De meeste bedrijven hebben een CAO?
Dat heb ik niet geschreven. Wat ik schreef, is dat
verstandige bedrijven een CAO hebben en/of intern een loongebouw dat organisatiebreed is uitgerold en een soortgelijke functie vervult.
Dat was misschien zo, maar het neemt hard af. De nieuwe generaties werknemers zien dat vakbonden opkomen voor de rechten van de generatie voor hun, en dat is niet bevorderlijk voor de organisatiegraad, en dus zullen CAO's alleen maar zeldzamer worden.
De traditionele vakbonden lopen inderdaad op hun laatste benen, en dat is hun eigen schuld. Maar aan CAO's komt voorlopig helemaal geen eind. En dat komt omdat werkgevers een heel eigen belang hebben bij CAO's. Namelijk, het voorkomen dat stunters met kortetermijnvisie de arbeidsmarkt in hun sector volatiel(er) maken. Bovendien vormen CAO's een belangrijk deel van het bestaansrecht van werkgeversorganisaties en hebben deze er dus volstrekt geen belang bij ermee te stoppen. Daar komt nog bij dat CAO's wettelijke dekking hebben dankzij de wet op de CAO waardoor freerider gedrag van werkgeverszijde onmogelijk is. Met het wegvallen van de traditionele vakbonden zullen de voorwaarden in CAO's dus wel wat gaan veranderen, aan het concept zelf zal voorlopig weinig gebeuren. Dat is in niemand's belang.
Sowieso is de ZZP'er al lang geen zeldzaamheid meer, dus zelfs in sectoren waar CAOs bestaan zul je het bestaan daarvan moeten erkennen. In het bijzonder maken ZZP'ers het onmogelijk om loonsturing tegen de markt in te hebben. De jonge werknemers die je wil onderbetalen om de oude werknemers te subsidieren beginnen voor zichzelf. Je kunt dus alleen de markt volgen, en dat is precies wat Cap hier nu wil.
ZZPers en kleine bedrijfjes hebben altijd bestaan, als een groter bedrijf daar de concurrentie niet mee aan kan, heeft dat bedrijf een groter probleem dan alleen dat het zich te houden heeft aan een CAO. Dan maakt het namelijk simpelweg geen gebruik van schaalvoordelen. Verder is er bij een bedrijf dat een verstandig loongebouw en personeelsbeleid heeft, geen sprake van onderbetaling van jonge werknemers of overbetaling van oudere werknemers. Het ZZPerschap is over het algemeen een keuze voor vrijheid en financiële armoede, in de meeste gevallen niet een manier om meer te verdienen dan in loondienst. En uiteraard zijn veel van de huidige ZZPers dat uit nood geworden.
Jouw CAO ideaal werkt alleen als de CAO partners de marktontwikkeling kunnen voorspellen en de CAO lonen daar vooraf op kunnen instellen, en dat is steeds meer een illusie.
Een CAO is juist een manier voor gevestigde werkgevers om de marktontwikkeling in toom te houden. Het is een legaal platform voor afstemming tussen concurrenten, feitelijk een vorm van kartelvorming. Dat is absoluut in het belang van bedrijven. Teveel marktwerking drijft namelijk marges omlaag.
Dat werknemers mee mogen praten over een CAO is daarbij misschien soms irritant, maar wel goed om verstorende beeldvorming te voorkomen, zowel om stakingen onder werknemers te verhinderen als om het kartel naar de buitenwereld toe te legitimeren. En dankzij de wettelijke dekking zijn CAO's zeer stabiel, pogingen om onder CAO-discipline uit te komen zijn daardoor zelfs verboden.