Techniek in attracties in pretparken, hoe werkt dat nou?

[DennusB]

Hi Tweakers,

Net terug van een weekendje Disneyland Parijs. Blijft een tof pretpark met gave attracties.
Vanuit een hele nieuwsgierige kijk op dat soort attracties ben ik altijd enorm benieuwd hoe dat nou precies werkt.

Neem bijvoorbeeld de Rock 'n Rollercoaster. Op het moment dat ze daar een trein "doorlaten" naar het volgende stuk start er een hele sequence aan acties. Moving heads gaan alle kanten op, countdowns op schermen, het launch stuk wat klaar wordt gezet voor actie en ga zo maar door. Dit geld ook als de achtbaan nog bezig is, op bepaalde stukken in de achtbaan triggeren ze bepaalde effecten, rook, lichten of geluiden.

Iemand hier met echte hands-on kennis van dit soort techniek? Hoe werkt dat nou precies? Is er een soort systeem/software wat alles in dit soort attracties kan aansturen? Is het allemaal custom build?

Ik ben heel benieuwd

[AW_Bos]

PLC's en sensoren en veel custom made, lijkt mij.
Elke achtbaan is tenslotte ook haast uniek.

[MadMarky]

Het technische gedeelte achter de achtbaan zal via een industrieel PLC netwerk lopen, ook met het oog op veiligheid en betrouwbaarheid. Licht, geluid en rookeffecten kunnen via DMX controllers of custom-made opstellingen.

[breew]

dat... lekker google voor meer achtergrond

https://www.bettercloud.c...crets-behind-theme-parks/

[DennusB]

MadMarky schreef op maandag 16 april 2018 @ 15:54:
Het technische gedeelte achter de achtbaan zal via een industrieel PLC netwerk lopen, ook met het oog op veiligheid en betrouwbaarheid. Licht, geluid en rookeffecten kunnen via DMX controllers of custom-made opstellingen.

Ja, DMX inderdaad. Maar ook dat is toch iets wat je dan aan de "rest" van je opstelling moet knopen? Het gaat ook niet specifiek over achtbanen natuurlijk, maar je hebt er ook attracties als Star Tours, Tower of Terror etc, die ramvol zitten met "gekoppelde effecten", maar ik nooit helemaal snap hoe ze dat nou allemaal zo enorm in sync krijgen!

[it0]

DennusB schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:14:
maar ik nooit helemaal snap hoe ze dat nou allemaal zo enorm in sync krijgen!

Precision Time Protocol

[Garyu]

it0 schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:17:
[...]


Precision Time Protocol

Dat zorgt natuurlijk puur voor een stukje PLC synchronisatie. De rest zul je toch met de hadn moeten doen inderdaad. Alles op basis van standaard event-triggers en statische doorlooptijden, het is gelukkig niet heel erg ingewikkeld qua (trigger-)techniek.

[DennusB]

Garyu schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:25:
[...]

Dat zorgt natuurlijk puur voor een stukje PLC synchronisatie. De rest zul je toch met de hadn moeten doen inderdaad. Alles op basis van standaard event-triggers en statische doorlooptijden, het is gelukkig niet heel erg ingewikkeld qua (trigger-)techniek.

En met triggers doel je dan op sensoren bijvoorbeeld? Die zien waar een karretje bijvoorbeeld zich bevind?

[Richh]

Inderdaad, PLC's doen ze het mee, al zal het vast op sommige plekken ook met sensoren in de baan gaan.

Overigens zijn effecten helemaal niet het lastigste. Het meest ingewikkelde zijn blokremmen en het vrijgeven ervan, wat ook nog eens veilig moet gebeuren

AW_Bos schreef op maandag 16 april 2018 @ 15:53:
Elke achtbaan is tenslotte ook haast uniek.

Hoewel je gelijk hebt is dat in het geval van de Rock 'n Rollercoaster in DLP niet helemaal waar, de track layout is 100% gelijk aan die van Xpress: Platform 13 in Walibi Holland

[MewBie]

DennusB schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:26:
[...]

En met triggers doel je dan op sensoren bijvoorbeeld? Die zien waar een karretje bijvoorbeeld zich bevind?

Een trigger kan iets simpels als een lichtsluis zijn. Op het moment dat het eerste karretje de sluis doorbreekt begint er een sequence. En wordt de trigger voor een bepaalde tijd genegeerd. Continu exacte positie van het karretje zal niet zo interessant zijn.

Het zal je verbazen hoe basic de automatisering veelal is voor systemen die gigantisch complex zijn.

[DennusB]

Richh schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:31:
Inderdaad, PLC's doen ze het mee, al zal het vast op sommige plekken ook met sensoren in de baan gaan.

Overigens zijn effecten helemaal niet het lastigste. Het meest ingewikkelde zijn blokremmen en het vrijgeven ervan, wat ook nog eens veilig moet gebeuren


[...]

Hoewel je gelijk hebt is dat in het geval van de Rock 'n Rollercoaster in DLP niet helemaal waar, de track layout is 100% gelijk aan die van Xpress: Platform 13 in Walibi Holland

Ja die blokremmen zijn ook de componenten waar regelmatig problemen mee zijn toch? Qua Veiligheid dan, dus dat ze hem even stil moeten zetten om wat dingen te controleren.

Huh? Hoe kan dat dan? Is dat dan gewoon een “default” ontwerp of zo? Of willen ze bewust een attractie kopieëren?

MewBie schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:32:
[...]

Een trigger kan iets simpels als een lichtsluis zijn. Op het moment dat het eerste karretje de sluis doorbreekt begint er een sequence. En wordt de trigger voor een bepaalde tijd genegeerd. Continu exacte positie van het karretje zal niet zo interessant zijn.

Het zal je verbazen hoe basic de automatisering veelal is voor systemen die gigantisch complex zijn.

Ah ja. Dus op t moment dat er ergens een trigger afgaat schieten ze een event over PLC naar het centrale systeem wat gaat over alle triggers, events en effecten binnen een attractie? Of zijn t veelal losse circuits per trigger/event?

[Richh]

DennusB schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:57:
[...]


Ja die blokremmen zijn ook de componenten waar regelmatig problemen mee zijn toch? Qua Veiligheid dan, dus dat ze hem even stil moeten zetten om wat dingen te controleren.

Huh? Hoe kan dat dan? Is dat dan gewoon een “default” ontwerp of zo? Of willen ze bewust een attractie kopieëren?

Regelmatig zou ik het zeker niet noemen, maar inderdaad: als er een sensor in het remsysteem faalt (die worden ook vaak dubbel uitgevoerd) dan zetten ze de attractie stil en zal het vaak gerepareerd moeten worden.

En dit specifieke model is een soort van standaardmodel inderdaad. Als je wil kan je ze nog bestellen https://www.vekoma.com/in...asters/lsm-launch-coaster Scheelt nogal in kosten; je hoeft immers maar 1x te ontwerpen en je kan je ontwerp overal neerplempen Wel heeft Disney in de Rock & Rollercoaster speakers in z'n treinen, wat Walibi niet heeft.

De attractiebouwer Vekoma heeft meerdere populaire ontwerpen, zoals de Boomerang (Speed of Sound in Walibi Holland, daar zijn er 50 van over de hele wereld) en de SLC (El Condor in Walibi Holland, daarvan zijn er meer dan 40 te vinden, onder andere ook in Movie Park Germany). Gerstlauer heeft met de Euro-Fighter (er staat er eentje in Duinrell) ook een populair achtbaanontwerp.

De meeste achtbaanfabrikanten bouwen echter enkel unieke achtbanen. Maar dat is vooral duurder. Met namaak heeft het weinig te maken, eerder financiën

[ Voor 3% gewijzigd door Richh op 16-04-2018 17:07 ]

[MewBie]

DennusB schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:57:
[...]


Ja die blokremmen zijn ook de componenten waar regelmatig problemen mee zijn toch? Qua Veiligheid dan, dus dat ze hem even stil moeten zetten om wat dingen te controleren.

Huh? Hoe kan dat dan? Is dat dan gewoon een “default” ontwerp of zo? Of willen ze bewust een attractie kopieëren?


[...]


Ah ja. Dus op t moment dat er ergens een trigger afgaat schieten ze een event over PLC naar het centrale systeem wat gaat over alle triggers, events en effecten binnen een attractie? Of zijn t veelal losse circuits per trigger/event?

Het zullen waarschijnlijk 1 of 2 grote plc's zijn voor de gehele attractie. De kans is groot dat ze amper met elkaar communiceren op wat alarmen/interlocks na. Veiligheidsfuncties zullen allemaal dubbel uitgevoerd zijn.

[RobinL94]

Inderdaad 1 of meerdere PLC's welke met een OPC verbinding communiceren met een SCADA systeem en systeem voor aansluiten van geluid- en lichteffecten. Hoofdaansturing van de atttactie zal in principe via de PLC lopen door middel van sensoren en actuatoren, safety (noodstoppen en veiligheidshekken) via een apparte safety PLC dubbel uitgevoerd.

PLC techniek is ouderwets maar beproeft

[AW_Bos]

Richh schreef op maandag 16 april 2018 @ 16:31:
Inderdaad, PLC's doen ze het mee, al zal het vast op sommige plekken ook met sensoren in de baan gaan.

Overigens zijn effecten helemaal niet het lastigste. Het meest ingewikkelde zijn blokremmen en het vrijgeven ervan, wat ook nog eens veilig moet gebeuren


[...]

Hoewel je gelijk hebt is dat in het geval van de Rock 'n Rollercoaster in DLP niet helemaal waar, de track layout is 100% gelijk aan die van Xpress: Platform 13 in Walibi Holland

Dat zal best, maar hebben ze ook dezelfde typen, aantallen en lengten aan karretjes? Zelfs een snellere chain-hill zal best wel eens invloed kunnen hebben op de snelheid van de karretjes. Er zullen dus vast wel diverse parameters anders zijn bij elkaar.

[Richh]

AW_Bos schreef op maandag 16 april 2018 @ 18:27:
[...]

Dat zal best, maar hebben ze ook dezelfde typen, aantallen en lengten aan karretjes? Zelfs een snellere chain-hill zal best wel eens invloed kunnen hebben op de snelheid van de karretjes. Er zullen dus vast wel diverse parameters anders zijn bij elkaar.

Daar heb je gelijk in

[Garyu]

AW_Bos schreef op maandag 16 april 2018 @ 18:27:
[...]

Dat zal best, maar hebben ze ook dezelfde typen, aantallen en lengten aan karretjes? Zelfs een snellere chain-hill zal best wel eens invloed kunnen hebben op de snelheid van de karretjes. Er zullen dus vast wel diverse parameters anders zijn bij elkaar.

Bedenk dat het alleen daardoor al weer een stuk duurder zou kunnen worden. Elke verandering die de veiligheid zou kunnen beinvloeden behoeft immers weer een nieuwe certificatie en dus al snel een sloot geld. Aantal karretjes -> andere rem-verhoudingen en dus ander rem-gedrag -> dus opnieuw inregelen, bewijzen dat het altijd veilig blijft, stempel van TÜV (of zo) er op en gaan. Maar die stempel krijg je natuurlijk niet met een natte-vinger-berekening.

[DennusB]

Richh schreef op maandag 16 april 2018 @ 17:06:
[...]

Regelmatig zou ik het zeker niet noemen, maar inderdaad: als er een sensor in het remsysteem faalt (die worden ook vaak dubbel uitgevoerd) dan zetten ze de attractie stil en zal het vaak gerepareerd moeten worden.

En dit specifieke model is een soort van standaardmodel inderdaad. Als je wil kan je ze nog bestellen https://www.vekoma.com/in...asters/lsm-launch-coaster Scheelt nogal in kosten; je hoeft immers maar 1x te ontwerpen en je kan je ontwerp overal neerplempen Wel heeft Disney in de Rock & Rollercoaster speakers in z'n treinen, wat Walibi niet heeft.

De attractiebouwer Vekoma heeft meerdere populaire ontwerpen, zoals de Boomerang (Speed of Sound in Walibi Holland, daar zijn er 50 van over de hele wereld) en de SLC (El Condor in Walibi Holland, daarvan zijn er meer dan 40 te vinden, onder andere ook in Movie Park Germany). Gerstlauer heeft met de Euro-Fighter (er staat er eentje in Duinrell) ook een populair achtbaanontwerp.

De meeste achtbaanfabrikanten bouwen echter enkel unieke achtbanen. Maar dat is vooral duurder. Met namaak heeft het weinig te maken, eerder financiën

Klinkt bijna of je in de industrie werkt. Interessant info die je geeft over die "kant en klare" ontwerpen. Heel tof om te zien dat dat zo gaat, daar had ik echt geen weet van.

RobinL94 schreef op maandag 16 april 2018 @ 18:22:
Inderdaad 1 of meerdere PLC's welke met een OPC verbinding communiceren met een SCADA systeem en systeem voor aansluiten van geluid- en lichteffecten. Hoofdaansturing van de atttactie zal in principe via de PLC lopen door middel van sensoren en actuatoren, safety (noodstoppen en veiligheidshekken) via een apparte safety PLC dubbel uitgevoerd.

PLC techniek is ouderwets maar beproeft

Ja, voor zover ik het kan lezen is het de PLC techniek stabiel als een huis. Denk dat dat ook belangrijker is voor zo'n attractie dan innovatie. Ik bedoel, neem die attracties die er ook al stonden toen Disney 25 jaar terug open ging (Pirates bijvoorbeeld), die doet het nog steeds. Best wel tof!

Enige stukje wat ik nu nog mis is hoe je je PLC koppelt met andere systemen. Stel een sensor laat via PLC weten dat een karretje daar voorbij rijd, hoe geef je bijvoorbeeld je DMX systeem dan een seintje om een sequence in gang te zetten?

[Reptile209]

DennusB schreef op maandag 16 april 2018 @ 20:13:
[...]


Klinkt bijna of je in de industrie werkt. Interessant info die je geeft over die "kant en klare" ontwerpen. Heel tof om te zien dat dat zo gaat, daar had ik echt geen weet van.


[...]


Ja, voor zover ik het kan lezen is het de PLC techniek stabiel als een huis. Denk dat dat ook belangrijker is voor zo'n attractie dan innovatie. Ik bedoel, neem die attracties die er ook al stonden toen Disney 25 jaar terug open ging (Pirates bijvoorbeeld), die doet het nog steeds. Best wel tof!

Enige stukje wat ik nu nog mis is hoe je je PLC koppelt met andere systemen. Stel een sensor laat via PLC weten dat een karretje daar voorbij rijd, hoe geef je bijvoorbeeld je DMX systeem dan een seintje om een sequence in gang te zetten?

Dat soort PLC''s worden ook in de industrie (fabrieken) gebruikt sinds het jaar kruik. Stabiel, flexibel en betrouwbaar.
En een PLC kan niet alleen signalen binnenhalen, maar ook signalen uitsturen. Naar keuze via maak/breek contacten, hoog/laag signalen, TCP, postduif, you name it.

[Damic]

@Reptile209 Roekoekoeokoe

[Garyu]

Vergelijk een PLC met een fysieke versie van IFTTT en je hebt een goed idee van wat een PLC nou eigenlijk doet .

[Reptile209]

Damic schreef op maandag 16 april 2018 @ 21:08:
@Reptile209 Roekoekoeokoe

offtopic:
... zegt de koe: "Roeduif!"

[MOmax]

Veel FuSi (ISO 13849-X, IEC 62061) voor de besturingstechniek en er is ook een speciale norm voor attracties: EN13814. Attracties moeten voldoen aan speciale wetgeving; in NL dd Warenwet Attracties.

[Flake]

De Efteling heeft op Youtube een hele making of reeks geupload van die nieuwe attractie, kan even niet op de naam komen maar gok dat dat de Baron was. In één van die video's was het stukje aansturingstechniek goed te zien, de fabrikant nam de lokale aannemers mee naar andere attracties die ze hadden gebouwd om te zien hoe ze dat aanpakken.

[jeroen3]

DennusB schreef op maandag 16 april 2018 @ 20:13:
Enige stukje wat ik nu nog mis is hoe je je PLC koppelt met andere systemen. Stel een sensor laat via PLC weten dat een karretje daar voorbij rijd, hoe geef je bijvoorbeeld je DMX systeem dan een seintje om een sequence in gang te zetten?

Een PLC heeft een real-time robuust communicatienetwerk. Vaak zelfs een ringnetwerk, met meerdere PLC's, modules en sensoren. Soms ook optisch.
Robuust in het feit dat er foutcorrectie in de pakketjes zit, en dat er prioriteiten zijn. Zo is bijvoorbeeld het bericht van de noodstop altijd belangrijker dan de temperatuur rapportage van een willekeurig ander onderdeel.

Daarnaast zijn PLC's eigenlijk allemaal modulair, en kun je er dus modules "op klikken" die andere doelen hebben. Zoals bijvoorbeeld iets wat DMX praat, of gewoon Ethernet, or zelfs basic RS-232, waarover je dan met een ander systeem kan communiceren.

Het grote nadeel is dat PLC's gebouwd zijn om lang mee te gaan, en uiterst betrouwbaar te functioneren. Plus dat je software nodig hebt om deze te programmeren. Ze zijn daarom nogal duur. Richting basis CPU module vanaf 2000.
Zie ook IEC 61131.

Als je dit interessant vind kun je bijvoorbeeld kijken naar Wago 750 Programmable Fieldbus Controllers.
Deze zijn niet te vergelijken met wat er in de procestechniek of achbanen zit, maar het is een leuke (betaalbare) instap in PLC techniek. Gratis te programmeren met CODESYS.

[TheProphet]

Volgens mij heb ik dit zo wel eens in Walibi gezien

PLC (safety) (besturing)
Profibus (datatransport)
Gateway (Communicatie)
AS-i bus (Nodes)

Uiteraard redundant uitgevoerd

[ Voor 13% gewijzigd door TheProphet op 18-04-2018 15:18 ]

[Yoram]

Ik heb een tijd terug gewerkt voor een bedrijf die vooral in musea de automatisering doet voor licht geluid en video. Ook wel showcontrol genoemd. Daar gebruikte we vrijwel dezelfde systemen die ze ook in pretparken gebruiken. Sommige collega’s hadden ook daadwerkelijk in verschillende pretparken gewerkt aan attracties met show elementen. Eigenlijk alles is onwijs costum made en idd ontzettend complex. Vaak zijn er verschillende bedrijven actief die elk hun eigen ding doen. Creatives/regisseurs (zeker bij een achtbaan als de rock en roller coaster), content makers, installateurs en programmeurs voor de show elementen(wat ik ook heb gedaan). En daartussen zitten ongetwijfeld nog meer mensen die er voor zorgen dat het spul werkt.

Vaak kregen we van de installateurs van de attractie een data-bus tot onze beschikking, als in een seriele poort of gewoon een contact wat sloot. Deze komt dan binnen op een showcontrol server(Medialon of Ecue o.i.d.). In deze server kan je de binnengekomen commando’s omzetten naar commando’s voor licht(dmx), geluid en video aparatuur. Dit werd altijd nauwkeurig op elkaar afgestemd door te testen, testen en nogmaals testen. (Ja zo’n ritje word wel saai na een stuk of 20-30-40 keer achter elkaar)

Dit is globaal hoe het ongeveer werkt. Het is voor mij zelf alweer een paar jaar geleden dat ik werkte met al dat spul. Dus het kan zijn dat dingen tegenwoordig allemaal net even iets anders werkt. Ik vertel ee graag meer over, het was onwijs leuk om te doen.

[Stefan2002]

Het Is en systeem die soms ook en triger word genoemd of hoe Disney het noemt Système Triger. Zo dra het karretje of wagentje voor bij het systeem komt dan kan er en special affect komen of gaan poorten open het is en systeem die vaak word gebruikt in binnen achtbanen en afvuren bij bij de rock en roll gebeurd ook met en triger systeem zo dra het karretje in contact komt het systeem dan worden de speedboosters geactiveerd.
Als het systeem kapot is word er in 3 seconde tijd gezocht naar en poort. Die poort word dan automatisch open gemaakt door het systeem en defect heeft gevonden u ziet meestal in rustige attracties zo als ratatouille er hane veel kamers er zijn er om de zien dat je er niet uitspringt maar er hangen ook die verbonden zijn met het triger systeem als die camera ziet van de poort gaat niet openen dan doet het systeem en SOS kreet maar maakt die nog gouw de deur op len bij sommige attracties bv droomvlucht efteling daar word de deur niet automatisch open gemaakt maar zet het triger systeem en noodstip. Wat wel vijlig is en ook tof om de weten alles wat er beweegt beweegt niet als er geen karretje in de buurt is soms begint het met bewegen 5 meter veder voor je de bocht voor bij komt staat er je van alles de wachten😉 zo ik hoop dat dit is wat je zocht. In korte woorden en triger systeem is iets dat effecte of speed boosters de trigeren dan activeren ze automatisch vroeger was het handmatig maar er gebeurde veel ongelukken in 1995 is het eerste triger systeem gamaakt in 2005 was de aller nieuwste die zo goe was da elk park van Europa dus ook Disney lan paris het gebruikt voor meer vragen dan ma je en mail sturen naar /knip

[ Voor 0% gewijzigd door _ferry_ op 01-01-2021 22:53 ]

[JL-IP(!)]

Jaaaaja 👀

[_ferry_]

Tijd voor een slotje denk ik zo