Heb de uitzending niet gekeken en ben eerlijk gezegd ook niet van plan dit te doen. Het valt mij op dat veel mensen niet weten wat "straling" nou precies is. Vanwege mijn studie (scheikunde) weet ik er wel het een en ander vanaf, dus ik zal proberen wat uitleg te geven.
Laten we allereerst afstappen van het begrip "straling" en het beestje gewoon bij zijn naam noemen: we hebben het in al deze gevallen namelijk over
licht. Zoals iedereen wel weet kan licht verschillende kleuren hebben. Kijk naar een regenboog en je ziet het hele spectrum aan zichtbaar licht, van rood tot blauw. Maar licht beperkt zich niet tot deze kleuren, het gaat ook verder naar kleuren (ofwel "frequenties", om even een vakterm er doorheen te gooien) die wij als mensen niet kunnen zien.
Als de kleur van het licht verandert, verandert ook de hoeveelheid energie die dit licht draagt. Rood licht bevat minder energie dan blauw licht. Ga je nog verder de rode kant op, dan kom je bijvoorbeeld bij infra rood (wat bijvoorbeeld gebruikt wordt door je afstandsbediening), magnetron en radio. Al dit licht bevat dus
minder energie dan licht dat je gewoon kan zien.
Ga je meer de blauwe kant op, dan kom je bijvoorbeeld bij ultra-violet (UV) en als je nog verder gaat bij Rontgen (X-ray). Dit licht bevat meer energie dan zichtbaar licht en is over het algemeen dus ook schadelijker. UV wordt bijvoorbeeld uitgezonden door de zon en zorgt ervoor dat je verbrandt als je te lang in de zon hebt gezeten.
Als licht een interactie aangaat met materie kan dit grofgezegd op twee manieren (er zijn er meer, maar deze zijn voor nu het relevantst). Allereerst kan licht een interactie aangaan met de vibraties van een molecuul. Een voorbeeld hiervan is het licht geproduceerd door je magnetron: dit heeft de juiste frequentie om watermoleculen te laten vibreren. Het licht dat dit kan doen bevat relatief weinig energie, nog minder dan zichtbaar licht. Het is dus aan de rode kant van het spectrum.
Het harder laten vibreren van moleculen zorgt er in feite voor dat je iets opwarmt. Vandaar dus dat je kan "koken" in een magnetron.Vereiste hiervoor is wel dat de gebruikte kleur precies aansluit bij de vibratie die je harder wil laten bewegen. Bovendien moet je
veel licht gebruiken om iets echt te verwarmen, met een klein beetje kom je niet ver.
Een tweede interactie die licht met materie kan aangaan is een elektronische
excitatie. Dit is eigenlijk niets anders dan een elektron die rond een atoomkern vliegt wat meer energie geven. Vergelijk het met een bal die je een heuvel op trapt: de bal is "hoger in energie" en zal meestal weer uit zichzelf naar beneden rollen. Stel je nou voor dat je een enorm harde trap tegen die bal geeft, zó hard dat hij van de heuvel af schiet en wie-weet-waar beland. Dat kan je ook met elektronen doen. Je voelt misschien al aan dat je hier licht voor nodig hebt dat
relatief veel energie bevat. Denk dan aan UV of Rontgen.
Doordat je een interactie aangaat met de elektronen verander je moleculen. Als dit molecuul toevallig een DNA-molecuul is kunnen er mutaties ontstaan die bijvoorbeeld kanker kunnen veroorzaken. Dat is dus ook de reden dat de dokter altijd even de kamer verlaat als hij een Rontgen-foto van je lichaam neemt: als hij teveel van dit licht absorbeert loopt hij het gevaar op mutaties.
Laten we dit nu linken aan de context. Mobiele telefoons maken gebruik van licht met relatief weinig energie: nog minder dan zichtbaar licht! De kleur licht die gebruikt wordt is dezelfde als die je magnetron gebruikt. Er wordt echter
veel minder licht uitgestraald. Een mobieltje kan een glas water niet opwarmen, een magnetron wel. Daarnaast heeft het licht dat je telefoon gebruikt simpelweg niet genoeg energie om mutaties te veroorzaken.
Niets om bang voor te zijn dus