Column in Volkskrant vandaag "Just World Bias" - denkfout?

[Philflow]

Ik las vandaag in de volkskrant een column over denkfouten. In deze column werd de Just World hypothese uitgelegd. Kort gezegd is dat het geloof in een rechtvaardige wereld. Zoals de uitspraak 'boontje komt om zijn loontje'.

Nu stelde de schrijfster van deze column dat Fred Teeven deze fout maakte toen hij commentaar gaf op een inbreker die tijdens het inbreken overleed. Hij zei toen dat dit een risico van het vak is.

Volgens de schrijfster van de column maakte Teeven hier een denkfout, hij zou hebbben gedacht volgens de just world hypothese.

Nu is dit volgens mij niet het geval. Teeven heeft simpelweg gesteld dat inbreken een verhoogd risico met zich meebrengt. En dat iemand die inbreekt dit risico aangaat. Volgens mij denkt Teeven daarmee volledig rationeel en maakt hij dus geen denkfout.

Hoe zien jullie het?

PS. Het is mijn bedoeling dat deze discussie vooral inhoudelijk ingaat op de veronderstelde denkfout, niet zozeer over de morele kwesties wat Teeven heeft gezegd.

[Ardana]

Mwao, als ik lees

The fallacy popularly appears in the English language in various figures of speech, which often imply a negative reprisal of justice, such as: "You got what was coming to you," "What goes around comes around," and "You reap what you sow."

dan denk ik dat juist wat Teeven zei precies in dat straatje past: "risico van het vak" is ook zo'n uitdrukking, typisch voor de Nederlandse taal.

Ook appeleert het aan ons gevoel voor (vermeende) rechtvaardigheid: een dief verdient zijn straf en moet gestraft worden, is 't niet door de rechter, dan wel door het slachtoffer. Boontje komt om z'n loontje, what goes around, comes around, etc. etc.

Ik weet niet precies hoe hoog het risico is op gepakt worden, of tijdens een inbraak letsel op lopen, maar ik kan me voorstellen dat Teeven het graag afschilderd als hoog, iig hoger dan door rood rijden (bijv.). Per slot van rekening is afschrikking ook een doel van straf, dus hoe hoger mensen denken dat een risico is, hoe minder minder mensen het zullen doen.

Het algehele principe van "Just World Bias" is per slot van rekening een zeer grote factor in het leefbaar houden van de wereld: "wat u niet wil dat u geschied, doe dat ook een ander niet", "je moet het juiste doen", "eerlijk zijn", "loon naar werken", "als je maar hard genoeg werkt, kom je er vanzelf", en, de andere kant: als je iets slechts doet, moet je gepakt worden.
Laten we dat verwachtingspatroon los, dan krijg je een erg rare wereld, eentje waarin ik (ook?) niet wil leven. Karma (niet Tweakers-Karma) is een erg appetijtelijk iets, en het geeft je de zekerheid dat die bully die jou op school gepest heeft, later 'n uber-lelijke vriendin krijgt (of zoiets): een stukje genoegdoening.
Dus Teeven (en alle gezagsdragers) hebben er veel baat bij om dit te promoten.

[Philflow]

Het risico van inbreken is nou eenmaal hoger dan van een avondje tv kijken. Dat kunnen we wel aannemen zonder daar statistisch onderzoek naar te doen.

Volgens mij is dat wat Teeven zegt, zie ook de link naar zijn uitspraken. Hij heeft niet gezegd 'boontje komt om zijn loontje' maar de columniste maakt er dat wel van.

[rockmanz]

Fred Teeven had als uitgangspunt dat de dief niet als slachtoffer gezien moest worden omdat het een beroepsrisico is. Dit weet je voordat je inbreekt, net zoals een pizzakoerier ook een verkeersongeluk kan krijgen (beroepsrisico). Zonder Just World Bias zouden beide als slachtoffer gezien worden.

Overigens is dit een geval van context, zeggen dat er een inbrekersrisico bestaat is aannemelijk immers is de kans groter dat je overlijdt tijdens een diefstal dan tv kijken.

[Fly-guy]

Mij lijkt de just world bias erop te duiden dat er een soort van kracht is die ervoor zorgt dat slechte daden "gestraft" worden, terwijl het redelijk vast staat dat inbreken inherent risico op (lichamelijk) schade met zich meebrengt.
Teeven heeft niet gesteld dat de inbreker "zijn verdiende loon" gekregen heeft, slechts dat er gebeurd is waar de inbreker nu eenmaal meer kans op maakte (dan een "normale" burger.

[Philflow]

Fly-guy schreef op woensdag 31 oktober 2012 @ 21:27:
Mij lijkt de just world bias erop te duiden dat er een soort van kracht is die ervoor zorgt dat slechte daden "gestraft" worden, terwijl het redelijk vast staat dat inbreken inherent risico op (lichamelijk) schade met zich meebrengt.
Teeven heeft niet gesteld dat de inbreker "zijn verdiende loon" gekregen heeft, slechts dat er gebeurd is waar de inbreker nu eenmaal meer kans op maakte (dan een "normale" burger.

Dit is nou precies zoals ik het zie. Fijn dat er meer mensen zo over denken

[GoldenSample]

Tja 't is maar net hoe je het interpreteert, Teeven geeft mij ernstig de indruk dat hij wel degelijk 'boontje komt om zijn loontje' bedoeld. Teeven weet echter ook dat hij dit niet kan zeggen dus zegt dit niet letterlijk, uit zijn houding en manier van communiceren in dit en andere media optredens wordt die suggestie bij mij echter wel gewekt.

In dat geval kun je wel degelijk stellen dat Teeven al dan niet bewust de Just World denkfout maakt.

[gambieter]

Fly-guy schreef op woensdag 31 oktober 2012 @ 21:27:
terwijl het redelijk vast staat dat inbreken inherent risico op (lichamelijk) schade met zich meebrengt.

Oh? Het betekent hoogstens dat de inbreker zijn voorwerk niet heeft gedaan.

Teeven heeft niet gesteld dat de inbreker "zijn verdiende loon" gekregen heeft, slechts dat er gebeurd is waar de inbreker nu eenmaal meer kans op maakte (dan een "normale" burger.

Dat zegt hij juist wel, de uitdrukking die GoldSample gebruikt (boontje, loontje), of billen, branden is wel degelijk de Just World Bias.

Uberhaupt zou het wel mooi zijn als er bij Teeven werd ingebroken na zo'n uitspraak

[ Voor 7% gewijzigd door gambieter op 01-11-2012 02:59 ]

[Philflow]

Als we er vanuit gaan dat Teeven bedoelde 'boontje komt om zijn loontje' dan ben ik het met jullie eens, dat is de just world bias.

Wat Teeven precies bedoelde met zijn uitspraak is echter voor meerdere interpretaties vatbaar. Ik ga alleen af op de uitspraak dat het een risico van het inbrekersvak is om geconfronteerd te worden met bewoners die hun huis verdedigen. Dat volgens mij, als je het letterlijk neemt, een volledig rationele uitspraak zonder denkfout.

[ Voor 112% gewijzigd door Philflow op 01-11-2012 06:41 ]

[Sissors]

gambieter schreef op donderdag 01 november 2012 @ 02:58:
[...]

Oh? Het betekent hoogstens dat de inbreker zijn voorwerk niet heeft gedaan.

Als je spullen jat van andere dan heb je gewoon een groter kans op lichamelijk letsel dan gemiddeld, dat lijkt mij redelijk evident.


Ik moet zeggen dat ik van "just world bias" nog niet eerder had gehoord, maar het lijkt mij dat dat enkel het geval is als je serieus denkt dat 'iets' ervoor zorgt dat 'slechte' mensen gestraft worden. Als een inbreker weg wilt gaan met zijn buit en dan door de bliksem getroffen wordt (niet dodelijk, we houden het leuk deze keer), dan denk ik ook karma is a bitch, en vind ik dat bijzonder grappig. Maar dat betekend nog niet dat ik geloof dat het meer dan toeval is geweest.

Nu kan je het in dit geval niet onder toeval gooien, maar dat je weinig medelijden met de inbreker hebt betekend lijkt mij absoluut niet dat je automatisch van just world bias last hebt.

[Fly-guy]

gambieter schreef op donderdag 01 november 2012 @ 02:58:
[...]

Oh? Het betekent hoogstens dat de inbreker zijn voorwerk niet heeft gedaan.

Als inbreker kun je het risico wel verkleinen, maar nooit volledig wegnemen. Inbreken heeft een inherent risico, hoeveel je je ook voorbereidt.

Dat zegt hij juist wel, de uitdrukking die GoldSample gebruikt (boontje, loontje), of billen, branden is wel degelijk de Just World Bias.

Uberhaupt zou het wel mooi zijn als er bij Teeven werd ingebroken na zo'n uitspraak

In de link in de OP staat slechts de opmerking dat inbreken risico met zich meebrengt en dat de inbreker in dit geval de ergste consequenties tegen kwam.
Nergens staat dat Teeven het "zijn verdiende loon" vond of dat "boontje om zijn loontje kwam". Heeft hij dat wel gezegd, dan is dat inderdaad de bias, maar gebaseerd op de OP kan ik dat niet zeggen.

[Spheroid]

furby-killer schreef op donderdag 01 november 2012 @ 08:17:
[...]

Als je spullen jat van andere dan heb je gewoon een groter kans op lichamelijk letsel dan gemiddeld, dat lijkt mij redelijk evident.

Dat is imo een denkfout. Ja, als je kruimeldief bent misschien wel. Echter, het echte grote jatten gebeurt op andere wijze. Mensen als Madoff en Stanford richten veel meer schade aan dan dit soort inbrekers, echter, maatschappelijk kunnen inbrekers op veel meer verontwaardiging rekenen en wordt buitensporig geweld bij het "beschermen" van eigendom vergoelijkt.

Je kunt beargumenteren dat mensen als Scheringa en andere bankenbestuurders bij bijv. ABN en ING of bijv. Holleeder veel meer schade aangericht hebben dan de Haagse Robin Hood bende. Toch worden de laatsten gestraft en is Holleeder knuffelcrimineel.

Dat we last hebben van biases is duidelijk. Die biases zijn echter gericht op "ouderwetse" vergrijpen, waardoor de echte probleemgevallen ongestraft en vrij van verontwaardiging blijven.

[disclaimer]* Spheroid vindt dat de lui die die inbreker doodsloegen vervolgd dienen te worden.[/]

[MSalters]

Het is natuurlijk geen Just World Bias indien het je taak is (en dat is het voor politici) om vorm te geven aan de Just World. De uitspraak van Teeven is prescriptief - zo zou de wereld eruit moeten zien - niet descriptief - zo is de wereld.

[Mx. Alba]

Spheroid schreef op donderdag 01 november 2012 @ 09:13:
[disclaimer]* Spheroid vindt dat de lui die die inbreker doodsloegen vervolgd dienen te worden.[/]

Helemaal mee eens. Enig geweld gebruiken om een inbreker in te rekenen is zeker geoorloofd. Enig excessief geweld kan door de vingers worden gezien - het is immers een stressvolle situatie. Maar een inbreker doodmeppen gaat 10 stations te ver.

[Delerium]

Deze discussie steeds opnieuw?

Kijk, als ieder beroep z'n risico's meebrengt zoals die bij inbrekers duidelijk zijn is de stelling van Teeven extrapoleerbaar. Politici hebben ook een beroep EN een risico dus.
Het risico van bv Wilders is dat íe aangepakt wordt voor z'n uitlatingen over moslims. En toch dekt de overheid dat risico af door beveiliging. Fortuyn werd ook bedreigd en uiteindelijk vermoord, over de beveiliging van de overheid valt nog te discusseren. Teeven doet ook rare uitspraken als politicus en ook hem kunnen we niet met z'n risico's confronteren dankzij die beveiliging.
Aan het einde van de rit is de consequentie dat de overheid dient te zorgen voor de veiliheid van z'n onderdanen. Bij de betreffende inbraak heeft de overheid 2 keer gefaald: 1) het huis was niet beveiligd waardoor de inbreker een kans had/kreeg waarna 2) de inbreker doodging door eigenricht. De veiligheid van de inbreker is ook een taak voor de overheid en een rechtmatige straf is gewoon de bak (geen lynchpartij). Als Teeven dat principe voor mensen selectief wil inzetten maakt hij dus 2 fouten; namelijk een kans op eigenricht maar ook het verzaken van de beveiligingstaak van de overheid.

Natuurlijk is het een keuze, maar schaf dan ook de beveiliging van Teeven of Wilders af, dat is IMO namelijk overbodig.

* Delerium denkt dat politici gewoon hun muilen moeten/kunnen houden voor zaken bij de politie/OM liggen.
Trais politica, jeweettoch.

[TNW]

offtopic:
[quote]Delerium schreef op dinsdag 06 november 2012 @ 12:14:
Bij de betreffende inbraak heeft de overheid 2 keer gefaald: 1) het huis was niet beveiligd waardoor de inbreker een kans had/kreeg waarna 2) de inbreker doodging door eigenricht. De veiligheid van de inbreker is ook een taak voor de overheid en een rechtmatige straf is gewoon de bak (geen lynchpartij). Als Teeven dat principe voor mensen selectief wil inzetten maakt hij dus 2 fouten; namelijk een kans op eigenricht maar ook het verzaken van de beveiligingstaak van de overheid.

[/quote]

De overheid kan niet altijd aanwezig zijn als een crimineel in de kraag wordt gegrepen. Gecombineerd met de opgeroepen emoties is er altijd een kans op overmatige agressie en/of doodslag. Disproportioneel? Zeker. Geheel te voorkomen? onwaarschijnlijk. Als je dit echter falen van de overheid vindt heb je een nogal hooggespannen verwachting van de rechtsstaat.

Verder denk ik dat het vrij moeilijk is om te bepalen waar Teeven nu staat. Hij zegt nergens letterlijk dat de dader het heeft verdiend. Zijn keuze om hier openbaar iets over te zeggen en zijn pleidooi voor spreekrecht van slachtoffers en nabestaanden bij processen doet mij vermoeden dat hij in dezen niet neutraal is en met slachtoffers sympathiseert.