SP: Verkiezingsprogramma, ideologie en achtergronden

[tweakduke]

De Socialistische Partij

Lijsttrekker

Lilian Marijnissen

Verkiezings programma

De slogan van dit verkiezingsjaar is: Stel een daad
Het verkiezingsprogramma

Punten in het kort

Een eerlijk land

De overheid is er voor de mensen – en niet andersom. Daarom trekken wij onder andere samen op met de slachtoffers van de Belastingdienst, die ten onrechte van fraude zijn beschuldigd. Discriminatie accepteren wij nooit en al helemaal niet door de overheid. Mensen moeten wat ons betreft altijd het laatste woord hebben en kunnen ingrijpen in de politiek. Daarom hebben we het initiatief genomen voor een bindend referendum, waarin mensen de politiek kunnen terugfluiten en wetten ongedaan kunnen maken. Ook steunen we alle klokkenluiders die misstanden melden.

In bedrijven horen niet alleen de aandeelhouders, maar vooral de werknemers een stem te hebben. Zij hebben een hart voor de zaak en begrijpen als geen ander wat goed is voor hun bedrijf. Werknemers krijgen daarom veel meer inspraak bij ingrijpende beslissingen, zoals bij grote investeringen, de hoogte van de inkomens aan de top of bij fusies of de verkoop van het bedrijf. Dat is ook beter voor ons allemaal. Aandeelhouders cashen graag op de korte termijn, werknemers willen liever een duurzaam bedrijf dat goed is voor het land.

Een eerlijke economie

De economie moet er zijn voor de mensen – en niet andersom. Het geld dat wij met zijn allen hebben verdiend is vooral naar de rijken gegaan, de meeste mensen hebben van de groei nauwelijks geprofiteerd. Door vrijhandel worden overal in de wereld arbeiders uitgebuit en kapitaalbezitters gespekt. We willen de economie eerlijker maken, door de macht van de aandeelhouders te beperken en de werknemers meer zeggenschap te geven in de bedrijven. Ook laten we werknemers voortaan eerlijk delen in de winsten.

Het idee dat de markt ons land beter kan organiseren dan de democratie, is een illusie gebleken. Lange tijd stonden wij in de politiek alleen in onze kritiek op het neoliberalisme, maar buiten het parlement groeide het verzet. Het is tijd voor andere keuzes. Wat niet failliet mag gaan, hoort niet op de markt: publieke diensten die betaald worden met publiek geld, nemen we ook in publieke handen. Zaken die essentieel zijn voor ons land, waaronder cruciale medicijnen en vaccins, zullen we in de toekomst veel meer zélf moeten gaan produceren.

Een zorgzaam land

We gaan de rekening voor de zorg eerlijk delen. We stoppen met de marktwerking in de zorg. Het eigen risico gaat naar nul. De ziektekostenpremie maken we inkomensafhankelijk, daar profiteren de mensen met lagere en middeninkomens van. Omdat het woud aan zorgpolissen en de commerciële zorgverzekeraars de zorg onnodig bureaucratisch en duur maken, willen wij één Nationaal ZorgFonds. Dat is beter voor iedereen. Ook de tandarts, de ggz en de fysiotherapie kunnen dan weer worden vergoed.

De coronacrisis toont hoe afhankelijk we zijn van de farmaceutische multinationals, die wél grote winsten maakten, maar niet wilden investeren in medicijnen en hulpmiddelen. We moeten zorgen voor voldoende bedden, apparatuur en personeel. Belangrijke medicijnen moeten we als land zoveel mogelijk zélf gaan ontwikkelen en produceren. Dat gaan we doen met een nationaal onderzoeksfonds. De ontwikkelde medicijnen en middelen blijven voortaan in publieke handen en zijn daarom ook voor iedereen betaalbaar.

Een werkend land

Solidariteit is een werkwoord, iets om voor te strijden. Voor een fatsoenlijk inkomen en goede ondersteuning bij ziekte en werkloosheid. Iedere werknemer krijgt weer het recht om met 65 jaar met pensioen te gaan. Iedereen die dat wil kan blijven doorwerken. Op deze manier voorkomen we dat werknemers ‘op’ raken en bieden we ruimte aan jongeren die op zoek zijn naar werk. Jongeren kregen al moeilijker een vaste baan. Door flexcontracten en de economische crisis hebben zij nu een nóg moeilijkere start op de arbeidsmarkt.

Veel inkomens zijn jarenlang achtergebleven. Daarom willen we een investeringsplan voor Nederland. Het minimumloon verhogen we in deze periode tot 14 euro. We verhogen ook de uitkeringen. Door middel van een loon- en investeringsakkoord met vakbonden en werkgevers zorgen we er bovendien voor dat de achterstand in lonen van de overige werknemers wordt ingehaald. Alle ZZP’ers en ook overige werknemers met een onzeker contract krijgen meer zekerheid. Voor mensen met een beperking maken we vernieuwde sociale werkplaatsen

Een lerend land

Goed onderwijs is een motor van de emancipatie. De groeiende tweedeling in het onderwijs is desastreus voor de toekomst van ons land. Ieder kind verdient een eerlijke kans om zichzelf te kunnen ontwikkelen en een bijdrage te leveren aan de samenleving. Door goed beroepsonderwijs en vakscholen voor iedereen die dat wil. Studeren mag geen luxe meer zijn, maar is een goed recht voor iedereen. Studenten moeten zonder schulden kunnen studeren, daarom komt er een studiebeurs. Docenten hebben veel te weinig zeggenschap, zij krijgen minder bureaucratie en de vrijheid in de klas die ze verdienen.

Kunst en cultuur zijn geen sluitstuk van de begroting, maar een basis voor onze beschaving. Ze inspireren, houden een spiegel voor en leren ons dingen anders te bekijken. In een beschaafd land hoeven kunstenaars niet in armoede te leven. Daarom willen we eerlijke betaling en sociale zekerheid voor alle makers in de creatieve sectoren. Dat geldt ook voor de muziek, die we steunen met een nationaal investeringsfonds. In een nationaal historisch museum laten we zien hoe onze vrije en democratische samenleving is ontstaan.

Een land om te wonen

Volkshuisvesting is hét antwoord op de woningnood. Dat ideaal van goed en betaalbaar wonen voor iedereen is verkwanseld, door de liberalisering van de woningcorporaties en de verkoop van sociale huurwoningen. De huizen zijn onbetaalbaar geworden en de huren gaan door het dak. Daarom maken we een nationaal bouwplan voor een duurzame en betaalbare woningbouw. De komende jaren gaan de huren niet omhoog, maar omlaag. In de woningcorporaties krijgen niet de bestuurders maar huurders het voor het zeggen.

Duurzame energie mag geen luxeproduct worden, maar moet voor ieder huishouden betaalbaar zijn. Wij zetten publieke energievoorzieningen op waarmee we zonnepanelen op zoveel mogelijk geschikte daken gaan leggen. Daarmee kan evenveel of zelfs meer stroom worden opgewekt dan huishoudens nu gebruiken. We gaan massaal woningen verbeteren en isoleren. Zo krijgen mensen een beter huis, een lagere energierekening, zeggenschap over de energie en bedwingen we de klimaatcrisis.

Een veiliger land

Leven in veiligheid is onbetaalbaar. Dat zo hard is bezuinigd op de politie is dan ook dom. De agenten komen in actie, omdat zij hun werk niet meer kunnen doen. Ze hebben te weinig collega’s en te veel zaken blijven op de plank liggen. Voor de allerrijksten is veiligheid te koop, de particuliere beveiliging bloeit als nooit tevoren. Maar in veel buurten zien mensen steeds minder vaak de wijkagent en zijn politiebureaus gesloten. Die tweedeling pakken we aan. Door meer te investeren in veiligheid op straat en politie in de buurt.

Het recht zou moeten gelden voor iedereen, maar je recht halen is voor steeds meer mensen onbetaalbaar geworden. Door de hoge kosten van een procedure en het uitkleden van de rechtsbijstand. Mensen met veel geld kunnen dure advocaten betalen en gemakkelijk lange procedures voeren. Ook deze tweedeling gaan we bestrijden. Om het recht toegankelijk te maken starten we met Huizen van het recht, dicht in de buurt. Waar rechters spreekuur hebben en waar advocaten, mediators en schuldhulpverleners aanwezig zijn.

Een schone wereld

Het huidige klimaatbeleid faalt en is onrechtvaardig. Klimaatverandering zorgt wereldwijd voor verwoeste oogsten, hittegolven, watertekorten, aardbevingen, vervuilde lucht en gezondheidsschade. De klimaatcrisis en de sociale tweedeling zijn uitwassen van hetzelfde kapitalistische denken. De rijkste één procent van de wereldbevolking stoot dubbel zoveel Co2 uit als de armste helft. Wij staan voor klimaatrechtvaardigheid. Wij laten de huishoudens en het mkb niet langer de rekening betalen. De grote vervuilers worden aangepakt. Met een Green New Deal pakken we de sociale ongelijkheid aan én bestrijden we de klimaatcrisis.

Landbouw en veeteelt zijn uit hun voegen gegroeid, door intensivering en schaalvergroting. Dat ging ten koste van natuur en milieu en van het dierenwelzijn. En het is bovendien slecht voor de toekomst van de boeren. Wij willen een ‘boerenlandbouw’, ofwel een gezonde productie waarmee boeren de kost kunnen verdienen. Schoon en betaalbaar vervoer kunnen we niet overlaten aan de markt. De politiek zal opnieuw verantwoordelijkheid moeten nemen voor het vervoer, door het openbaar vervoer in publieke handen te nemen

Leven in één land

Vrijheid begint met het gunnen van ruimte aan andere mensen. Wij vormen één gemeenschap, gebouwd op onze gedeelde waarden, van menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. We accepteren geen enkele vorm van discriminatie – door niemand. Niet door bedrijven die weigeren om mensen aan te nemen vanwege hun achtergrond; niet door groepen extreme salafisten die kinderen opvoeden in haat tegen onze vrijheid en democratie; niet door politici die mensen tegen elkaar opzetten met een politiek van racisme.

Tientallen miljoenen mensen wonen niet meer thuis, vanwege oorlog en armoede, ziekte en natuurrampen. De oorzaken waarom mensen vluchten, pakken we aan – onder meer door te stoppen met oneerlijke handel. In lijn met het Vluchtelingenverdrag houden we vast aan het verschil tussen vluchtelingen en migranten. We bieden hulp overal waar dat nodig is en zorgen dat mensen goed worden opgevangen, in de regio en in ons land. Mensen die niet veilig in de regio terecht kunnen nemen we op binnen de EU.

Een betere wereld

Na de Tweede Wereldoorlog wilden landen in Europa meer gaan samenwerken, om de economie op te bouwen en een nieuwe oorlog te voorkomen. Dit goede project is gekaapt, vanaf het moment dat de Europese Unie de belangen van bedrijven boven die van burgers stelde en de interne markt belangrijker werd dan de democratie. Daarom willen we een heel ander Europa. Een nieuw Europees Verdrag waarin de landen goede afspraken maken over samenwerking, maar waarbij zij hun eigen democratie en zelfstandigheid behouden.

Nederland heeft de afgelopen jaren meegewerkt aan een permanente oorlog, in onder meer Afghanistan, Irak en Syrië. Nergens hebben deze oorlogen geleid tot vrede. Wel hebben ze veel leed veroorzaakt en veel slachtoffers gemaakt. Vernietiging van landen leidde tot miljoenen vluchtelingen en versterkte de positie van terroristische organisaties. We stoppen met deze zinloze oorlogen en kiezen voor een vredespolitiek. We bestrijden oneerlijke handel die leidt tot uitbuiting en helpen andere landen om zichzelf te ontwikkelen.

Zo gaan we het betalen

We staan als land op een belangrijk kruispunt. Wie gaat de rekening van de coronacrisis betalen? Na de kredietcrisis kregen de grote bedrijven miljarden steun en moesten gewone mensen de rekening betalen. De banken werden gered, maar op de publieke sector werd bezuinigd. Van zorg tot onderwijs, van OV tot wonen, alles werd duurder en slechter. De schuld van de overheid werd daardoor overgeheveld op de samenleving.

STEL JOUW VRAAG OVER HOE WE DIT GAAN BETALEN
Jaren later is de staatsschuld in Nederland daarom nog steeds veel lager dan in de ons omringende landen en het Europese gemiddelde, ondanks alle steunmaatregelen. Maar de schulden van Nederlandse huishoudens behoren ondertussen tot de allerhoogste in Europa en dreigen door de coronacrisis nog verder te stijgen. Economen zijn het eens dat het onverstandige en oneerlijke bezuinigingsbeleid de vorige crisis erger heeft gemaakt en langer heeft laten duren. Dat mag niet nogmaals gebeuren.

Deel ons verkiezingsprogramma:


De overheid gaat nu veel schulden aan om de gevolgen van de coronacrisis te verkleinen. Hoewel dit gebeurt met brede maatschappelijke en politieke steun, laat de huidige regering grote begrotingstekorten achter, waar de komende regering mee te maken zal hebben. In tegenstelling tot de neoliberale jaren na de kredietcrisis zullen wij deze coronarekening niet overhaast afbetalen door rigoureus te bezuinigen of de lasten drastisch te verhogen voor de mensen met een bescheiden inkomen of met wat spaargeld.

Door de lage rentestand is zulk onverstandig en oneerlijk financieel-economisch beleid nu ook niet nodig. Wij willen de rekening eerlijk verdelen, waarbij bedrijven en mensen met de allerhoogste inkomens en vermogens de zwaarste lasten dragen, zodat wij kunnen blijven investeren in onze collectieve voorzieningen.

• Wij trekken veel geld uit voor de publieke sector, voor hogere lonen en koopkracht. Wij zorgen voor een hoger salaris en meer collega’s in de publieke sector, terwijl wij de rekening van onze zorg eerlijker verdelen, bijvoorbeeld door het eigen risico af te schaffen. Met dit soort sociale investeringen stimuleren wij de binnenlandse consumptie en de lokale economie, waardoor ook het mkb meeprofiteert en het inkomen van de overheid overeind blijft.
• De grote bedrijven en de hoge vermogens laten wij ondertussen hun eerlijke deel bijdragen, bijvoorbeeld door de winstbelasting te verhogen, door een belasting op digitale diensten en financiële transacties te introduceren, oneerlijke belastingkortingen af te schaffen, de bankenbelasting te verhogen en een miljonairsbelasting in te voeren.
• Wij stoppen met alle vormen van overheidssteun aan de militaire en fossiele industrie en andere multinationals die meewerken aan milieuvervuiling of uitbuiting in Nederland, of elders in de wereld. Wij verhogen de lasten op kapitaal en milieuvervuiling en verlagen juist de lasten op arbeid van mensen met een laag of middeninkomen. Bestuurders met de allerhoogste inkomens en expats gaan daarentegen meer belasting betalen. Op deze manier voorkomen wij dat er een structureel begrotingstekort ontstaat.
Dit zullen de hoofdlijnen zijn van ons begrotingsbeleid; eerlijk en realistisch. Wij kiezen voor eerlijke politiek én stabiele overheidsfinanciën op de middellange termijn. Wij bezuinigen de komende jaren niet op publieke voorzieningen en accepteren daarmee begrotingstekorten die wij jaarlijks verkleinen met eerlijke en duurzame economische groei, waar vooral de lagere- en middeninkomens van profiteren. Wij willen ons land uit de crisis halen door op grote schaal te investeren. De openstaande rekening die de coronacrisis en de huidige regering achterlaten, willen wij op deze manier eerlijk verdelen.

https://www.sp.nl/programma2021