Onduidelijkheid over databankenrecht mbt. data aggregatie

[VR46]

Hallo,

Ik ben al geruime tijd bezig met het ontwikkelen van een nieuwe online dienst voor woningzoekenden, waarbij we de gebruiker automatisch op de hoogte willen brengen van nieuw aanbod. Daarvoor scrapen wij op regelmatige basis diverse bronnen om die te controleren op nieuwe advertenties. De informatie die we extraheren bestaat uitsluitend uit feitelijke gegevens zoals adres, plaats, prijs, oppervlakte. Uiteindelijk vermelden wij de gevonden woningen expliciet samen met de oorspronkelijke bron in een overkoepelend overzicht. Een van de bronnen is Funda.

Nu vraag ik me af in hoeverre hetgeen wij doen 'legaal' is volgens de Nederlandse wetgeving, en daar probeer ik een zo sluitend mogelijk antwoord op te geven alvorens we de dienst openstellen. Het databankenrecht is voor zover ik heb kunnen concluderen een nogal grijs gebied wat dat betreft, en ik ben nog niet helemaal wijs geworden van wat ik tot nu toe heb gelezen. Vooral als je ook het auteursrecht en citaatrecht daarbij in overweging neemt. Mijn overtuiging is dat onze aanpak 'overwegend legaal' is om de volgende redenen:

• We nemen uitsluitend feitelijke gegevens over, dus geen informatie met 'creatieve' grondslag (geen omschrijvingen, geen foto's..)
• De bron wordt expliciet en ondubbelzinnig vermeld inclusief link naar homepage + advertentie
• De gebruiker wordt uiteindelijk doorgestuurd naar de oorspronkelijke pagina van de bron (bij ons valt er verder niets te doen - je zou dit eventueel ook kunnen zien als extra exposure)
• De scraper is 'vriendelijk' opgezet en bestookt de bronsites niet met requests

Voor het databankenrecht geldt voor zover ik weet echter wel dat als het opstellen van de databank de kerntaak is van die partij, en er een substantiële investering in is gedaan, die niet (zomaar) systematisch mag worden overgenomen. Soortgelijke situaties zijn bijvoorbeeld het Gaspedaal-arrest of Funda vs Zoekallehuizen. Maar de vraag is: in hoeverre is dat wat wij overnemen en de manier waarop wij het presenteren daadwerkelijk beschermd door het databankenrecht. En in hoeverre vormen eerdergenoemde punten een vrijwaring voor het verzamelen van die data? Van andere bronnen zoals woningcorporaties van wie de kerntaak niet het opbouwen van een database is maar het verhuren van woningen ben ik overtuigd dat we probleemloos kunnen extraheren, maar van Funda bijvoorbeeld niet.

Ik hoor graag of iemand mij hier meer wijsheid over bij kan brengen

[Janoz]

Funda geeft in hun eigen voorwaarden het volgende aan:

Het is u slechts toegestaan om één kopie van het op de website ter beschikking gestelde materiaal te downloaden voor eigen, niet-commercieel gebruik. Het is u niet toegestaan om zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Funda, het beschikbaar gestelde materiaal anderszins te kopiëren, te wijzigen, te distribueren, te verspreiden, te "reverse engineeren", te decompileren of op andere wijze te gebruiken en/of te exploiteren.

Mocht Funda het gaan merken dan zul je zeker 'last' van ze krijgen, nog los van of je in je recht staat.

Het zoek-alle-huizen arrest is trouwens niet vergelijkbaar. Daarbij werden de gegevens niet gehaald van Funda (kerntaak:overzicht van koop en huur huizen), maar bij de makelaars zelf (kerntaak:verkopen van huizen)

[NMe]

Hoe dan ook heeft dit niks met marketing te maken maar met recht.

Internetmarketing & Social Media >> Algemene Zaken

[naitsoezn]

Databanken met informatie zijn sinds een aantal jaar beschermd via het zogeheten databankrecht. Dit beschermt tegen overnemen en ontlenen uit een databank, mits er substantieel geïnvesteerd is in het maken van die databank.
Door ICT-jurist Arnoud Engelfriet (blog, contact).
(...)

Richtlijn 96/9/EG schept een nieuw intellectueel eigendomsrecht inzake het opvragen van gegevens uit databanken en het beschikbaar maken van de databank zelf. Wie substantieel investeert in een databank, krijgt tien jaar bescherming tegen overnemen en ontlenen daaruit.

bron: http://www.iusmentis.com/databanken/

en:

Het databankenrecht beschermt gegevensverzamelingen, mits in die verzameling voldoende is geïnvesteerd. De gegevensverzameling hoeft niet aan allerlei technische eisen te voldoen om beschermd te zijn. Het rechtsgebied is daarmee niet alleen interessant voor ondernemers die traditionele databanken/databases exploiteren.

bron: http://dirkzwagerieit.nl/rechtsgebieden/databankenrecht/

en:

Een databank is een een verzameling van werken, gegevens of andere zelfstandige elementen, systematisch of methodisch geordend, en afzonderlijk met elektronische middelen of anderszins toegankelijk (zoals een spoorboekje of een wettenbundel).

Op grond van Europees recht geniet de producent van een databank bescherming tegen overname door derden van de databank. Vereist is wel dat de producent een substantiële investering heeft gedaan in de samenstelling van de databank en/of het onderhoud daarvan.

bron: https://www.amsadvocaten....eigendom/databankenrecht/

Als ik mijn interpretatie hierop loslaat (ianal), dan is funda imho sowieso off-limits, maar ook het woningaanbod van andere sites dan funda kan hiermee al snel beschermd zijn....

[ Voor 36% gewijzigd door naitsoezn op 16-08-2016 13:54 ]

[evilution]

NVM is in de zaak rond ZAH als ik me goed herinner anders aardig onderuit gegaan. Hoezo is Funda dan off-limits?
http://www.solv.nl/weblog...ke-zoekallehuizen-nl/2636

[Señor Sjon]

Ik kan me niet voorstellen dat in de afgelopen 10 jaar daar niets aan veranderd is.

[naitsoezn]

evilution schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 14:07:
NVM is in de zaak rond ZAH als ik me goed herinner anders aardig onderuit gegaan. Hoezo is Funda dan off-limits?
http://www.solv.nl/weblog...ke-zoekallehuizen-nl/2636

Ik vind heel het woord funda niet in je link; die uitspraak ging voor zover ik kan nagaan over de afzonderlijke makelaarssites? Maar he, ianal, dus als jij het beter weet hoor ik het graag hoor

Vervolgens oordeelt het Hof dat de websites van NVM en de makelaars geen beschermde databanken vormen. Volgens het Hof is ook in hoger beroep niet aannemelijk gemaakt dat er substantieel is geïnvesteerd in de totstandkoming van de websites

Kan me niet voorstellen dat deze redenering ook voor funda geldt. Als jij daar anders over denkt, hoor ik graag je redenering, want imho is het enige bestaansrecht van funda juist dat het een databank is.

[ Voor 31% gewijzigd door naitsoezn op 16-08-2016 14:13 ]

[evilution]

Funda is toch van NVM? En ianal.

[naitsoezn]

evilution schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 14:15:
Funda is toch van NVM? En ianal.

Maar niet alles van nvm is funda

Zover als ik die link interpreteer ging dat over de websites van de individuele nvm-makelaars. Maar zoals sjon ook al zegt (mede omdat uit de links die ik eerder gaf blijkt dat het een relatief nieuw begrip is), zou het me niets verbazen als er in 10 jaar flink wat verandert is op dit gebied....

[ Voor 44% gewijzigd door naitsoezn op 16-08-2016 14:19 ]

[Standeman]

Janoz schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 13:35:
Funda geeft in hun eigen voorwaarden het volgende aan:

[...]

Mocht Funda het gaan merken dan zul je zeker 'last' van ze krijgen, nog los van of je in je recht staat.

Het zoek-alle-huizen arrest is trouwens niet vergelijkbaar. Daarbij werden de gegevens niet gehaald van Funda (kerntaak:overzicht van koop en huur huizen), maar bij de makelaars zelf (kerntaak:verkopen van huizen)

Zullen Yahoo/Google/Bing/$zoekmachine dan allemaal toestemming hebben gevraagd?

[evilution]

Op ZAH kom ik ook gewoon huizen tegen die op Funda staan. Kennelijk is er wel wat mogelijk.

Hoe dan ook lijkt het me raadzaam om uit te laten zoeken door iemand met juridische kennis op dit gebied in plaats van een zooitje tweakers met Google skillz.

[ Voor 47% gewijzigd door evilution op 16-08-2016 14:24 ]

[VR46]

Dank voor alle reacties tot nu toe! Ik neig vooralsnog inderdaad te concluderen dat Funda een erg problematisch geval is in dezen. Maar ik zie ook niet echt een ondubbelzinnig consensus..

Standeman schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 14:21:
[...]

Zullen Yahoo/Google/Bing/$zoekmachine dan allemaal toestemming hebben gevraagd?

Wat ik tot nu toe uit de bronnen die ik heb geraadpleegd heb begrepen is dat zoekmachines die op algoritmes zijn gebaseerd (itt. meta search engines) zijn vrijgesteld van het databankenrecht.

Zoals ik het heb begrepen kwam ZAH ermee weg omdat die hun informatie inderdaad niet rechtstreeks van funda haalden, maar simpelweg de content van alle individuele makelaars verzamelden. En gezien het feit dat het samenstellen van een database is niet de kerntaak is van die makelaars, is het databankenrecht daar niet van toepassing.

naitsoezn schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 13:50:
[...]

Als ik mijn interpretatie hierop loslaat (ianal), dan is funda imho sowieso off-limits, maar ook het woningaanbod van andere sites dan funda kan hiermee al snel beschermd zijn....

Ik zit alleen nog met de vraag wat nou de exacte definitie van 'overnemen' is in deze context. Wordt daarmee bedoeld het overnemen van elke mogelijke soort informatie (oftewel het gaat hoofdzakelijk om de transactie) of worden daarmee niet-feitelijke gegevens gegevens bedoeld?

[Basszje]

Volgens mij gaat het er hoofdzakelijk op neerkomen of je een duurdere advocaat hebt dan die van Funda in deze. Vroeg me namelijk tijdens dergelijke zaken al af of Funda uberhaupt 'gelijk' had.

[BadpunK]

Het grootste probleem is, dat je geen eigenaar bent van de gegevens. Dat het publiekelijk beschikbaar is doet er in weze niets aan toe. Zolang je geen toestemming hebt van de eigenaar (funda in deze) zul je deze gegevens niet mogen gebruiken.

[VR46]

BadpunK schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 16:40:
Het grootste probleem is, dat je geen eigenaar bent van de gegevens. Dat het publiekelijk beschikbaar is doet er in weze niets aan toe. Zolang je geen toestemming hebt van de eigenaar (funda in deze) zul je deze gegevens niet mogen gebruiken.

Dus ook het gegeven dat het louter om feitelijke informatie gaat speelt geen rol als ik de bepalingen van het databankenrecht en de reacties in deze discussie goed begrijp? Het gaat dan dus echt om de substantiele investering die een Funda heeft gedaan in het verzamelen van die (al dan niet feitelijke) data in een gestructureerde manier?

[NMe]

VR46 schreef op dinsdag 16 augustus 2016 @ 16:51:
[...]

Dus ook het gegeven dat het louter om feitelijke informatie gaat speelt geen rol als ik de bepalingen van het databankenrecht en de reacties in deze discussie goed begrijp?

Waarom zou dat verschil maken? Als ik een jaar lang data verzamel over elke auto die bij mij voor de deur langsrijdt zijn dat ook feitelijke gegevens, maar dan heb ik nog steeds een jaar lang 24/7 voor de deur gezeten om de data van elke auto één voor één op te schrijven.

[Anoniem: 629336]

Ik ben dit zelf ook aan het onderzoeken maar dan in een BE context

http://www.zimmo.be/nl/

Doet dit in principe ook door middel van scraping. Net als gaspedaal.nl voor auto zoekertjes te verzamelen, deze zijn destijds wel aangeklaagd door "AutoTrack" en hebben deze rechtzaak ook verloren vanwege schending van het databankrecht.

nieuws: Gerechtshof: Gaspedaal maakt inbreuk op databaserecht AutoTrack

@VR46, Heb je je project nog verder gezet?

De materie lijkt mij allemaal wel wat subjectief, de ene zal er een probleem van maken terwijl andere het als citaatrecht zullen aanzien. Echter de zoeker sites waar je data van scraped zullen hoe dan ook een gerechtelijke procedure trachten te starten.