Laptop voor voortgezette studies

[Opifex]

Dag allen!

3 jaar geleden, toen ik aan mijn bachelorstudie ICT begon wou ik meteen een degelijke laptop kopen, zodat ik altijd en overal vlot zou kunnen werken. Ik had mijn oog toen laten vallen op een Asus die perfect was, en die ook hier op het forum toen werd aangeraden. Echter in de winkel zelf heb ik me laten ompraten om een laptop van Alternate te kopen die goedkoper was, maar die er wel veel aantrekkelijker uitzag qua specificaties. Voornamelijk de 4 cell batterij ipv. de 3 cell van de asus was zeer interessant voor mij, omdat ik niet overal de stekker kan insteken.
Het werd al snel duidelijk dat die laptop een nachtmerrie was. Naast 10 tallen andere gebreken ging de batterij out of the box nog geen uur mee (idle)... Nu 3 jaar later is dat gereduceerd tot slechts 2 minuten.

Nu vat ik na mijn bachelorstudie een master aan, en zou daarvoor graag een nieuwe laptop willen aanschaffen waardoor ik in de lessen de aandacht kan houden op notities maken, en niet op het werkend krijgen van de laptop zelf. (Want ja, ik was altijd heel jaloers hoe ik urenlang zat te klooien met dat onding, terwijl mijn klasgenoten met een cheapskate laptop altijd meteen konden werken)


Wat ga je met je laptop doen?
OS: Windows + Linux
De laptop wordt gebruikt in het kader van een ICT studie. Notities nemen, programmeren en VM's draaien (beperkt) moeten dus zeker wel kunnen. Gamen gaat er in principe niet op gedaan worden.
Aangezien ik in België woon, en een Azerty hier de gewoonte is gaat daar een sterke voorkeur naar. Ook een numeriek klavier is mooi meegenomen als je dag in dag uit moet programmeren.
Een SSD lijkt me in deze tijd ook onmisbaar. Bij voorkeur een combinatie SSD+HDD aangezien dit handig is voor een dualboot, maar dit hoeft niet persé, want dat duwt de prijs (en het gewicht) sterk de hoogte in. Desnoods vervang ik een mogelijk kleine SSD wel met een grotere.


Wat is je budget?
Tussen de 600 en de 1300 lijkt mij wel ok, maar deze grenzen liggen niet vast.
Minder is natuurlijk altijd leuk (want als student heb je het niet zo breed), maar het moet wel nog bruikbaar en degelijk zijn. Als hij na een jaar stuk is heb ik er ook niets aan...
In de andere richting werkt ook: Als er een laptop is die iets duurder is, maar wel een groot voordeel heeft voor mij, dan sta ik daar voor open.

Ben je van plan je laptop veel mee te nemen?
Ja, de laptop wordt dagelijks meegenomen. Gewicht en accuduur is dus van zeer groot belang!
(Een groot scherm is mooi meegenomen, maar is voor mij persoonlijk van minder belang.)

Heb je nog bepaalde (merk)voorkeuren
Waar ik zeker van wil wegblijven zijn samenprop laptops zoals ik hierboven beschreef. Tenzij er zijn waar er veel positieve reviews over zijn, en die hun waarde dus bewezen hebben. Voor de rest heb ik weinig merkvoorkeuren, behalve dan Apple: daar blijf ik liefst van weg.

Ik heb in de pricewatch wat rondgekeken en de eerste die me opviel was deze:
pricewatch: Asus Zenbook UX305CA-FC004T-BE
Laptop met een mooie prijs, de SSD zou ik vervangen door een grotere, maar voor de rest zag deze er prima uit. Alleen heeft deze geen numeriek klavier, want toch wel wat lastig is om te programmeren denk ik...

De volgende die ik tegenkwam was deze:
productreview: Asus Zenbook Pro UX501VW-FJ067T-BE review door Tim Wilrycx
Deze is al heel wat prijziger (wat geen klein minpunt is!), maar zag er voorts perfect uit. Alleen de (zeer) slechte review deed me toch wat twijfelen...

Deze 2 haalde ik uit het BBG topic:
pricewatch: Asus Zenbook UX305UA-FC003T
Mooie prijs, ideale laptop: alleen... bestaat geen Azerty versie van

pricewatch: Acer Aspire V3-372-77FR
Mooie prijs ook, maar geen numeriek klavier...

Deze laatste haalde ik ook uit de pricewatch:
pricewatch: Asus X556UA-DM504T
Deze lijkt me helemaal perfect. Mooie prijs, voor al mijn wensen op het eerste zicht (De SSD kan ik vervangen door een iets groter model, evt. de SSD uit mijn huidige laptop)
Alleen lijkt de batterij (38Wh) me zo klein? Gaat dit niet voor frustraties zorgen? Een 3-tal uur meegaan met een word documentje en een browser open moet toch echt wel mogelijk zijn voor mij.

Er zijn nog heel veel alternatieven te vinden in de pricewatch, maar ik zie door de bomen het bos niet echt meer. Kunnen jullie mij helpen met een geschikte laptop te vinden?

Alvast bedankt!

[Ramon]

Een paar puntjes/vraagjes/overdenkingen:

- Je hebt het over vervangen van de SSD in de UX305. Heb je gekeken of dit mogelijk is? Lijkt me typisch een apparaat waar dat niet zo makkelijk is.

- Waarom heb je precies het numerieke toetsenbord nodig voor programmeren? Ik ben zelf webdeveloper en gebruik het numerieke toetsenbord echt nooit.

- Programmeren an sich is niet zo zwaar. Ook de Core M kan de meeste IDE's gewoon aan, maar als je met VM's gaat werken in combinatie met multitasken wordt het wel zwaar voor een Core M, dan zou ik voor een i5 gaan.

- Zelfde geld voor geheugen. Zodra je VM's gaat gebruiken is 4GB te weinig en lijkt me 8GB het minimum.

- Als je de laptop iedere dag wilt meenemen dan zou ik persoonlijk niet voor een 15" gaan. Dat is gewoon te groot, te zwaar en te onhandig. Ik zou dan voor 13" gaan.

- Heb je gekeken naar de Dell XPS 13? review. Kijk ook naar de HP Envy 13 en de duurdere versie van de UX305

[sjenk]

Had laatst deze asus gezien. Lijkt me ook erg geschikt als ik zo je wensen bekijk. Met i7 processor, 8gb ram, azerty en een extra gt940m videokaart. Verder zie ik dat bij dit model ook het ram en de SSD nog te zijn upgraden. Helaas geen numeriek gedeelte, maar is het geen idee om een extern numpad te kopen bijvoorbeeld?

pricewatch: Asus ZenBook UX303UB-R4021T-BE

Eventueel nog een review van de bovenstaande laptop:
http://www.notebookcheck....book-Review.156065.0.html

Succes!

[ Voor 50% gewijzigd door sjenk op 18-08-2016 23:20 ]

[Opifex]

Ramon schreef op donderdag 18 augustus 2016 @ 22:43:

- Je hebt het over vervangen van de SSD in de UX305. Heb je gekeken of dit mogelijk is? Lijkt me typisch een apparaat waar dat niet zo makkelijk is.

Goed punt! Had ik inderdaad nog niet naar gekeken!

Ramon schreef op donderdag 18 augustus 2016 @ 22:43:
- Waarom heb je precies het numerieke toetsenbord nodig voor programmeren? Ik ben zelf webdeveloper en gebruik het numerieke toetsenbord echt nooit.

Ik ben geen webdeveloper, maar een (embedded) programmeur. Veel C/C++, VHDL, en dat soort toestanden dus. Daar gebruik je toch wel vrij vaak het numeriek toetsenbord voor denk ik.
Maar oké, als een laptop op alle andere vlakken perfect is wil ik deze eis eventueel nog wel laten varen. Het kan inderdaad ook nog wel zonder.

Ramon schreef op donderdag 18 augustus 2016 @ 22:43:
- Programmeren an sich is niet zo zwaar. Ook de Core M kan de meeste IDE's gewoon aan, maar als je met VM's gaat werken in combinatie met multitasken wordt het wel zwaar voor een Core M, dan zou ik voor een i5 gaan.

Programmeren an sich idd niet. Compileren van grote programma's (en het builden van VHDL code) vraagt toch wat processorkracht. Maar idd, de allerzwaarste processor is inderdaad niet nodig (in mijne vorige had ik een i7, maar dat is overkill.) Met een i5, of evt. zelfs een i3 kom ik wel toe denk ik.

Ramon schreef op donderdag 18 augustus 2016 @ 22:43:
- Zelfde geld voor geheugen. Zodra je VM's gaat gebruiken is 4GB te weinig en lijkt me 8GB het minimum.

Klopt, 8GB lijkt me wel een mooie hoeveelheid. 4 is te weinig, 16 wat teveel.

Ramon schreef op donderdag 18 augustus 2016 @ 22:43:
- Als je de laptop iedere dag wilt meenemen dan zou ik persoonlijk niet voor een 15" gaan. Dat is gewoon te groot, te zwaar en te onhandig. Ik zou dan voor 13" gaan.

Ik heb nu een 17" Van omvang vind ik dat nog wel meevallen. Het is alleen dat hij zo dik is (waardoor hij ook meer dan 4kg weegt...). De grootte speelt dus niet zo'n rol voor mij (ik verplaats me meestal met de auto, dus over OV moet ik me geen zorgen maken).
Maar 13" is ook goed. Het speelt echt weinig rol. 15" lijkt me het ideaal voor programmeer- en studeertaken omdat je soms ook wel meerdere vensters naast elkaar wil hebben.

Ramon schreef op donderdag 18 augustus 2016 @ 22:43:

- Heb je gekeken naar de Dell XPS 13? review. Kijk ook naar de HP Envy 13 en de duurdere versie van de UX305

De Dell XPS 13 ziet er (aan de hand van die review) inderdaad een topper uit! Alleen is hij wat prijzig (1400 euro?) en ook niet overal leverbaar.

Die HP Envy ziet er mij ook wel een degelijke uit! Die ga ik zeker even opslaan!

[Cinemaskoop]

Ik sluit me aan bij die Zenbook van Sjenk
pricewatch: Asus ZenBook UX303UB-R4021T-BE

Verder zijn dit nog mooie opties:
pricewatch: Asus Zenbook UX305UA-FB011T-BE ( 512GB SSD!)
pricewatch: HP Envy 13-d099nb
pricewatch: Acer Aspire S5-371-558M
pricewatch unsorted: Acer Aspire S5-371T-76H1 - Laptop / Azerty ( ook 512GB SSD)

[Camo]

Ik zelf heb de https://tweakers.net/pric...nbook-ux303ua-r4051t.html
Hier heb ik zelf het werkgeheugen nog verwisseld van 8GB naar 12GB en de SSD vervangen voor een 512 GB Samsung evo 850.

Heerlijk zo'n thin en light systeem, ook binnenkort voor de opleiding HBO-ICT.

Zie alleen dat er in het AZERTY model een GeForce GT940M dat is ook wel leuk meegenomen, ik zit nu met de ingebakken intel hd graphics, maar de batterij gaat wel lekker lang mee

[ Voor 24% gewijzigd door Camo op 20-08-2016 23:41 ]

[mgroen81]

Mijn zus heeft op mijn aanraden de https://tweakers.net/pric...80sr00fcmh/specificaties/ gekocht.
Leek mij wel een mooie laptop voor 699 euro.
Met een goede i5, 8 GB ddr4 geheugen, 256 GB SSD.
GeForce GT940MX en full-hd 15" scherm.
edit: Er zit ook een numeriek gedeelte op. (was ook een eis van mijn zus)

[ Voor 11% gewijzigd door mgroen81 op 21-08-2016 06:20 ]

[Opifex]

mgroen81 schreef op zondag 21 augustus 2016 @ 06:16:
Mijn zus heeft op mijn aanraden de https://tweakers.net/pric...80sr00fcmh/specificaties/ gekocht.
Leek mij wel een mooie laptop voor 699 euro.
Met een goede i5, 8 GB ddr4 geheugen, 256 GB SSD.
GeForce GT940MX en full-hd 15" scherm.
edit: Er zit ook een numeriek gedeelte op. (was ook een eis van mijn zus)

Dat ziet er inderdaad wel een topper uit!
Heeft ook een CD-drive zie ik, dus ik vermoed dat ik daar nog een HDD kan inproppen dmv. een caddy?
De enige minpuntjes die ik kan vinden zijn de videokaart (die is voor mij niet nodig, maar slorpt wel veel batterij op), de dikte en bijhorend gewicht, en het qwerty toetsenbord.

Met de eerste 2 puntjes kan ik nog wel leven. Dat zijn kleinigheden. Maar het toetsenbord zou ik toch graag in Azerty willen. Denk je dat het mogelijk is omdat (tegen een meerprijs) te laten aanpassen?

[Opifex]

Camo schreef op zaterdag 20 augustus 2016 @ 23:40:
Ik zelf heb de https://tweakers.net/pric...nbook-ux303ua-r4051t.html
Hier heb ik zelf het werkgeheugen nog verwisseld van 8GB naar 12GB en de SSD vervangen voor een 512 GB Samsung evo 850.

Heerlijk zo'n thin en light systeem, ook binnenkort voor de opleiding HBO-ICT.

Zie alleen dat er in het AZERTY model een GeForce GT940M dat is ook wel leuk meegenomen, ik zit nu met de ingebakken intel hd graphics, maar de batterij gaat wel lekker lang mee

Deze is helaas niet te koop, maar ben wel na jouw suggestie wat verder beginnen kijken in het aanbod van Asus (op andere sites dan wel, want die pricewatch is hier spijtig genoeg héél onvolledig in heb ik ondervonden), en kwam op deze terecht:

http://www.laptopshop.be/...1ua-dm137t-be-azerty.html
Zeer mooie prijs, en alles wat ik nodig heb. Alleen de SSD zou ik vervangen door een 500GB model, als dat mogelijk is. Iemand die me hier een antwoord op kan geven?

Een beetje verder kwam ik echter deze tegen:
http://www.laptopshop.be/...ml#product_specifications
Deze heeft een SSD én een HDD. Wat toch wel een vrij groot pluspunt voor mij is
Alleen is de SSD te klein voor een dualboot win-linux, dus moet deze ook vervangen worden. Maar kan dat met deze? Iemand die me kan verlichten? Anders moet ik morgen eens bellen naar daar

[Arunia]

Die gpu naast de igp maakt niets uit. Die verbruikt niets op het moment dat je hem niet gebruikt en anders is die ook uit te schakelen.

[sjenk]

azziplekkus schreef op zondag 21 augustus 2016 @ 11:35:
[...]

Een beetje verder kwam ik echter deze tegen:
http://www.laptopshop.be/...ml#product_specifications
Deze heeft een SSD én een HDD. Wat toch wel een vrij groot pluspunt voor mij is
Alleen is de SSD te klein voor een dualboot win-linux, dus moet deze ook vervangen worden. Maar kan dat met deze? Iemand die me kan verlichten? Anders moet ik morgen eens bellen naar daar

Laptop ziet er prima uit maar je hebt dan wel een lage resolutie op een 17 inch scherm, en TN type paneel. Dit is natuurlijk beter voor je accuduur, maar ik wou je er toch even op wijzen want het werkt misschien minder fijn. SSD is waarschijnlijk wel te vervangen in die laptop, maar even bellen kan inderdaad makkelijk antwoord geven.

Een laptop van een hogere prijscategorie, maar wel erg mooi is deze nieuwe Dell serie:

http://www.dell.com/be/p/...-in-1-laptop/pd?ref=PD_OC

Prijs is hoog maar dan heb je wel een degelijke laptop.

[ Voor 4% gewijzigd door sjenk op 21-08-2016 13:19 ]

[mgroen81]

azziplekkus schreef op zondag 21 augustus 2016 @ 11:14:
[...]


Dat ziet er inderdaad wel een topper uit!
Heeft ook een CD-drive zie ik, dus ik vermoed dat ik daar nog een HDD kan inproppen dmv. een caddy?
De enige minpuntjes die ik kan vinden zijn de videokaart (die is voor mij niet nodig, maar slorpt wel veel batterij op), de dikte en bijhorend gewicht, en het qwerty toetsenbord.

Met de eerste 2 puntjes kan ik nog wel leven. Dat zijn kleinigheden. Maar het toetsenbord zou ik toch graag in Azerty willen. Denk je dat het mogelijk is omdat (tegen een meerprijs) te laten aanpassen?

Die heeft geen optische drive dacht ik. Had niet door dat je Azerty zocht.

https://tweakers.net/pric...-pavilion-15-au070nb.html
Deze is wel azerty en heeft een DVD-drive en alleen Intel HD video.
Iets dunner en iets lichter dan de Lenovo.
Ja het is lastig, er is zoveel te kiezen.

[Opifex]

mgroen81 schreef op zondag 21 augustus 2016 @ 21:36:
[...]

Die heeft geen optische drive dacht ik. Had niet door dat je Azerty zocht.

https://tweakers.net/pric...-pavilion-15-au070nb.html
Deze is wel azerty en heeft een DVD-drive en alleen Intel HD video.
Iets dunner en iets lichter dan de Lenovo.
Ja het is lastig, er is zoveel te kiezen.

Deze ziet er perfect uit voor mijn eisen, en heb op het punt gestaan deze te bestellen!

Nu is er echter een change of plans gekomen: Ik ga voorlopig nog proberen verder te doen met mijn huidige laptop voor algemene taken (programmeren, VM's, etc.), waar ik een stopcontact heb;
En deze kopen voor notities te nemen in lessen: pricewatch: Lenovo IdeaPad Miix 300-10IBY (80NR0021MB, Azerty toetsenbord) Zwart

Goedkoop, heel licht laptop-tablet hybride dat heel portable is, en dus ideaal voor heel de tijd over en weer mee te nemen.

Denken jullie dat dit verstandig is? Of ga ik toch best voor iets anders?

[Ergo]

Ik twijfel altijd over dergelijke laptops.
Heb zelf een tijdje voor intel in de mediamarkt gewerkt en raadde die laptops altijd af. Mijn iets minder eerlijke collega's hadden daar een beetje lak aan en je zag het regelmatig gebeuren dat mensen met een dergelijke laptop al snel terugkwamen. Iets van windows + office en het geheugen zit vol. Als je het kan spenderen zou ik je huidige laptop gewoon vervangen.

Zoiets zou ook prima moeten zijn
pricewatch: Acer Aspire V3-372-77FR

[Opifex]

Nate-Senpai schreef op donderdag 25 augustus 2016 @ 11:19:
Ik twijfel altijd over dergelijke laptops.
Heb zelf een tijdje voor intel in de mediamarkt gewerkt en raadde die laptops altijd af. Mijn iets minder eerlijke collega's hadden daar een beetje lak aan en je zag het regelmatig gebeuren dat mensen met een dergelijke laptop al snel terugkwamen. Iets van windows + office en het geheugen zit vol. Als je het kan spenderen zou ik je huidige laptop gewoon vervangen.

Zoiets zou ook prima moeten zijn
pricewatch: Acer Aspire V3-372-77FR

Ik kan het spenderen, maar ergens vind ik het toch ook wel zonde om een laptop die voorlopig nog wel bruikbaar is (zij het met een aantal gebreken) al af te schrijven.
Bovendien is draagbaarheid ook wel vrij belangrijk, dus zo'n kleine laptop heeft een streepje voor om mee te nemen naar de lessen. Bovendien kan hij ook als tablet gebruikt worden, wat voor mij ook een groot pluspunt is, want ik overweeg al een hele tijd om een tablet of E-reader te kopen, zodat ik niet altijd mijn cursussen op mijn PC-scherm moet openen om te studeren, maar het ook gewoon naast mijn papieren kan leggen.

Nuja, ik denk dat ik de gok ga wagen (tenzij er nog een paar reacties komen die het me afraden). Het is maar 200 euro, dus echt een grote ramp is het niet als het op niets uitdraait.
De issue die jij aanhaalt, met mensen die meteen terugkomen en klagen dat het geheugen te snel vol is, is op mij niet van toepassing denk ik. Je moet gewoon weten wat je koopt, voordat je het effectief koopt.
De beoordeling van de doorsnee mensen die de goedkoopste laptop uit het rek halen, om dan na een week te komen klagen dat hun laptop niet evengoed is als de laptop van de rijke Oom met een toestel van 5000 euro moet je gewoon negeren imo...

Ik zal mijn bevindingen nog laten weten (in dit topic/in een product review) als ik hem een tijdje gebruikt heb

[Ergo]

azziplekkus schreef op donderdag 25 augustus 2016 @ 14:30:
[...]


Ik kan het spenderen, maar ergens vind ik het toch ook wel zonde om een laptop die voorlopig nog wel bruikbaar is (zij het met een aantal gebreken) al af te schrijven.
Bovendien is draagbaarheid ook wel vrij belangrijk, dus zo'n kleine laptop heeft een streepje voor om mee te nemen naar de lessen. Bovendien kan hij ook als tablet gebruikt worden, wat voor mij ook een groot pluspunt is, want ik overweeg al een hele tijd om een tablet of E-reader te kopen, zodat ik niet altijd mijn cursussen op mijn PC-scherm moet openen om te studeren, maar het ook gewoon naast mijn papieren kan leggen.

Nuja, ik denk dat ik de gok ga wagen (tenzij er nog een paar reacties komen die het me afraden). Het is maar 200 euro, dus echt een grote ramp is het niet als het op niets uitdraait.
De issue die jij aanhaalt, met mensen die meteen terugkomen en klagen dat het geheugen te snel vol is, is op mij niet van toepassing denk ik. Je moet gewoon weten wat je koopt, voordat je het effectief koopt.
De beoordeling van de doorsnee mensen die de goedkoopste laptop uit het rek halen, om dan na een week te komen klagen dat hun laptop niet evengoed is als de laptop van de rijke Oom met een toestel van 5000 euro moet je gewoon negeren imo...

Ik zal mijn bevindingen nog laten weten (in dit topic/in een product review) als ik hem een tijdje gebruikt heb

Over wat je zegt quo de laptop ben ik het ook met je eens, dat je moet weten wat je koopt.
al Ben ik zelf van mening dat goedkoop in dit geval al snel duurkoop is.
De laptops worden relatief snel traag en je kan ook niet iets upgraden. Tuurlijk het kan zijn dat het voor jou voldoet maar ik geef gewoon aan hoe ik over dergelijke laptops denk. Daarbij komt ook dat je dan 2 apparaten moet meeslepen , lijkt me ook niet handig.
De laptop die ik aankaartte sluit iig wel imo aan bij wat je aangaf in je ts en is relatief goedkoop in vergelijking met de concurrentie.

De review is iig wel erg positief. productreview: Acer Aspire V3-372-77FR review door shadowclaim

[ Voor 4% gewijzigd door Ergo op 25-08-2016 17:23 ]

[Opifex]

Nate-Senpai schreef op donderdag 25 augustus 2016 @ 17:22:
[...]


Over wat je zegt quo de laptop ben ik het ook met je eens, dat je moet weten wat je koopt.
al Ben ik zelf van mening dat goedkoop in dit geval al snel duurkoop is.
De laptops worden relatief snel traag en je kan ook niet iets upgraden. Tuurlijk het kan zijn dat het voor jou voldoet maar ik geef gewoon aan hoe ik over dergelijke laptops denk. Daarbij komt ook dat je dan 2 apparaten moet meeslepen , lijkt me ook niet handig.
De laptop die ik aankaartte sluit iig wel imo aan bij wat je aangaf in je ts en is relatief goedkoop in vergelijking met de concurrentie.

De review is iig wel erg positief. productreview: Acer Aspire V3-372-77FR review door shadowclaim

Klopt, en ik denk over het algemeen (eigenlijk praktisch altijd) net hetzelfde als jij: goedkoop = duurkoop.
Maar laptops worden over het algemeen snel traag als hun hdd vol wordt (fragmentatie), of als er te veel onnodige programma's draaien. Dat gaat in dit geval geen probleem zijn, want van een HDD is geen sprake (flash geheugen), en veel programma's ga ik ook niet draaien. Enkel het OS en een tekstverwerker. Dat is echt het enige waarvoor hij gaat dienen.
En moest hij toch sloom worden, dan gooi ik die windows er af en schakel ik over op een linux distro voor zwakke hardware.

2 apparaten meeslepen is inderdaad niet handig, maar gelukkig ben ik altijd met de wagen, dus kan ik hem achterlaten als ik hem lang niet nodig heb, en hoeft hij ook niet mee op de trein of bus.

De laptop die je voorstelde was inderdaad perfect met wat ik beschreef in de TS, en de prijs valt inderdaad ook heel goed mee. Daarvoor al een thumbs up! Maar ik ga toch de gok wagen denk ik
Moest hij toch tegenslagen, kan ik hem nog altijd gebruiken als laptop om bij mijn 3D-printer te zetten, of gebruiken in onze werkatelier, zodat als we aan iets aan het sleutelen zijn (stof, olie, vuil, vocht) ik er een goedkoop laptopje kan hebben om te gebruiken