Je hebt net als bij de automatisering van alle andere dingen in de wereld twee kanten van de zaak: de technische kant en de gevoelsmatige kant.
Nu al zijn de verschillende robotauto's die zijn gemaakt (o.a. de vrij rijdende google-auto in Californië/Arizona, Volvo-testauto's, BMW's, automatische chinese bussen, etc.) aanzienlijk veiliger dan een menselijke bestuurder. Niet een beetje ook, en dit is niet vreemd want automobielen zijn zowel theoretisch als praktisch vanuit het oogpunt van veiligheid zeer slecht ontworpen en bestuurde voertuigen. Er valt ontzettend veel te winnen door de menselijke factor weg te nemen. Het staat buiten kijf dat de beste methode om auto's veiliger te maken automatisering is, en uiteindelijk gaat dit gewoon gebeuren.
Echter, aan het begin van elke automatiseringsrevolutie is er altijd weerstand want, tja, mensen zijn bang voor nieuwe dingen. Dat is hoe wij werken en hoe we denken. Bovendien is dit bij een automobiel nog veel sterker omdat het persoonlijk besturen van je voertuig onderdeel is van de status van een auto: auto's betekenen voor veel mensen nog steeds 'vrijheid'. De vrijheid om te doen en laten wat je wil.
En dat is exact waar het veiligheidsrisico zit: er is niks dat je tegenhoudt om tegen iemand anders, tegen een fietser, tegen een voetganger of in een kanaal te rijden. Mensen zijn ook bijzonder slecht in snel genoeg reageren en de correcte beslissingen te maken bij een calamiteit boven ca. 30 km/h.
De reden dat ik zeg dat automatisch rijdende auto's er uiteindelijk gaan komen is omdat er ontzettend veel mee te winnen is wat we eigenlijk allemaal willen. Momenteel geldt vrijheid in de meeste landen alleen maar voor een auto; de enige manier om je vrij te bewegen is met een auto. Met OV, een fiets en te voet kom je gewoon lang niet zo ver. Het probleem met auto's is dat ze heel inefficiënt zijn. Per kilometer verbruikt een auto ongeveer 1000 keer zoveel energie als een fiets (de zuinigste vervoersmethode) en ongeveer 10 keer zoveel als 80% bezettingsgraad OV. Een auto gebruikt ook veel meer infrastructuur en gebruikt dit zeer onregelmatig; het wegdek bij stoplichten heeft ongelooflijk veel te lijden onder veel te hard accelererende auto's terwijl op tussenliggende stukken weg het wegdek 3-4 keer zo lang meegaat. Dit maakt het onderhoud complex en duur. Als laatste zijn auto's heel langzaam: bij een kruissnelheid van 130 km/h rijdt een auto gemiddeld 65 km/h - dat wil zeggen: door alle file's, stoplichten, inefficiënte routes en bestuurdersgedrag rijdt een auto een gemiddelde dat op de helft van zijn (veilige/toegestane) kruissnelheid ligt. Het enige vervoersmiddel dat slechter scoort is de bus. Ter vergelijking: een fiets in woon-werkverkeer heeft typisch een kruissnelheid die 16-25% boven de gemiddelde snelheid ligt. Als laatste is een auto ontzettend groot en zwaar voor wat hij vervoert - de structurele efficiëntie. Een auto van 1.5 ton heeft een gemiddelde payload van 150kg. Dat wil zeggen dat de structurele efficiëntie op minder dan 10% ligt, of anders gezegd is de structurele growth factor ongeveer 10. Een fiets van 20kg kan een persoon van 150kg vervoeren, waar een autobus (van Hool, GVB) van 7.8 ton 75 mensen van 85kg kan vervoeren.
Aan de andere kant is de automobiel het enige vervoersmiddel dat eigenlijk aan al onze vervoerswensen kan voldoen: hij kan overal komen, gaat snel genoeg om typische afstanden te overbruggen, goedkoop genoeg en infrastructureel praktisch. Toch kunnen we er niet mee door in de toekomst. Veiligheidstechnisch is onze eerste prioriteit: de meeste niet-natuurlijke doden in Europa komen inmiddels door verkeersongelukken, waarbij in 70% van de gevallen een auto betrokken is (of in meer dan 90% een verbrandingsmotorvoertuig). Op een bepaald moment zullen we dit met z'n allen onacceptabel vinden (in sociaal-economische zin: maatschappelijk onacceptabel risico). Er zijn twee manieren om verkeersdoden zeer effectief terug te dringen: een lagere kruissnelheid en een lagere verkeersdichtheid. In Nederland hebben we niet heel veel keus meer op dit laatste punt, en het eerste punt is zowel psychologisch lastig bij mensen erin te krijgen alsook ineffectief: mensen gaan na invoering van lagere maximumsnelheden simpelweg te hard rijden (met andere woorden: een verlaging van maximumsnelheden met 10 km/h betekent dat mensen gemiddeld bijv. maar 5 km/h langzamer gaan rijden). Ondertussen blijven er meer auto's op de weg komen en zijn de geassocieerde infrastructurele en indirecte economische kosten steeds hoger, zeker in de vorm van files.
Automatisering lost eigenlijk alles helemaal op. We kunnen een gigantische sprong maken in veiligheid, en dat is ook het primaire doel; in plaats van 1000 verkeersdoden per jaar kunnen we gemakkelijk naar de 200 (met andere woorden: vrijwel alle automobiel-gerelateerde verkeersdoden kunnen worden geëlimineerd, dan blijven alle andere over). Maar auto's kunnen ook hun routes op elkaar aanpassen, waardoor stoplichten onnodig zijn (de auto's spreken met elkaar af wie voor/na wie invoegt). Acceleratie en deceleratie kan worden geminimaliseerd, wat efficiënt gebruik van de motor en het wegdek betekent. Slechte stukken wegdek kunnen worden gespaard, en de wegbeheerder kan informatie doorgespeeld krijgen over de kwaliteit van het wegdek door de auto's. Op snelwegen kunnen auto's in elkaars zog rijden, wat brandstofconsumptie en wegoppervlakgebruik ongelooflijk veel reduceert. Ook kan de maximumsnelheid flink omhoog en kan de route veel efficiënter benut worden waardoor zelfs met gelijke maximumsnelheid de gemiddelde rit veel korter duurt.
En dit allemaal zonder dat de automobilist verantwoordelijkheid hoeft te dragen voor zijn rijgedrag of zich in hoeft te spannen en tijd hoeft te verdoen om een voertuig te besturen. Geen rijbewijzen meer nodig.
Dit is een van de toekomstvisies uit - ik meen - 1995 of 1997 toen er een ontzettend groot artikel over Expo in de Natuur&Techniek stond. Daar waren een hoop toekomst-vervoersideeën in uitgewerkt. Reductie van vervoersbehoefte door het nieuwe werken en andere oplossingen voor verkeersveiligheid, weggebruik en de menselijke factor hierin stonden daar niet in genoemd. Grappig genoeg is in de tussentijd het nieuwe werken, tele/thuiswerken etc. best ingeburgerd, zeker onder de tweakers.net-achtige IT'ers. De eerste auto's die arguably voldoen aan het prototype auto dat ik schets bestaan ook al! We hebben al elektrische auto's! Wie had het kunnen voorspellen; de techniek schrijdt voort.Youtube: PowerElectronicsBlog - Plank2 (4W computer)