Zoals jullie zullen weten is Facebook in een nogal benarde positie gekomen. Het blijkt dat haar verdienmodel – het op zo’n gedetailleerd mogelijk niveau gebruikers in kaart brengen door hen zo lang mogelijk op het netwerk te houden zodat zo gericht mogelijke advertenties aan hen voorgeschoteld kunnen worden – ernstige neveneffecten heeft opgeleverd: het heeft mensen kwetsbaar gemaakt voor beïnvloeding door (antidemocratische) politieke actoren en lijkt sociale en ideologische bubbelvorming te versterken. Zuckerberg heeft betering beloofd en het zal interessant zijn te zien wat hier van komt, maar het lijkt me toch moeilijk zonder een fundamentele herziening in het verdienmodel (gebruikers bereikbaar maken voor betalende derde partijen). En dat lijkt me niet waarschijnlijk.
Wat als we een open-source alternatief voor Facebook konden bouwen, dat de fundamentele weeffouten van Facebooks platform vermijdt en “from the ground up” een beter netwerk opbouwt? In mijn fantasie zou zoiets door de EU gefinancierd en gefaciliteerd worden – de EU committeert zich al aan open source en andere maatschappelijke instanties zijn er op Europees niveau mee bezig. Een soort tech development European style (te vergelijken met Facebook, vKontakte, & WeChat), met een licht geopolitiek tintje, zeg maar.
Maar voordat mijn fantasie met mij op de loop gaat, is de vraag natuurlijk of zo’n project wel succesvol zou kunnen zijn. Ik dacht, aan wie beter voor te leggen dan aan de Tweaker community? Als zij er al geen brood inzien, dan zal het wel een luchtkasteel zijn. Willen jullie met me meedenken?
Ten eerste wat het platform niet zou moeten doen: naast het feit dat er natuurlijk niemand achter de schermen gebruikersdata zit te delven, moet privacy (en daarmee veiligheid) ook breder beter geregeld worden. Er is teveel van Facebook openbaar toegankelijk, dat allerlei sinistere bedrijven (zoals Snaptrends dat ‘predictive policing’ verkoopt) lopen te scannen en vermarkten. Dit is in ieder geval gedeeltelijk mogelijk omdat teveel gebruikers de privacy-instellingen van Facebook niet begrijpen, of de consequenties ervan niet kunnen inzien. Privacy moet daarom in het systeem zelf ingebakken zijn. Ten slotte moet het bubbelvorming niet in de hand werken.
Ten tweede wat het platform wel zou moeten doen: mensen moeten natuurlijk een reden hebben om zich hiervoor aan te melden. Het lijkt me dat het aantrekkelijk kan zijn als het twee dingen faciliteert waar nu nog geen goede technologie voor voorhanden is (en dus twee ‘gaten in de markt’ opvult): gemeenschap (dat wat Facebook er nu probeert in te bouwen) en samenwerking. Met andere woorden, het zou zich moeten richten op het digitaal verbinden van mensen, bedrijven en overheden die al dicht bij elkaar zitten.
Dit open source sociaal netwerk zou daarmee (beter) aansluiten bij wat mensen al willen en al doen. Vooral: 1) minder broadcasten en meer communiceren binnen intiemere sferen, 2) coördineren van activiteiten; maar ook: 3) discussiëren en 4) kopen en verkopen.
Hoe zou je zoiets kunnen doen?
• Het netwerk zou je in verschillende (van elkaar gescheiden) sferen op kunnen delen: de ‘Buurt’, ‘School, ‘Werk’, ‘Forum’ (voor publiek debat en consultatie), Privé (eventueel op te delen in familie en vrienden). Wat je één sfeer post, komt niet in een ander terecht. Profielen zien er per sfeer verschillend uit. Verschillende type gebruikers kunnen, met verschillende regels en APIs, op verschillende wijzen aan de sferen deelnemen. (Er is dus verder (vrijwel) geen mogelijkheid op ‘openbaar’ iets te posten.)
Mensen, bedrijven en overheden hebben dus verscheidene mogelijkheden om elkaar te vinden.
• Een chatfunctie die ergens het midden houdt tussen WhatsApp (een-op-een) en Slack (voor groepen).
• Voor reacties, met name binnen de ‘Forum’ en ‘Buurt’ sferen, toepassen van lessen om gescheld en trolling in reacties te voorkomen (en leren van het falen daarin, *kuch Twitter kuch*). Zodoende blijven bubbels tenminste transparant.
• Na 3 jaar (of minder) wordt gebruikershistorie gewist. Moet ook helpen met beteugelen van serverkosten. (Dit gaat mijn technische pet te boven: kan Tor uitkomst bieden om het betaalbaar te houden, zonder centrale servers?)
• Een betalingsinfrastructuur waar (lokale) bedrijven gebruik van kunnen maken, die eventueel kan worden gebruikt om voor de operationele kosten van het geheel te betalen, door een klein percentage te nemen (à la creatievelingennetwerk Ello). In plaats van reclame kunnen mensen bedrijven volgen, of interessegebieden aangeven waarbinnen ze aanbiedingen (binnen of buiten de feed) kunnen krijgen.
Fijn als je het zover hebt gehaald
. Ik heb in ieder geval twee vragen:
1) Zou zo’n sociaal netwerk aantrekkelijk genoeg zijn? Door de nadruk op verbindingen met mensen die offline al dicht bij elkaar staan (zonder andere verbindingen onmogelijk te maken, natuurlijk)? Als een concentratie van functionaliteit die je van op verschillende plekken moet halen?
2) Als het antwoord op 1 ja is: is het ook praktisch haalbaar? Hoeveel geld zou de (Europese) gemeenschap hierin moeten steken? (Misschien hoeft niet alles zelf from scratch gebouwd worden, maar kunnen onder voorwaarden derde partijen software diensten/infrastructuur aanbieden.) Is het ’t waard om het onder de aandacht van beleidsmakers te brengen?
Dank!
Wat als we een open-source alternatief voor Facebook konden bouwen, dat de fundamentele weeffouten van Facebooks platform vermijdt en “from the ground up” een beter netwerk opbouwt? In mijn fantasie zou zoiets door de EU gefinancierd en gefaciliteerd worden – de EU committeert zich al aan open source en andere maatschappelijke instanties zijn er op Europees niveau mee bezig. Een soort tech development European style (te vergelijken met Facebook, vKontakte, & WeChat), met een licht geopolitiek tintje, zeg maar.
Maar voordat mijn fantasie met mij op de loop gaat, is de vraag natuurlijk of zo’n project wel succesvol zou kunnen zijn. Ik dacht, aan wie beter voor te leggen dan aan de Tweaker community? Als zij er al geen brood inzien, dan zal het wel een luchtkasteel zijn. Willen jullie met me meedenken?
Ten eerste wat het platform niet zou moeten doen: naast het feit dat er natuurlijk niemand achter de schermen gebruikersdata zit te delven, moet privacy (en daarmee veiligheid) ook breder beter geregeld worden. Er is teveel van Facebook openbaar toegankelijk, dat allerlei sinistere bedrijven (zoals Snaptrends dat ‘predictive policing’ verkoopt) lopen te scannen en vermarkten. Dit is in ieder geval gedeeltelijk mogelijk omdat teveel gebruikers de privacy-instellingen van Facebook niet begrijpen, of de consequenties ervan niet kunnen inzien. Privacy moet daarom in het systeem zelf ingebakken zijn. Ten slotte moet het bubbelvorming niet in de hand werken.
Ten tweede wat het platform wel zou moeten doen: mensen moeten natuurlijk een reden hebben om zich hiervoor aan te melden. Het lijkt me dat het aantrekkelijk kan zijn als het twee dingen faciliteert waar nu nog geen goede technologie voor voorhanden is (en dus twee ‘gaten in de markt’ opvult): gemeenschap (dat wat Facebook er nu probeert in te bouwen) en samenwerking. Met andere woorden, het zou zich moeten richten op het digitaal verbinden van mensen, bedrijven en overheden die al dicht bij elkaar zitten.
Dit open source sociaal netwerk zou daarmee (beter) aansluiten bij wat mensen al willen en al doen. Vooral: 1) minder broadcasten en meer communiceren binnen intiemere sferen, 2) coördineren van activiteiten; maar ook: 3) discussiëren en 4) kopen en verkopen.
Hoe zou je zoiets kunnen doen?
• Het netwerk zou je in verschillende (van elkaar gescheiden) sferen op kunnen delen: de ‘Buurt’, ‘School, ‘Werk’, ‘Forum’ (voor publiek debat en consultatie), Privé (eventueel op te delen in familie en vrienden). Wat je één sfeer post, komt niet in een ander terecht. Profielen zien er per sfeer verschillend uit. Verschillende type gebruikers kunnen, met verschillende regels en APIs, op verschillende wijzen aan de sferen deelnemen. (Er is dus verder (vrijwel) geen mogelijkheid op ‘openbaar’ iets te posten.)
Mensen, bedrijven en overheden hebben dus verscheidene mogelijkheden om elkaar te vinden.
• Een chatfunctie die ergens het midden houdt tussen WhatsApp (een-op-een) en Slack (voor groepen).
• Voor reacties, met name binnen de ‘Forum’ en ‘Buurt’ sferen, toepassen van lessen om gescheld en trolling in reacties te voorkomen (en leren van het falen daarin, *kuch Twitter kuch*). Zodoende blijven bubbels tenminste transparant.
• Na 3 jaar (of minder) wordt gebruikershistorie gewist. Moet ook helpen met beteugelen van serverkosten. (Dit gaat mijn technische pet te boven: kan Tor uitkomst bieden om het betaalbaar te houden, zonder centrale servers?)
• Een betalingsinfrastructuur waar (lokale) bedrijven gebruik van kunnen maken, die eventueel kan worden gebruikt om voor de operationele kosten van het geheel te betalen, door een klein percentage te nemen (à la creatievelingennetwerk Ello). In plaats van reclame kunnen mensen bedrijven volgen, of interessegebieden aangeven waarbinnen ze aanbiedingen (binnen of buiten de feed) kunnen krijgen.
Fijn als je het zover hebt gehaald
1) Zou zo’n sociaal netwerk aantrekkelijk genoeg zijn? Door de nadruk op verbindingen met mensen die offline al dicht bij elkaar staan (zonder andere verbindingen onmogelijk te maken, natuurlijk)? Als een concentratie van functionaliteit die je van op verschillende plekken moet halen?
2) Als het antwoord op 1 ja is: is het ook praktisch haalbaar? Hoeveel geld zou de (Europese) gemeenschap hierin moeten steken? (Misschien hoeft niet alles zelf from scratch gebouwd worden, maar kunnen onder voorwaarden derde partijen software diensten/infrastructuur aanbieden.) Is het ’t waard om het onder de aandacht van beleidsmakers te brengen?
Dank!