[Testcase] Astrofotografie met de Astrotrac TT-320X

[Kurgan]

Al ruim 20 jaar ben ik geïnteresseerd in astronomie en sinds 4-5 jaar heb ik fotografie als tweede hobby. Vanaf het begin voelde ik al de behoefte om mijn hobby's te combineren maar de benodigde apparatuur is meestal groot, zwaar, ingewikkeld en duur. Zodoende kwam het er, op een paar halfslachtige pogingen na, maar steeds niet van. Hoewel ik in de astronomie redelijk goed thuis ben, ben ik op het gebied van de astrofotografie een pure beginner. Enige tijd geleden ontdekte ik echter de Astrotrac en hierdoor is de zaak grondig veranderd. Maar om bij het begin te beginnen, eerst even een:

Korte inleiding in astrofotografie

Het grootste struikelblok bij astrofotografie is de noodzaak voor lange belichtingstijden. Met "lang"wordt in de astrofotografie tientallen seconden tot tientallen minuten bedoeld. Bij zulke belichtingstijden krijg je door de draaiing van de Aarde bewogen foto's, zoals te zien op deze foto:

De oplossing hiervoor is een statief wat met deze draaing mee kan bewegen door één van de assen parallel te maken aan de draaiingsas van de Aarde:

Met zo'n parallactische- of equatoriale montering zijn lange belichtingstijden mogelijk maar zoals gezegd zijn ze al gauw onhandelbaar groot, zwaar en duur. De Astrotrac pakt dit anders aan.

De Astrotrac

De Astrotrac TT3320X is de eenvoud zelve: één aluminium arm die op een fotostatief bevestigd wordt, daarbovenop een draaiende arm waar de camera op komt te staan en tussen de armen een schroefspil die de bovenste arm aandrijft.

Met het (optionele) kijkertje richt je de Astrotrac op de poolster, je zet de motor aan en je bent klaar om te fotograferen. Als je klaar bent met fotograferen kan de Astrotrac tot een klein pakketje opgevouwen worden:

Op mijn vakantie naar Duitsland heb ik de Astrotrac uiteraard meegenomen en dit heeft me uiteindelijk heel wat uren slaap gekost.

Welke uitrusting is er eigenlijk nog meer nodig?

• Een stevig statief. Een verbazingwekkend kleine trilling zorgt al voor bewogen foto's.
• Een statiefkop om de Astrotrac op de poolster te richten. Een statiefkop met slow-motion controls is ten zeerste aan te raden, zonder slow-motion controls kom je eigenlijk steeds een hand te kort en wordt het al snel frustrerend.
• Een balhoofdkop om de camera op het gewenste stuk hemel te kunnen richten.
• Een draadontspanner om de sluiter lang open te laten staan.
• Een stroombron voor de Astrotrac. Elke 12V bron is goed, een aansluiting voor de sigarettenaansteker van de auto wordt meegeleverd maar ik heb 8 penlites gebruikt.

De resultaten

Voordat ik de Astrotrac had, was dit het beste resultaat wat ik kon behalen:
1.

14-24mm @ 14mm f/2.8, t=4s. De belichtingstijd had niet veel langer kunnen zijn voordat beweging zichtbaar zou worden. Desondanks niet slecht al zeg ik het zelf, maar mét de Astrotrac ben ik tot dit resultaat gekomen:
2.

70-200mm @ 100mm f/5.6, t=30s
Dat begon er al meer op te lijken. Maar bij meer vergroting bewijst de Astrotrac pas echt zijn waarde. Net onder het midden van foto 2 is een blauwige vlek te zien. Op 420mm ziet die er zo uit:
3.

Dit zijn de Lagunenevel M8 (onderaan) en Trifidnevel M20.

Helemaal bovenaan foto 1 staat links van het midden een wazig vlekje. Dit is het Andromedamelkwegstelsel M31 en die heb ik nu zo vast kunnen leggen:


Het moge dus duidelijk zijn dat de Astrotrac zelfs een beginner de mogelijkheid biedt om mooie astrofoto's te maken. Ik had niet verwacht dat zo'n klein en licht apparaat (zo groot als mijn onderarm en maar 1 kg) zulke resultaten zou opleveren.

Het slechte nieuws

Uiteraard is de Astrotrac niet perfect. Allereerst is er de vrij hoge prijs van ± €650. Verder is de bevestiging van de poolzoeker verre van ideaal. Deze wordt magnetisch op zijn plaats gehouden - maar van onderaf! Dit betekent dat als je er maar even tegenaan stoot, de zoeker gelijk op de grond valt of - als je net zoveel pech hebt als ik - je eerst in je oog prikt en dan valt. De verlichting van de kruisdraden in de zoeker kan ook beter, de meegeleverde knoopcellen waren na een paar dagen al leeg en de verlichting kan niet ver genoeg gedimd worden. Afgezien van deze punten ben ik geen grote problemen tegengekomen.

Nabewerking

De bovenstaande foto's zijn niet alléén aan de Astrotrac te danken. Zonder de juiste nabewerking zijn de foto's erg flets. Zo ongeveer alles wat ik weet over nabewerking van Astrofoto's heb ik geleerd uit "A Guide to Astrophotography with DSLR Cameras" van Jerry Lodriguss, een CD boordevol met soms verrassend simpele technieken.

Uiteraard moet je ook de interessante objecten kunnen vinden. Om de sterrenhemel te leren kennen kan ik "NightWatch: A Practical Guide to Viewing the Universe" van Terence Dickinson aanbevelen. In dit boek wordt alles van de basisbegrippen van de astronomie tot en met de meest exotische objecten behandeld en de sterrenkaarten zijn groot en overzichtelijk.

Tot slot

Ik ben enorm tevreden met mijn Astrotrac. Nu ik eindelijk iets heb gevonden waarmee ik lange belichtingstijden kan gebruiken maar wat toch makkelijk te transporteren is ga ik zeer zeker meer werk van de astrofotografie maken. Ik kan in elk geval haast niet wachten tot ik de gelegenheid heb om een sterkere lens op de Astrotrac te zetten. Ik kan iedereen die met astrofotografie wil beginnen dan ook aanraden om in elk geval de aanschaf van een Astrotrac te overwegen ondanks de toch vrij hoge prijs.

Wie nog wat meer astrofoto's wil zien kan mijn gallery bezoeken. Wordt vervolgd...

[Snuurtje]

Supervette foto's man! En dat ding helpt zeker fijn mee zo te zien. Ik heb zelf alleen nog maar enkele malen foto's van de hemel gemaakt, maar toen altijd met expres bewegende sterren erin, vond dat wel tof altijd. Maar met veel MM, en zo'n apparaat valt er nog veel meer moois te bereiken zo te zien. Over die mm's heb vroeger bij famillie wel eens door een telescoop gekeken en dan kon je de kraters op de maan in detail zien, vanaf hoeveel mm kan dat ook met een DSLR? T heelal is een fascinerend iets, blijf svp foto's plaatsen!

[Polariteit]

Erg tof! Jammer dat die arm zo aan de prijs is. Heb je misschien tips om het 'zonder' te doen?

Mijn ervaring is dat je de iso ook best ver omhoog moet gooien; dit geeft uiteraard gigantisch veel ruis op. tips om die te verwijderen in de nabewerking?

Gave foto's overigens. Moet bekennen dat ik foto's als nummer 1 vaak toch net iets interessenter vind dan bijv. nummer 3; simpelweg omdat er op de voorgrond dan ook iets te zien is. Het maakt de lucht interessanter zeg maar; en met een foto van bijv. een nevel heb je alleen maar een plat plaatje.

@snuurtje: volgens mij kan dat al met 200/300 mm ofzo. Belangrijker is dat je lens goede scherpe platen aflevert.

[ed-oorklep]

marceltuit schreef op vrijdag 06 juli 2012 @ 07:52:
Erg tof! Jammer dat die arm zo aan de prijs is. Heb je misschien tips om het 'zonder' te doen?

Mijn ervaring is dat je de iso ook best ver omhoog moet gooien; dit geeft uiteraard gigantisch veel ruis op. tips om die te verwijderen in de nabewerking?

deepskystacker
Gratis programmatje om de ruis weg te halen, wel meerdere opnames (lights) en opnames met de lensdop erop (darks) maken. Maar daar zijn bakken met tutorials over te vinden

[Kurgan]

@snuurtje: zo rond 300mm begin je de kraters al heel duidelijk te zien. Als je verder gaat vergroten moet je ook een snellere sluitertijd nemen om bewegingsonscherpte te voorkomen, de Maan beweegt best wel snel.

@Marceltuit: als je een beetje handig bent kun je een barn door tracker maken, ben je voor een paar tientjes klaar.

@ed-oorklep: deepskystacker heb ik ook gebruikt, werkt prima, maar in principe kun je het natuurlijk ook handmatig in Photoshop doen. Background layer 100%, 1e layer 50%, 2e layer 33%, 4e layer 25% enz. Alleen het uitlijnen van de layers kan tamelijk irritant en tijdrovend zijn.

[breinonline]

Leuk, mooie foto! Wel wat duur om aan te schaffen om het af en toe te doen. Daarnaast moet je in Nederland niet in het Westen willen zitten om de sterrenhemel goed vast te leggen.

Ik zie dat je een aantal foto's met de D3s gemaakt hebt. Zou het nou nog extra voordeel opleveren om een camera voor astro fotografie te gebruiken zoals de Canon 60Da, ik geloof dat Nikon zo'n aangepaste camera niet levert?

[Kurgan]

Mwah, de 60Da is gevoeliger voor H-alpha golflengten zodat het rood bij emissienevels sterker wordt. Op reflectienevels (zoals het blauwe gedeelte van de Trifidnevel in foto 3), sterrenhopen en melkwegstelsels levert dit geen voordeel op. En als je dan toch een camera wilt die gevoeliger is voor H-alpha dan ben je naar mijn mening beter af als je in een camera naar keuze een Baader filter laat inbouwen door bv. Teleskop-Service.

Voor wat betreft de 60Da vs. D3s: de 60Da is 3x zo gevoelig in het rode bereik (dus zeg maar 1.5 stop) en gaat tot ISO 6400. In het rode bereik wordt dit dan iets beter dan ISO 12.800. De D3s gaat ook tot ISO 12.800 maar staat bekend om de lage hoeveelheid ruis, hoe de 60Da het er in dat opzicht vanaf brengt weet ik niet. De D3s heeft wel als voordeel dat je hem zonder extra filters ook gewoon in daglicht kunt gebruiken en dan in alle opzichten superieur is aan de 60Da. Het is dus niet zozeer de vraag welke beter is maar welke beter is voor jouw beoogde toepassing - en dat kan ik niet beantwoorden. Ik zou zelf i.i.g. nooit de 60Da kopen maar voor een camera met Baader filter gaan.