Om maar even aan te geven wat veel mensen roepen die zelf nooit iets technisch zouden ondernemen.
De tl;dr versie van onderstaand verhaal: wat vinden we van het geblaat over de kenniseconomie door lieden die zelf liever voor management of politiek kiezen, is er echt een probleem op dit gebied in Nederland? Zitten we misschien zelfs in een negatieve spiraal? En wat zijn de oplossingen?
Aanleiding 1: Techniek verdient toch goed?
Enige tijd geleden werd mij gevraagd door een student waarom ik voor het docentschap had gekozen, ik zou in een technische functie toch veel meer kunnen verdienen? Gedachteloos heb ik mijn redenen gegeven, en daarbij aangegeven dat ik mijn inkomsten vooral haal uit mijn onderneming.
Achteraf gezien ben ik eraan voorbij gegaan dat zijn aanname onjuist was. Als docent verdien ik per uur (incl. voorbereidingstijd etc.) ongeveer evenveel als in de technische functies die ik in loondienst zou kunnen vervullen, het salariskompas van intermediair en gesprekken met collega's in het werkveld bevestigen dit beeld. Ik moet daar dus bij de studenten maar even op terug gaan komen. Ik ben namelijk zeer benieuwd hoe men aan het beeld komt dat een technische functie meer verdient, en of deze opvatting gedeeld wordt.
Aanleiding 2: Geklets door managers
De VPRO zond in november 2011 Nederland buiten kennis uit (hier terug te kijken). Een tenenkrommend uur met een lobbyist en een aantal managers. Geen enkele inhoudelijk deskundige werd positief in beeld gebracht. Wel werden hiermee, voor de oplettende kijker, volgens mij al een aantal oorzaken van het 'probleem met de kenniseconomie' in beeld gebracht.
Zelfreflectie
Zelf vind ik mijn werk heel leuk om te doen. Of dat nu het werk als docent is, of het bedenken en uitwerken van nieuwe hard- of software. Als docent heb je veel autonomie bij de invulling van je werk, en ook als IT-ondernemer bepaal je in principe zelf altijd hoe je iets doet, en grotendeels ook wat je doet. Het streven naar zo goed mogelijk lessen geven of zinvolle producten in de markt zetten gaat dan ook vóór het concrete inkomen dat ik ermee verdien.
Technisch werk in loondienst
Maar daar staat tegenover dat ik bij ditzelfde werk in loondienst veel minder autonomie zou hebben, bijna nooit zou mogen beslissen wat ik zou gaan doen, en dus blijkbaar ook een stuk minder zou verdienen. Nu is het werk leuk, maar zo leuk?
Dat is natuurlijk een afweging die ieder voor zich maakt. Ik kan me goed voorstellen dat je bij veel werk de mindere autonomie en minder salaris voor lief neemt, zolang het uitdagend is en je problemen op kan lossen. Maar als de balans negatief wordt, dan kies je natuurlijk niet voor een technisch beroep. En wat als je wèl hebt gekozen, en er later achter komt dat het salaris en de mogelijkheden je sterk tegenvallen? We zien in Tegenlicht een aantal kinderen spelen met een zelfgemaakte hovercraft, ik hoef niet lang na te denken om in te zien dat ze hier worden voorgelogen over de mogelijkheden van een technische carrière bij ASML. Maar wat zijn de gevolgen van deze misleiding? Hoeveel IT-ers met een negatieve balans zijn er ondertussen?
Jouw situatie
Stel jezelf eens de volgende vragen:
Liever geen technisch beroep?
Later bedacht ik me dat iedereen voor wie de balans negatief zou uit komen, en die dit van tevoren zou weten, nooit voor een technisch beroep zouden kiezen. Mensen met een focus op autonomie, geld, status en gezondheid hebben het in veel functies relatief zwaarder in de techniek, dan in andere functies waar ze met hun begaafdheid toe in staat zouden zijn. Hoe groter de beperkingen, hoe kleiner de groep die uiteindelijk overblijft in de technische beroepen.
En dat terwijl een steeds groter deel van de taart naar de managers gaat waardoor innovatie steeds onbetaalbaarder wordt. Denk je bijvoorbeeld eens in wat het verschil in kosten zou zijn van een overheids-ICT project als er géén politieke en management-lagen zouden zijn, maar alleen (ethisch-bewuste, deskundige) ICT uitvoerders die direct met politici samenwerken? Ik verwacht echt zeer grote verschillen in kosten èn kwaliteit.
Oplossingen
Als er echt een probleem is, zou het voor mensen die nu technisch werk doen vaak moeilijker zijn om dit probleem te zien. Zij doen het werk immers al. Alleen als ze met tegenzin naar hun werk gaan zou je kunnen vragen waarom, en zo op verbeteringen uitkomen. Zelf ben ik vrij tevreden over het technische werk wat ik doe, dus denk ik niet dat ik heel veel bij kan dragen aan concrete oplossingen.
Waar ik wel ontevreden over ben, is de onzin die wordt verkondigd in TV-uitzendingen zoals die van de VPRO, de verspilling van de overheid, het eindeloze gezwets van managers die zelf niets weten van techniek en de regelrechte uitbuiting van een aantal technici. Ik kom nog steeds mensen met HBO/WO + 10 jaar ervaring tegen die met bedragen rond de 2500 euro per maand naar huis gaan, waarbij ik me afvraag wat zo'n werkgever ooit gedaan heeft om zo'n toewijding te verdienen. Maar het allerergste vind ik misschien nog wel de pogingen om technische banen tegenover kinderen te promoten als 'leuk' en daarbij voorbeelden te gebruiken die lichtjaren af staan van de werkelijkheid.
Als je hier bent aangeland: ik hoop natuurlijk dat je het geluk hebt om wel een leuke technische baan te hebben, met een eerlijk salaris en genoeg autonomie en uitdaging in het werk. Maar als dat niet zo is, hoe denk je dan dat we de situatie kunnen verbeteren?
De tl;dr versie van onderstaand verhaal: wat vinden we van het geblaat over de kenniseconomie door lieden die zelf liever voor management of politiek kiezen, is er echt een probleem op dit gebied in Nederland? Zitten we misschien zelfs in een negatieve spiraal? En wat zijn de oplossingen?
Aanleiding 1: Techniek verdient toch goed?
Enige tijd geleden werd mij gevraagd door een student waarom ik voor het docentschap had gekozen, ik zou in een technische functie toch veel meer kunnen verdienen? Gedachteloos heb ik mijn redenen gegeven, en daarbij aangegeven dat ik mijn inkomsten vooral haal uit mijn onderneming.
Achteraf gezien ben ik eraan voorbij gegaan dat zijn aanname onjuist was. Als docent verdien ik per uur (incl. voorbereidingstijd etc.) ongeveer evenveel als in de technische functies die ik in loondienst zou kunnen vervullen, het salariskompas van intermediair en gesprekken met collega's in het werkveld bevestigen dit beeld. Ik moet daar dus bij de studenten maar even op terug gaan komen. Ik ben namelijk zeer benieuwd hoe men aan het beeld komt dat een technische functie meer verdient, en of deze opvatting gedeeld wordt.
Aanleiding 2: Geklets door managers
De VPRO zond in november 2011 Nederland buiten kennis uit (hier terug te kijken). Een tenenkrommend uur met een lobbyist en een aantal managers. Geen enkele inhoudelijk deskundige werd positief in beeld gebracht. Wel werden hiermee, voor de oplettende kijker, volgens mij al een aantal oorzaken van het 'probleem met de kenniseconomie' in beeld gebracht.
Zelfreflectie
Zelf vind ik mijn werk heel leuk om te doen. Of dat nu het werk als docent is, of het bedenken en uitwerken van nieuwe hard- of software. Als docent heb je veel autonomie bij de invulling van je werk, en ook als IT-ondernemer bepaal je in principe zelf altijd hoe je iets doet, en grotendeels ook wat je doet. Het streven naar zo goed mogelijk lessen geven of zinvolle producten in de markt zetten gaat dan ook vóór het concrete inkomen dat ik ermee verdien.
Technisch werk in loondienst
Maar daar staat tegenover dat ik bij ditzelfde werk in loondienst veel minder autonomie zou hebben, bijna nooit zou mogen beslissen wat ik zou gaan doen, en dus blijkbaar ook een stuk minder zou verdienen. Nu is het werk leuk, maar zo leuk?
Dat is natuurlijk een afweging die ieder voor zich maakt. Ik kan me goed voorstellen dat je bij veel werk de mindere autonomie en minder salaris voor lief neemt, zolang het uitdagend is en je problemen op kan lossen. Maar als de balans negatief wordt, dan kies je natuurlijk niet voor een technisch beroep. En wat als je wèl hebt gekozen, en er later achter komt dat het salaris en de mogelijkheden je sterk tegenvallen? We zien in Tegenlicht een aantal kinderen spelen met een zelfgemaakte hovercraft, ik hoef niet lang na te denken om in te zien dat ze hier worden voorgelogen over de mogelijkheden van een technische carrière bij ASML. Maar wat zijn de gevolgen van deze misleiding? Hoeveel IT-ers met een negatieve balans zijn er ondertussen?
Jouw situatie
Stel jezelf eens de volgende vragen:
- Zou ik graag meer autonomie willen hebben in mijn werk?
- Vind ik het belangrijk om meer te verdienen dan ik nu doe?
- Zou ik graag meer status willen ontlenen aan mijn werk?
- Zou ik mijn werk graag op een gezondere manier willen doen?
- Zou ik graag deel willen nemen in de (variabele) winst van de onderneming?
Liever geen technisch beroep?
Later bedacht ik me dat iedereen voor wie de balans negatief zou uit komen, en die dit van tevoren zou weten, nooit voor een technisch beroep zouden kiezen. Mensen met een focus op autonomie, geld, status en gezondheid hebben het in veel functies relatief zwaarder in de techniek, dan in andere functies waar ze met hun begaafdheid toe in staat zouden zijn. Hoe groter de beperkingen, hoe kleiner de groep die uiteindelijk overblijft in de technische beroepen.
En dat terwijl een steeds groter deel van de taart naar de managers gaat waardoor innovatie steeds onbetaalbaarder wordt. Denk je bijvoorbeeld eens in wat het verschil in kosten zou zijn van een overheids-ICT project als er géén politieke en management-lagen zouden zijn, maar alleen (ethisch-bewuste, deskundige) ICT uitvoerders die direct met politici samenwerken? Ik verwacht echt zeer grote verschillen in kosten èn kwaliteit.
Oplossingen
Als er echt een probleem is, zou het voor mensen die nu technisch werk doen vaak moeilijker zijn om dit probleem te zien. Zij doen het werk immers al. Alleen als ze met tegenzin naar hun werk gaan zou je kunnen vragen waarom, en zo op verbeteringen uitkomen. Zelf ben ik vrij tevreden over het technische werk wat ik doe, dus denk ik niet dat ik heel veel bij kan dragen aan concrete oplossingen.
Waar ik wel ontevreden over ben, is de onzin die wordt verkondigd in TV-uitzendingen zoals die van de VPRO, de verspilling van de overheid, het eindeloze gezwets van managers die zelf niets weten van techniek en de regelrechte uitbuiting van een aantal technici. Ik kom nog steeds mensen met HBO/WO + 10 jaar ervaring tegen die met bedragen rond de 2500 euro per maand naar huis gaan, waarbij ik me afvraag wat zo'n werkgever ooit gedaan heeft om zo'n toewijding te verdienen. Maar het allerergste vind ik misschien nog wel de pogingen om technische banen tegenover kinderen te promoten als 'leuk' en daarbij voorbeelden te gebruiken die lichtjaren af staan van de werkelijkheid.
Als je hier bent aangeland: ik hoop natuurlijk dat je het geluk hebt om wel een leuke technische baan te hebben, met een eerlijk salaris en genoeg autonomie en uitdaging in het werk. Maar als dat niet zo is, hoe denk je dan dat we de situatie kunnen verbeteren?
Niets...