BadRespawn schreef op woensdag 21 september 2011 @ 12:43:
[...]
Dat laatste ontken ik niet, maar het wil niet zeggen dat het eerste niet relevant is: dat er steeds meer mensen zijn die in financiële problemen komen doordat de koopkracht vd lagere inkomens achterblijft bij de stijgende levenskosten.
Zowel het toenemende verschil tussen arm en rijk, als de bij de stijgende levenskosten achterblijvende koopkracht van de lage inkomens, én de economische gevolgen van irrationeel financieel gedrag vanwege de nadruk op individuele prestaties (zie oa de credit crisis), worden veroorzaakt door neoliberaal beleid.
Deels, ja. Maar bijvoorbeeld zorgkosten worden ook bepaald door vergrijzing, waardoor steeds meer mensen steeds meer zorg nodig hebben, en er bovendien steeds meer methoden en technieken beschikbaar komen in de medische sector, waardoor zorg mogelijk is waar het voorheen niet was. Als je geen keuze maakt om bepaalde mensen of bepaalde soorten aandoeningen niet meer te gaan behandelen zullen de zorgkosten stijgen. Jij impliceert dat de overheid stijgende kosten als gevolg van deze ontwikkelingen beter zou kunnen beheersen dan een marktpartij, maar dat waag ik te betwijfelen. De overheid kan er ook niet voor zorgen dat er minder ouderen bij komen, of dat de medische wetenschap geen ontdekkingen meer doet.
Ik vind wel dat er een moreel gezien een scherpe rand zit aan vercommercialisering van de zorg. Het zorgt namelijk voor een amoreler stelsel, waarin de kwaliteit en kwantiteit van zorgverlening ondergeschikt wordt gemaakt aan winst- en efficiencycijfers, en dat, als gevolg daarvan, de commerciële partij ‘op de stoel van de arts’ gaat zitten en het patiëntbelang naar de achtergrond verdwijnt; dat is m.i. strijdig met wat je met gezondheidszorg wilt. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld onderwijs en energievoorziening, waarbij je naar mijn mening erg moet uitkijken met aan wie je die taken uitbesteedt – als je dat überhaupt al
wilt uitbesteden.
Dat wil niet zeggen dat voor veel mensen niet hun eigen financiële gedrag gedrag maar de stijgende (zorg)kosten im combinatie met achterblijvend inkomen een belangrijke oorzaak is van de financiële problemen waar die mensen mee zitten.
De toename van de laatste jaren zit hem vooral in de middeninkomens die in de problemen komen. Dan kun je zeggen 'zie je wel, de kosten zijn zo hoog geworden dat zelfs de middeninkomens in de problemen zitten', maar dat is onjuist. Het probleem bij die groep is dat ze niet kunnen begroten en bezuinigen omdat ze dat nog nooit hebben hoeven doen. Het is een groep waarvan een groot deel ook in de problemen zou zijn gekomen zonder stijgende zorgkosten; die zorgkosten hebben alleen een bijdrage geleverd aan het blootleggen van dat fundamentele probleem van het niet inzichtelijk hebben van uitgaven. Als de zorgkosten niet zouden zijn gestegen, maar ze zouden een 'rampjaar' hebben waarin én de tv, én de wasmachine, én de droger én de ketel kapotgaan, waardoor ze ineens met een kostenpost zitten van 5000 Euro, zouden ze dat dan wél hebben kunnen betalen? Nee, evenmin. Maar wat doen ze? Zeggen ze 'Jongens, Sinterklaas wordt dit jaar wat minder, want we moeten bezuinigen?' Nee, doen ze niet. Iets minder luxe vakantie? Ook niet. Leuk tweedehandsje? Nee, alles nagelnieuw. Abonnement van de krant opzeggen, of een goedkoper internet-abonnement gebeurt ook niet. Wat ze wel doen is 'even een leninkje' afsluiten. Dat hoeft geen probleem te zijn wanneer je tegelijkertijd bezuinigt om de kosten van die lening te kunnen dekken; als je dat niet doet ben je simpelweg bezig met meer geld uitgeven, de kosten van rente en aflossing bovenop wat er al uitgegeven werd, terwijl je om te beginnen al een lening moest afsluiten omdat je geen geld had. In zo'n situatie is domweg méér uitgeven niet zo verstandig.
Zo begint vaak de
ellende van het ene gat dichten met het andere. Wanneer ze het jaar daarop een grote reparatie hebben aan de auto, en het jaar daarna het dak moeten laten repareren vanwege een lekkage, en dan komen de gestegen zorgkosten erbij is alles ineens te wijten aan die zorgkosten.
De onderliggende oorzaak, die in het neoliberalisme niet wordt onderkend, is dat mensen hun toekomstige mogelijkheden overschatten, en de ernst van toekomstige problemen juist onderschatten: 'Ik kan nú geen 5000 euro betalen, maar straks wél, daarom is het afsluiten van een lening niet onverstandig; ook al moet ik terugbetalen zal mij dat in de toekomst niet veel problemen opleveren'. Maar als je het nú niet kunt betalen is er geen enkele reden om aan te nemen dat je het straks wel kunt, en al helemaal niet wanneer je niets wijzigt in je uitgaven. Dat het terugbetalen geen problemen oplevert is ook een argument dat maar zo uit de lucht getrokken wordt en nergens op gebaseerd is. Maar het is wel hoe mensen denken, en waar ze hun beslissingen op baseren.
Beleidsmakers uit de neoliberale hoek hanteren echter een andere redenering: 'Iedereen weet altijd alles over zijn uitgavenpatroon én de markt én neemt altijd alleen maar gecalculeerde, rationele beslissingen, dus wanneer iemand een lening afsluit is dat per definitie verantwoord', en zij zien dus geen reden om dat aan banden te leggen. 'Vroeger' had de overheid een veel paternalistischer houding, voortvloeiend uit het Calvinisme, om de consument tegen zichzelf te beschermen, maar dat is niet meer zo; enerzijds vanwege de populariteit van neoliberaal beleid onder beleidsmakers, anderzijds vanwege mondiger burgers die dat niet meer pikken.
Het huidige systeem werkt in het voordeel van die ondernemer, maar daaruit blijkt niet dat we in algemeen alleen in welvaart kunnen leven door ons collectief steeds dieper in de schulden te steken.
Dat ligt eraan wat je onder welvaart verstaat. Als daar twee keer per jaar een vliegvakante, 3 lcd-tv’s in huis en iedere dag vlees bij de aardappeltjes onder vallen terwijl je in een veel te dure twee-onder-één-kapper woont gaat het zonder schulden niet lukken.
Je denkt kennelijk dat het ook anders kan, en dat dat wellicht beter zou zijn dan een systeem dat de nadruk legt op individuele prestaties en daarbij menselijke irrationaliteit over het hoofd ziet
Als je bedoelt dat ik niet een bijna-religieus vertrouwen heb in de zelfzuiverende werking van de markt heb je gelijk. De markt is, zo zonder meer, een systeem dat degenen die zich niet aan allerlei - al dan niet zelfopgelegde - normen en waarden houden meer beloont dan degenen die dat wel doen.
(hetgeen consequenties heeft die jij schijnbaar vermijdt om bij naam te noemen).
Het heeft die consequenties die jij impliceert ook niet. Als je de cijfers erbij haalt zie je dat het niet aan een steeds groter wordende groep aan de onderkant te maken heeft, want die groep wórdt helemaal niet groter, die wordt
kleiner. Het heeft ook niet te maken met ‘steeds toegenomen kosten als gevolg van de marktwerking’, want die kosten zíjn grotendeels helemaal niet sneller gegroeid dan het inkomen, en waar dat wel gebeurd is zijn het grotendeels kostenstijgingen die hoe dan ook onvermijdelijk waren, bijvoorbeeld grondstoffenprijzen die stijgen omdat we ze harder opmaken dan ze erbij komen.
De gevolgen die ik zie zijn vooral het gevolg van ‘verkeerde’ beslissingen van mensen
zelf. Het is natuurlijk erg makkelijk en heel menselijk om eerst en vooral naar anderen te wijzen, maar dat is niet terecht. Wat je wel onderbouwd kunt beweren is dat een te vrije markt mensen ertoe aanzet om boven hun stand te leven, om die verkeerde keuzes ook te maken, terwijl ze die onder andere omstandigheden wellicht niet gemaakt hadden; en het vrije-marktfundamentalisme doet dat omdat het er - onterecht - van uitgaat dat mensen geen dingen doen die hen in de problemen brengen.
Er zijn verschillende opvattingen over wat het bestaansminimum is.
Ontken je dat de koopkracht vd lagere inkomens achterblijft bij de stijgende levenskosten?
Nee. Wat ik ontken is dat de groep die daarmee te maken krijgt steeds groter wordt. Die wordt namelijk steeds kleiner. (
bron: CBS).
Of ontken je dat dat een probleem is (dat wellicht valt onder de noemer "afnemen vd sociale cohesie")?
Ja. Als je kijkt naar de inkomensverdeling tussen 2000 en 2010 zie je dat de groep minima (tot 12000 euro) meer dan gehalveerd is, de groep 0,5-1 x modaal is gelijk gebleven, de groep 1 - 1,5 x modaal is verdubbeld, en de groepen daarboven zijn verdrievoudigd. Waar dat op wijst is een 'migratie' van lage inkomensgroepen naar hogere. (
bron: CBS). De groep die van een minimuminkomen moet leven wordt dus steeds kleiner.
Toch iets minder en masse dan de lagere inkomens, dunkt me. Hoeveel gezinnen met een inkomen ruim boven minimum raken dakloos?
Als je gaat kijken naar huishoudens met schuldenproblematiek zie je dat die voor de lagere inkomens al jaren stabiel is rond de 11%. Juist bij de groepen daarboven (0,5 – 1,5 x modaal) zie je dat toenemen, van 3 naar 6% van de huishoudens. Wat daar precies de oorzaak van is weet ik niet; het kan zijn dat de allerlaagste inkomens gecompenseerd worden en de groepen daarboven niet, of dat die hogere groepen zélf onvoldoende doen om die problemen te voorkomen, of een combinatie van beide. Maar dat het juist de lagere inkomens zijn die getroffen worden blijkt dus nergens uit.
Je zegt dat neoliberaal beleid nadruk legt op individuele prestaties, je zegt dat de nadruk op individuele prestaties de oorzaak is van irrationeel, onlogisch en immoreel gedrag.
Nee, dat zeg ik niet. Ik zeg dat mensen van nature dat soort gedrag vertonen, maar wanneer je daar in je beleid geen rekening mee houdt, dat problemen op gaat leveren. Dat geldt dus voor zowel het neoliberalisme met haar overdreven nadruk op de calculerende en rationele ‘homo economicus’ als bijvoorbeeld het marxisme met zijn übersociale en hardwerkende, nooit lanterfantende ‘homo faber’, en elke ideologie of filosofie met een veel te eenzijdige benadering van menselijk gedrag en handelen.
Maar is het niet overduidelijk dat neoliberaal beleid irrationeel, onlogisch en immoreel gedrag in de hand werkt?
Mensen vertonen dat gedrag sowieso. Ze worden niet irrationeler of onlogischer vanwege een bepaalde economische organisatiewijze of -filosofie. Wat het probleem is, is dat organisatiefilosofiëen met een te eenzijdige focus op bepaalde gedragseigenschappen de plank misslaan met voorspellingen, en
dus met het daaruit voortvloeiende beleid. Neoliberaal beleid zorgt er bijvoorbeeld voor dat er veel vaker economische 'bubbels' voorkomen, omdat het geen rekening houdt met irrationeel kuddegedrag, en er
dus geen beleid is om dat te voorkomen.
En dan blijft de vraag:
Hoe manifesteert zich dat irrationeel, onlogisch en immoreel gedrag in maatschappelijk, politiek en economisch opzicht?
Op allerlei manieren, variërend van het afsluiten van een lening die je niet kunt betalen, een frauderende vastgoedondernemer, zomaar geld weggeven aan iemand met een collectebus of bloed doneren bij de bloedbank, het uitschelden van een scheidsrechter die de tegenstander een vrije trap geeft tot het relaxen bij muziek of bumperkleven op de snelweg. Oftewel, alles wat iedereen doet is doorspekt met irrationaliteit, onlogica en (im)moraliteit.
Dat is een variant op mijn eerdere vraag die nog niet hebt beantwoord:
"waaruit blijkt volgens jou dat {tgv neoliberaal beleid} sociale cohesie afneemt en de samenleving minder stabiel wordt?"
Eén van die dingen is de, naar mijn idee, toegenomen vatbaarheid voor populistische prietpraat die op niets anders dan onderbuikgevoel is gebaseerd. De oorzaak daarvoor ligt naar mijn idee in de onzekerheid die, op zijn beurt, wordt veroorzaakt door het ontbreken van een vanzelfsprekende morele basis. Het ontstaan van die situatie ligt weliswaar (volgens mij) veel verder terug, bij de ontzuiling in de jaren zestig, maar het neoliberalisme heeft dat nog versterkt vanwege de egocentrische inslag.
[
Voor 6% gewijzigd door
Anoniem: 51637 op 23-09-2011 11:39
]
:strip_exif()/u/4438/6.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/89520/kl.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/39828/melonhatcat8uy.jpg?f=community)
:strip_exif()/u/10069/neutron1.gif?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/406729/wmap.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/46233/art_planet_60x60.jpg?f=community)
/u/1906/crop5dfd46928e003.png?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/145751/check-in-minion-small2.jpg?f=community)
:strip_icc():strip_exif()/u/96648/shakira.jpg?f=community)
/u/27299/hoofd.png?f=community)
