eigen fan controller

[Deodutie]

Hallo tweakers
Ik ben bezig met het plannen van het maken van mijn eigen fan controller, nu heb ik uitgerekend wat voor potmeters ik nodig heb (12v fan 0,35 amp) en kwam ik out op 48 Ohm. Die zijn niet te vinden en nu heb ik er op ebay een van 50 ohm gevonden. Kunnen jullie even voor mij checken of deze goed is?

link: http://www.ebay.nl/itm/Wi...ash=item5af552b65d&_uhb=1

Groet
Daan

[SA007]

Mm, zelf een controller maken met alleen een potmater pakt eigenlijk nooit uit zoals je bedoeld hebt.
Fans laten zich neit netjes regelen met alleen een potmeter.

PWM werkt een stuk beter. Ook genoeg schema's voor te vinden.

[timberleek]

Inderdaad niet doen met enkel een potmeter. Werkt totaal niet handig. En die potmeters gaan dat denk ik ook niet overleven. De meeste potmeters kunnen amper vermogen verstoken.

2 & 3 pin fans officieel lineair te regelen.
Dat is wat je in principe doet met die potmeter, alleen dan moet je het wel goed doen. Dus of met een grote draadgewonden potmeter die het vermogen kan hebben (maar duur zijn). Beter is gewoon een FET/bipolaire transistor lineair schakelen

PWM is een andere (redelijk simpele) mogelijkheid. Niet de officiële manier voor 2&3 pinners, maar werkt meestal prima. wel de juiste frequentie kiezen, anders gaan je fans fluiten

[Sibylle]

Om te proberen of je de juiste potmeter hebt voordat je gaat kopen, kun je denk ik simpelweg hier wat onderdelen bestellen:
http://dickbest.nl/index.php?_a=viewCat&catId=379
http://dickbest.nl/index.php?_a=viewCat&catId=353
http://dickbest.nl/index.php?_a=viewCat&catId=355

Zoals je ziet kost het vrij weinig (behalve de mooie 4Watt draadgewonden) en kun je lekker spelen en knutselen Als je een hele rits weerstandjes besteld kun je handmatig kijken welke weerstanden doen wat jij wilt en of ze doorbranden of niet.
Een potmeter hoef je niet helemaal te gebruiken, je kunt bijvoorbeeld ook een 0-100Ohm potmeter kopen en dan draai je hem gewoon nooit tussen de 50-100Ohm..het enige nadeel is dan dat je niet zo superprecies kan regelen tussen de 0-50Ohm maar dat maakt in praktijk weinig uit.

Ik zou me niet zo heel druk maken over of het fantastisch gaat werken of niet, waarschijnlijk namelijk niet De reden is dat een weerstand (of potmeter) in serie zetten ervoor zorgt dat er geen 12V meer over de fan staat....die 12V wordt nu verdeeld over de weerstand en de fan.
En helaas werkt een fan niet lekker bij lagere voltages...dus hij zal dan niet langzamer draaien maar gewoon niet.

Echter om te leren en de basis onder de knie te krijgen is het wel prettig om simpel te beginnen.
Als je denkt dat je de weerstandjes en de basis een beetje in de vinger hebt, kun je kijken naar een beproefde correcte manier: PWM
Op circuitsonline vind je veel topics over fancontrollers (zoals deze: http://www.circuitsonline...iew/51117/1/fancontroller ), het kan echter wat onoverzichtelijk zijn als je net begint...dus laat je niet overweldigen!

[timberleek]

Sibylle schreef op maandag 14 oktober 2013 @ 11:02:
een beproefde correcte manier: PWM

Beproefd ja, niet correct.

Alleen 4 pin fans horen met pwm gedimd te worden. Daar is het 4e draad voor. Intern wordt de voedingsspanning gebruikt om de controle circuits te voeden en de pwm wordt enkel toegepast om de motoraansturing te regelen.

Als je een 3 of 2 pin fan pwm't zet je het hele controle circuit snel aan en uit. Dit circuit bepaald de juiste aansturing van de motorspoelen. Ze doen het wel op die manier (over het algemeen), maar het is niet de "correcte manier". Enkele fans weigeren dan al snel dienst, en de fans gaan snel zingen

fan's zonder pwm regeling hoor je gewoon lineair te regelen. Dus wel degelijk met variërende spanning. Alleen doe je dat gewoon met een lineair geschakelde transistor. Dan kun je hem redelijk nauwkeurig regelen. Als je het met een potmeter doet vergroot je de serieweerstand. Echter zorgt dit voor een niet-lineaire overdracht in de fan snelheid. Daardoor is het zo beroerd te regelen.

Als je een fan gewoon een voedingsspanning geeft van 10v ipv 12, of 8v ipv 12 (volgens mij is 7 of 8v het veilige minimum volgens de 3 pin fan specs) draait hij prima.

[Deodutie]

Bedankt voor de reacties

Ik heb een aantal cooler master sickleflow fans zitten(3 Connectors, 12v, 0,35 amp, 2000 rpm)
Mijn processorkoeler, een scythe yasya, heeft ook een eigen fan controller, deze vind ik er fijn werken. Wat voor een is dit?

Kan iemand me misschien iets meer uitleggen over het lineaire FET gedoe? Misschien den simpel schemaatje teken, en wat linkjes geven naar de benodigde onderdelen

alvast gedankt

[ Voor 17% gewijzigd door Deodutie op 14-10-2013 11:55 ]

[Infant]

In het 'lineare fet gedoe' wordt een fet als instelbare vermogensweerstand verbruikt.
d.w.z: Je gebruikt een klein signaal, van een potmeter, of iets anders (audio bijv.) en dat stuurt je fet aan.

Stel je ventilator is 35 Ohm (12/.35). Om hem op 100% te laten draaien heb je dan 0 Ohm in serie nodig.
Als je een grote weerstand van 35 Ohm in serie plaatst, draait hij nog mar 50% zo hard (idealiter).
Etc.


Dit plaatje uit de wiki over Class A Ampliers fits the bill:

In het plaatje is de weerstand jouw ventilator, en de transistor is een fet.... of een transistor.

In essentie is een fancontroller dat: een versterker.

[ Voor 23% gewijzigd door Infant op 14-10-2013 12:42 ]

[Brahiewahiewa]

Sibylle schreef op maandag 14 oktober 2013 @ 11:02:
...Een potmeter hoef je niet helemaal te gebruiken, je kunt bijvoorbeeld ook een 0-100Ohm potmeter kopen en dan draai je hem gewoon nooit tussen de 50-100Ohm..het enige nadeel is dan dat je niet zo superprecies kan regelen tussen de 0-50Ohm maar dat maakt in praktijk weinig uit.

D'r zit nog een nadeel aan deze construktie: je potmeter verbrandt.

Potmeters hebben tussen beide uiteinden een maximaal te dissiperen vermogen.
Voor normale potmeters is dat ¼W.
Voor een 100Ω potmeter komt dat neer op een maximale stroom van √ (0,25 / 100 ) = 50 mA
Zo gauw de stroom door de serieschakeling groter wordt dan die 50 mA zal de potmeter gaan roken.
En aangezien je ventilator 350 mA trekt, zal dat heel snel gebeuren.

Een redelijk elegante manier is om gebruik te maken van een spannings regulator:



Zo'n LM317 kost iets van 35 ct; 't bijbehorende koelblokje is meestal duurder.

[timberleek]

Dat is inderdaad een redelijk makkelijke manier.

Om de fan op volle snelheid te laten draaien moet je ingangsspanning alleen iets hoger staan. Die lm317 zal altijd een beetje spanning willen (1.5 tot 2v bij niet te grote stromen)

[alexandersamson]

Dat zou je kunnen oplossen met een potmeter waarin een soort wisselschakelaar is ingebouwd (zoals bij sommige goedkopere radio's, waar volume gelijk ook aan/uitknop is). Als je hem dichtklikt, wordt de stroomkring gewoon met 12v gesloten, als hij open is, loopt hij via bovenstaand circuit
Of gewoon een wisselschakelaar thumbswitch gebruiken.

[Sibylle]

Brahiewahiewa schreef op maandag 14 oktober 2013 @ 15:41:
[...]

D'r zit nog een nadeel aan deze construktie: je potmeter verbrandt.

Potmeters hebben tussen beide uiteinden een maximaal te dissiperen vermogen.
Voor normale potmeters is dat ¼W.
Voor een 100Ω potmeter komt dat neer op een maximale stroom van √ (0,25 / 100 ) = 50 mA
Zo gauw de stroom door de serieschakeling groter wordt dan die 50 mA zal de potmeter gaan roken.
En aangezien je ventilator 350 mA trekt, zal dat heel snel gebeuren.

Een redelijk elegante manier is om gebruik te maken van een spannings regulator:

[afbeelding]

Zo'n LM317 kost iets van 35 ct; 't bijbehorende koelblokje is meestal duurder.

Mwoah, met een 4W potmeter onder de 50Ohm zal het niet zon vaart lopen. Je moet inderdaad geen 1/4W dingetjes kopen en verwachten dat ze heel lang meegaan.

Uiteraard is een geregelde lm317 het mooiste, als je de spanningsval wilt omzeilen kun je er nog een opamp bij zetten en wat componentjes, dan kunnen we ook nog wat beveiliging toevoegen etc. etc.
Alleen wordt het dan wel erg lastig voor een allereerste project...ik zeg: gewoon een potmeter kopen en lekker aansluiten om te kijken wat gebeurt!

En als de TS over een maandje ofzo de basis een beetje in de vingers heeft dan kunnen we langzaam de lastigere schakelen erbij halen.

[Brahiewahiewa]

timberleek schreef op maandag 14 oktober 2013 @ 16:20:
Dat is inderdaad een redelijk makkelijke manier.

Om de fan op volle snelheid te laten draaien moet je ingangsspanning alleen iets hoger staan. Die lm317 zal altijd een beetje spanning willen (1.5 tot 2v bij niet te grote stromen)

Je hebt helemaal gelijk. Maar uiteindelijk gaat het om de vraag of de ventilator voldoende koelt.
Niet om de vraag oftie wel of niet op volle kracht draait

Toch nog even een reactie op Sibylle:
Ik begrijp uit de topicstart dat TS een permanente oplossing wil maken voor de fans in z'n computer.
Dat doen met overgedimensioneerde componenten, is geen goed idee

[ Voor 17% gewijzigd door Brahiewahiewa op 14-10-2013 17:47 ]

[memphis]

In plaats van een "dure" LM317 kan je ook een transistor gebruiken.



Max 0.6v verlies en van 6 tot 12 regelbaar tot max 1.5A

[timberleek]

Dat is inderdaad nog een simpelere opbouw, gewoon een spanningsvolgertje.

Denk er wel aan dat er een koelblokje op de transistor moet.

[Sibylle]

Brahiewahiewa schreef op maandag 14 oktober 2013 @ 17:27:
[...]

Je hebt helemaal gelijk. Maar uiteindelijk gaat het om de vraag of de ventilator voldoende koelt.
Niet om de vraag oftie wel of niet op volle kracht draait

Toch nog even een reactie op Sibylle:
Ik begrijp uit de topicstart dat TS een permanente oplossing wil maken voor de fans in z'n computer.
Dat doen met overgedimensioneerde componenten, is geen goed idee

Dat is uiteraard waar, maar als zelfs Rigol dergelijke dingen doet:

Alle gekheid op een stokje, de aangedragen oplossingen zijn uiteraard beter, ik wil alleen overbrengen aan de TS dat je best mag beginnen met simpele schakelingen die niet optimaal zijn en/of lang mee gaan.
En als gelijk werken met een transistor niet afschrikt: zeker doen!

[memphis]

timberleek schreef op maandag 14 oktober 2013 @ 22:21:
Dat is inderdaad nog een simpelere opbouw, gewoon een spanningsvolgertje.

Denk er wel aan dat er een koelblokje op de transistor moet.

Moet bij een LM317 ook
Ach, een oud pentium koelbloje is zo gefixed.

[timberleek]

Ja dat moet op een lm317 zeker ook.

[Deodutie]

Oke bedankt voor alle racties
De oplossingen die jullie geven lijken me toch vrij ingewikkeld om mee te beginnen.
Is het niet veel eenvoudiger om 3 weerstandjes te gebruiken en daarmee 2/3 vaste voltages te regelen( 12v 9v 7v bijvoorbeeld), zoals dit gedaan word bij de zalman dingetjes(pricewatch: Zalman ZM-RC100). Zo ja, wat voor weerstandjes heb ik hiervoor dan nodig
of zeg ik nu iets heel stoms?

Bedankt

[ Voor 21% gewijzigd door Deodutie op 16-10-2013 15:11 ]

[Sibylle]

Deodutie schreef op woensdag 16 oktober 2013 @ 15:02:
Oke bedankt voor alle racties
De oplossingen die jullie geven lijken me toch vrij ingewikkeld om mee te beginnen.
Is het niet veel eenvoudiger om 3 weerstandjes te gebruiken en daarmee 2/3 vaste voltages te regelen( 12v 9v 7v bijvoorbeeld), zoals dit gedaan word bij de zalman dingetjes(pricewatch: Zalman ZM-RC100). Zo ja, wat voor weerstandjes heb ik hiervoor dan nodig
of zeg ik nu iets heel stoms?

Bedankt

Nee, je zegt iets heel begrijpelijk: simpel beginnen en als het werkt is het prima en heb je iets geleerd

Je kunt de 12V van je fan inderdaad onderbreken met een weerstandje, om te berekenen welke weerstand ga je als volgt te werk.

V = I*R (wet v Ohm)
De stroom is hetzelfde door je weerstand als door je fan, dus krijg je:
V_fan/R_fan = V_weerstand/R_weerstand
Omschrijven:
R_weerstand/R_fan = V_weerstand/V_fan
R_weerstand = R_fan*V_weerstand/V_fan

We weten R_fan = 12 / 0.35 = 34 Ohm
Maar V_weerstand staat nog in de formule...die interesseert ons weinig dus die gaan we anders schrijven. We gebruiken:
V_totaal = 12 = V_weerstand + V_fan
V_weerstand =12 - V_fan
Dan:
R_weerstand = 34*(12 - V_fan)/V_fan

Invullen van V_fan = 7,9 en 12 Volt levert:
R_weerstand = en 24, 11 en 0 Ohm


Ik kan me voorstellen dat het er wat onbegrijpelijk uit ziet, in woorden/gedachten is het misschien makkelijker:
12V is er in totaal, je wilt 9V over je fan hebben, dus er moet 3V over de weerstand staan.
De stroom door de fan is 9/R_fan = 9/34 = 0.26 A. Dus ook door de weerstand loopt 0.26 A.
De wet van Ohm geeft dan de weerstand: 3/0.26 = 11 Ohm


Wat altijd belangrijk is, is het vermogen dat in een weerstand wordt verstookt.
Laten we het vermogen uitrekenen voor de twee weerstanden van 24 en 11 Ohm.
P=V^2/R
P_24 = 5^2 / 24 = 1 Watt
P_11 = 3^2 / 11 = 0.8 Watt

Je kunt je weerstanden het beste iets ruimer kiezen qua wat voor vermogen ze aankunnen. Grofweg gezegd heb je dus deze twee nodig:
http://dickbest.nl/index.php?_a=viewProd&productId=7072
http://dickbest.nl/index.php?_a=viewProd&productId=7083

[memphis]

Dan kan je ook voor zoiets gaan:
http://www.conrad.nl/ce/n...n-4-W-Lineair-100-4-W-10-

100 ohm regelbaar met 4W vermogen.

[Deodutie]

zou je ook deze kunnen gebruiken?
http://www.ebay.nl/itm/10...ain_0&hash=item2a182afb44
http://www.ebay.nl/itm/10...ain_0&hash=item27c23acffe

[Sibylle]

memphis schreef op woensdag 16 oktober 2013 @ 21:10:
Dan kan je ook voor zoiets gaan:
http://www.conrad.nl/ce/n...n-4-W-Lineair-100-4-W-10-

100 ohm regelbaar met 4W vermogen.

Deodutie schreef op woensdag 16 oktober 2013 @ 21:18:
zou je ook deze kunnen gebruiken?
http://www.ebay.nl/itm/10...ain_0&hash=item2a182afb44
http://www.ebay.nl/itm/10...ain_0&hash=item27c23acffe

Allemaal prima. Zolang het maar meer dan 1W (maar ook dat komt niet zo heel precies, als je 1W goedkoper kunt krijgen is het ook prima).

[Brahiewahiewa]

Je kunt ook een aantal 1N4007's in serie zetten met je ventilator. Over elke diode zal 0,6 Volt vallen.
Om terug te regelen tot 6 Volt heb je dus 10 diodes nodig. Doe 's gek, koop er 100, kost je 2 €uro

[memphis]

Voor dat geld kan je ook 2 watt zeners aanschaffen.

[Deodutie]

als ik via een wisselschakelaar meerdere weerstanden schakel, is het dan nodig om na die weerstanden een diode te zetten zodat de stroom niet terug loopt?

[Sibylle]

Deodutie schreef op donderdag 17 oktober 2013 @ 19:15:
als ik via een wisselschakelaar meerdere weerstanden schakel, is het dan nodig om na die weerstanden een diode te zetten zodat de stroom niet terug loopt?

Stroom loopt van + naar -, en zodoende niet 'terug'. Maar ik heb eigenlijk geen idee wat je bedoelt
Je hebt zometeen drie draadjes/uiteindes: 0Ohm (gewoon een draadje), 22Ohm, 10Ohm.
Je kunt die allemaal met één uiteinde aan elkaar knopen en naar de fan laten gaan. Van de andere drie uiteindes verbind je er dan één tegelijk aan je 12V. Andersom kan ook (de 'knoop' aan 12V).

geen diodes nodig