Het probleem met D66 is dat de oorspronkelijke doelstelling van de partij, staatsrechtelijke hervorming en democratisering van de samenleving, vernieuwing van de partijen, en het realiseren van een minder dogmatische en meer pragmatische politiek zelf steeds meer dogmatisch zijn verworden tot de z.g.n. kroonjuwelen. Hervorming werd een doel, maar wat men ermee wilde bereiken kwam verder uit het zicht. Dit zag je o.a. met diverse pogingen tot referenda en de gekozen burgemeester, waarbij bij beide instrumenten twijfel is of democratie en vertegenwoordiging verbeterd worden door zulke instrumenten. Zeker in tijden van populisme.
Daarnaast heeft D66 nooit echt een volwassen uitgewerkte ideologie en grondslag ontwikkeld wat ze nu willen zijn buiten die doelstellingen. Regeer je mee, dan bepalen ideologische grondslag en standpunten hoe je tegenover beleid staat met coalitiegenoten. Je zag hierdoor dat D66 makkelijk van ideologie wisselt. Waren ze in het begin links maatschappelijk en economisch liberaal, zijn ze afgelopen decennia veranderd naar links maatschappelijk liberaal en sociaal economisch rechts.
Men wilde economie en verzorgingsstaat hervormen terwijl de staat ervan eigenlijk voor een midden/links eigenlijk al te ver was doorschoten. Mede vanwege die standpunten waren er geen echte obstakels met het regeren met CDA en VVD sindsdien. Wat ook als gevolg had dat veel kiezers uit linker en midden hoek die op D66 stemde economisch veel rechtser beleid kregen dan dat ze gewend waren uit in het verleden.
Ik haal hem vaak aan, maar vooral om het tekenend is voor het keerpunt:
D66: einde van verzorgingsstaat (2010)D66 wil de huidige verzorgingsstaat omvormen tot een ontplooiingsmaatschappij. Volgens de democraten ligt nu nog te veel verantwoordelijkheid bij de overheid, terwijl mensen heel goed voor zichzelf kunnen zorgen. In het gisteren gepresenteerde verkiezingsprogramma legt de partij die macht weer terug bij de mensen.
Juist die neo-liberale visie van zelfredzaamheid is een illusie gebleken en heeft het populisme aangewakkerd, waar D66 juist altijd zo hard tegen was.
Daarnaast zie je dat als ze de kans krijgen bestuurlijk gezien ze moeite hebben met het beleid en uitvoering en vaak niet opgewassen zijn tegen ideologisch en machtspolitieke sterkere coalitiepartners. Een speerpunt waar men mee wilde scoren als onderwijs is (imho uiteraard) eigenlijk gewoon mislukt. De perikelen rondom het leenstelsel, internationalisering, lerarentekort, passend/bijzonder onderwijs, etc laten structurele problemen zien.
Ik vel zo'n hard oordeel over D66 omdat ze in campagnes het altijd wel goed doen, maar na regeringsdeelname vaak weer afgestraft worden (
regeren is halveren). Vooral gezien de prestaties qua regeren en beleid in het verleden verdient D66 (imho uiteraard) een kritische blik.