Asterisk/FreePBX server opzetten klein bedrijf

[teun272]

Hallo allemaal,

Het bedrijf van mijn vader gebruikt momenteel hosted voip. Dit abonnement loopt binnenkort af en ik ben daarom aan het kijken naar een nieuwe voip oplossing voor het bedrijf. Ik heb al heel wat van de nieuwe oplossing uitgewerkt maar hier heb ik toch nog een aantal vragen over.

Het bedrijf
- 2 vestigingen
- Ongeveer 20 medewerkers per vestiging
- Vestiging 1 heeft 3 vaste Yealink voip telefoons en 6 Gigaset IP dect toestellen
- Vestiging 2 heeft 1 vaste Yealink voip telefoon en 6 Gigaset IP dect toestellen
- Beide vestigingen hebben een 50/50 mbit glasvezel verbinding
- Router: Draytek vigor 2925

Wat moet Asterisk kunnen?
- Inkomende fax documenten via de mail versturen
- De centrale heeft totaal 4 nummers deze moeten uitkomen bij een ring group, queue of de fax naar mail
- Doorverbinden
- Eventueel een ivr

Om te testen of Asterisk/FreePBX voldoet aan mijn wensen heb ik een test opstelling gebouwd. Ik heb tijdelijk een voip trunk bij Fieber aangeschaft en deze gekoppeld met Asterisk. Hier heb ik alles geconfigureerd en de benodigde functies uitgetest en alles werkt naar behoren. Nu heb ik dit wel alleen getest met 2 softphones.

Hardware
De server waarop de centrale gaat draaien wordt waarschijnlijk een Dell R200
- Intel Xeon 3085
- 4 GB ram
- 2x 300GB hdd raid1

Of een Dell 1950
- Intel Xeon 5160
- 4 GB ram
- 2x 73GB hdd raid1

Ik ben van plan de server te plaatsen op de hoofdvestiging en d.m.v. een site-to-site VPN de telefoons op de andere vestiging te verbinden met de centrale.

Voip trunk provider
De voip trunks wil ik graag afnemen bij Voys. Mede door de goede reviews en support.


Vragen
Graag zou ik willen weten of ik hierbij aan alles heb gedacht of dat ik nog iets over het hoofd zie.

Ik vraag mij af hoe stable FreePBX is en of dit wel gewenst is in een productieomgeving. Is het niet beter om Asterisk zonder FreePBX te configureren?

Welke server is het beste geschikt voor de centrale? Is het aan te raden om hier nog een hypervisor te gebruiken zoals VMware ESX of Proxmox?

Is het aan te raden om de centrale redundant uit te voeren bijv. de centrale in een VM in een VMware cluster?

Is Voys een goede provider hebben jullie hier ervaring mee? De test trunk die ik bij Fieber heb afgenomen werkte ook naar behoren echter hoor ik dat de support van Fieber iets minder is.

Ik hoop dat jullie mijn vragen kunnen beantwoorden.
Alvast bedankt!

[aawe mwan]

Wat is precies het probleem met hosted voip, dat je probeert op te lossen?

[Brahiewahiewa]

teun272 schreef op dinsdag 26 december 2017 @ 21:33:
...Is het aan te raden om de centrale redundant uit te voeren bijv. de centrale in een VM in een VMware cluster? ...

Het antwoord op de deze vraag hangt samen met de vraag van @aawe mwan
Wat is de SLA die je hebt op die hosted voip verbinding? Moet dat beter? Mag dat slechter?

't Klink nu allemaal een beetje alsof het aflopende contract, jou de gelegenheid geeft om lekker te gaan hobbiën. Nu wil ik me absoluut niet gaan bemoeien met de relatie tussen jou en je vader, maar desondanks lijkt het me geen goed idee dat jij de enige bent die de voip-oplossing van het bedrijf begrijpt ;o)

[Powermage]

Je zal je eerst eens moeten afvragen hoe belangrijk telefonie is voor jullie bedrijf, en wat je probeert op te lossen op dit moment?
Is de hosted voip oplossing te duur? afhankelijk van je wensen zijn er systemen te krijgen waarop je een investering van een server niet eens meer kan verantwoorden, laat staan de moeite en risico kan nemen om te gaan hobbyen.

Wanneer er andere redenen zijn:P
Kan je terugvallen op een normale netwerk beheerder of it persoon die er rondloopt (Waarom Asterisk als niemand er verstand van heeft, 3cx draait op een windows basis en maakt het vaak al simpeler in zo een geval voor een vervangende persoon om iets op te lossen)

Wij draaien bewust onze centrale in het Datacenter en niet op een van onze locatie, wanneer onze hoofdlocatie weg valt (stroom, internet etc) kunnen we vanuit de 2 andere locaties en eventueel dmv thuiswerkers toch alle klanten helpen, dus misschien ben je beter af bij een VM toko een TM te huren voor een paar euro en daar je centrale op te draaien mocht je toch zelf willen hobbyen.

[Anoniem: 659085]

Hierbij onze tip: 3cx is GRATIS Cloud PBX! Geavanceerde UC-functies. Zero Admin. Geen directe verplichtingen.

*Knip, spam en referral verwijderd*

[ Voor 35% gewijzigd door rens-br op 28-12-2017 21:14 ]

[Powermage]

Refferal linkjes worden niet echt gewaardeerd hier op deze manier, helemaal niet wanneer je 2 posts hebt op dit hele forum.

[NjitsSs]

Ik heb hier een FreePBX draaien op een Intel Atom met amper 2GB ram, en die heeft ondertussen een uptime van dik 3 jaar voor een klein kantoor van een 20-tal telefoons.
Kortom: Wat stabiliteit betreft kan ik er niks op aanmerken. 't Heeft wel wat manueel werk gekost om een goede integratie (telefoonboek, user portal, deployment van settings...) te krijgen.

Branch office laat ik verlopen via een OpenVPN connectie. De remote (telewerker) heeft een combinatie van OpenWRT router met telefoon. De router zet de connectie op, telefoon maakt verbinding alsof ie in 't kantoor is.

In jouw geval zou je kunnen kijken om een 2e Asterisk te plaatsen in de branch office. Interne lijnen blijven dan daar, en al de rest gaat via een trunk naar de hoofdlocatie.

[ Voor 13% gewijzigd door NjitsSs op 31-12-2017 18:12 ]

[teun272]

Bedankt voor alle reacties!

De reden waarom wij een andere voip oplossing zoeken is omdat de huidige provider redelijk duur is. Wanneer wij naar bijvoorbeeld Hosted Voip van Tele2 overstappen zijn wij zo al € 100,- per vestiging per maand goedkoper uit.

Mijn plan is om een voorstel te doen voor 3 verschillende oplossingen Tele2 HV, Voys HV of mijn eigen oplossing met Asterisk. Hierbij geef ik de voordelen en nadelen en het verschil in prijs. Ook geef ik duidelijk aan dat op mijn eigen oplossing geen SLA zit en daarom kan het voorkomen dat ze 1 a 2 dagen zonder telefonie zitten mocht er een probleem zijn met de server. Mijn vader kan dan kiezen welke oplossing hij het beste vindt voor zijn bedrijf.

Hebben jullie nog andere providers van hosted voip die wellicht interessant zijn om naar te kijken?

[StevenK]

teun272 schreef op maandag 1 januari 2018 @ 18:31:
Hebben jullie nog andere providers van hosted voip die wellicht interessant zijn om naar te kijken?

Ik heb - positieve - ervaring met Maxitel (1,55 per account, 2,25 per telefoonnummer). Ik zie dat er ook andere aanbieders zijn maar die tarieven zijn hoger. Zakelijketelefonie.nl rekent bijvoorbeeld 20,-- per account.

Voor ik Maxitel gebruikte, had ik een freepbx draaien op onze VMWare host. Dat was ook probleemloos, maar kostte mij wel tijd voor beheer.

[Dennism]

Afgezien van de vraag of het verstandig is te veranderen van hosten naar on-premises, als je dan voor on-premises kiest, waarom wil je de software gaan draaien op zwaar bejaarde hardware die al jaren unsupported is.

Nu weet ik natuurlijk niet hoe belangrijk telefonie is voor het bedrijf, maar op dat soort hardware kun je natuurlijk nooit uptime garanties bieden. Als je dan voor On-premises gaat, zet dan ook gelijk een servertje neer met support, of mits aanwezig draai de software gewoon op de bestaande infra structuur. Als het bedrijf bijv. geen lokale infra heeft, maar alles cloudbased doet zou ik ook de telefooncentrale niet naar on-premises gaan brengen.

[shure-fan]

teun272 schreef op maandag 1 januari 2018 @ 18:31:
Bedankt voor alle reacties!

Ook geef ik duidelijk aan dat op mijn eigen oplossing geen SLA zit en daarom kan het voorkomen dat ze 1 a 2 dagen zonder telefonie zitten mocht er een probleem zijn met de server.

Zelfs een probleem met een server kun je opvangen op meerdere manieren,

De simpelste is een 2e exact dezelfde machine neer te zetten die software matig gelijk is aan de eerste, die laat je in de nacht een backup trekken vanaf de eerste...
Mocht het dan fout gaan, kun je van de 2e snel het ipadres aanpassen en je kunt verder (dus hotspare)
Je kunt ook coldspare doen (kale installatie zonder backup maar wel met je sipgegevens)


Asterisk (freepbx) heeft ook een High Available functie (betaalde functie), mocht dus de eerste server eruit gaan, kan de 2e de boel automatisch overnemen...


Hosted vs on premise heeft beide voordelen als nadelen en dat moet je tegen elkaar gaan afstrepen

Ben benieuwd naar de keuzes die je gaat maken.

(Ben overigens zelf een fan van on-premise omdat ik zelf de boel in de hand wil houden en niet iemand anders zijn computer wil gebruiken voor mijn diensten)

[ Voor 6% gewijzigd door shure-fan op 04-01-2018 15:12 ]

[Question Mark]

teun272 schreef op maandag 1 januari 2018 @ 18:31:
Hebben jullie nog andere providers van hosted voip die wellicht interessant zijn om naar te kijken?

Gewoon Office 365...

[kroegtijger]

shure-fan schreef op donderdag 4 januari 2018 @ 15:10:
[...]


Zelfs een probleem met een server kun je opvangen op meerdere manieren,

De simpelste is een 2e exact dezelfde machine neer te zetten die software matig gelijk is aan de eerste, die laat je in de nacht een backup trekken vanaf de eerste...
Mocht het dan fout gaan, kun je van de 2e snel het ipadres aanpassen en je kunt verder (dus hotspare)
Je kunt ook coldspare doen (kale installatie zonder backup maar wel met je sipgegevens)

Zo deden we dat vroeger inderdaad. Tegenwoordig kan je dat natuurlijk netjes met bijvoorbeeld Veaam ondervangen en laat je de server naar een ander datacenter repliceren; dan kan je vrijwel naadloos doorwerken.

Asterisk (freepbx) heeft ook een High Available functie (betaalde functie), mocht dus de eerste server eruit gaan, kan de 2e de boel automatisch overnemen...

Hier gebruik van maken is een mogelijkheid, maar hangt natuurlijk weer af van het platform waarop je draait. Gebruik je bijvoorbeeld ESX voor virtualisatie en heb je de boel netjes met HA en VMotion ingericht, dan wordt op virtualisatie-niveau al voor HA gezorgd en is het niet echt zinvol meer om HA op je PBX toe te voegen.

Hosted vs on premise heeft beide voordelen als nadelen en dat moet je tegen elkaar gaan afstrepen

Ben benieuwd naar de keuzes die je gaat maken.

(Ben overigens zelf een fan van on-premise omdat ik zelf de boel in de hand wil houden en niet iemand anders zijn computer wil gebruiken voor mijn diensten)

Je kan natuurlijk ook je eigen servertjes op een colo weg hangen; dan heb je het nog steeds in de hand, blijft het nog altijd je eigen staal alleen draait het wel in een veel veiligere omgeving dan dat je zeer waarschijnlijk zelf zou kunnen realiseren.

[Rolfie]

kroegtijger schreef op vrijdag 5 januari 2018 @ 10:28:
Hier gebruik van maken is een mogelijkheid, maar hangt natuurlijk weer af van het platform waarop je draait. Gebruik je bijvoorbeeld ESX voor virtualisatie en heb je de boel netjes met HA en VMotion ingericht, dan wordt op virtualisatie-niveau al voor HA gezorgd en is het niet echt zinvol meer om HA op je PBX toe te voegen.

Je haalt hier 2 verschillende HA oplossingen door elkaar.
Je plaatst er als eerste een extra competent tussen, namelijk ESX HA. Wat de meeste kleine bedrijven al niet hebben draaien.
Daarnaast ESX HA is heel mooi, totdat je virtuele machine crashed dat het niet meer opstart. Dan heb je in eens niets meer aan het ESX HA. Terwijl je op Applicatie HA dit gewoon netjes opvangt.
Als je ESX LUN onderuit gaat waar je virtuele machine op staat, dan doet je machine in eens ook niets meer.Bij Applicatie HA en indien je virtuele machine op verschillende LUNs staat, draait het ook netjes door.

Iets wat risico's zijn die je niet moet vergeten.

Als je juist de HA op je applicatie regelt heb je hiervan geen afhankelijkheden.

Beide zijn natuurlijk ook mooi te combineren, maar dan moet je er wel voor zorgen dat de virtuele machine eigenlijk nooit op de zelfde gedeelde storage staan en nooit op de zelfde ESX host draaien.Maar dit wordt bij veel bedrijven wel lastig om te implementeren, want je omgeving moet dit wel aan kunnen.

[kroegtijger]

Rolfie schreef op vrijdag 5 januari 2018 @ 10:54:
[...]

Je haalt hier 2 verschillende HA oplossingen door elkaar.
Je plaatst er als eerste een extra competent tussen, namelijk ESX HA. Wat de meeste kleine bedrijven al niet hebben draaien.

Voor zover ik het even snel terug kon lezen werd überhaupt al over een virtuele situatie gesproken, en daarin is het heel normaal om dus ook HA beschikbaar te hebben, ook voor MKB wordt dit veelvuldig toegepast.

Daarnaast ESX HA is heel mooi, totdat je virtuele machine crashed dat het niet meer opstart. Dan heb je in eens niets meer aan het ESX HA.

Revert to snapshot?

Terwijl je op Applicatie HA dit gewoon netjes opvangt.
Als je ESX LUN onderuit gaat waar je virtuele machine op staat, dan doet je machine in eens ook niets meer.Bij Applicatie HA en indien je virtuele machine op verschillende LUNs staat, draait het ook netjes door.

Multipathing is een mooie oplossing daarvoor, maar wat ik al eerder ook benoemde was Veaam waardoor je naar een volledig andere omgeving (ander VM-cluster, andere storage e.d.) repliceert.

Iets wat risico's zijn die je niet moet vergeten.

Als je juist de HA op je applicatie regelt heb je hiervan geen afhankelijkheden.

Er is natuurlijk niets mis met HA op applicatieniveau toe te passen, alleen je ziet het amper nog in de praktijk gebeuren omdat op virtualisatieniveau de rommel al dermate ver doorontwikkeld is, dat er geen noodzaak meer toe is en je dus met minder beheer-werkzaamheden af kan.

Beide zijn natuurlijk ook mooi te combineren, maar dan moet je er wel voor zorgen dat de virtuele machine eigenlijk nooit op de zelfde gedeelde storage staan en nooit op de zelfde ESX host draaien.Maar dit wordt bij veel bedrijven wel lastig om te implementeren, want je omgeving moet dit wel aan kunnen.

Ik snap je bezwaren, en goeddeels heb je natuurlijk gelijk daarin, maar is erg afhankelijk van je setup. Werk je met een NAS en een enkele host, dan is het vragen om problemen. Heb je een knappe SAN hangen die volledig redundant is uitgevoerd (dus 2 voedingen, 2 controllers, disks in raid 5 / 10, 2 gescheiden netwerk-trajecten etc) dan heeft het weel de voorkeur om een 2e SAN erbij te hangen, maar de kans dat het mis loopt is al wel erg klein aan het worden. Zoals altijd merk je dat om dan je veiligheid naar een hoger niveau te tillen heel snel heel duur gaat worden.
Kijk je naar MKB, dan wil het nog wel eens zijn dat budget tekort schiet. Dan is hosted de rommel afneem, eventueel als IAAS, helemaal geen slechte oplossing natuurlijk daarvoor. Door de boel te combineren met andere partijen kan je gezamenlijk die kosten dragen voor failover.

Maar goed, we wijken ondertussen al wel stevig af van het oorspronkelijke onderwerp, dus misschien is dit meer voer voor in een ander topic

[Question Mark]

kroegtijger schreef op vrijdag 5 januari 2018 @ 11:05:
Er is natuurlijk niets mis met HA op applicatieniveau toe te passen, alleen je ziet het amper nog in de praktijk gebeuren omdat op virtualisatieniveau de rommel al dermate ver doorontwikkeld is, dat er geen noodzaak meer toe is en je dus met minder beheer-werkzaamheden af kan.

It all depends.... Wil je downtime als je bv. noodzakelijke patches gaat doorvoeren of niet?

Bij applicatie HA kan ik een failover uitvoeren en een standby node patchen. Bij HA geïmplemteerd op infra heb ik toch echt downtime.

Afhankelijk van requirements kan HA op infra dan ook een goede keuze zijn, bij mission critical systemen is het niet voldoende.

[kroegtijger]

Question Mark schreef op vrijdag 5 januari 2018 @ 11:10:
[...]

It all depends.... Wil je downtime als je bv. noodzakelijke patches gaat doorvoeren of niet?

Bij applicatie HA kan ik een failover uitvoeren en een standby node patchen. Bij HA geïmplemteerd op infra heb ik toch echt downtime.

Afhankelijk van requirements kan HA op infra dan ook een goede keuze zijn, bij mission critical systemen is het niet voldoende.

helemaal mee eens inderdaad; je moet kijken naar de toepassing en de eisen en daar de juiste oplossing bij zoeken. Niet een oplossing pakken en dan kijken hoe we dat in dit geval weer kunnen toepassen.
Meestal worden de keuzes gemaakt op basis van "wat kost het als het niet werkt". Voor een callcenter is een uurtje geen telefoon hebben meestal niet acceptabel. Voor een garagebedrijf is het dan weer vaak niet zo'n probleem.

[ewf]

Kijk eens bij Xeloq.com die kunnen dat prima hosed leveren voor de scherpste tarieven.
Bij veel bellen helpt het ook dat ze geen starttarief kennen.

Succes

[Skimovic]

Vergeet ook niet kritisch naar de connectiviteit te kijken. Dat mis ik tot nu toe in het topic.

Hetgeen je wil kan prima met een asterisk systeem, onsite HW of virtueel/hosted kan je dan zelf nog kiezen. Functionaliteiten die je noemt kan bijna elk systeem wel.

Je kan echter een nog zon mooi systeem neerzetten met mooie specs op de server en de nodige redundantie, als je voice lijnen niet gegarandeerd zijn heb je nog altijd geen zekerheid.

een vpn tussen de locaties is dan de zwakke plek. Tenzij je het met een MPLS structuur doet met gereserveerde bandbreedte voor de telefonie. Je moet geen VOIP willen doen zonder QoS.

Voice over IP kan perfect gegarandeerd worden, voice over internet niet. Bij video of data kan je bufferen, voice comminucatie is realtime. Om dat te garanderen moet je de lijn end2end kunnen beheren met de breakout rechtstreeks gekoppeld aan het spraaknetwerk.

Dat vergeet men vaak en ik zie regelmatig de fout gemaakt worden dat voornamelijk IT'ers denken dat het ook wel met een VPN tunnel over internet kan.

Als je VOIP goed wil doen kost dat inderdaad wat meer maar dan heb je wel zekerheid. Mogelijke kostenbesparing is een slechte uitgangspunt in dit geval, goedkoop is dan duurkoop in mijn ervaring.

Als je slechts enkele gebruikers hebt kan het best werken hoor, met 20 per vestiging zou ik het risico niet nemen. Je moet de afweging verder zelf maken. Wat is belangrijker voor je vader zijn bedrijf, 100 euro besparing per bedrijf met risico op haperende gesprekken etc of zekerheid dat je een goed werkend systeem hebt met sla en eventuel het beheer etc managed door een partij die er verstand van heeft met connectiviteit die goed geregeld is met QoS en gegarandeerde SIP trunks?

Knutselen met een vpn en online sip providers lijkt me een slecht advies naar je vader toe. Ookal lijkt het op het eerste zicht aantrekkelijk. Gewoon helemaal niet bellen is trouwens nog goedkoper

Wat het systeem zelf betreft. Er zijn voor Asterisk leveranciers die zelf ontwikkeld hebben waar je het af kan nemen, 3CX is een prima open source platform. Als je al op O365 zit kan je uitbreiden naar Skype for business als dat in je budget past. Je hebt nog Alcatel, Cisco, Mittel etc.. Genoeg optie's.

VOYS ken ik niet, als ik naar de website kijk lijkt het een typische SIP provider die alle gesprekken zonder garantie over internet laat lopen. Staat zelfs letterlijk op de site, hoe de telefoniekanalen gewaarborgd worden kan ik er niet terug vinden. Dat doen ze namelijk niet.

Wil je niet ontmoedigen maar neem deze details wel mee in je overweging


(overigens niet de bedoeling betweterig te doen maar zit zelf in de telecom wereld, als je vragen hebt wil ik die gerust beantwoorden)

[ Voor 4% gewijzigd door Skimovic op 14-01-2018 01:47 ]

[kroegtijger]

helemaal eens met @Skimovic Zeker met betrekking tot QoS en dat je van het begin tot eind het traject moet kunnen beheren/controleren om garanties af te kunnen geven. En inderdaad, dan wordt het vaak wel wat duurder dan het in eerste instantie lijkt. De infra die je voor VoIP nodig hebt is dan ook iets kritischer dan voor TCP-traffic.
Vaak gaat het zich pas terug verdienen bij veel (internationale) gesprekken tussen vestigingen binnen 1 bedrijf, omdat je die kosten dan uitspaart. Voor een "normale" situatie is het qua kosten gezien meestal niet zo heel interessant. Kijk je echter naar de mogelijkheden die je ermee kan verkrijgen, dan kan het een overweging zijn om toch een eigen beheerde voip-omgeving te gaan bouwen.

[PeterEs]

Hoe belangrijk is telefonie voor je organisatie? Als je ervan afhankelijk bent dan zou ik zeker niet kiezen om zelf een server neer te zetten maar te kijken naar een oplossing zoals KPN EEN of HIP.

Mocht je toch besluiten zelf een server op te tuigen, let dan op het volgende:
Er is niets vervelender dan blopjes en plopjes in je gesprek en gesprekken die wegvallen. Zorg voor voldoende, gegarandeerde bandbreedte puur voor VoIP. Dit kan bijvoorbeeld door QoS toe te passen of een apart VLAN/EVC voor VoIP.

Beide servers die je noemt hebben voldoende capaciteit voor de 40 users. Virtualisatie zou ik niet doen, zorgt alleen maar voor extra latency en dat is niet wat je wilt met VoIP.

Zoek een gedegen partij voor je trunk en zoek die niet alleen op prijs uit. Wij hadden in het verleden onbeperkt bellen voor 17,50 per maand en telefoonnummers voor een 10tje per jaar. Onbeperkt bleek al snel niet onbeperkt te zijn en bij storingen werd naar de centrale of internetlijn verwezen.

[Thijs B]

Ik heb het idee dat veel reacties hier afkomstig zijn van commerciele mensen, als je kijkt naar de oorspronkelijke vraag gaat het hier maar om 2 locaties met slechts 16 toestellen, wel een dikke 50/50 glasvezel.

Als je puur naar de techniek kijkt en er vanuitgaande dat je weet wat je doet is het opzetten van een onprem voip systeem voor slechts 16 toestellen echt niet zo moeilijk.

Als je voor zo'n klein mkb dan ook goed naar de kosten kijkt zou misschien zelfs een van de kant en klare pbx doosjes al voldoende zijn.

[Tammesp]

Interessant artikel. Deze kwestie had ik ook binnen ons bedrijf vorig jaar. Nu meer dan een jaar heb ik van de volgende fabrikant een VoIP telefonie systeem draaien:

http://www.grandstream.co...xs/product/ucm6100-series

De basis is Asterisk met een Grandstream laagje erover heen, wat het configureren wat makkelijker maakt. De remote locatie heeft Grandstream telefoons met OpenVPN erin, die verbinden per telefoon naar de PBX centrale . Werkt uitstekend weinig tot geen uitval. Wel is het belangrijk dat je alle SIP verkeer voorrang geeft als er bijvoorbeeld gedownload word.

De PBX centrale en SIP telefoons betaal je eenmalig voor, je zit niet vast aan licenties.Verder hebben we SIP trunk met 2 telefoonnummers afgenomen.

Voor backup heb ik een 2e PBX centrale op de andere locatie staan. Die kunnen we aanzetten als de hoofd centrale zich begeeft.

[Powermage]

De tijden dat je op "normale" lijnen geen voip kon draaien liggen toch echt wel achter ons hoor.
Nee, je moet niet op een 2 om 0,5 mbit lijntje met 10 man willen werken en met 6 man willen werken, maar met standaard goed gedimensioneerde verbindingen (of als je het slecht vertrouwd een dedicated standaard internet verbinding) kom je heel ver.

Een makkelijke stap voor gegarandeerde bandbreedte is wanneer je via routit op HIP of KPN een over gaat gaat (hosted voip dienst) vaak krijg je de 2e pvc's relatief goedkoop, maar als er voldoende snel internet is met een goede router dan kan je het al voor 99,9% goed regelen.