm en afstand onderwerp - sensor = 240 mm;
- maar dat klopt niet met opgave bij bijv. Olympus 60 mm macro dat bij 1:1 die afstand 190 mm is;
- bij een objectief moet je ook rekening houden met een afstand tussen de zogenoemde 'principal planes', maar als verklaring werkt dat eigenlijk de verkeerde kant uit, want die berekende 240 mm wordt dan 240 mm en nog wat dus nog verder verwijderd van de werkelijke 190 mm, tenzij de afstand tussen de principal planes negatief is;
- met principal planes en 'normaal gedrag' van het objectief kun je zelfs de afstand tussen de principal planes uitrekenen, en daarna zelfs het effect van tussenringen, bij dus 'normal gedrag' van objectieven;
- maar, en dat is een ander deel van de verklaring voor de afwijking tussen mijn rekensom en de werkelijkheid, is wat ik vond in discussies over dit soort zaken t/m principal planes op dpreview.com. Moderne zoom-objectieven vertonen geen 'normaal gedrag'. Want ook een niet-zoom-objectief als de 60 mm macro van Olympus heeft in de praktijk geen vaste brandpuntsafstand!
Omdat fabrikanten hierover geen gegevens delen, dus over hoe de brandpuntsafstand varieert bij draaien aan de scherpstelring, en idem voor wat betreft de principal planes die dan ook zullen veranderen, houdt hier het proberen te rekenen aan een en ander op. Maar was wel leerzaam.

Wat me wel verbaast is dat er - schijnbaar ook niet tussen fotografen (professioneel en amateur) - tabelletjes circuleren over wat welke lenzen doen bij welke tussenringafstanden en welke +-dioptrie-lenzen, zoals: bij de stand minimale scherpstelafstand en maximale vergroting is die afstand x en is die vergroting y.

Tenslotte nog een vraag @Jackie Moon: bij de mooie plaat die je van een insect schoot staat: met de Panasonic G9, PL 100-400mm @400mm + 1.4TC. Even daarvoor schrijf je: 'Ik schiet zelf op 100 cm met een zoom lens en tc. Dit is meer semi macro (1:2 ipv 1:1)'. De opgave van Panasonic is dat bij de 100-400 de minimale scherpstelafstand varieert van 1,3 tot 5,0 meter. Die 5,0 meter hoort veronderstel ik bij de zoomstand 400 mm. Betekent dat dat de 1,4 teleconverter , ook van Panasonic veronderstel ik, die 5,0 meter bij zoom 400 mm terugbrengt naar 1,0 meter?

[Ventieldopje]

A3Spruit schreef op maandag 7 juni 2021 @ 23:35:
[...]

Wat me wel verbaast is dat er - schijnbaar ook niet tussen fotografen (professioneel en amateur) - tabelletjes circuleren over wat welke lenzen doen bij welke tussenringafstanden en welke +-dioptrie-lenzen, zoals: bij de stand minimale scherpstelafstand en maximale vergroting is die afstand x en is die vergroting y.

[...]

Wait whut, er zijn talloze calculators online te vinden hoor

http://extreme-macro.co.uk/calculators/

[Jackie Moon]

A3Spruit schreef op maandag 7 juni 2021 @ 23:35:


Tenslotte nog een vraag @Jackie Moon: bij de mooie plaat die je van een insect schoot staat: met de Panasonic G9, PL 100-400mm @400mm + 1.4TC. Even daarvoor schrijf je: 'Ik schiet zelf op 100 cm met een zoom lens en tc. Dit is meer semi macro (1:2 ipv 1:1)'. De opgave van Panasonic is dat bij de 100-400 de minimale scherpstelafstand varieert van 1,3 tot 5,0 meter. Die 5,0 meter hoort veronderstel ik bij de zoomstand 400 mm. Betekent dat dat de 1,4 teleconverter , ook van Panasonic veronderstel ik, die 5,0 meter bij zoom 400 mm terugbrengt naar 1,0 meter?

De mfd (minimum focus distance) van de 100-400mm is inderdaad 1 meter 35, vanaf de camera berekent. De 100-400mm op 400 + 1.4tc is ongeveer 35cm lang. Dus toen ik zei 100cm is dit vanaf de voorkant van de lens. 🙂

Tip: zoek eens op flickr "fz300 + raynox dc250" . Jij kan het namelijk ook, en volgens mij nog dichterbij.

[sys64738]

@A3Spruit Ik heb de 90mm SP Di AF van Tamron. Oud (maar goed) beestje. Die zit met een domme adapter op mijn G9 geplakt. Dus alles diafragma en focus met het handje.

Stabilisatie werkt wel maar je moet de camera even vertellen hoeveel mm er op zit. En dat laatste gaat dus niet werken met een zoomlens. En Tamron maakt geen native lenzen voor MFT.

[A3Spruit]

@Jackie Moon Dank voor bevestiging focus afstand met P 100-400 mm.

Opmerking over Raynox herken ik. Ik ga er vanuit dat wat die doet enigszins te vergelijken is met de close-up-lens van Panasonic die ik nu gebruik, de DMW-LC55 Close-Up Lens met bijpassende 'verlengtubus' waarmee ik de foto maakte die ik op 31 mei plaatste. De handleiding van de FZ300 zegt dat mijn scherpstelbereik daarmee bij niet zoomen 27 - 50 cm wordt en bij max. inzoomen 33 - 50 cm. Dat klopt met mijn ervaring. Waarbij alles wel wat kritischer wordt: zelf moet je met afstand tot het onderwerp houden daarbinnen blijven, bij 24 x zoom is dat maar 17 cm. En de autofocus lijkt meer moeite te hebben met zoeken naar de juiste scherpstelling.

Ik weet niet of ik die Raynox nog ga kopen. Omdat ik vooralsnog een vergelijkbaar resultaat verwacht. Op dpreview.com zegt iemand zelfs dat de resultaten van de Panasonic DWM-LC55 beter zijn dan van een vergelijkbare Raynox.

Verder heb ik wat moeite met het lezen van de info over de Raynox bij gebruik voor de P FZ300. Ik vond dit: http://www.raynox.co.jp/e...f/Panasonic_DMC_FZ300.pdf. Daar staan wel minimale scherpstelafstanden, maar niet uitgesplitst naar de standen geen-zoom en max. zoom. Waarmee onduidelijk blijft of wat daar staat ook geldt voor max. zoom (24 x oftewel f = 108 mm) bij de P FZ300. Maar misschien kan iemand met ervaring met de Raynox-en dat nog even toelichten, dus hoe de tabel op dit punt te lezen.

[A3Spruit]

Dank voor info over de Tamron. Met een adapter geen mooie en makkelijke oplossing dus.

Inmiddels heeft Tamron wel een, dwz. maar een, MFT-lens, zie ik, en dat is de Tamron 14-150mm f/3.5-5.8 Di III Micro 4/3. Lijkt in meerdere opzichten op de Panasonic Lumix G Vario 14-140mm f/3.5-5.6 (stond al op mijn 'lijstje' om in het achterhoofd te houden).

Naar http://extreme-macro.co.uk/calculators ga ik nog kijken. Een eerste blik op de eerste voor mij interessante calculator die ik tegenkwam deed me wel de wenkbrauwen fronsen, zo van klopt het wel wat daar staat? Kom ik in principe nog op terug. Site ziet er wel mooi uit.

[sys64738]

Het is maar net wat je mooi en makkelijk vindt. Voor mij werkt deze oplossing perfect. Camera op A-priority en op de lens je diafragma instellen en schieten maar.

Die Tamron is al heel lang niet leverbaar. En als je zo'n soort lens zoekt, gewoon eentje van Panasonic of Olympus pakken. Prima spul voor dat geld.

[A3Spruit]

Ik zou nog terugkomen op de website met de calculators voor macro op http://extreme-macro.co.uk/calculators.
De calculator die mij gisterenavond opviel als interessant is die voor extension tubes op http://extreme-macro.co.uk/extension-tubes/#calculator. De maker van de website maakt op de startpagina diverse voorbehouden en die zijn hier heel duidelijk van toepasssing. Waardoor de calculator wel bruikbaar is om een indruk te krijgen van de richting waarin de eigenschappen van een objectief veranderen bij het gebruik van tussenringen, maar veel meer ook niet.

Laten we eens beter kijken. En mogelijk maak ik fouten. In de praktijk heb ik nog nooit met gewone macro-objectieven en tussenringen gewerkt. Maar als mijn redeneringen niet kloppen, dan hoor ik dat wellicht van wie meer praktijkervaring heeft.

Om te beginnen vind ik de diafragma-waarde aan de invoerkant een een vreemde. Aan de resultatenkant van de berekening zie ik geen variabelen die afhankelijk zijn van een diafragmawaarde. Daar staat tegenover dat daarvoor iets invullen ook niets verandert aan de uitkomsten. Dat werkt dus niet. Maar omdat het niet werkt 'kan het ook geen kwaad'.

Dan de rest. Daarvoor gelden in sterke mate de opmerkingen van de maker op de startpagina. Enigszins vergelijkbaar met wat ik gisteren (7 juni) al concludeerde onder het plaatje van Robin Wong. De formule gaat uit van een dunne lens (en niet van een dikke lens met principal planes en een afstand daartussen die je in zo'n berekening zou moeten meenemen) en gaat ook uit van een vast brandpuntafstand, wat allebei niet opgaat bij moderne macro-objectieven. Ik gebruikte de Olympus 60 mm macro al als voorbeeld en voer de waarden daarvan nu ook in in deze calculator, dus: f = 60 mm, vergroting = 1 en, om te laten zien wat er aan de uitkomstenkant gebeurt, een extension tube lengte = 0. Uitkomst zoals verwacht: minimale scherpstelafstand van 4 x f = 240 mm. Terwijl de volgens mij niet foute handleiding van dit objectief zegt dat de minimale scherpstelafstand 0,19 m oftewel 190 mm is. Een verschil met de werkelijkheid van 5 cm. Gerekend vanaf de voorkant van het objectief is dat verhoudingsgewijs een enorm verschil. Een verklaarbare fout, maar nogal groot en die zal doorwerken bij elke tussenringafstand die je gaat invoeren. Dus een calculator met zeer beperkte waarde, toch?
Onder de pagina staan wat commentaren. De eerste is van iemand die de formule heeft toegepast op zijn situatie en zich afvraagt waarom de uitkomsten in vrij sterke mate niet kloppen met de werkelijkheid die hij vaststelt. De eigenaar/beheerder, zich bij die commentaren Admin noemend, had daar simpelweg kunnen antwoorden met 'dat klopt, dat de uitkomsten niet kloppen, zie mijn startpagina'.

[A3Spruit]

Wie met ervaring met macro-objectieven en/of gewone objectieven in combinatie met tussenringen kan iets vertellen over wat die tussenringen in de praktijk doen? Zodat ik een indruk krijg.

Bijv.: ik gebruik die en die lens met een maximale vergroting van 1 of 0,5 of 2 of anders bij een scherpstelafstand van bijv. 50 cm/500 mm (tot de sensor, of de voorkant van de lens, even noemen, dus een van die twee) en als ik een tussenring van xx mm gebruik dan resulteert dat in een maximale vergroting van y bij een scherpstelafstand van z cm/mm of dezelfde vergroting bij een scherpstelafstand van w cm/mm.

Tabelletjes met dat soort info kom ik vooralsnog niet tegen op internet. Dat is wat ik gisteren bedoelde met mijn opmerking over tabellen.
De vraag is dan wel wie daarvoor zou moeten zorgen. Fabrikanten lijken het niet te doen. Want verkopen liever nog een extra objectief?
Ik ga nog wel eens kijken naar info van tussenringfabrikanten.
Maar misschien is het verzamelen van zoiets meer een taak voor communities met een eigen website en dan toegespitst op bijv. een bepaalde mount.
Een Nederlandse MFT-community ben ik nog niet tegengekomen. Wel een forumcategorie 'Micro Four Thirds Talk' op dpreview.com.
e n ieder geval

[Ventieldopje]

Maar even eerlijk, in de praktijk maakt dit geen hol uit De matige precisie van calculatoren (er zijn er meer!) is in veel gevallen goed genoeg voor een indicatie om te kijken of je ongeveer dichtbij genoeg kan komen etc.

Wil je macro doen ga het dan vooral doen en begin met een macro lens (1:1). Tussenringen en filters is allemaal behelpen en dat terwijl 1:1 in de praktijk vaak meer dan zat is. Bij meer vergroting loop je nog sneller tegen praktische zaken aan als goed statief, meer licht nodig, onderwerp moet stil zitten etc.

En wil je meer vergroting dan kan ik zeker de Canon MP-E 65mm aanraden. Die begint bij 1:1 vergroting en eindigt bij 5:1. Evt te combineren met teleconverters zoals een 2x teleconverter voor 10:1 vergroting. Je kan alleen niet op oneindig focussen en dus niet gebruiken als "normale" lens.

[Jackie Moon]

@A3Spruit

Er zijn twee raynox'en. De dcr-150 en de dcr-250. Ik denk dat de panasonic lh55 in de buurt zit van de raynox dcr-150. (Vergis je je daarin?)

De raynox dcr-250 heeft nog een dubbele versterking, hoger diopter (volgens mij van +9).

Edit: fz300 + raynox 250 Jumping spider 🙂
YouTube: Jumping Spider, Lumix FZ300 + Raynox DCR250

Daarnaast gebruiken veel mensen de raynox dcr-250 icm de olympus 60mm macro (en ook tubes). Maw de raynox is geen miskoop. Je kunt hem eerst gaan gebruiken op je fz300 (ik heb echt mooie macro fotos tegengekomen). Mocht het niks zijn kun je hem later gebruiken voor je bv olympus 60mm macro.

Wat sys64738 zegt is ook een manier, 90mm is toch wat meer afstand dan de oly 60mm (die zich gedraagt bij 1:1 als een 48mm, door focus breathing).

Het voordeel van de 60mm is dat deze kan focus stacken door de autofocus.

Morgen komt de olympus 8-25mm f4 pro uit. Er gaat een sterk gerucht in m43land dat de volgende olympus lens een 100mm+ macro pro lens is (weer meer afstand tov 60mm). Deze staat op de lens roadmap van olympus.

[ Voor 8% gewijzigd door Jackie Moon op 08-06-2021 14:36 ]

[bobcom]

@A3Spruit Zoals @107mb en @Ventieldopje al zeggen: calculators rekentooltjes en hulpstukken maken niet zalig. Als je kijkt naar de bij die je als voorbeeld geeft dan is die geschoten op een 6x crop sensor. Nu wil je een optiek hebben die je 1:1 toestaat, maar dat is een eigenschap van de optiek. Een 1:1 optiek beeldt een dingetje van 2 mm ook 2 mm groot op de sensor af, ongeacht het formaat van die sensor. Zowel op een 1/2" sensor als op een 4x5 " sensor blijft het dingetje 2mm. Bij die 1:1 vergroting hoort een bepaalde beeldafstand van lens tot sensor, en een bepaalde voorwerpsafstand.

Hoe langer je brandpuntsafstand, hoe groter je voorwerpsafstand - maar langere brandpunten komen meestal niet zo heel dichtbij. Op de natte vinger zit de mfd (minimale scherpstelafstand) in de buurt van de 10x brandpuntsafstand. 50mm hebben een mfd van zo'n 50 cm, 85mm's zitten op 85 cm, 135 mm's op 120-150 cm. Macro's zijn ontworpen voor dichtbij: een 35mm macro heeft al gauw een minimale voorwerpsafstand (voor 1:1) van 15 cm, en daar gaat de afstand van lens tot sensor nog vanaf. Met een macrolens van rond de 100mm zit je voor 1:1 doorgaans rond de 30cm - van voorwerp tot sensor. Nogmaals: ongeacht de sensorgrootte. Mijn 90mm Tamron beeldt op 1:1 een bloempje van 35mm breed op 30 cm van de sensor beeldvullend af op mijn Sony full frame. Als ik hem met een adapter op een mft camera zet, blijft de afbeelding 35mm - maar ik krijg maar 17mm van dat bloempje op de sensor, de rest valt ernaast.

Als je meer van de dingetjes die je fotografeert wilt laten zien, kun je ook een uitsnede maken die je scherm- of papiervullend kunt maken. Of je wat aan zo'n crop hebt heeft alles te maken met de kwaliteit van je sensorbeeld: heb je genoeg pixels om de boel stevig uit te vergroten en is de kwaliteit van je sensor dusdanig dat je uitvergrote beeld ook het aanzien waard is?
Hoe kleiner je sensor is, hoe mottiger je vergroting wordt. Hoe meer glas je stapelt, hoe meer je beeldkwaliteit achteruit gaat.

Ga dus niet op zoek naar glas dat je coute que coute 1:1 biedt, maar naar een combinatie van sensor en glas waarmee je op een comfortabele afstand een aangenaam afbeeldingsformaat kunt bereiken. Als je de sensorstap naar mft maakt, neemt je "cropability" in vergelijking tot je FTZ 300 enorm toe. Als je je verlanglijst tegelijk bijstelt naar een vergrotingsfactor 1:2, dan kun je met passende adapters voor een acceptabel bedrag een prima oplossing op mft vinden. Kortom, de route die @sys64738 suggereert.

Je moet dan wel bereid zijn uit de mft systeembox te stappen en manual focus voor lief te nemen - maar dat is sowieso niet verkeerd voor macro en close-up werk. Voor rond de €100-150 vind je nog wel een Canon FD 100mm f/4 macro, een dito Pentax, een micro Nikkor f/4 of iets dergelijks. Daarmee krijg je op een halve meter afstand een hommel waarschijnlijk wel vol op je mft sensor. Blijf je wat verder van het beestje vandaan dan is het nog altijd groot genoeg op je sensor voor een uitvergroting. En je sensor heeft genoeg kwaliteit om van die uitvergroting niet meteen een modderpoel te maken (tenzij je op ISO 26000 gaat zitten en een stop onderbelicht).

[ Voor 4% gewijzigd door bobcom op 08-06-2021 15:01 ]

[Ventieldopje]

Vergeet niet de pricewatch: Canon EF 180mm f/3.5L Macro USM ... die is er om op grotere afstand 1:1 te halen met een fullframe sensor. Hang er een 5Ds achter of een A7R met adapter en je kan behoorlijk croppen.

Prijskaartje daar gelaten..

[Frogmen]

En toen kwam de realiteit van het nu, je hebt namelijk ook nog zoveel pixels tot je beschikking dat je ook nog eens heel veel ruimte hebt om te croppen. Zeker als het artistieke deel van minder belang is. Los natuurlijk van het feit dat als je in RAW schiet je heel veel ruimte in de belichting om zaken bij te stellen.
Kortom alle theorie is achterhaald door de digitale praktijk. Blijft dat je met een langere zoom lens meer afstand tot je object kan houden.

[bobcom]

Ventieldopje schreef op dinsdag 8 juni 2021 @ 15:03:
Vergeet niet de pricewatch: Canon EF 180mm f/3.5L Macro USM ... die is er om op grotere afstand 1:1 te halen met een fullframe sensor. Hang er een 5Ds achter of een A7R met adapter en je kan behoorlijk croppen.

Prijskaartje daar gelaten..

Kan je er misschien ook een 2x tc tussen zetten? Die paar euri voor wat extra close-up maken dan ook niet meer uit

[A3Spruit]

Interessant, die Canon EF 180 mm f/3.5L Macro USM. Gelijk even gekeken: geen beeldstabilisatie, met op internet de opmerking: 'in combinatie met de grotere lengte van 180 mm betekent dit dat de lens minder goed uit de hand te gebruiken is'.
Dat verandert dus niet mijn voorlopige voorkeur voor MFT als een min of meer fabrikantonafhankelijke mount.

[Universal Creations]

Weleens gekeken naar de Laowa 100mm f/2.8 2x Macro?
Dat is een zeer goede macro lens die ook nog 1:2 kan zonder tussenringen. Is in verschillende vattingen te krijgen. En mocht je nog een goede close up filter willen gebruiken: Nisi close up lens:https://www.nisifiltersbenelux.com/close-up-lens.html
Echt van een veel betere kwaliteit dan een Raynox.

[ Voor 35% gewijzigd door Universal Creations op 08-06-2021 15:59 ]

[bobcom]

@Universal Creations Mooie lens idd, maar met 24 cm mfd niet echt ideaal om afstand te houden. Misschien eerder het Chinese neefje: Irix 150mm 2.8 macro 1:1? Mfd 34 cm, dus ook niet riant. Maar goed, op een mft met EF-M adapter heb je wat meer ruimte om je sensor te vullen.

Misschien moet @A3Spruit eerst even kijken op de Flickr-selectie "mft insects". Kan hij zien met wat voor spul anderen kleine beestjes groot maken met een mft camera.

[Ventieldopje]

bobcom schreef op dinsdag 8 juni 2021 @ 15:37:
[...]


Kan je er misschien ook een 2x tc tussen zetten? Die paar euri voor wat extra close-up maken dan ook niet meer uit

Dat kan inderdaad AF verlies je dan op sommige bodies en op andere bodies heb je alleen het middelste punt of bij de 1D X III alle punten.

Maar goed AF en macro gaan sowieso niet lekker samen omdat je met het focussen ook direct de vergroting beïnvloed, focussen doe je dan doorgaans ook door de afstand tot het onderwerp aan te passen.

A3Spruit schreef op dinsdag 8 juni 2021 @ 15:41:
Interessant, die Canon EF 180 mm f/3.5L Macro USM. Gelijk even gekeken: geen beeldstabilisatie, met op internet de opmerking: 'in combinatie met de grotere lengte van 180 mm betekent dit dat de lens minder goed uit de hand te gebruiken is'.
Dat verandert dus niet mijn voorlopige voorkeur voor MFT als een min of meer fabrikantonafhankelijke mount.

Och dat roepen zo veel mensen. Het is niet makkelijk maar dat is een beetje macro sowieso niet, wil niet zeggen dat het niet kan. Je komt ook al een heel eind met een monopod en natuurlijk met een goede techniek. Afhankelijk van je onderwerp (en zeker op die afstand van de 180L) kun je ook een tripod gebruiken. Dit heb ik tijden gedaan met een 5D II en MP-E65 met macro ringflitser of off-shoe flash en dat ging prima.

[Universal Creations]

De Irix is inderdaad een handiger lens als je afstand wil behouden, maar er kwam hier ook al MFT materiaal langs en die hebben door hun korte brandpuntsafstand ook een korte mfd.

[sys64738]

@A3Spruit Elke systeem camera is merk-onafhankelijk. Overal kun je met een adapter wel DSLR lenzen op schroeven.

Alleen krijg je met adapted lenzen geen (goede) stabilisatie. Dus of een lens wel of geen IS / VR / xyz heeft, maakt niet zo heel veel uit want die ga je waarschijnlijk toch niet gebruiken (als je de adapter route volgt) en maakt alles alleen maar zwaarder en duurder.

MFT heeft de beste in body stabilisatie maar zelfs dat houdt een keer op. En hou ook rekening met de vergrotingsfactor van MFT. Die 180mm macro (interessant spul) geeft op MFT een beeldhoek vergelijkbaar met 360mm. Daardoor wordt je vergroting 2 keer zo hoog. Maar ook je trillingen 2 keer zo erg.

[Jackie Moon]

sys64738 heeft wel een punt. Weet dat mij vlieg foto een burst is, waar ik de beste eruit haal (en de meerderheid was out of focus🙂 )

Je kunt met een 10mm pixco tube de olympus 1.4tc gebruiken voor op de olympus 60mm icm raynox (hack).

https://www.dpreview.com/forums/post/63337282

screenshotje link:

[A3Spruit]

Die OIS of beeldstabilisatie blijf ik voorlopig als relatieve beginner toch maar belangrijk vinden.
En alles merkonafhankelijk? Je kunt veel met veel combineren, maar elders lees ik dat dat lang niet altijd goed gaat wat betreft de samenwerking tussen camera en lens/lenzen.

Voor mezelf is de tussenstand nu, voor als ik ga kopen voor een stap hoger wat betreft de spullenboel:
- blijven bij oorspronkelijk idee van camera en mount, dus MFT en Panasonic G9;
- beginnen met (misschien eerst wel alleen) de Panasonic 100-400;
- ontdekken wat goede tussenringen doen met dat objectief. De vraag is nog wel: welk merk? Als ik op dpreview.com rondkijk, dan lijkt het wel alsof er geen merk is waarvan de extension tubes nooit problemen geven/tegenvallen;
- daarna mogelijk een 1.4-teleconverter van Panasonic; er zijn er twee (DMW-STC14 en DMW-TC14E, wat die E betekent is me nog onduidelijk, bij beide modellen lees ik dat beide modellen 'de volledige communicatie tussen lens en body behouden'); gek ook dat Panasonic beide converters niet lijkt te noemen in combinatie met/voor gebruik met de 100-400-lens; en ze kosten allebei wel ongeveer € 500.

Zoals ik eerder vroeg had ik graag nog wat voorbeelden ontvangen van wat tussenringen in welke situaties concreet doen, dus bij welk objectief wordt de combinatie van scherpstelafstand/afstand tot het onderwerp en vergroting of beeldhoek met welke tussenring hoeveel anders. Daarop is niet echt meer gereageerd.
De verwijzing naar Flickr die er wel kwam levert leuke plaatjes op, maar vaak van heel dichtbij met de 60 mm macro van Olympus en indien gemaakt met tussenringen meestal ook niet met gegevens over de afstand tot het onderwerp waarin die tussenringen resulteerden.

En kennelijk zijn Olympus en Panasonic er als lenzenfabrikanten niet op gericht om ons iets wijzer te maken over wat tussenringen doen met hun lenzen. Waarom maken ze die dingen zelf niet? Of verkopen ze inderdaad liever extra lenzen?

Wat betreft dat supermacro: ik vermoed dat dat allemaal dode en waarschijnlijk doodgemaakte insecten zijn.
Heb dat recent een keer gedaan, met een druppeltje van het juiste spul in een potje. Wat er toen gebeurde was geen fraai gezicht, en het resultaat, met kromgetrokken pootjes, evenmin.

Dus wat betreft content wordt mijn volgende stap eerst maar eens gewoon insecten in mijn tuintje en het vrije veld, met qua gedrag vele varianten, van makkelijk tot zeer moeilijk benaderbaar (libellen bijv. zijn mooi en groot, maar hebben ook hele goede ogen), en overigens ook planten (waar ik meer van weet dan van insecten, want als HTS-er electrotechniek was mijn eerste serieuze baan destijds het inventariseren voor de provincie ZH van de wilde planten in die provincie; wat op mijn 20-ste begonnen was als een hobby had mij in een paar jaar tijd voldoende inzicht en kennis opgeleverd, althans dat vond men bij de PZH; daarna - na een paar jaar - overigens toch weer gewoon teruggegaan naar het beheren van informatiesystemen voor de overheid en meer rollen in die wereld; ook leuk).

[Universal Creations]

Tussenringen hebben met lange lenzen niet zoveel effect. Een close up filter juist wel. Gebruik de calculators op Cambridge in Colour website hiervoor.
Zover ik weet werkt er geen teleconverter op de Panasonic 100-400.

Stabilisatie met macro is trouwens ook minder effectief. Als je uit de hand wil fotograferen is de beweging van en naar je onderwerp toe het grootste probleem. Je scherptediepte is erg klein en een cm naar voor bewegen zorgt al voor een mislukte foto.

[Jackie Moon]

Om de teleconverter te gebruiken op de PL 100-400mm dien je een plastic eindkapje te verwijderen. Dan past de tc, maar wordt niet officieel ondersteund door panasonic.



Kijk eens naar de PL 50-200mm f2.8-f4:

1. Exact dezelfde vergrotingsfactor (0.25x op mft), alleen je staat precies de helft dichterbij (halve meter+).
2. Ondersteund 1.4tc en 2.0tc
3. Scherper
4. Lichtsterker
5. Lichter
6. Kleiner

[A3Spruit]

Dank.
De P 50-200 stond al wel op mijn lijstje. Alleen nog duurder dan de 100-400 die ik voor o.a. vogels ook wel wil. Dat wordt extra sparen. Want stijgt zo wel op mijn lijstje.
Las over TC's hiervoor op dpreview dat de TC 1,4x icm. de 50-200 nog steeds voor kwaliteit zorgt, maar dat die kwaliteit bij nog een stap verder naar de TC 2,0x begint tegen te vallen. Maar verder een lens van hoog niveau. Zonder een TC is de minimale scherpstelafstand van de P 50-200, volgens opgave Panasonic, al 75 cm incl. de afstand voorkant lens tot sensor. Met TC 1,4x nog meer mogelijkheden. Dus wellicht wordt de keuze te zijner tijd: welke lens eerst (kopen).

[Universal Creations]

Een TC is allemaal leuk en aardig, maar de vergrotingsfactor gaat er ook niet bepaald drastisch van omhoog.
Een close up filter heeft veel meer effect.

[sys64738]

Universal Creations schreef op woensdag 16 juni 2021 @ 21:54:
Een TC is allemaal leuk en aardig, maar de vergrotingsfactor gaat er ook niet bepaald drastisch van omhoog.
Een close up filter heeft veel meer effect.

By de Olympus TCs neemt de focus distance niet toe als je er een TC op schroeft waarmee dus automatisch je vergrotingsfactor toeneemt. Zo is de 40-150 met 2x tc een redelijk macro beestje.

[Universal Creations]

De Olympus 40-150mm f/2.8 heeft standaard een vergroting van 0,21x. Met een 2.0x tc (die de scherpte flink achteruit haalt), heb je en vergroting van 0,42x.
Met een +4 dpt close up lens haal je met de 40-150mm f/2.8 een vergroting van 0,94x.
Dus je geeft een heel stuk minder uit en je krijgt er meer dan 2x zoveel vergroting mee.