Oude laptops veilig naar de kringloop?

[Tjapie1]

Ik heb hier 4 oude laptops liggen van ongeveer 10 jaar oud in wisselende staat;
- 2x Dell Latitude 3550 (accu kapot, werkt alleen met stroomkabel ingeplugd)
- 1x Dell Inspiron 3520
- 1x Dell vroeger topmodel met touchscreen (haperend toetsenbord)

Ik heb netjes een compleet verse Windows 10 geïnstalleerd o.a. om de oude bestanden te verwijderen. Nu vroeg ik me af, kan ik dit met een gerust hart naar de kringloop brengen of is het misschien nog een paar tientjes waard?

Ik heb lang lang geleden van een vriend gehoord die met één of ander duister programaatje toch nog oude bestanden van een nieuw geïnstalleerde PC kon halen. Kan dat? Er stonden geen topgeheimen op, maar lijkt me geen fijn idee als de volgende gebruiker met mijn oude bestanden aan de haal gaat.

[MadMarky]

Doel je nou op 'veilig' ivm mogelijke datarecovery of 'veilig' dat je geen geld weggooid omdat ze nog waardevol zijn

Die 3550 is amper 6 jaar oud en kwam met leuke i3 en i5 processoren (5xxx serie). Waarom je daar niet gewoon een nieuwe accu in zet is mij een raadsel. Die 3520 is idd een oud butje en een haperend toetsenbord is vaak eenvoudig te repareren.

[bonzz.netninja]

Tjapie1 schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:16:
Ik heb hier 4 oude laptops liggen van ongeveer 10 jaar oud in wisselende staat;
- 2x Dell Latitude 3550 (accu kapot, werkt alleen met stroomkabel ingeplugd)
- 1x Dell Inspiron 3520
- 1x Dell vroeger topmodel met touchscreen (haperend toetsenbord)

Ik heb netjes een compleet verse Windows 10 geïnstalleerd o.a. om de oude bestanden te verwijderen. Nu vroeg ik me af, kan ik dit met een gerust hart naar de kringloop brengen of is het misschien nog een paar tientjes waard?

Ik heb lang lang geleden van een vriend gehoord die met één of ander duister programaatje toch nog oude bestanden van een nieuw geïnstalleerde PC kon halen. Kan dat? Er stonden geen topgeheimen op, maar lijkt me geen fijn idee als de volgende gebruiker met mijn oude bestanden aan de haal gaat.

Ik wil geen risico dus ik ram altijd een boormachine door de oude schijven. Dan maar zonder schijf

[Aikon]

Er zijn diverse tooltjes waarmee je je harde schijven veilig kunt wissen. Overigens kan Windows 10 dat ook met de herstel/reset functie. Zie volgens mij de FAQ van het opslag subforum. Een werkende schijf vernietigen is natuurlijk dood- en doodzonde.

Daarna kun je het naar de kringloop brengen, juist ómdat het nog iets waard is

[bonzz.netninja]

Aikon schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:32:
Er zijn diverse tooltjes waarmee je je harde schijven veilig kunt wissen. Overigens kan Windows 10 dat ook met de herstel/reset functie. Zie volgens mij de FAQ van het opslag subforum. Een werkende schijf vernietigen is natuurlijk dood- en doodzonde.

Daarna kun je het naar de kringloop brengen, juist ómdat het nog iets waard is

Een werkende schijf van 10 jaar oud vernietigen is helemaal niet dood- en doodzonde (lekker overdreven ook). Dat ding is per definitie klein, traag en niks meer waard.

[Aikon]

...en voor vele toepassing nog prima geschikt. Niet iedereen heeft genoeg geld - al is het maar een paar tientjes - om een ssd te kopen en installeren en die zijn dolblij met een oude, werkende laptop. Ook met een hdd.

Persoonlijk zit ik ook absoluut niet te wachten op een harde schijf, maar dat doet er niet toe. Dus ja; dood- en doodzonde, dat is het altijd als je iets werkends bewust vernietigd terwijl er prima alternatieven zijn (secure erase dus).

[ Voor 3% gewijzigd door Aikon op 01-05-2021 15:38 ]

[boyette]

Aikon schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:32:
Er zijn diverse tooltjes waarmee je je harde schijven veilig kunt wissen. Overigens kan Windows 10 dat ook met de herstel/reset functie. Zie volgens mij de FAQ van het opslag subforum. Een werkende schijf vernietigen is natuurlijk dood- en doodzonde.

Daarna kun je het naar de kringloop brengen, juist ómdat het nog iets waard is

ik zou Windows er niet in vertrouwen maar heb het nooit daadwerkelijk getest.

wel genoeg laptops die refurbished zijn waar ik nog data kann recoveren.

TS ik zou het wel aandurven dat dergelijke expertise niet wordt los gelaten op een laptop in de kringloop en indien wel vinden ze nog niet de dingen die je niet kan missen tenzij er hele jaarrekeningen van half Nederland op hebben gestaan dan wordt het wat anders.

[aawe mwan]

Ik las net een artikel over ICT Kringloop Zwolle, die moesten stoppen, omdat door de uitgebreide regelgeving van tegenwoordig het gewoon te duur geworden was om afgedankte ICT apparatuur te mogen „slopen”.

Vraag je ook eens af wat er zo aantrekkelijk is aan precies jouw tweedehands laptops?

• Laptops die afgedankt worden in het bedrijfsleven zijn over het algemeen veel nieuwer dan laptops waar al daadwerkelijk iets aan kapot is;
• Iemand die niet de behoefte aan de hoogste snelheid heeft, kan tegenwoordig al prima voor tussen 100 en 200 euro een gloednieuwe laptop kopen;
• In sommige gemeenten betaalt de gemeente nieuwe laptops voor inwoners die het niet zo breed hebben.

Kortom ik vraag me af of de handel in oude tweedehands laptops die particulier gebruikt zijn
(en niet het merk „Apple” op staat) nog wel bestaat.

[boyette]

aawe mwan schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:54:
Ik las net een artikel over ICT Kringloop Zwolle, die moesten stoppen, omdat door de uitgebreide regelgeving van tegenwoordig het gewoon te duur geworden was om afgedankte ICT apparatuur te mogen „slopen”.

Vraag je ook eens af wat er zo aantrekkelijk is aan precies jouw tweedehands laptops?

• Laptops die afgedankt worden in het bedrijfsleven zijn over het algemeen veel nieuwer dan laptops waar al daadwerkelijk iets aan kapot is;
• Iemand die niet de behoefte aan de hoogste snelheid heeft, kan tegenwoordig al prima voor tussen 100 en 200 euro een gloednieuwe laptop kopen.
• In sommige gemeenten betaalt de gemeente nieuwe laptops voor inwoners die het niet zo breed hebben.

Kortom ik vraag me af of de handel in oude tweedehands laptops die particulier gebruikt zijn
(en niet het merk „Apple” op staat) nog wel bestaat.

dat bestaat. elke stad heeft legio van die pawnshops en second hand winkeltjes

waarbij ook van diefstal afkomstige laptops verkocht worden

[aawe mwan]

In het artikel van De Stentor lees ik dat de Europese regelgeving steeds strenger gehandhaafd wordt.
De regelgeving in 2015 ingegaan en ICT Kringloop Zwolle is in 2021 gestopt.

In 2018 kreeg de kringloopwinkel al waarschuwingen, toen werd duidelijk dat zelfs al het vervangen van een defecte geheugenmodule verboden was voor een kringloopwinkel.

Dus samengevat: een laptop waarvan bekend is dat hij mankementen heeft aan de elektronica (zoals 3 van de 4 laptops uit de openingspost), mogen ze bij de kringloopwinkel niet aannemen.

[Thralas]

Tjapie1 schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:16:
Ik heb lang lang geleden van een vriend gehoord die met één of ander duister programaatje toch nog oude bestanden van een nieuw geïnstalleerde PC kon halen. Kan dat?

Als je Windows slechts herinstalleert dan kan dat inderdaad (beperkt).

Je kunt het beste de schrijven eerst separaat geheel overschrijven met nullen. Hier kun je bijvoorbeeld DBAN voor gebruiken.

DBAN geeft je véél opties (allerlei multi-pass erases die enorm lang duren), maar je kunt het beste de snelste optie kiezen - die volstaat (voor HDDs, voor SSDs heb je een ATA secure erase nodig).

Meer dan één keer overschrijven is klinkklare onzin. Minder dan één keer overschrijven (zoals nu) is onhandig - al is het risico dat iemand daadwerkelijk gaat zitten grasduinen met dat soort software beperkt.

[PKing83]

Thralas schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:04:
[...]

Meer dan één keer overschrijven is klinkklare onzin.

Waarom? Afhankelijk van het risico is het misschien overkill maar onzin en laat staan klinkklare?

Ik dacht bovendien dat de meerwaarde van enkel met nullen overschrijven beperkt was, maar wel snel en afhankelijk van het risicoprofiel mogelijk afdoende.

NB: Is alweer even geleden dat ik mijn harde schijven met dban een week lang onder handen genomen heb.

[aawe mwan]

1 keer overschrijven met nullen is ruim voldoende.
Jammer dat er geen Linux op de laptops staat, anders had je dat kunnen doen met dit commando:

sudo cat /dev/zero >>/leeg

En dit dan laten draaien tot hij stopt omdat de disk vol is.
sudo is in dit geval nodig omdat hij de disk anders niet echt 100% vol maakt.

[ Voor 16% gewijzigd door aawe mwan op 01-05-2021 13:44 ]

[Detmer]

Je laptops zijn zeker nog wat waard, al was het alleen maar voor iemand die het niet al te breed heeft. Ken je niet toevallig iemand die je er blij mee kunt maken? Familie of buren die het niet al te breed hebben?

Het verwijderen kun je met software doen (killdisk of dban bijvoorbeeld), dan heb je nog een complete laptop. Fysiek vernietigen kan natuurlijk ook, dan ben je echt 100% zeker dat er nooit meer wat afgehaald kan worden.

[Thralas]

PKing83 schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:27:
Waarom? Afhankelijk van het risico is het misschien overkill maar onzin en laat staan klinkklare?

Niemand heeft ooit aangetoond dat je data kunt lezen van een moderne harde schijf (conservatieve marge: laatste 20 jaar) nadat deze éénmaal is overschreven (met nullen, of wat dan ook).

Ik dacht bovendien dat de meerwaarde van enkel met nullen overschrijven beperkt was, maar wel snel en afhankelijk van het risicoprofiel mogelijk afdoende.

Ruim voldoende. Voor iedereen.

Alleen als je zakelijk van je schijven af wil zou ik ze altijd door de shredder halen. Niet omdat die zero fill niet volstaat, maar om het risico te mitigeren dat iemand op den duur een keer vergeet een schijf te wipen. Of een schijf die hardwarematig niet meer lekker werkt of een rare HPA heeft probeert te 'wipen'.

aawe mwan schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:43:
1 keer overschrijven met nullen is ruim voldoende.
Jammer dat er geen Linux op de laptops staat, anders had je dat kunnen doen met dit commando:

sudo cat /dev/zero >>/leeg

Dat kan werken als je van een gemount filesystem de ongebruikte ruimte wilt overschrijven, maar als je een hele harddisk veilig wilt wipen dien je de hele block device te overschrijven (na alles te hebben geunmount).

Jouw truukje is dan wel weer handig als je een gecomprimeerde image wilt maken van een disk.

[Aikon]

Detmer schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 14:03:
Fysiek vernietigen kan natuurlijk ook, dan ben je echt 100% zeker dat er nooit meer wat afgehaald kan worden.

Met de juiste tools is het ook 100% zeker dat de data niet terug gehaald kunnen worden.

[Koos2009]

MadMarky schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:23:
Doel je nou op 'veilig' ivm mogelijke datarecovery of 'veilig' dat je geen geld weggooid omdat ze nog waardevol zijn

Die 3550 is amper 6 jaar oud en kwam met leuke i3 en i5 processoren (5xxx serie). Waarom je daar niet gewoon een nieuwe accu in zet is mij een raadsel. Die 3520 is idd een oud butje en een haperend toetsenbord is vaak eenvoudig te repareren.

Inderdaad
Ik heb nog een Toshiba z930 met i5 3437 (1,9 GHz) met zelf uitgebreid ram en ssd.
Werkt gewoon prima en is uit 2014.

[Tjapie1]

Dank voor de (snelle!) reacties. Om een paar wedervragen te beantwoorden;

MadMarky schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:23:
Doel je nou op 'veilig' ivm mogelijke datarecovery of 'veilig' dat je geen geld weggooid omdat ze nog waardevol zijn

Die 3550 is amper 6 jaar oud en kwam met leuke i3 en i5 processoren (5xxx serie). Waarom je daar niet gewoon een nieuwe accu in zet is mij een raadsel. Die 3520 is idd een oud butje en een haperend toetsenbord is vaak eenvoudig te repareren.

Veilig m.b.t. datarecovery. Betreft inderdaad met i5 processor, het 'vroegere topmodel' zelfs met i7. Zijn oude laptops van werk en boekhoudkundig afgeschreven. Daarnaast hadden we snellere laptops nodig i.v.m. gebruik zwaardere programma's. Neemt niet weg dat de laptops nog prima bruikbaar zijn voor andere doeleinden en ik ze dus graag een tweede leven gun. Ik wil nog de moeite doen om de laptops op te schonen en weg te brengen, maar om er nog geld in de steken (accu vervangen) is het mij persoonlijk niet waard.

aawe mwan schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:03:
In het artikel van De Stentor lees ik dat de Europese regelgeving steeds strenger gehandhaafd wordt.
De regelgeving in 2015 ingegaan en ICT Kringloop Zwolle is in 2021 gestopt.

In 2018 kreeg de kringloopwinkel al waarschuwingen, toen werd duidelijk dat zelfs al het vervangen van een defecte geheugenmodule verboden was voor een kringloopwinkel.

Dus samengevat: een laptop waarvan bekend is dat hij mankementen heeft aan de elektronica (zoals 3 van de 4 laptops uit de openingspost), mogen ze bij de kringloopwinkel niet aannemen.

Duidelijk verhaal, de meeste kringloopwinkels zullen dus niet op oude laptops zitten wachten omdat ze verstrengeld zijn in regeltjes. Dan denk ik dat ik ze met alle liefde op de V&A gooi.

Thralas schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:04:
[...]

Als je Windows slechts herinstalleert dan kan dat inderdaad (beperkt).

Je kunt het beste de schrijven eerst separaat geheel overschrijven met nullen. Hier kun je bijvoorbeeld DBAN voor gebruiken.

DBAN geeft je véél opties (allerlei multi-pass erases die enorm lang duren), maar je kunt het beste de snelste optie kiezen - die volstaat (voor HDDs, voor SSDs heb je een ATA secure erase nodig).

Meer dan één keer overschrijven is klinkklare onzin. Minder dan één keer overschrijven (zoals nu) is onhandig - al is het risico dat iemand daadwerkelijk gaat zitten grasduinen met dat soort software beperkt.

Dank voor de tip, daar ga ik me eens in verdiepen! Vind het dan wel zo netjes om weer Windows te installeren, maar die licentie zit aan je moederbord gekoppeld toch? Dat ik vervolgens wel een USB-stick met ISO-bestand kan laden.

[Tens]

aawe mwan schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:03:
Dus samengevat: een laptop waarvan bekend is dat hij mankementen heeft aan de elektronica (zoals 3 van de 4 laptops uit de openingspost), mogen ze bij de kringloopwinkel niet aannemen.

Ze mogen ze wel aannemen, testen en als ze OK zijn verkopen, enkel defecte machines moeten worden afgevoerd naar een gecertificeerd bedrijf. Geheugen bijplaatsen in dat goede apparaat wat uit een andere kapotte machine komt mag weer niet.........

(Bij audio, TV's en andere electrische apparatuur mag dan weer wel zonder problemen gerepareerd en onderdelen vervangen worden)

[Admiral Freebee]

Zakelijke laptops zijn vaak prima voor een behapbaar bedrag te herstellen. Je kan ze erna gewoon terug verkopen en iemand anders blij mee maken.

Ik heb onlangs ook nog een oudere zakelijke laptop van een nieuw scherm voorzien. Die krijgt nu weer een tweede leven bij iemand anders in plaats van al op de schroothoop te belanden. Hergebruiken is nog altijd beter dan recycleren.

[Blokker_1999]

PKing83 schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 13:27:
[...]


Waarom? Afhankelijk van het risico is het misschien overkill maar onzin en laat staan klinkklare?

Ik dacht bovendien dat de meerwaarde van enkel met nullen overschrijven beperkt was, maar wel snel en afhankelijk van het risicoprofiel mogelijk afdoende.

NB: Is alweer even geleden dat ik mijn harde schijven met dban een week lang onder handen genomen heb.

Zelf zou ik aanbevelen van met (pseudo)random data te overschrijven ipv met nullen, maar ook dan nog altijd maar met een single pass.

Waarom onzin om het meerdere keren te doen? Heel eenvoudig. De reden dat mensen dat aanbevelen komt voort uit een theorie die in de praktijk nooit bewezen is geweest als werkbaar. De theorie gaat dat je met een elektronenmicroscoop kunt gaan bekijken hoe ver individuele bits gedraaid zijn. Je kan daaruit mogelijks de vorige waarde bepalen van die bit.

Om dat voor een volledige HDD te doen vereist enorm veel tijd, enorm veel kennis, dure apparatuur en dat is het gewoonweg bijna nooit waard. Voor zover ik weet is zelfs nooit bewezen dat deze methode praktisch kan toegepast worden.

Het is vandaag eigenlijk al voldoende om, als je een nieuwe laptop in gebruik neemt, gewoon Bitlocker aan te zetten onder Windows (als je een Pro versie hebt) en als je het systeem ooit verkoopt gewoon even de TPM chip wissen zodat de sleutel eruit verdwenen is. Veel plezier om die data ooit te recupereren. Beschik je niet over Bitlocker dan zijn er andere tools die hetzelfde mogelijk maken.

[Hahn]

Antwoord op je eerste vraag over of het nog wat waard is of niet: zet het op Marktplaats, en je komt er vanzelf achter. En zelfs al is het maar een paar euro waard, dan is het alsnog mooi meegenomen, toch?

Wat betreft het veilig verhaal: als jij alleen maar een normale format hebt gedaan en Windows opnieuw hebt geïnstalleerd, dan zal er wel wat data terug te krijgen zijn. Data moet eerst overschreven worden (en niet alleen maar verwijderd), voordat het echt lastig wordt om het terug te halen. Dus een iets grondigere cleanup doen, inclusief alle data overschrijven, kan geen kwaad. (Ook al zal in de praktijk de kans heel klein zijn dat iemand je data probeert terug te halen van een hele oude laptop )

[Theo]

Je hebt een benchmarkprogramma als h2testw die de schijf bechmarkt door 'm compleet vol te schrijven met random data, en deze vervolgens compleet te lezen om vervolens de lees en schijfsnelheid te bepalen. Bijkomend voordeel is dat je hier akelig eenvoudig de schijf echt kan wissen. Als je (bijv) 234 GB aan vrije ruimte hebt, en je laat dat programma de volle ruimte beschrijven en uitlezen dan is de schijf echt compleet gewist, op de bestanden na die ook echt op de schijf staan (zoals het OS). Het terughalen van vewijderden bestanden is daarna echt compleet niet meer mogelijk.

Wil je dus op safe spelen zonder moeite? Laat h2testw 'm dan even compleet vol schrijven

[gambieter]

Tjapie1 schreef op zaterdag 1 mei 2021 @ 12:16:
Ik heb hier 4 oude laptops liggen van ongeveer 10 jaar oud in wisselende staat;
- 2x Dell Latitude 3550 (accu kapot, werkt alleen met stroomkabel ingeplugd)
- 1x Dell Inspiron 3520
- 1x Dell vroeger topmodel met touchscreen (haperend toetsenbord)

Even los van killdisk, een kapotte batterij kan vaak vervangen worden om de laptop nieuw leven te geven, zie de video voor de 3550.Ik heb net de batterij van mijn 10-jaar oude Toshiba z830 ultrabook vervangen, kostte me €35 en 5 minuten werk, en het ding is weer goed bruikbaar.

Haperend toetsenbord is wat voor te zeggen dat dat niet goed te repararen is, maar verder zijn deze laptops toch OK voor normaal gebruik?