Koelpasta: wat is nu het beste?

[Eagle Creek]

Het viel mij op dat er in de FAQ eigenlijk nog niets gezegd is over koelpasta, anders dan dat je er niet te veel of te weinig van moet gebruiken. Gek eigenlijk omdat een goede pasta vele hele graden kan schelen vergeleken met stock-pasta en dat, zeker voor de enthousiastelingen, toch erg interessant is!

Dit topic open ik dan ook met een dubbele insteek: enerzijds een specifieke vraag, anderzijds een wat meer algemene discussie. Wellicht als het goed loopt dat ik er een mooie overzichtelijke (FAQ-like) startpost van kan maken .



De vraag die ik stel: is Arctic Silver inderdaad nog steeds één van de betere koelpasta's of kan ik beter verder kijken naar alternatieven? Ik ben geen extreme overklokker waarbij elke graad er één is. Wel vervang ik vrijwel standaard de stock-pasta door AS5 maar heb ik mijn GPU's over het algemeen met rust gelaten. Op internet lees ik diverse verhalen over diverse pasta's, waarbij sommige gebruikers wel een verschil van 17 * C. claimen. Dit lijkt me wel weer erg fors dus daarom heb ik wat research gedaan op diverse sites.

Oorspronkelijk vroeg ik mij af wat beter was: Arctic Silver of Céramique. Op internet staan namelijk diverse ervaringen en ook ervaringen waarbij Céramique het beter deed. In 2005 (dus nog voor Céramique 2 beschikbaar was) heeft een medewerker van Arctic Silver het volgende bericht geplaatst.
http://www.overclockers.c...hp?p=3677469&postcount=19

Ik zal niet het hele bericht citeren maar de belangrijkste passages lijken de volgende:

If we were to send 100 of you AS5 and Ceramique, I would expect that 65 to 75 would get the lowest temps with AS5 and 25 to 35 would get the lowest temps with Ceramique.

(...)

With regard to AS5 and Ceramique, AS5 has much higher thermal conductivity, but Ceramique is a bit better at surface wetting and forming a minimum bond line. Which combination of compound factors is most critical in your system depends on the characteristics of the interface gap noted above. Are the mating surfaces smooth or rough? Are they flat, concave or convex? How much pressure is there on the interface and is the pressure even?

In deze test (http://www.pugetsystems.c...ermal-Paste-Comparison-22, 2005) waren de resultaten wisselend verrassend:

*********************** Idle Load
Arctic Silver Ceramique 25.5C 37.5C
Thermalright Generic 24.5C 38.5C
Arctic Silver 5 25C 39C

Een test uit 2011 test Arctic Silver 5, Ceramique, and Ceramique 2 (en ook MX-2) (http://skinneelabs.com/arctic-silver-ceramique-review/), waarbij diverse omstandigheden (zoals bijvoorbeeld een slecht contact tussen CPU en heatsink zijn getest). De resultaten hiervan zijn erg interessant, waarbij in sommige gevallen de score is MX-2, Céramique 2, Silver. Silver eindigt hier op de laatste plaats met meer dan 2 graden verschil met MX-2. Indigo Xtreme koelt overigens hier nog 5 (!) graden beter!

(Indigo: http://indigo-xtreme.com/) Ik heb hier zelf geheel geen eravring mee maar dit is meer dan een gewone koelpasta.

Indigo Xtreme™ represents a whole new approach to high-performance cooling of your CPU. Indigo Xtreme™ is a precision Engineered Thermal Interface (ETI) that keeps CPUs cooler. Much cooler.

Its innovative and patent-pending structure deploys a highly conductive Phase Change Metal Alloy (PCMA) into all the surface micro-asperities on your CPU lid and heat sink, resulting in the lowest resistance heat path of any thermal interface product available today.

Andere pasta's waar ook goed over gesproken wordt zijn:

IC Diamond Thermal Compound: http://www.innovationcooling.com/overview.htm
Een pasta die bestaat uit synthetische diamant (feitelijk koolstof) en volgens hun eigen website gemiddeld (steekproef 350+) bijna 5 graden beter koelt dan stock en nog bijna 3.5 graad vergeleken met MX-2. Dit lijkt bijna weer tegen te vallen als je dit afzet tegen een Arctic Silver en Céramique maar gebruikers lijken er erg tevreden over.

CoolLaboratory Liquid Ultra: http://www.coollaboratory.com/en/products/liquid-ultra/
LiQuid Ultra bestaat voor 100% uit metaal en moet bij het aanbrengen met een kwastje worden uitgesmeerd. Liquic Ultra is ook beschikbaar als een 'plaatje', dat na het aanbrengen smelt, maar alleen geschikt is bij optimaal contact en druk tussen de XPU en heatsink.



Hoewel de fabrikant van Liquid Ultra geen uitspraken doet over de koelkwaliteit (anders dan highest performance), heb ik user reviews gelezen over videokaarten waarbij de GPU een whopping 18* koeler zou zijn. Coollaboratory geeft zelf in diens instructies echter aan dat de prestaties kunnen verschillen.


Diverse bronnen/links:
http://www.techimo.com/fo...rtic-silver-5-mx-2-a.html
www.tomshardware.co.uk/fo...tic-cooling-arctic-silver
http://www.overclockers.c...hp?p=3677469&postcount=19
http://www.pugetsystems.c...ermal-Paste-Comparison-22
http://www.informatique.n...mium-silver-3-5-gram.html
www.informatique.nl/54021...-mx-2-tube-koelpasta.html
http://skinneelabs.com/arctic-silver-ceramique-review/5/
www.informatique.nl/?m=art&g=676
http://www.coollaboratory.com/en/products/liquid-ultra/

[Anoniem: 172410]

IC Diamond Compound, MX-3 en MX-4 doen het allebei aanzienlijk beter dan Arctic Silver en hebben als bijkomend voordeel niet elektrisch te geleiden (al weet ik dat bij IC Diamond niet 100% zeker). AS5 is aardige koelpasta, maar de dagen dat dat je van het was zijn inmiddels alweer een tijdje over.

IC Diamond Compound doet het zo uit mijn hoofd het beste, maar daarbij loop je door de diamantdeeltjes het risico dat de opdruk van je processor verdwijnt en daarmee ook je garantie. Daar vlak achter komt MX-3, wat dan weer vrij lastig smeerbaar is en daarom moeilijk goed aan te brengen is. Vergeet niet dan slecht aangebrachte koelpasta ook slechter gaat geleiden. Dat is dan ook de reden dat ik zelf maar voor MX-4 ben gegaan, omdat dat bijna even goed koelt als de andere twee pasta's maar verder weinig nadelen kent.

[GoT]

Er zijn niet veel metalen die op kamertemperatuur vloeibaar zijn, hoogstwaarschijnlijk is dus kwic gebruikt of in ieder geval als basis.
Het zal wel heel goed warmte geleiden, want het zal de oneffenheden heel goed opvullen.
Kwic tast aluminium aan en is slecht voor de gezondheid.
Of je dat wilt gebruiken als warmtegeleideinde pasta, no thanx.
Een kwicvergiftiging heb ik er niet voor over, dan maar AS5 en een paar °C hoger zitten.

[HugoBoss1985]

Wat ook nog belangrijk is is HOE je de koelpasta aanbrengt.

De beste manier is per type processor ook nog verschillend, hier zijn verschillende guides over.
Dat is afhankelijk van de plaatsing van de core/cores op de printplaat (vaak onder een heatspreader).

In het geval van veel dual- en quadcores is een goede methode om een klein lijntje koelpasta aan te brengen.
Dat lijntje moet dan gelijk zijn aan de plaatsing van de cores t.o.v. de printplaat en de heatspreader van de cpu.
Het plaatsen (en aandraaien/bevestigen) van de koeler zorgt dan voor een juiste verspreiding van de pasta.

Het handmatig verspreiden van een koelpasta met een pinpas of iets dergelijks geeft juist lucht tussen de heatspreader en de koeler.
Dat wil je juist niet omdat het isolerend gaat werken.

Wat ook nog belangrijk is, is de afwerking en de vlakheid (te controleren met een scheermes of een ander recht oppervlak) van de koeler en de processor.
Vandaar dat veel overclockers hun processor en koeler "vlakken" en polijsten.

Dit is misschien wel "cool" voor je openingspost:

http://www.arcticsilver.com/instructions.htm

[ Voor 5% gewijzigd door HugoBoss1985 op 26-09-2012 10:01 ]

[Rmg]

GoT schreef op woensdag 26 september 2012 @ 09:51:
Er zijn niet veel metalen die op kamertemperatuur vloeibaar zijn, hoogstwaarschijnlijk is dus kwic gebruikt of in ieder geval als basis.
Het zal wel heel goed warmte geleiden, want het zal de oneffenheden heel goed opvullen.
Kwic tast aluminium aan en is slecht voor de gezondheid.
Of je dat wilt gebruiken als warmtegeleideinde pasta, no thanx.
Een kwicvergiftiging heb ik er niet voor over, dan maar AS5 en een paar °C hoger zitten.

Het is Kwik niet Kwic.

Wat er in de koelpasta gebruikt word is een Gallium legering. staat gewoon in de Safety data sheet op de website

Een kwikpasta krijg je echt niet verkocht aan consumenten in Europa

[ Voor 5% gewijzigd door Rmg op 26-09-2012 10:01 ]

[Anoniem: 412727]

neem gewoon de goedkoopste

[Juup]

GoT schreef op woensdag 26 september 2012 @ 09:51:
Er zijn niet veel metalen die op kamertemperatuur vloeibaar zijn, hoogstwaarschijnlijk is dus kwic gebruikt of in ieder geval als basis.
Het zal wel heel goed warmte geleiden, want het zal de oneffenheden heel goed opvullen.
Kwic tast aluminium aan en is slecht voor de gezondheid.
Of je dat wilt gebruiken als warmtegeleideinde pasta, no thanx.
Een kwicvergiftiging heb ik er niet voor over, dan maar AS5 en een paar °C hoger zitten.

Anders doe je even een dikke aanname zonder de feiten te checken. En dan post je dat gewoon op een forum.

quote: http://www.avadirect.com/...info=1&short=1&prid=16780

Coollaboratory Liquid Pro ... is the first heat conduction paste that consists of 100% liquid metal alloy. It is liquid at room temperature (like mercury), but it is absolutly nontoxic and has a high moistening ability for several materials.

Coollaboratory Liquid Pro contain no non-metallic additives (like silicone, oxides etc.) at all. It also does not contain any solid particles.

Specifications:

• Melting point (°C): 8°C
• Boiling point (°C): > 1350 °C
• Density (g/cm3): 6,85g/cm3
• Solubility in water ( 20°C in g/l): insoluble
• Solubility in organic solvents: insoluble
• dynamic viscosity (mPa s/20° C): 0,0018
• Electrically conductivity: 7,28*106 S/m

[ Voor 39% gewijzigd door Juup op 26-09-2012 17:30 ]

[Imprezzion]

Ik gebruik nu na het testen van 4 verschillende pasta's Prolimatech PK-1 of een van zijn opvolgers. PK-2 of PK-3.

Alle drie top-performance pasta's die ruim in de top 10 horen.

Na eigen tests een graadje of 4-6 beter dan AS5, 3-5c beter dan MX-2 en ongeveer gelijk aan IC Diamond maar veel goedkoper.

[almightyarjen]

Even vraagje over koelpasta's... Ik heb een Thermalright HR-03-R600 voor mijn videokaart, hierbij waren ook koelblokjes geleverd voor de geheugenchips. Deze koelblokjes zet je op de chips, door een soort van plaklaag die op de koelblokjes zit. Maar de kaart hangt op de kop en er zijn een aantal koelblokjes al van de chips af gevallen. Is er een thermisch geleidende lijm ofzo waarmee ik ze goed vast kan zetten?

[naarden 4ever]

Hangt natuurlijk ook af van de situatie. Voor gewoon gebruik met lucht of water is die diamond compound in vrijwel elke test de concurrentie voorbij. Echter, als we spreken over near-zero en sub-zero koeling, dus met TEC's, dice of vloeibare stikstof, is het weer aan te raden om keramische pasta te nemen. Waarom? Geen idee. Maar het werkt beter.

Ik gebruik zelf altijd Arctic Alumina als ik koelpasta moet vervangen, voor mijn eigen PCtje gebruik ik AS5. Vind het aanbrengen van beide pasta's erg prettig. Dat is ook echt de enige reden; smeerbaarheid en een spuitje, in plaats van een tube of een kwast. Ik heb het mezelf zo aangeleerd en zal ook niet snel overstappen op een andere methode. En met die 14g spuit van AA hoeft dat ook voorlopig nog niet.

[General_Snuss]

CoolLaboratory Liquid Ultra niet gebruiken met aluminium koelbloekken, die gaan erdoor stuk.

Bestaat waarschijnlijk uit een aangepaste versie van galinstan.

[ Voor 26% gewijzigd door General_Snuss op 27-09-2012 17:22 ]

[Eagle Creek]

Grappig te zien dat Arctic silver vrijwel per processor (merk en type) een andere methode adviseert. Surface spread, vertical line, horizontal line en middle dot.

Zelf gebruik ik al jaren dezelfde methode: een druppel zo groot als een flinke erwt in het midden en de koeler er licht draaiend op bevestigen. Dit werd destijds geadviseerd en ik was mij er niet van bewust dat er meerdere adviezen gelden voor meerdere processor. Als ik heel eerlijk ben vraag ik mij ook wel af of je het gaat merken.

Bij het verwijderen van de koeler zit de pasta altijd over het gehele oppervlak en ik heb daar nog nooit problemen mee ervaren. Vanwege de vele adviezen ben ik ook wel eens met een oude bankpas in de smeerweer geweest maar kan niet zeggen dat ik hier nu een bijzonder verschil in heb kunnen ontdekken. Natuurlijk is mijn meting subjectief en geenzins wetenschappelijk maar op het oog is spreiding spreiding.

Dat is ook echt de enige reden; smeerbaarheid en een spuitje, in plaats van een tube of een kwast. Ik heb het mezelf zo aangeleerd en zal ook niet snel overstappen op een andere methode. En met die 14g spuit van AA hoeft dat ook voorlopig nog niet.

Zoals ik in de startpost al aangaf gebruik ik al tijden AS5. Zit in een spuitje en ik heb nog nooit problemen gehad met het aanbrengen ervan. Ik ken (hoewel ik er geen ervaring mee heb) ook pasta's die je kwast als een soort nagellak maar ik vraag me toch af hoe prettig dat nu werkt. Ik heb de indruk dat dat tegenvalt, met name de dikte. Heb zelf overigens een klein spuitje en die gaat al jaren mee.

Maar de kaart hangt op de kop en er zijn een aantal koelblokjes al van de chips af gevallen. Is er een thermisch geleidende lijm ofzo waarmee ik ze goed vast kan zetten?

Ja, er zijn diverse thermal adhesives verkrijgbaar, o.a. http://arcticsilver.com/arctic_silver_thermal_adhesive.htm. Hierbij moet je wel in acht nemen dat vast dikwijls écht vast is.

[ Voor 8% gewijzigd door Eagle Creek op 27-09-2012 22:37 ]