Hoe wis ik mijn M2 SSD veilig voor verkoop?

[Verwijderd]

Dag allemaal,

Vorige week heb ik een nieuwe laptop aangeschaft. Het betreft een laptop met een M2 256GB SSD, die ik wilde vervangen voor een SSD van groter formaat. De SSD was ook de schijf waar het OS op geïnstalleerd is.

Na levering wilde ik uiteraard wel even kijken of alles goed werkte en dergelijke. Ik heb de laptop eenmaal opgestart, een aantal instellingen in Windows ingesteld en vervolgens ingelogd in Windows met mijn microsoft-account. Omdat ik niet zeker wist wanneer mijn SSD zou arriveren en ik wel wat makkelijker wilde browsen, heb ik google chrome geïnstalleerd en vervolgens ingelogd op mijn google-account. Toen de nieuwe SSD vervolgens arriveerde, heb ik die geplaatst en de oude verwijderd.

Nu wil ik de oude SSD verkopen, omdat ik het zonde vind om deze te laten verstoffen en ik hier toch nog wat voor kan krijgen. Nu is mijn vraag daarom hoe ik de oude SSD veilig kan wissen voor verkoop. Hij is inmiddels al uit de laptop verwijderd en dus kan ik deze niet meer wissen via mijn laptop. Omdat er eigenlijk nog niets op is geïnstalleerd behalve chrome, vraag ik me af hoeveel data er eventueel nog op kunnen staan, maar toch wil ik het zekere voor het onzekere nemen. Ik weet dat er bepaalde cases zijn (vanaf 15 euro) waarmee je de SSD alsnog via USB kan aansluiten op je pc. Is dat de moeite waard (ook gezien de verwachte verkoopprijs van 40 euro) en hoe kan ik vervolgens de data het beste wissen?
Ook vraag ik me uiteraard af of er toch eventueel nog data op straat kunnen komen te liggen (niet dat er iets gevoeligs op staat, maar toch) en uitgaande van de verwachte verkoopprijs (en prijs van USB case) heb ik enige twijfel of het het wel waard is de SSD te verkopen.

Ik hoop dat het zo een beetje duidelijk is. Alvast bedankt!

[Wvr]

en wat heb je zelf al gevonden?


https://helpdeskgeek.com/...letely-wipe-a-hard-drive/

[Room42]

Verwijderd schreef op woensdag 8 april 2020 @ 21:13:
Omdat er eigenlijk nog niets op is geïnstalleerd behalve chrome, vraag ik me af hoeveel data er eventueel nog op kunnen staan

Je hele browsergeschiedenis en mogelijk ingelogde sites via cookies etc. En mogelijk referenties naar je Windows-account als je daar je licentie op geactiveerd hebt. Nee, die moet je wel echt wissen!

Volgens mij is een singe pass met nulletjes en daarna een trim voldoende om hem veilig te wissen. Als je echt zekerheid wilt, doe je er ook nog een pass random data overheen.

Je kunt hem weer even terug in je laptop stoppen en dan booten van een USB-stick. (Ubuntu Linux, bijvoorbeeld).

[jeroen3]

Je kunt SSD's vaak secure-erasen met de tool van de fabrikant.
Maar gewoon nulletjes schrijven met killdisk werkt ook. Je kunt met linux ook blkdiscard uitvoeren.

Daarvoor moet je hem wel weer even terug stoppen, of een geschikte* behuizing vinden.
Secure erase zal via een USB behuizing waarschijnlijk niet werken.

*sata of pci-e, goed op letten.

[ Voor 7% gewijzigd door jeroen3 op 08-04-2020 21:23 ]

[Prx]

jeroen3 schreef op woensdag 8 april 2020 @ 21:21:
Je kunt SSD's vaak secure-erasen met de tool van de fabrikant.

Dit inderdaad. Samsung heeft daar de tool Magician voor ingericht, voor een Crucial SSD kan het bijvoorbeeld weer met hun Storage Executive tooling. Beiden zijn gratis voor consumenten die een dergelijke schijf in bezit hebben.

edit: Intel heeft de Solid State Drive Toolbox,, Kingston de SSD Manager en WD heeft een aantal opties.

Zo, dat was het lijstje wel weer voor nu.

[ Voor 25% gewijzigd door Prx op 08-04-2020 21:37 ]

[Verwijderd]

Dank allemaal voor de goede tips! En dank Evanescent voor het stukje duidelijkheid over de data! Dan ga ik de schijf zeker wissen. De ssd die ik wil wissen is van een (voor mij) onbekend Japans merk, Kioxia. Killdisk zal daar vast werken. Ik heb ook Samsung Magician voor een andere SSD, zou ik dat ook voor deze SSD kunnen gebruiken? Een google search geeft mij niet helemaal duidelijkheid hierover.

Ik ben helaas niet zo goed met pc's dat ik zoiets even gemakkelijk doe, dus toch nog even wat extra vragen voor de zekerheid. Zou het wel of niet via een externe behuizing kunnen? En mocht ik er voor kiezen om hem terug te stoppen in de laptop, hoe werkt het booten via een USB dan precies? Windows staat nog wel geïnstalleerd op de schijf, maar ik heb ook een USB met een Windows image. Dank wederom!

[dcm360]

Een SSD volschrijven is niet de juiste manier om een SSD te wissen, en is bovendien slecht voor de resterende levensduur. De gratis versie van Killdisk lijkt hiermee ook ongeschikt voor het wissen van SSD's.

Een secure erase uitvoeren is de beste optie, de schijf wissen is een aardige tweede en betrekkelijk eenvoudig. Als je het systeem opstart met een Linux-variant en een terminal opent, is het volgende commando voldoende:

sudo blkdiscard /dev/nvme_n_

De schijf heet waarschijnlijk nvme0n1, maar als het niet de enige schijf in het systeem is kan je met het commando 'lsblk' opvragen welke schijven er in het systeem zitten. Er bestaat een kans dat de schijf net iets anders heet dan nvme0n1, maar die kans is vrij klein.

Overigens was Kioxia vroeger het onderdeel van Toshiba dat SSD's produceerde, en is tegenwoordig een zelfstandig bedrijf.

Edit. Potentieel gevaarlijk commando maar aangepast zodat deze met copy/paste sowieso niet direct werkt.

[ Voor 17% gewijzigd door dcm360 op 09-04-2020 11:11 ]

[GlowMouse]

Als de SSD en je OS beide TRIM ondersteunen, hoef je na het verwijderen van je data verder niets te doen. Controleren of TRIM aan staat doe je zo.

[White Feather]

Wvr schreef op woensdag 8 april 2020 @ 21:19:
en wat heb je zelf al gevonden?


https://helpdeskgeek.com/...letely-wipe-a-hard-drive/

De helft van die programma’s weet niet eens wat een ssd is en het wipen van een ssd is fundamenteel volledig anders dan een hdd.

Bij een hdd kun je gewoon roepen welke sector je wilt wissen en dan voert de hdd dat commando uit. Een ssd doet niets met die gegevens en bepaalt zelf op welke plek hij data neerzet.

Je hebt dus echt een programma nodig zoals van de fabrikant of programma’s die aangeven dat ze daadwerkelijk ssd’s kunnen wipen zoals Killdisk.

[White Feather]

GlowMouse schreef op woensdag 8 april 2020 @ 23:02:
Als de SSD en je OS beide TRIM ondersteunen, hoef je na het verwijderen van je data verder niets te doen. Controleren of TRIM aan staat doe je zo.

Ik zou er maar niet vanuitgaan.

Dat is namelijk volledig afhankelijk van:
- De grootte van de schijf
- De beschikbare ruimte op die schijf
- De grootte van de bestanden die zijn weggegooid
- De instellingen van de garbagecollector (hoeveel ruimte moet er zijn, hoe streng is de garbagecollector? Hoe strenger hoe langer de performance onder load goed blijft maar hoe meer reads/writes er plaatsvinden, dus er is ergens een balans.)

En bovendien wordt de verwijderde data uit cellen overgezet naar nieuwe cellen. De oude worden dan leeg gemarkeerd maar zijn het niet.

Lol, multiquote en ik begrijpen elkaar nog niet helemaal

[ Voor 26% gewijzigd door White Feather op 09-04-2020 09:52 ]

[mcDavid]

Over het algemeen geldt gewoon: Zorg dat je full disk encryption gebruikt, dan hoef je je nergens sappel om te maken.

Als het daar te laat voor is ben je idd afhankelijk van het secure-erase commando. De meeste SSD's implementeren dat wel. Zo niet, dan kun je weinig anders doen dan de data verwijderen en hopen dat de volgende gebruiker niet al te geavanceerde forensische technieken gaat toepassen

[_Apache_]

Schroef de oude weer in je laptop, isntalleer iets van Veracrypt om de disk te encrypten (is met een SSD zo gepiept). En voila. Als er al data zou achterblijven staat deze nu in een format die de nieuwe koper niet kan lezen.
Dit zal een format doen en zijn installatie doen (want zonder wachtwoord kand ie encrypted disk niet starten).

[The_Doman]

Verwijderd schreef op woensdag 8 april 2020 @ 22:27:
En mocht ik er voor kiezen om hem terug te stoppen in de laptop, hoe werkt het booten via een USB dan precies? Windows staat nog wel geïnstalleerd op de schijf,

Als je de SSD weer zonder veel moeite kan terugplaatsen in je laptop kan je van uit deze vanuit windows resetten en daarbij de gegevens wissen.
Microsoft: Uw pc vernieuwen, opnieuw instellen of herstellen
Microsoft: Herstelopties in Windows 10

[ Voor 8% gewijzigd door The_Doman op 09-04-2020 10:07 ]

[mcDavid]

_Apache_ schreef op donderdag 9 april 2020 @ 09:58:
Schroef de oude weer in je laptop, isntalleer iets van Veracrypt om de disk te encrypten (is met een SSD zo gepiept). En voila. Als er al data zou achterblijven staat deze nu in een format die de nieuwe koper niet kan lezen.
Dit zal een format doen en zijn installatie doen (want zonder wachtwoord kand ie encrypted disk niet starten).

achteraf heeft dat geen zin he. Zoals anderen ook al aangeven: je weet bij een SSD niet naar welke blocks er geschreven wordt, en er zitten veelal ook "verborgen" blocks op voor wear-leveling. Dat je bepaalde data opnieuw geschreven hebt, betekent niet per definitie dat oude data vernietigd is.

Voor jan-met-de-pet zal het lastig zijn die data daadwerkelijk te recoveren, maar dat was het ook al als je het "gewoon" verwijderd hebt.

[g0tanks]

Verwijderd schreef op woensdag 8 april 2020 @ 22:27:
De ssd die ik wil wissen is van een (voor mij) onbekend Japans merk, Kioxia. Killdisk zal daar vast werken. Ik heb ook Samsung Magician voor een andere SSD, zou ik dat ook voor deze SSD kunnen gebruiken? Een google search geeft mij niet helemaal duidelijkheid hierover.

Niet heel lang geleden heetten ze nog Toshiba Memory, misschien dat je die wel kent. nieuws: Toshiba Memory-producten komen vanaf 2020 uit onder Kioxia-naam

Samsung Magician werkt in ieder geval alleen voor Samsung SSDs.

[_Apache_]

mcDavid schreef op donderdag 9 april 2020 @ 10:05:
[...]


achteraf heeft dat geen zin he. Zoals anderen ook al aangeven: je weet bij een SSD niet naar welke blocks er geschreven wordt, en er zitten veelal ook "verborgen" blocks op voor wear-leveling. Dat je bepaalde data opnieuw geschreven hebt, betekent niet per definitie dat oude data vernietigd is.

Voor jan-met-de-pet zal het lastig zijn die data daadwerkelijk te recoveren, maar dat was het ook al als je het "gewoon" verwijderd hebt.

Als de disk dan boot, (encrypted and all) maak je toch - met veracrypt - een container aan die iets kleiner is dan de grootte van de disk, dan word er zeker wat geschreven.
Zelfs al staat er niets in de container van bijv 100MB, word er toch 100MB naar disk geschreven.

[dcm360]

_Apache_ schreef op donderdag 9 april 2020 @ 10:16:
[...]


Als de disk dan boot, (encrypted and all) maak je toch - met veracrypt - een container aan die iets kleiner is dan de grootte van de disk, dan word er zeker wat geschreven.
Zelfs al staat er niets in de container van bijv 100MB, word er toch 100MB naar disk geschreven.

En dat is precies de reden waarom het gebruik van Veracrypt om een SSD te wissen niet handig is. De schijf volschrijven met data heeft niet hetzelfde effect als wissen.

[geenwindows]

Heeft TS nou een splinternieuwe laptop of een 2e hands nieuwe laptop? als het eerste zo is, dan zou ik juist de ssd de komende tijd bewaren, mocht er in de loop der tijd mankementen te boven komen kun je zo de ssd terug plaatsen zodat je ook geen gedonder krijgt met de garantie...

[Room42]

geenwindows schreef op donderdag 9 april 2020 @ 10:50:
Heeft TS nou een splinternieuwe laptop of een 2e hands nieuwe laptop? als het eerste zo is, dan zou ik juist de ssd de komende tijd bewaren, mocht er in de loop der tijd mankementen te boven komen kun je zo de ssd terug plaatsen zodat je ook geen gedonder krijgt met de garantie...

Dat was niet de vraag.

[pennywiser]

ccleaner full wipe 3 pass of dban met default settings (dod)

[ Voor 42% gewijzigd door pennywiser op 09-04-2020 10:57 ]

[Room42]

pennywiser schreef op donderdag 9 april 2020 @ 10:56:
ccleaner full wipe 3 pass

Quick research zegt me dat die meer voor HDD's is bedoeld. Sowieso moet ie dan Windows installeren/hebben draaien, terwijl het zijn enige disk is.

[ Voor 23% gewijzigd door Room42 op 09-04-2020 11:00 ]

[dcm360]

pennywiser schreef op donderdag 9 april 2020 @ 10:56:
ccleaner full wipe 3 pass of dban met default settings (dod)

Nee. Niet de schijf overschrijven! Dat is en niet de juiste strategie voor SSD's, en het is beroerd voor de levensduur.

[pennywiser]

dcm360 schreef op donderdag 9 april 2020 @ 11:00:
[...]

Nee. Niet de schijf overschrijven! Dat is en niet de juiste strategie voor SSD's, en het is beroerd voor de levensduur.

Dat klopt er wordt 750GB extra geschreven, maar ja wil je hem dan zo verkopen?

[dcm360]

pennywiser schreef op donderdag 9 april 2020 @ 11:02:
[...]

Dat klopt er wordt 750GB extra geschreven, maar ja wil je hem dan zo verkopen?

Nee, de schijf wissen uiteraard, op een manier die wel geschikt is voor SSD's. Hoe dat wel moet is ook al meerdere keren genoemd in dit topic (secure erase, fstrim, format* of blkdiscard).

* Met NTFS in Windows gaat dat goed, in Linux met (oa) EXT4.

[ Voor 14% gewijzigd door dcm360 op 09-04-2020 11:06 ]

[pennywiser]

dcm360 schreef op donderdag 9 april 2020 @ 11:03:
[...]

Nee, de schijf wissen uiteraard, op een manier die wel geschikt is voor SSD's. Hoe dat wel moet is ook al meerdere keren genoemd in dit topic.

Ja, jij laat iemand een blk erase doen zonder zeker te weten wat het device naam is. Ook top zulke russiche roulette .

[dcm360]

pennywiser schreef op donderdag 9 april 2020 @ 11:06:
[...]

Ja, jij laat iemand een blk erase doen zonder zeker te weten wat het device naam is. Ook top zulke russiche roulette .

Daar mag inderdaad nog wel wat meer waarschuwing bij. Neemt niet weg dat het wel een geschikte manier is om een SSD te wissen, en een 3 pass wipe niet.

[pennywiser]

dcm360 schreef op donderdag 9 april 2020 @ 11:08:
[...]

Daar mag inderdaad nog wel wat meer waarschuwing bij. Neemt niet weg dat het wel een geschikte manier is om een SSD te wissen, en een 3 pass wipe niet.

Weer wat geleerd, een trim is gewoon voldoende.

750GB schrijven is echter niets op de levensduur, daar doet iedereen heel druk over altijd, maar dat is totaal nergens voor nodig. Niettemin aansluiten via usb en trim. Werkt niet via usb.

Ik zou: terug in je laptop, Win installeren en niet activeren, en disk trimmen, disk eruit, oude (nieuwe) er weer in, klaar. Dan staat er een kale, ongeactiveerde Windows op, dat is alles.

[Thralas]

pennywiser schreef op donderdag 9 april 2020 @ 11:17:
750GB schrijven is echter niets op de levensduur, daar doet iedereen heel druk over altijd, maar dat is totaal nergens voor nodig.

Dat klopt, maar het enorme nadeel van zo'n overwrite is dat de SSD daarna in de veronderstelling is dat hij 'vol' is.

Niettemin aansluiten via usb en trim. Werkt niet via usb.

Als je enclosure UASP ondersteunt wel. Zou 'ie eigenlijk sowieso moeten willen hebben als je een SSD in een enclosure stopt, maar ik vrees dat de realiteit wat tegenvalt (veel oude meuk).

En dat is dan ook de reden waarom zo'n overwrite onhandig is: als je hem daarna in een enclosure laat zitten die niet kan discarden bij het aanmaken van een nieuw filesystem dan is de performance vanaf het begin af aan al waardeloos en wordt het nooit beter.

[pennywiser]

Thralas schreef op donderdag 9 april 2020 @ 12:27:
[...]

En dat is dan ook de reden waarom zo'n overwrite onhandig is: als je hem daarna in een enclosure laat zitten die niet kan discarden bij het aanmaken van een nieuw filesystem dan is de performance vanaf het begin af aan al waardeloos en wordt het nooit beter.

True maar vind het wel zeer theoretisch geval dat er Linux gebruikt gaat worden, samen met deze SSD in dezelfde enclosure.

[dcm360]

Windows of Mac met een brakke/oude enclosure wordt net zo goed beroerd.

Met een enclosure moet er trouwens nog wel uitgekeken worden dat het een enclosure is met de juiste aansluiting: als het een SG6 -SSD is, is een enclosure met SATA nodig, in andere gevallen een enclosure met NVME.

[pennywiser]

dcm360 schreef op donderdag 9 april 2020 @ 13:11:
Windows of Mac met een brakke/oude enclosure wordt net zo goed beroerd.

Met een enclosure moet er trouwens nog wel uitgekeken worden dat het een enclosure is met de juiste aansluiting: als het een SG6 -SSD is, is een enclosure met SATA nodig, in andere gevallen een enclosure met NVME.

True, daar vergis je je snel in. Ik heb daar zo'n pcie kaartje voor waar beide op kunnen. Ali 4 euro geloof ik, de pc van mijn dochter heeft daar een Samsung m.2 sata op zitten voor os (Windows 10), daar zou dan nog een nvme bij op kunnen.

[Harm_H]

Heel professioneel wissen doe ik met GPARTED software.

Gratis Linux programma die ik run met bootable usb die de hele schijf gestructureerd kan wipen.

Website
https://gparted.org/

[Ultraman]

SSD overschrijven met nullen raad ik af. Vanwege de remappings en mogelijk zelfs compressie (allemaal nullen comprimeren als een malle, dus wat overschrijf je dan echt?) is dat niet betrouwbaar.

Vrijwel alle SATA devices beschikken over een Secure Erase feature, daar maak ik meestal gebruik van.

In het geval van hard disks betekent dat ze zichzelf volledig gaan overschrijven. Dat duurt lang en is vergelijkbaar met volledig overschrijven met nullen of random data, afhankelijk van implementatie. In dit geval zou een utility zoals dban het proces wat controleerbaarder maken.

SSDs Secure Erase functie wist alle geheugencellen in één klap. Is in luttele seconden gedaan en dan issie leeg. De cellen zijn hun staat kwijt, leeg en klaar voor volgens gebruik.
Dat wil je in dit geval doen.
Onder Windows kan dat vaak met de tool van de fabrikant.
Onder Linux heb je daar standaard utilities voor:

• blkdiscard kan een TRIM operatie doen op de gehele SSD of een beperkt gebied daar van. Gooit in feite ook alles weg en is daarmee de utility variant van zo'n operatie. En met een tool als
• hdparm kun je een SSD echt een SATA Secure Erase operatie sturen zoals ook een tools van de fabrikant doen. Daarbij vertrouw je op de firmware om de operatie uit te voeren. Zie: https://ata.wiki.kernel.org/index.php/ATA_Secure_Erase

Meerdere manieren naar Rome. TL;DR:
HDD? Overschijven met (als het kan meermaals) random data en een trits nullen.
SSD? SATA Secure Erase uitvoeren, ben je in seconden klaar. En mocht je de firmware niet vertrouwen dan is blkdiscard nog een optie.

[ Voor 5% gewijzigd door Ultraman op 09-04-2020 13:58 ]

[DjoeC]

@Verwijderd Je zou deze utility van Kioxia eens kunnen proberen. Uit de Userguide pagina 1: secure erase data to make it unrecoverable.

[Joeri.Bijlsma]

Of je veranderd gewoon je wachtwoord van je G-mail en Hotmail....

[Verwijderd]

Hartelijk dank allen! Veel nuttige info gelezen. Ik ga de SSD terugplaatsen dan en vanuit daar secure erasen. Zal jullie tips eens goed bestuderen om te kijken welk programma daar het beste voor is. Maar onderstaand advies is ook zo gek nog niet! Het is namelijk een echt nieuwe laptop.

geenwindows schreef op donderdag 9 april 2020 @ 10:50:
Heeft TS nou een splinternieuwe laptop of een 2e hands nieuwe laptop? als het eerste zo is, dan zou ik juist de ssd de komende tijd bewaren, mocht er in de loop der tijd mankementen te boven komen kun je zo de ssd terug plaatsen zodat je ook geen gedonder krijgt met de garantie...

[ASS-Ware]

Verwijderd schreef op woensdag 8 april 2020 @ 22:27:
Dank allemaal voor de goede tips! En dank Evanescent voor het stukje duidelijkheid over de data! Dan ga ik de schijf zeker wissen. De ssd die ik wil wissen is van een (voor mij) onbekend Japans merk, Kioxia. Killdisk zal daar vast werken. Ik heb ook Samsung Magician voor een andere SSD, zou ik dat ook voor deze SSD kunnen gebruiken? Een google search geeft mij niet helemaal duidelijkheid hierover.

Ik ben helaas niet zo goed met pc's dat ik zoiets even gemakkelijk doe, dus toch nog even wat extra vragen voor de zekerheid. Zou het wel of niet via een externe behuizing kunnen? En mocht ik er voor kiezen om hem terug te stoppen in de laptop, hoe werkt het booten via een USB dan precies? Windows staat nog wel geïnstalleerd op de schijf, maar ik heb ook een USB met een Windows image. Dank wederom!

Als Windows er nog op staat, dan met die ssd booten, bitlocker aanzetten en de hele disk encrypten.
Klaar.